Cuốn sách gợi mở tư tưởng rằng mỗi người đều có hành trình riêng và không ai có thể sống thay ta. Hình ảnh “mình là cá” vừa đáng yêu vừa ẩn dụ sâu sắc: cá chỉ cần bơi, còn con người chỉ cần kiên trì tiến lên theo cách của mình. Tác giả nhắc ta rằng so sánh chỉ khiến ta kiệt sức, còn việc tập trung vào năng lực nội tại mới giúp ta trưởng thành. Mỗi chương đều như một lời động viên nhẹ nhàng, giúp ta hiểu rằng thất bại không phải dấu chấm hết mà là bài học để bơi vững hơn. Sách phù hợp cho những ai đang lạc hướng hoặc cảm thấy bản thân thua kém người khác.

Lược Sử Loài Người mở ra bức tranh rộng lớn về quá trình tiến hóa của Homo sapiens, từ những nhóm người nguyên thủy đến loài thống trị Trái Đất. Yuval Harari giải thích vì sao loài người, dù không mạnh nhất hay nhanh nhất, vẫn trở thành sinh vật dẫn đầu. Ông nhấn mạnh vào “cách mạng nhận thức”, thời điểm con người biết tưởng tượng, biết tạo ra câu chuyện và niềm tin chung. Đây chính là bước ngoặt giúp các nhóm người hợp tác linh hoạt và mở rộng tầm ảnh hưởng. Cuốn sách giúp ta nhìn lại lịch sử theo cách mới mẻ: logic, trực diện và không tô hồng. Người đọc hiểu rằng sự thống trị của loài người không phải là tất yếu, mà là kết quả của hàng loạt may mắn và lựa chọn.

Bố Già kết thúc bằng cảm giác trống trải và đầy suy tư. Michael trở thành người đứng đầu gia đình, nhưng cái giá mà anh phải trả là sự cô độc, đánh mất tình yêu và sự bình yên. Mario Puzo khéo léo cho người đọc thấy rằng quyền lực càng lớn thì nỗi cô đơn càng sâu. Dù Michael thành công, ta vẫn cảm nhận rõ sự bi kịch đang bủa vây anh. Cuốn sách khiến người đọc suy nghĩ về số phận, lựa chọn và cái giá của quyền lực. Nó không chỉ là tiểu thuyết tội phạm xuất sắc, mà còn là tác phẩm mang chiều sâu triết lý về con người và cuộc đời.

Kết thúc truyện mang lại cảm giác nhẹ nhõm nhưng cũng suy ngẫm. Coraline không chiến thắng bằng sức mạnh, mà bằng trí tuệ, lòng tốt và sự kiên định. Bóng tối tượng trưng cho nỗi sợ, sự giả tạo và kiểm soát; ánh sáng của Coraline là sự thật, lòng tin và tình yêu dành cho gia đình. Cuốn sách gợi nhắc rằng ai cũng có thể chiến thắng nỗi sợ của chính mình nếu dám đối diện. Đây là thông điệp tích cực, đẹp và đầy nhân văn.

Bài review này thực sự là một thử thách với tôi. Tôi không chắc nên đánh giá từ góc nhìn nào để có thể giúp được các độc giả khác, bởi đây là một cuốn sách thiếu nhi (khác với YA – Young Adult – vốn được đánh giá dựa trên giá trị riêng của nó). Sau một lúc “nên làm gì đây,” tôi can đảm quyết định cứ thử thôi, nghĩ rằng đã có quá nhiều review xuất sắc về cuốn sách này rồi, và tôi không muốn làm “tắc nghẽn các mạch mạng” thêm nữa. Vì vậy, tôi quyết định chỉ chia sẻ trải nghiệm đọc/nghe sách cùng con gái, kèm một vài suy nghĩ về các ý tưởng trong câu chuyện, và hy vọng bạn sẽ tìm thấy điều gì đó hữu ích từ đó.

Trong thói quen hàng tối của chúng tôi, con gái út của tôi, Sydney, và tôi có thời gian “cha và công chúa” để đọc sách. Một buổi tối nọ, chúng tôi nghe phiên bản audio của The Little Prince trong khi đọc cùng một bản sách giấy. Như mọi khi, trải nghiệm này thật TUYỆT VỜI. Tôi tin rằng tôi học được nhiều hơn về câu chuyện từ phản ứng và suy nghĩ của con gái mình so với những gì con học được từ tôi… và tôi yêu điều đó.

Dù audio chỉ dài hai tiếng (86 trang), nhưng hai cha con đã dành gần 4 giờ để nghe và bàn luận về từng chương (cộng thêm 15 phút nghỉ để mẹ tắm cho Sydney, trong khi bố giúp chị lớn Kenzie làm bài toán). Sydney có đủ loại câu hỏi (một số cực kỳ hài hước vì quá hợp lý theo góc nhìn trẻ con). Chúng tôi dừng câu chuyện sau mỗi hành tinh hoặc nhân vật để nói về những gì con nghĩ câu chuyện muốn truyền tải và thông điệp nó mang. Những phụ huynh nào đã trải qua điều này hẳn biết nó tuyệt vời đến mức nào – tôi như đang bay trên mây thứ chín khi nhìn con gái nhỏ nghiền ngẫm cuốn sách.

Từ góc nhìn này, câu chuyện hoàn hảo và xứng đáng 5 sao. Tuy nhiên, vì việc đánh giá sách dựa trên trải nghiệm không thể chuyển giao này không thực sự hữu ích cho mọi người, tôi không muốn dựa hoàn toàn vào đó cho điểm cuối cùng.

Sau khi giải thích cho Sydney hệ thống đánh giá sao trên Goodreads, con cho 4 sao vì rất thích giọng Anh của người đọc và những cuộc phiêu lưu điên rồ mà Hoàng Tử trải qua trên các hành tinh. Nhân tiện, với Sydney, 4 sao là mức tối đa cho bất cứ cuốn sách nào liên quan đến “bọn con trai đáng ghét,” và cuốn này lẽ ra sẽ được 5 sao nếu tên truyện là Công Chúa Bé Nhỏ. Hoàng Tử vẫn là “công dân hạng hai” trong giai đoạn này của con… và bố thì hoàn toàn ổn với điều đó.

Còn với tôi, nếu không tính Sydney, tôi thích sách nhưng không yêu đến mức cho hơn 3 sao. Câu chuyện được viết tốt và có điều muốn nói về con người: mọi người dành quá nhiều thời gian để tập trung vào những điều sai lầm và quá ít để tận hưởng nơi mình đang sống. Một thông điệp đẹp, và tôi vui khi có thể chia sẻ với Sydney, nhưng tôi không phải lúc nào cũng say mê với cách tác giả dẫn dắt để tới thông điệp đó.

Tóm lại, đây là một cuốn sách đáng đọc và có thể là trải nghiệm tuyệt vời nếu bạn chia sẻ cùng con… như hầu hết mọi điều trong cuộc sống vậy.

Vì sao tôi chọn nghe audiobook này:

Tôi đã đọc (và rất thích) vài cuốn tiểu thuyết khác của Dan Brown, nên tôi đã thêm cuốn này vào danh sách WTR (những sách muốn đọc) từ vài năm trước;

nó đang được mượn miễn phí trên Libby; và

tháng 12/2023 là “Tháng Sách Dày Cộp” do chính tôi tự đặt ra. Cuốn audiobook này dài hơn 17 tiếng một chút.

Điểm cộng:

Thỉnh thoảng, tôi rất thích những câu chuyện dồn dập, đầy hành động và adrenaline. Cuốn này mang đúng vibe đó: một cuộc chạy đua với thời gian giữa muôn vàn kẻ truy đuổi;

dù cuốn sách đã được xuất bản 10 năm trước (2013), nhưng khi đọc trong bối cảnh hậu đại dịch và công nghệ ngày càng phát triển, tình thế đạo đức mà tác giả đặt ra khiến tôi phải dừng lại suy nghĩ. Dù là hư cấu, nhưng có bao nhiêu phần trong câu chuyện gợi suy tưởng này thực sự khiến ta phải tin?

tôi chưa xem bản chuyển thể lên phim, nhưng việc tưởng tượng Tom Hanks vào vai nhân vật chính Robert Langdon – giáo sư ký hiệu học và sử gia nghệ thuật của Harvard – thực sự rất thú vị. Đúng là Langdon cực giỏi trong lĩnh vực của mình, nhưng ông cũng có không ít khuyết điểm. Khi kết hợp với thiên tài Dr. Sienna Brooks, năng lực thể chất lẫn trí tuệ của họ khiến bộ đôi này trở nên vô cùng thuyết phục;

câu chuyện được nghiên cứu rất kỹ và miêu tả cực kỳ sống động! Lấy Thần Khúc của Dante làm trung tâm, tôi đã có một “chuyến du lịch” qua Florence, Venice và Istanbul khi Langdon giải mã từng câu đố để ngăn chặn thảm họa toàn cầu. Brown cũng lồng ghép kiến thức về Đại Dịch Hạch, nhiều tác phẩm văn học, Tổ chức Y tế Thế giới, và thậm chí cả cách virus nhân lên; và

những đoạn miêu tả về Florence và Venice đã khiến tôi nhớ lại những ký ức tươi đẹp của chuyến đi thời cấp ba. Tôi phải lục lại ảnh cũ để hoài niệm! Chỉ tiếc là khi 16 tuổi tôi chẳng biết trân trọng hết vẻ đẹp của những thành phố này.

Điểm trừ nho nhỏ:

Trời đất! Mối quan hệ chuyên nghiệp giữa Langdon và Dr. Brooks đang rất ổn… cho đến đoạn cuối! Tại sao phải “tự nhiên hôn nhau” để làm hỏng tất cả vậy? 🙄

Tôi biết sẽ có người nói Dan Brown viết theo công thức, với việc Langdon “thuyết giảng” nhiều thông tin; tuy nhiên tôi đã không đọc tác phẩm nào của ông ấy vài năm rồi, nên với tôi đây vẫn là một trải nghiệm thú vị.

Ghi chú cho bản thân: hãy đợi vài năm nữa rồi hãy đọc thêm sách của tác giả này.

Suy nghĩ tổng thể:

Nhiều lần trong lúc nghe, tôi lại nhớ đến câu nói của Dwight Schrute trong series The Office:
“Trên đời này có quá nhiều người. Chúng ta cần một trận dịch mới.” 😂
Câu này tóm tắt cốt truyện khá chính xác luôn!

Tổng kết:

Tôi chấm cuốn này 4 sao, vì:
(a) tôi học được kha khá điều thú vị về con người, địa danh và sự vật;
(b) nó gợi lại nhiều kỷ niệm đẹp; và
(c) nó thực sự rất cuốn theo cách đầy kịch tính!

Mặc dù đã ra đời từ lâu và có một số lựa chọn phong cách gây tranh cãi của tác giả, The Noonday Demon vẫn cung cấp một khảo sát hữu ích về bức tranh văn hóa của trầm cảm dành cho độc giả phổ thông. Điều này phần nào là vì trong hơn 20 năm kể từ khi cuốn sách xuất bản, rất ít phát hiện quan trọng về trầm cảm đã được công bố, đóng góp thêm vào hiểu biết về nguyên nhân của căn bệnh này hoặc dẫn đến các phương pháp điều trị mới hiệu quả. Các nhà nghiên cứu vẫn đang “lúng túng trong bóng tối” để tìm ra gốc rễ của căn bệnh thầm lặng này, và liệu pháp dược lý đầu tay vẫn là các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRIs) đã được sử dụng nhiều thập kỷ.

Mặc dù kể từ đó đã có những bước đột phá nhỏ nhưng đầy hứa hẹn trong việc sử dụng psilocybin và ketamine để điều trị trầm cảm, psilocybin vẫn là chất thuộc Loại I bị cấm ở Hoa Kỳ (tức không có giá trị y học), còn ketamine, dù đã được phê duyệt ở Mỹ để sử dụng y tế như thuốc mê và giảm đau, đã được chứng minh có thể gây ra những tác dụng phụ đáng lo ngại trong các nghiên cứu hạn chế về việc dùng nó để điều trị trầm cảm. Việc hiện nay ketamine được một số phòng khám tư nhân rao bán dưới dạng liệu pháp tiêm tĩnh mạch cho trầm cảm mà không có giám sát quy định là điều đáng lo ngại và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng (“công thức dẫn đến thảm họa”). Thoáng trớ trêu thay, ketamine chỉ được đề cập trong cuốn sách này dưới góc độ nghiện chất. Trong khi đó, psilocybin cho thấy tiềm năng lớn hơn trong các thử nghiệm lâm sàng hạn chế đã được thực hiện và ít tác dụng phụ hơn nhiều, nhưng vẫn còn một chặng đường dài trước khi có khả năng được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt.

Về các phương pháp điều trị có sẵn khi Solomon viết cuốn sách, ông thảo luận những lựa chọn mà bất kỳ ai từng tìm kiếm sự giảm nhẹ trầm cảm trong hệ thống y tế ngày nay đều quen thuộc, cả trong lĩnh vực truyền thống lẫn cái gọi là “thay thế”. Tất nhiên, có nhiều loại thuốc; các tiêu chuẩn cũ như tập thể dục và thay đổi chế độ ăn; các loại liệu pháp trò chuyện; liệu pháp nhóm; liệu pháp sốc điện; kích thích từ xuyên sọ; liệu pháp desensitization và reprocessing thông qua chuyển động mắt (EMDR); cỏ St. John’s; SAMe; liệu pháp đồng căn; và phẫu thuật tâm lý, cùng nhiều phương pháp khác. Trong nhiều trường hợp, Solomon trò chuyện với những người đã trải qua các phương pháp điều trị này, bất kể kết quả tốt hay xấu. Những câu chuyện cá nhân này, xuyên suốt cuốn sách, tạo thành sức mạnh chính của nó và góp phần hình thành cuốn sách như một dạng ký sử truyền miệng về trầm cảm.

Bài học cuối cùng mà cuốn sách mang đến là: sự nhẹ nhàng không phải là sống một cách lơ đễnh. Đó là sự tỉnh thức, tinh tế và chọn lựa có ý nghĩa. Tác giả giúp mình hiểu rằng nhẹ nhàng cũng cần trí tuệ, cần can đảm, và đôi khi cần buông bỏ một số điều để giữ gìn sự bình an. Sau khi đọc xong, mình cảm thấy mình trưởng thành hơn trong cách suy nghĩ, biết cách làm dịu bản thân và biết cách giữ nhịp sống chậm mà sâu. Nhờ cuốn sách, mình học cách để ý nhiều hơn đến hiện tại: mùi thơm buổi sáng, tiếng chim, cảm giác gió nhẹ. Những chi tiết tưởng nhỏ nhưng lại nuôi dưỡng tâm hồn.