Cả đời Pecola chỉ ao ước một đôi mắt xanh. Mắt xanh xinh đẹp, mắt màu thiên thanh, mắt xanh như mắt Shirley Temple tóc vàng da trắng. Đôi mắt xanh là hi vọng duy nhất để con bé da đen nhìn cuộc sống khác đi, để thấy mình không xấu xí, không bị chà đạp, được tự do và được yêu thương. Nhưng tiếc thay, phép lạ không có thật…
Mắt nào xanh nhất là cuốn tiểu thuyết đầu tay của tác giả Toni Morrison (tên gốc: The Bluest Eye – 1970), kể về Pecola – một bé gái da đen lớn lên ở Lorain, Ohio (quê hương của tác giả) trong những năm sau cuộc Đại khủng hoảng. Pecola cầu nguyện cho đôi mắt của mình chuyển sang màu xanh, để con bé được yêu quý như tất cả những đứa trẻ da trắng, tóc vàng, mắt xanh ở Mỹ. Vào mùa thu năm 1941, năm cúc vạn thọ trong vườn của Breedloves không nở hoa, cuộc sống của Pecola thay đổi theo những cách đau đớn và tàn khốc.
Một cuốn sách, với ngôn từ phong phú và tầm nhìn táo bạo, tái hiện lại một cách sống động nỗi sợ hãi, sự cô đơn và bi kịch của một bé gái da đen, phơi bày hiện thực trần trụi về vấn đề phân biệt chủng tộc nhức nhối trong lòng nước Mỹ. Cho tới thời điểm hiện tại, Mắt nào xanh nhất vẫn là một trong những tiểu thuyết có sức ảnh hưởng mạnh mẽ và khó quên nhất của Toni Morrison.
Xem thêm
Thật hợp lý khi cuốn tiểu thuyết bắt đầu và kết thúc bằng góc nhìn: "Chúng tôi thỉnh thoảng nhìn thấy cô ấy. Frieda và tôi—sau khi đứa bé chào đời quá sớm và chết. Chúng tôi cố gắng nhìn cô ấy mà không nhìn cô ấy, và không bao giờ, không bao giờ đến gần. Không phải vì cô ấy vô lý, hay đáng ghét, hay vì chúng tôi sợ hãi, mà vì chúng tôi đã làm cô ấy thất vọng. Những bông hoa của chúng tôi không bao giờ nở. … Tất cả những thứ chúng tôi vứt bỏ mà cô ấy đã hấp thụ. Và tất cả vẻ đẹp của chúng tôi, thứ mà cô ấy là người đầu tiên và cô ấy đã trao cho chúng tôi. … Và đó là tưởng tượng, vì chúng tôi không mạnh mẽ, chỉ hung hăng; chúng tôi không tự do, chỉ được cấp phép; chúng tôi không nhân hậu, chúng tôi lịch sự; không tốt, nhưng cư xử tốt. Chúng tôi đã tự chuốc lấy cái chết để tự gọi mình là dũng cảm, và trốn tránh cuộc sống như những tên trộm. … Bây giờ tôi thậm chí còn nghĩ rằng vùng đất của cả nước thù địch với hoa cúc vạn thọ vào năm đó. Đất này không tốt cho một số loại hoa. Một số hạt giống mà nó sẽ không nuôi dưỡng, một số quả mà nó sẽ không đơm hoa kết trái, và khi đất tự ý giết chết, chúng tôi chấp nhận và nói rằng nạn nhân không có quyền để sống. Tất nhiên là chúng ta sai, nhưng điều đó không quan trọng. Đã quá muộn rồi."