.png)
"Đêm thứ nhất
Đó là một đêm kì diệu, một đêm mà có lẽ chỉ có thể có được khi chúng ta còn trẻ, hỡi bạn đọc thân mến. Bầu trời đầy sao, một bầu trời lộng lẫy đến mức ngước nhìn lên nó ta phải bất giác tự hỏi mình: chẳng lẽ những con người cau có, trái tính trái nết đủ loại lại có thể sống dưới một bầu trời như thế... Đây cũng là một câu hỏi của tuổi trẻ, hỡi bạn đọc thân mến, một câu hỏi rất trẻ, nhưng cầu xin Đức Chúa Trời ban cho bạn thường xuyên hơn câu hỏi ấy!.. Còn nói về những quý ngài trái tính trái nết và cau có đủ loại thì tôi không thể không nhớ lại cách xử sự hợp lẽ của tôi trong cả ngày hôm đó. Ngay từ sáng sớm tôi đã bị một nỗi buồn kì lạ hành hạ. Tôi bỗng nhiên có cảm giác rằng tôi, một kẻ cô đơn, đang bị tất cả bỏ rơi, xa lánh. Tất nhiên, bất kì ai cũng có quyền hỏi: tất cả là ai... Bởi vì tôi sống ở Peterburg (1) đã tám năm nay mà hầu như chưa hề làm quen được với một người nào. Nhưng tôi phải làm quen để làm gì... Không có việc đó thì cả thành phố Peterburg cũng đã quen thuộc với tôi rồi; mà chính vì thế nên tôi mới cảm thấy tất cả đều bỏ rơi tôi khi toàn bộ thành Peterburg bỗng đột ngột kéo nhau ra các nhà nghỉ ngoại thành. Ở lại một mình tôi rất sợ, và suốt ba ngày dài tôi lang thang khắp thành phố trong nỗi buồn nặng nề và tuyệt nhiên không hiểu cái gì đang xẩy ra với mình..."
Xem thêm
Fyodor Mikhailovich Dostoevsky sinh ngày 11 tháng 11 năm 1821 là một trong những nhà văn vĩ đại nhất của nước Nga. Là con thứ hai trong một gia đình có bảy người con, Dostoevsky lớn lên trong một môi trường đặc biệt. Cha ông, Mikhail Dostoyevsky, một quý tộc sa sút, làm việc tại bệnh viện Maryinski - nơi điều trị cho những người nghèo khổ nhất thành phố. Chính tại đây, Dostoevsky đã tiếp xúc sớm với nỗi đau khổ của con người, một trải nghiệm đã để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn ông và trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các tác phẩm sau này. Mặc dù gia đình có nhiều khó khăn, nhưng tuổi thơ của Dostoevsky cũng gắn liền với những kỷ niệm ấm áp bên mẹ. Tuy nhiên, bi kịch ập đến khi ông mới 16 tuổi khi người mẹ qua đời vì bệnh lao. Hai năm sau, cha ông cũng ra đi, để lại trong lòng Dostoevsky những vết thương lòng sâu sắc. Từ năm chín tuổi, Fyodor Dostoevsky đã phải vật lộn với căn bệnh động kinh, một căn bệnh thỉnh thoảng tái phát suốt cuộc đời. Căn bệnh này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn và cả những tác phẩm văn học của ông. Trái ngược với sự nghiệp kỹ sư quân sự mà cha mong muốn, Dostoevsky lại tỏ ra có năng khiếu và niềm đam mê đặc biệt với văn chương. Thời trẻ, ông bị cuốn hút bởi tư tưởng của Friedrich Schiller, nhưng sau này, quan điểm của ông đã có những thay đổi đáng kể, thậm chí đôi khi ông còn mỉa mai nhà thơ người Đức này. Bước chân vào con đường văn chương từ năm 1844, Fyodor Dostoevsky nhanh chóng khẳng định tài năng của mình với tiểu thuyết "Những kẻ bần hàn" ra mắt năm 1845 và nhận được sự tán thưởng của giới phê bình. Tuy nhiên, một số tác phẩm sau đó của ông lại không đạt được thành công tương tự. Song song với sự nghiệp văn học, Dostoevsky còn là một người có tư tưởng tiến bộ. Năm 1847, ông gia nhập nhóm Petrashevsky, nơi các thành viên thường xuyên thảo luận về triết học phương Tây và bày tỏ sự bất mãn với chế độ Nga hoàng. Chính vì tham gia vào nhóm này, năm 1849, Dostoevsky bị bắt giữ và đối mặt với án tử hình. May mắn thay, ông đã được ân xá vào phút chót và phải chịu án lao động khổ sai bốn năm tại Siberia. Những năm tháng trong quân ngũ ở Trung đoàn Siberia đã để lại dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời và sự nghiệp của Fyodor Dostoevsky. Chính trong giai đoạn này, ông không chỉ trải nghiệm cuộc sống khắc nghiệt của người lính mà còn gặp gỡ và kết hôn với Maria Isayeva, người phụ nữ đầu tiên của đời mình. Quãng thời gian đầy biến động ấy đã là chất xúc tác mạnh mẽ, làm thay đổi hoàn toàn tư tưởng và quan điểm của nhà văn. ừ một người từng say mê các trào lưu triết học Phương Tây, Dostoevsky dần quay lưng lại với những lý tưởng đó để tìm về những giá trị truyền thống của người nông dân Nga. Những trải nghiệm đau khổ trong tù đày và cuộc sống quân đội đã khiến ông thấu hiểu sâu sắc nỗi đau của những con người nhỏ bé trong xã hội. Chính vì vậy, các tác phẩm sau này của ông đều mang đậm màu sắc hiện thực, khắc họa chân thực cuộc sống cơ cực, bị áp bức của người dân Nga. Đồng hành cùng sự thay đổi trong tư tưởng là sự gia tăng niềm tin vào đạo Cơ Đốc. Tôn giáo trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc, giúp Dostoevsky vượt qua những khó khăn trong cuộc sống và tìm thấy ý nghĩa của sự tồn tại. Niềm tin này cũng ảnh hưởng sâu sắc đến quan điểm của ông về xã hội và con người, khiến ông trở nên hoài nghi hơn với các cuộc cách mạng và cải cách xã hội. Sau khi quay về Saint Petersburg, Dostoevsky đã dấn thân vào con đường sáng tác chuyên nghiệp. Tuy nhiên, những năm đầu sự nghiệp đầy khó khăn với những thất bại liên tiếp trong việc xuất bản và quản lý tạp chí. Áp lực kinh tế và sự nghiện cờ bạc đã khiến cuộc sống của ông rơi vào hỗn loạn. Một bước ngoặt đến khi ông gặp và kết hôn với Anna Grigorievna Snitkina. Cuộc hôn nhân này đã mang đến cho Dostoevsky sự ổn định và động lực mới. Cặp đôi đã cùng nhau du lịch châu Âu và trở về Nga với những trải nghiệm phong phú. Trong giai đoạn này, Dostoevsky đã có những bước tiến đáng kể trong sự nghiệp sáng tác, đặc biệt là với tác phẩm "Anh em nhà Karamazov" - một kiệt tác được công nhận rộng rãi. Những năm cuối đời, căn bệnh lao phổi quái ác ngày càng trở nặng, biến chứng thành ung thư phổi, dần cướp đi sức khỏe của ông. Cuối cùng, vào ngày 9 tháng Hai năm 1881, tại Saint Petersburg, trái tim tài hoa ấy đã ngừng đập, để lại một di sản văn học đồ sộ và vô cùng quý giá. Bên cạnh sự nghiệp sáng tác, Dostoevsky còn có một cuộc đời tình cảm phức tạp. Ông trải qua ba mối tình sâu đậm. Cuộc hôn nhân đầu tiên với Maria, vốn là một mối tình vụng trộm, nhanh chóng tan vỡ. Sau đó là mối tình lãng mạn nhưng đầy trắc trở với Apollonia Suslova. Tuy nhiên, người phụ nữ đã đồng hành cùng ông đến những giây phút cuối đời chính là Anna Grigorievna Snitkina, một cô thư ký trẻ trung và tài năng. Chính Anna đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận, nuôi dưỡng tâm hồn ông và là nàng thơ của nhiều tác phẩm nổi tiếng.
Ra đời vào tháng Mười năm 1848 trên tạp chí Otechestvennye zapiski, "Đêm Trắng" là một trong những tác phẩm đầu tay đã đưa tên tuổi của Fyodor Dostoevsky đến gần hơn với công chúng. Cho đến nay, tiểu thuyết vẫn được xem là một trong những viên ngọc quý của văn học Nga, tỏa sáng rực rỡ qua bao thế hệ. Lấy bối cảnh là thành phố Saint Petersburg, một nơi chứa đựng biết bao kỷ niệm sâu sắc của nhà văn, "Đêm Trắng" như một bản tình ca mùa hạ, nhẹ nhàng và sâu lắng. Thành phố trắng lung linh trong những đêm không ngủ trở thành phông nền hoàn hảo cho một câu chuyện tình yêu đầy mơ mộng và trắc ẩn. Dưới bầu trời đêm huyền ảo, những con người cô đơn và lạc lõng tìm thấy nhau, cùng nhau chia sẻ những tâm sự thầm kín nhất. Dostoevsky đã khéo léo khắc họa những tâm hồn nhạy cảm, luôn khao khát yêu thương và được yêu. Qua hình ảnh của nhân vật, nhà văn đã chạm đến những góc khuất sâu thẳm trong tâm hồn mỗi người đọc. "Đêm Trắng" không chỉ là một câu chuyện tình yêu đơn thuần, mà còn là một bức tranh chân thực về cuộc sống, về những khát vọng và nỗi niềm riêng tư của con người.
Cuộc đời tôi trôi qua lặng lẽ trong một căn phòng thuê cũ kỹ tại thành phố Peterburg. Không tên, không gia đình, không một mối liên kết nào với xã hội, tôi như một bóng ma lạc lõng giữa dòng đời. Người bạn đồng hành duy nhất là bà Mat’rena, người giúp việc già nua, hiền lành. Thế giới bên ngoài, với tôi, là một bức tranh sống động và đầy màu sắc. Mỗi ngôi nhà, mỗi con đường, mỗi góc phố đều trở nên thân thuộc như những người bạn tri kỷ. Tôi đã từng góc ngách, từng ngọn đèn, từng tia nắng của thành phố này. Peterburg không chỉ là nơi tôi sinh sống, mà còn là nơi tôi trút bỏ mọi ưu phiền, là nơi tâm hồn tôi tìm thấy sự an yên. Có những góc phố vắng vẻ, những con hẻm nhỏ hẹp, ít ai biết đến, lại mang đến cho tôi cảm giác như lạc vào một thế giới khác. Ở đó, thời gian như ngừng trôi, và tôi có thể thả hồn mình vào những suy nghĩ miên man. Những nơi như vậy, với tôi, là những khoảnh khắc thiêng liêng, là những bí mật riêng giữa tôi và thành phố. Tâm hồn nhạy cảm của chàng như một tấm gương phản chiếu đầy màu sắc cuộc sống, kể cả những điều giản dị nhất. Trong căn gác tồi tàn, chàng tìm thấy một thế giới riêng, nơi những cung bậc cảm xúc trỗi dậy mãnh liệt, từ nỗi buồn cô đơn đến niềm hạnh phúc bất chợt. Rồi một đêm, bóng hình một cô gái lạ đã len lỏi vào trái tim chàng, đánh thức một tình yêu mãnh liệt. Tình yêu đến bất ngờ, như một cơn gió mùa hạ thổi bạt đi những ưu phiền. Có người cho rằng đó chỉ là sự say đắm nhất thời, một cái nhìn thoáng qua đã khiến chàng xiêu lòng. Nhưng đằng sau vẻ ngoài vụt sáng ấy là một trái tim chân thành, đang khao khát được yêu và được yêu thương. Tình cảm dành cho Naxtenca được chàng thể hiện bằng những lời lẽ chân thành, mộc mạc, không chút hoa mỹ. Mỗi khi nhắc đến nàng, chàng như một cậu thiếu niên vụng về, vừa e ấp, vừa háo hức. Dù thời gian bên nhau ngắn ngủi, nhưng họ đã tìm thấy ở nhau một sự đồng điệu kỳ lạ, một tình yêu sâu sắc và bền chặt. Chàng trở thành người bạn tâm giao, lắng nghe từng câu chuyện, từng nỗi niềm thầm kín của nàng. Những giọt nước mắt đau khổ của nàng, chàng nhẹ nhàng lau đi, những lời an ủi dịu dàng được cất lên từ trái tim chân thành. Dù biết rằng hành động của mình giống như việc tự tay xây cầu cho người khác bước vào trái tim nàng, chàng vẫn làm tất cả với một tấm lòng rộng lượng. Cuối cùng, chàng đã dũng cảm bày tỏ tình cảm sâu kín mà mình đã âm thầm nuôi dưỡng bấy lâu. Khoảnh khắc ấy, trái tim chàng như được giải thoát, nhưng hạnh phúc ấy quá mong manh, tan biến nhanh chóng khi người nàng yêu vẫn lựa chọn quay về với thế giới cô đơn của mình. Dẫu biết tình yêu không phải lúc nào cũng được đáp lại, nhưng những khoảnh khắc ấm áp bên nàng đã đủ để chàng cảm nhận được ý nghĩa của cuộc sống. Chàng hiểu rằng, tình yêu không chỉ là sự chiếm hữu mà còn là sự cho đi, là sự hy sinh. Và chính những trải nghiệm ấy đã giúp chàng trưởng thành hơn, mạnh mẽ hơn.
Naxtenca, cái tên nghe thật lạ tai, liệu có phải là danh xưng thật của cô gái ấy hay chỉ là một biệt danh mà người bà đặt cho? Suốt những năm tháng tuổi trẻ, cô sống trong một thế giới chỉ có mình và bà. Tình yêu thương của người bà dành cho cô sâu đậm đến mức trở thành sự chiếm hữu. Lo sợ mất đi người cháu gái duy nhất, bà đã tìm mọi cách để trói buộc cô lại, thậm chí là bằng những hành động kỳ quái như khâu áo hai người lại với nhau. Dù xuất phát từ tình yêu thương, nhưng hành động này đã giam cầm cô gái trẻ trong một chiếc lồng, tước đoạt đi quyền tự do khám phá thế giới. Cuộc đời Naxtenca bắt đầu thay đổi khi một chàng trai xuất hiện. Anh như một làn gió mới, thổi bùng lên trong cô những khát khao và ước mơ mà cô tưởng chừng đã quên lãng. Qua những cuốn sách, những buổi hẹn hò, cô dần nhận ra rằng tình yêu đích thực không phải là sự chiếm hữu mà là sự đồng hành. Cô đã từng mơ về một cuộc sống xa hoa, nhưng giờ đây, tất cả những gì cô mong muốn chỉ là một mái nhà nhỏ bên người mình yêu. Tuy nhiên, thực tế khắc nghiệt đã khiến cô phải đối mặt với những khó khăn. Chàng trai cô yêu quá nghèo để có thể mang đến cho cô một cuộc sống đủ đầy. Một năm trôi qua thật dài, lòng nàng lúc nào cũng ngập tràn hy vọng và nỗi lo âu. Dù từng giây từng phút đều mong ngóng tin tức của chàng, nàng khẳng định với lòng mình rằng tình yêu dành cho chàng là chân thành và sâu sắc. Thế nhưng, số phận trớ trêu thay, chàng trai ấy đã không giữ lời hứa. Dù đã quay trở lại quê hương, chàng lại chọn cách im lặng, như thể chưa từng có một lời hẹn ước nào. Đau khổ và tuyệt vọng bao trùm lấy nàng. Trong những giây phút yếu lòng nhất, nàng từng nghĩ đến việc tìm kiếm hạnh phúc mới bên người khác. Nhưng rồi, định mệnh lại một lần nữa đưa nàng đến một ngã rẽ bất ngờ. Chính lúc nàng tưởng chừng như đã buông bỏ tất cả, chàng xuất hiện. Hóa ra, chàng cũng luôn nhớ về nàng và cũng đã quay trở lại quê hương. Cuộc hội ngộ đầy bất ngờ ấy đã khiến trái tim nàng rung động trở lại. Dù lòng còn vương vấn chút nuối tiếc cho tình cảm đã dành cho “tôi”, nàng vẫn quyết định quay về bên người mình yêu. Tình yêu đích thực, sau bao sóng gió, cuối cùng cũng đã tìm thấy nhau.