Tôi thấy thật khó ngờ rằng viết về cuốn sách này lại khó đến thế. Đây, không nghi ngờ gì nữa, là cuốn sách hoàn hảo nhất về việc chồng bạn chết đột ngột vì một cơn đau tim khủng khiếp trong khi con gái bạn đang hôn mê trong bệnh viện, chuẩn bị bước vào cuộc chiến sinh tử của riêng nó (mà cuối cùng nó thua cuộc, dù điều đó nằm ngoài phạm vi cuốn sách này). Tôi nghĩ cuốn hồi ký này quá hoàn hảo đến mức tôi khó hiểu nổi bất kỳ lời phê bình nào nhắm vào nó. Những nhà phê bình ấy đang nói rằng chỉ có một cách để đau buồn, và Joan Didion đã làm sai? Hay họ đang nói chỉ có một cách để viết về đau buồn, và Joan Didion cũng làm sai nốt?

Nếu bạn từng đau buồn vì mất ai đó, tôi không hiểu sao bạn có thể giữ những quan điểm đó. Nỗi đau không tuân theo một đường thẳng, nơi bạn suy sụp rồi từng ngày suy sụp ít hơn, cho đến một ngày bạn ổn. Như cuốn sách này cho thấy, nỗi đau buồn là rời rạc, thất thường. Nó lúc dâng lên, lúc rút xuống. Nó chẳng theo logic nào cả, và cố gắng áp đặt logic chẳng giúp được gì.

Vậy nên, Joan Didion bắt taxi về nhà từ bệnh viện sau cái chết của chồng bà, John — và suy nghĩ đầu tiên của bà là bà thật sự phải thảo luận chuyện này với John. Ban đầu bà không muốn cho ai biết về cái chết của ông, vì điều đó có thể làm giảm cơ hội ông… trở lại. Với cả con gái lẫn chồng mình, bà lặp đi lặp lại các tình huống trong đầu, như thể bằng cách đó bà có thể thay đổi những gì đã xảy ra.

Bà chuyển về Los Angeles để ở gần con gái trong lần nhập viện tiếp theo, nhưng nhận ra các con đường đầy ắp ký ức đến mức bà phải vạch ra những lộ trình thật chính xác để không đi ngang bất kỳ địa điểm nào có thể khiến bà suy sụp phần còn lại của ngày. Bà khóc với bác sĩ rằng bà “đơn giản là không thể nhìn thấy mặt tích cực” của tình huống này.

Nghe thật u ám đúng không?
Đúng — tất nhiên.
Nhưng cũng hoàn hảo.”**

Có vẻ có hai lời phê bình chính nhắm vào cuốn sách này.

Một: Joan Didion quá lạnh lùng, xa cách, vô cảm.
Đúng là đôi lúc bà có vẻ như vậy: tại thời điểm chồng bà mất, nhân viên xã hội phụ trách đã gọi bà là “một người cực kỳ điềm tĩnh.”

Nhưng điều quan trọng là, Joan tự hỏi: một người không điềm tĩnh thì được phép làm gì?
“Sụp đổ? Cần được tiêm thuốc an thần? Gào thét?”

Joan không nghĩ điều này với sự phán xét — mà với khao khát, với sự ghen tị âm thầm: chỉ vì bà không làm những điều ấy không có nghĩa là bà không muốn.

Lời phê bình thứ hai: Joan quá tự thương hại bản thân.
Joan cũng đề cập điều này trong sách. Chúng ta ghét sự tự thương hại trong văn hóa của mình, nhưng như bà chỉ ra: khi bạn trải qua một biến cố kinh hoàng mà bạn hoàn toàn không kiểm soát được, thì tự thương hại là phản ứng hoàn toàn bình thường.
Và đúng như vậy.

Vậy sự thật là gì?
Trong cuốn sách này, Joan Didion vừa tự thương hại, vừa là người điềm tĩnh lạnh lùng.

Bạn nhìn thấy rất rõ cuộc đấu tranh của một người đã kiểm soát mọi thứ suốt nhiều năm, và giờ — khi về già — nhận ra rằng không còn gì nằm trong khả năng kiểm soát của mình nữa.

Làm sao cuốn sách có thể được viết theo cách nào khác — tôi hoàn toàn không hiểu nổi.

Bởi vì,’ cô bé nói, ‘khi bạn sợ nhưng vẫn làm điều đó, thì đó là dũng cảm.’”

Tôi nghe bản audiobook do chính Neil Gaiman đọc.

Coraline là cuốn tiểu thuyết thứ 4 tôi đọc của Neil Gaiman, và có lẽ tôi phải tự xem mình là fan của ông rồi. Các cuốn tôi đã đọc được tôi chấm: 3 sao cho American Gods, 4 sao cho The Graveyard Book, và 5 sao cho The Ocean at the End of the Lane. Tôi đã phân vân không biết nên chấm cuốn này bao nhiêu, nhưng nó đáng sợ một cách hoàn hảo đến mức tôi không thể cưỡng lại việc cho nó điểm cao nhất.

Coraline (ban đầu là lỗi gõ nhầm của chính tác giả) là một cô bé thấy mình vô cùng chán nản trong ngôi nhà mới. Đó là kỳ nghỉ lễ, bố mẹ cô bận làm việc tại nhà trên máy tính, để lại cho cô quá nhiều thời gian rảnh. Quá nhiều thời gian để khám phá.

Ngôi nhà được chia thành 4 căn hộ, trong đó một căn bị bỏ trống. Có một cánh cửa dẫn từ căn hộ của họ sang căn hộ trống đó, nhưng nó đã bị xây tường lại và cánh cửa thì khóa. Một đêm, khi mở cửa, Coraline phát hiện bức tường đã biến mất và thay vào đó là một hành lang tối dẫn đến một căn hộ khác — được sắp xếp gần như giống hệt căn của cô.

Ở đó, cô gặp Mẹ Khác và Bố Khác. Họ rất thân thiện, họ cho cô những món ăn ngon nhất và sự quan tâm mà cuộc sống thật của cô thiếu vắng. Nhưng có một chi tiết rùng rợn nhỏ: họ có những chiếc cúc được khâu lên mắt.

Họ nói rằng cô có thể ở lại đó mãi mãi và có mọi thứ cô muốn — nhưng cô cũng phải để họ khâu những chiếc cúc đó lên mắt mình.

Sợ hãi, cô quay về nhà thật. Nhưng rồi cô nhận ra mọi thứ không còn như trước, và cô sẽ phải tự tìm dũng khí và sự thông minh của mình để cứu bản thân… và cả gia đình cô.

Phụ nữ như tài sản và Nguồn gốc của Hôn nhân

Quay lại thời cổ đại, khi chưa tồn tại hôn nhân, vẫn luôn có chiến tranh giữa các bộ tộc. Đàn ông của hai bộ tộc giao chiến, và phe chiến thắng thường mang phụ nữ của phe thua cuộc về như chiến lợi phẩm — càng có nhiều vợ, bạn càng “đáng kính” hơn (hãy nhớ đến Homer, nhớ đến Things Fall Apart). Những phụ nữ này được coi như nô lệ phục dịch (từ đó có thể thấy nguồn gốc của hội chứng Stockholm). Theo một cách nào đó, phụ nữ là loại tài sản đầu tiên mà đàn ông chiếm hữu (thậm chí có lẽ còn trước cả đất đai, vốn quá dồi dào). Trong tâm trí của người man dã, phụ nữ là tài sản quý giá nhất — khó giành được hơn gia súc và đất đai.

Vấn đề với việc có quá nhiều phụ nữ nô lệ xung quanh là: phụ nữ của bộ tộc mình cũng chẳng hơn gì phụ nữ của bộ tộc khác. Điều này, cùng với tình thương của người cha dành cho con gái, đã dẫn đến sự ra đời của chế độ hôn nhân — về cơ bản, nó được tạo ra để trao cho phụ nữ của bộ tộc mình một địa vị đặc biệt hơn trong số những người nô lệ, sau khi thực hiện một tuyên bố xã hội (nhẫn cưới). Điều này đã phá vỡ giả định lâu nay của tôi rằng hôn nhân vốn từng là sự kết hợp của những người bình đẳng — rồi dần suy thoái theo thời gian.

Khi hệ thống kinh tế và thương mại hữu hình phát triển, của cải bắt đầu được xem như chiến lợi phẩm giá trị hơn. Và vì vậy, khái niệm tài sản được mở rộng để bao gồm đất đai, gia súc, tiền bạc, cùng với phụ nữ. Một lợi ích khác của hôn nhân có lẽ là: sự tôn trọng mang tính săn mồi mà người đàn ông đạt được sẽ không bị lãng phí sau khi anh ta chết mà sẽ được truyền lại cho con trai (sự ra đời của phụ quyền).

Theo tác giả, vợ tiếp tục đóng vai trò như người hầu — ngay cả đối với tầng lớp trung lưu, những người làm việc trong các hoạt động công nghiệp và chỉ đủ khả năng có một vợ. Ông lập luận rằng “nội trợ” chỉ là từ được bọc đường dành cho một dạng người hầu đặc biệt — họ làm những công việc mà người hầu hoặc nô lệ vẫn làm. Phụ nữ luôn là tài sản của đàn ông — trước là của cha, sau là của chồng (từ “kanyadan” hẳn sẽ gợi điều gì đó trong văn hóa Hindu).

Ông lập luận rằng ở nơi phụ nữ không có quyền sở hữu tài sản (điều vốn không phải lúc nào họ cũng có), và nơi xã hội xem việc phụ nữ kiếm tiền là không nữ tính, thì bản thân họ sẽ tiếp tục trở thành tài sản của đàn ông.

Tôi mua cuốn sách này ngay khi năm 2008 vừa bắt đầu. Điều kỳ lạ là lúc mua ở khu Recto, tôi thậm chí không hề biết đây là loại sách gì (sau đó tôi mới phát hiện nó thuộc thể loại self-help). Tựa sách “Think and Grow Rich” của Napoleon Hill bỗng vụt hiện trong đầu tôi, và vì lúc đó không có cuốn nào khác khiến tôi muốn đọc nên tôi quyết định mua luôn. Tính đến thời điểm viết những dòng này, tôi đã đọc xong vòng thứ hai và dự định sẽ đọc lần thứ ba, thứ tư, thứ năm nếu thời gian cho phép. Nhưng đời thì quá ngắn mà còn quá nhiều sách tôi phải đọc. ^_^

Dù sao, tôi đã phác thảo ở đây bản tóm tắt về triết lý của cuốn sách — cách để tích lũy một lượng tiền khổng lồ. Tôi cũng thấy rất hấp dẫn những chủ đề như Nguyên tắc Tự ám thị (Autosuggestion) và (nghe này!!) Bí ẩn của sự chuyển hóa năng lượng tình dục! Bạn có tò mò không?? Tại sao không cầm cuốn sách lên và để những chân lý vĩnh hằng đánh thức bạn — những chân lý về cách “thu hút” làn sóng thịnh vượng.

Hãy tìm điều bạn yêu thích làm. Bạn phải yêu công việc của mình; bạn phải háo hức muốn đi làm mỗi sáng. Cho đến khi bạn tìm được điều mình thực sự yêu thích, bạn khó mà thành công, bởi chỉ kiếm tiền thôi không làm bạn trở nên thành công.

Xây dựng một kế hoạch hành động. Xây dựng kế hoạch không chỉ là nghĩ; bạn phải hành động nữa. Hill nói rằng bạn không cần có đầy đủ chi tiết ngay từ đầu, nhưng việc hình thành kế hoạch là một khởi đầu tốt. Bạn luôn có thể điều chỉnh nó sau này.

Hợp tác với người khác. Hill cho rằng ngoài việc tìm ra thứ mình đam mê, chúng ta cần liên kết với những người khác để đạt được mục tiêu. Dù chúng ta có thông minh đến đâu, ta vẫn cần người khác, vì không ai có thể biết hết mọi thứ về một lĩnh vực.

Đừng quên đóng góp ngược lại. Triết lý mà tôi tiếp thu được từ cuốn sách là: càng thành công, bạn càng có vị thế để cho đi và tạo khác biệt trong cuộc sống của người khác. Hầu hết những người thành công đều rất sẵn lòng giúp người khác đạt được mục tiêu của họ.

Tôi muốn chia sẻ những điều sâu sắc tôi học được từ cuốn sách này, nhưng tôi nghĩ làm vậy sẽ khiến bạn mất đi sự thích thú khi tự mình khám phá. Tôi thật sự ghen tị với hành trình mà bạn sắp trải nghiệm để thấu hiểu chính mình. Hãy nhớ rằng điều quan trọng không phải là đích đến, mà là bạn đã tận hưởng hành trình như thế nào và tận dụng nó ra sao!

Gửi bạn lời chúc tốt đẹp và chúc đọc sách vui vẻ!

“Nhẹ Nhàng Mà Sống” không chỉ là một cuốn sách, mà là một liệu pháp tinh thần. Nó giúp người đọc dừng lại, soi chiếu bản thân, và tìm lại sự bình yên đã mất trong cuộc sống đầy áp lực.

Hà Kiều My không vẽ ra con đường thành công, mà vẽ ra con đường bình yên – nơi mỗi người học được cách yêu thương, tha thứ, và sống trọn vẹn trong hiện tại. Đó là thông điệp giản dị nhưng mạnh mẽ: “Hạnh phúc không ở đâu xa, nó ở ngay khi bạn bình an với chính mình.”

Sau khi gấp lại trang cuối, người đọc không chỉ thấy lòng mình nhẹ nhõm, mà còn cảm thấy được an ủi và động viên. “Nhẹ Nhàng Mà Sống” là cuốn sách mà ai cũng nên đọc ít nhất một lần – nhất là khi cuộc sống trở nên quá nặng nề.

Không ngẫu nhiên mà “Kính Vạn Hoa” trở thành bộ truyện dài được yêu thích nhất của Nguyễn Nhật Ánh. Nó không chỉ kể chuyện, mà còn giáo dục nhẹ nhàng qua từng tình huống. Bộ truyện giúp trẻ em học cách ứng xử, biết yêu thương và tôn trọng người khác mà không cần lời răn dạy.

Với người lớn, “Kính Vạn Hoa” là tấm vé quay về tuổi thơ – nơi mọi niềm vui đều đơn giản, và mọi nỗi buồn đều dễ nguôi ngoai. Nguyễn Nhật Ánh đã biến những câu chuyện thường ngày thành biểu tượng của ký ức, khiến người đọc dù ở lứa tuổi nào cũng tìm thấy một phần của mình trong đó.

Đó là lý do “Kính Vạn Hoa” không chỉ là tác phẩm văn học thiếu nhi, mà là một biểu tượng văn hóa – một “chiếc gương muôn màu” phản chiếu cả tâm hồn người Việt qua nhiều thế hệ.

Khoảnh khắc Lucky cất cánh bay trong cơn mưa là đoạn kết khiến người đọc rơi nước mắt. Đó không chỉ là chiến thắng của một chú chim, mà là chiến thắng của tình yêu, của lòng tin và nghị lực.

Luis Sepúlveda đã biến hành động “dạy bay” thành biểu tượng của tình yêu thương – tình yêu không giữ chặt, không ích kỷ, mà là giúp người khác tìm thấy chính họ. Khi Zorba nói: “Chúng ta yêu nó nhiều, và vì thế, chúng ta để nó bay,” đó là triết lý sống đẹp nhất mà tác phẩm gửi gắm.

“Chuyện Con Mèo Dạy Hải Âu Bay” không chỉ là truyện ngắn đầy cảm động, mà còn là bài ca về sự tự do, về cách yêu thương và trưởng thành. Mỗi lần đọc lại, ta lại thấy trái tim mình được nhắc nhở: hãy yêu bằng sự tử tế, và hãy để tình yêu trở thành đôi cánh giúp người khác bay lên.

“Chiến Thắng Con Quỷ Bên Trong Bạn” là một hành trình tỉnh thức. Mỗi trang sách là một cuộc soi chiếu, buộc ta đối diện với những thói quen xấu, nỗi sợ, và sự trì hoãn của chính mình. Hill không dạy cách “đánh bại thế giới”, mà dạy cách “thắng bản thân” – điều khó khăn nhất.

Cuốn sách nhấn mạnh rằng mọi thành công đều bắt đầu từ việc kiểm soát suy nghĩ. Tâm trí ta có thể là thiên đường, cũng có thể là địa ngục – tùy cách ta sử dụng. Hill kết luận: “Không ai có thể khiến bạn thất bại trừ khi bạn cho phép.”

Đây không chỉ là một cuốn sách phát triển bản thân, mà là kim chỉ nam tinh thần cho những ai đang tìm lại bản lĩnh và niềm tin. Khi ta chiến thắng được “con quỷ” trong mình, mọi giới hạn đều sụp đổ – và ta bắt đầu sống một cuộc đời thật sự tự do.

Chương cuối để lại cho mình ấn tượng mạnh nhất. Tác giả không bảo mình bỏ trực giác hay sống lúc nào cũng căng não với Hệ 2. Thay vào đó, ông khuyên hãy biết lúc nào cần chậm lại. Những lúc cảm xúc quá mạnh, thông tin quá phức tạp, hay quyết định ảnh hưởng lâu dài, mình cần dừng và để Hệ 2 lên tiếng. Đọc xong mình cảm giác như được trao công cụ để sống bớt sai lầm hơn. Mình bắt đầu tập thói quen đặt thêm một câu hỏi trước khi hành động: “Mình đang nghĩ nhanh quá không?”. Chỉ vậy thôi mà đầu óc đỡ nóng vội hẳn. Đây là tinh thần quan trọng nhất của cuốn sách: suy nghĩ chậm không phải để chậm, mà để sáng suốt.

Khi gấp cuốn sách lại, điều đọng lại mạnh nhất với mình không phải những câu chữ mà là cảm giác nhẹ nhàng trong tim. Tâm Hồn Cao Thượng không cố dạy người ta trở nên hoàn hảo, mà chỉ nhắc rằng mỗi ngày hãy tốt hơn một chút. Cuốn sách làm mình tin rằng sự tử tế không bao giờ lỗi thời, và việc nuôi dưỡng nó từ nhỏ là điều cực kỳ quan trọng. Đối với người lớn, đây là cuốn giúp ta nhìn lại những giá trị từng có mà giờ vội vã đã làm phai đi. Còn với trẻ em, đây là tấm bản đồ dẫn các em đến một trái tim đẹp.