.png)
Sống trong một thế giới Lí-tưởng-hướng-ngoại, phải chăng những con người hướng nội luôn cảm thấy mặc cảm về tương lai của bản thân vì tính cách quá trầm lặng của mình? Có bao giờ những bạn trẻ cảm thấy tự ti vì không đủ cởi mở và mạnh dạn như các bạn cùng trang lứa, khi mà xã hội thời đại mới đánh giá con người qua sự hào nhoáng và phô trương? Hiểu được tâm lý này, Susan Cain đã cho ra mắt cuốn sách Trầm Lặng, nhằm giúp các độc giả tuổi vị thành niên khám phá giá trị tiềm ẩn của bản thân, đặc biệt là trong những năm tháng mới mẻ và đầy thử thách ở độ tuổi mới lớn này.
Đối tượng:
Trầm Lặng là một thế giới của trẻ em, bao quanh bởi những yếu tố quan trọng nhất để hình thành tính cách cơ bản của một cá thể: trường học, xã hội, sở thích, và gia đình. Các chủ đề chính tập hợp nhiều chương nhỏ, mỗi mục được phát triển thông qua sự kết hợp chắt lọc nghiên cứu cùng với trải nghiệm của người viết và câu chuyện của bên thứ ba. Đặc biệt, những câu chuyện trong quyển sách đều “dựa trên các cuộc phỏng vấn với hơn 100 thanh thiếu niên, phụ huynh và giáo viên”, kể lại bối cảnh, kinh nghiệm, quá trình học tập và thành tích của nhiều đối tượng trẻ trầm tính khác nhau. Việc chia sẻ các dữ kiện và lời khuyên hữu dụng đã góp phần khiến cuốn sách trở thành nguồn cảm hứng bất tận giúp xã hội thay đổi cách đánh giá người hướng nội và cách người hướng nội nhìn nhận bản thân.
“Tuổi vị thành niên + đời sống xã hội = một con đường đầy chông gai - và còn hơn vậy nữa đối với trẻ hướng nội, những người phải sống trong một thứ văn hóa trường học mà ở đó sự ồn ào và hướng ngoại là các công cụ có giá trị nhất.”
Đây là một ấn bản dành cho độc giả trẻ tuổi, tuy vậy những thế hệ lớn hơn vẫn có thể tìm thấy sự đồng cảm cho phiên bản trẻ trung thời quá khứ của chính họ trong đó. Khán giả lớn tuổi vẫn được khuyến khích tìm hiểu về những chủ đề này, đáng quan tâm là các phụ huynh, thầy cô, huấn luyện viên, để họ có thể nắm bắt được tư duy của trẻ nhỏ và tương tác tự nhiên với chúng mà vẫn hạn chế được bất kì xung đột nào. Việc phớt lờ hoặc hiểu sai thái độ trầm lặng của một đứa trẻ mà người lớn không biết cách khắc phục hay điều chỉnh sẽ dễ dàng tạo nên những bất đồng leo thang, từ đó hình thành những rạn nứt khó hòa giải. Không chỉ dừng lại ở đấy, tinh thần quyển sách hoàn toàn nồng nhiệt chào đón sự tham khảo từ đối tượng những thanh thiếu niên hướng ngoại sẽ tạo cơ hội cho họ có cái nhìn thấu cảm sâu sắc hơn với những cá tính trái ngược mình, hướng đến mục đích truyền tải tầm quan trọng của tuyên ngôn:
“Người hướng nội và người hướng ngoại chính là hai mặt âm dương - chúng ta yêu thương và cần có nhau.”
Nội dung:
Ở những trang sách đầu tiên, với nhiều dữ liệu hỗ trợ, tác giả giải thích cách người hướng nội và người hướng ngoại có hệ thần kinh khác nhau, phản ứng đa dạng với kích thích trái ngược nhau. Cô cũng đưa ra nhiều dẫn chứng từ nghiên cứu nâng cao của nhà tâm lý học Carl Jung, nhấn mạnh rằng việc xác định chuẩn xác tính cách của một người chỉ là khái niệm tương đối chứ không hề tuyệt đối, và rằng hầu hết số đông đều thuộc mảng tính cách trung lập, chứ không hề nghiêng hẳn về một bên nào. Tuy vậy, mặc dù đại đa số được gắn mác hướng trung, tính hướng nội hoặc hướng ngoại ở một người vẫn có thể trội hơn một chút so với phần còn lại và đó chính là lí do rất nhiều người nhầm lẫn bối rối khi phải xác định trạng thái tâm lý của mình.
“Hầu hết những ý tưởng vĩ đại đều khởi nguồn từ sự cô độc.”
Tác giả dành toàn bộ tâm huyết và trải nghiệm cá nhân để liệt kê và miêu tả chi tiết những phản ứng và thái độ dễ nhận diện nhất của một người hướng nội; trong đó, một số đặc điểm tiêu biểu nhất có thể kể đến là việc người hướng nội có xu hướng thích giao tiếp với một nhóm bạn nhỏ hơn là chuyện trò rôm rả với một đám đông xô bồ, thích làm việc một mình, dành cho bản thân hầu hết thời gian để duy trì suy tư tập trung mà không hề cảm thấy nhàm chán, hay việc thích quan sát và suy nghĩ rồi thể hiện ý tưởng của mình thông qua hình thức viết lách hơn là phát biểu. Thông qua việc giải thích xu hướng hành động có phần phức tạp của hơn một phần ba dân số thế giới, tác giả muốn lan tỏa ý niệm rằng người hướng nội không hề phản xã hội, cách sinh hoạt xã hội của họ chỉ “khác biệt”.
Khi đề cập đến các chủ đề riêng, tác giả dành từ ba đến năm chương để phát triển luận điểm của mình, trong đó cô mô tả, thảo luận và áp dụng các phương pháp cho mỗi tình huống. Bốn yếu tố ngoại cảnh chính tác động đến sự hình thành cá tính của mỗi đứa trẻ được tác giả trình bày theo thứ tự như sau:
Trường học - Sự trầm lặng ở căn tin, trong lớp học, hoạt động nhóm, và lãnh đạo.
Hòa nhập - Tình bạn, buổi tiệc, phương tiện truyền thông xã hội, và sự đối lập thu hút.
Sở thích - Sáng tạo, thể thao, phiêu lưu, hoạt động xã hội, và tỏa sáng.
Gia đình - khả năng phục hồi, và thời gian với gia đình.
Xuyên suốt quyển sách, người đọc có thể bất ngờ khi phát hiện ra nhiều học sinh gặp rắc rối đến chừng nào khi không phải là một người hướng ngoại bẩm sinh; họ đã phải làm gì để che dấu sự bất an đó và đối phó như thế nào với những hoạt động xã hội đối lập bản năng tự nhiên. Susan Cain hài hước chỉ ra những hành vi lén lút, có sự chuẩn bị tính toán kĩ càng mà các học sinh hướng nội đã thực hiện nhằm thích ứng với từng tình huống mà không để lộ sự bối rối của bản thân trước con mắt hiếu kỳ của những người xung quanh. Hơn hết, tác giả thấu hiểu sự mệt mỏi mà các đứa trẻ trầm tính phải trải qua trong thời kỳ đấu tranh tư tưởng căng thẳng để có thể đối mặt với nỗi sợ, do đó cô đã thiết tha gợi ý rất nhiều lời khuyên nhỏ cho các bạn trẻ lặng lẽ vẫn hằng ngày loay hoay khẳng định năng lực bản thân, bao gồm việc tìm hiểu nhu cầu của bản thân, tìm ra vòng kết nối của riêng mình, giao tiếp rõ ràng hơn và vượt qua giới hạn thoải mái.
Hành trình tâm sự của người hướng nội kết thúc bằng những lời động viên và căn dặn đầy cảm hứng cho không chỉ những người trong cuộc mà còn cho cả các bậc phụ huynh và thầy cô giáo. Một danh sách những nguyên tắc hòa nhập quan trọng được hình thành cho các bạn trẻ ở cả hai luồng tính cách nhằm giúp họ mở mắt, mở lòng hơn với một thế giới muôn màu muôn vẻ, những điều này bao gồm việc trân quý sức mạnh tiềm ẩn của bản thân, mở rộng vùng an toàn, theo đuổi đam mê, quý trọng tình bạn chân thành, cộng tác với những người đối nghịch, tin ở chính mình và hãy tìm tiếng nói riêng.
Trầm Lặng không chỉ đơn giản là một cuốn sách, nó là một nguồn cảm hứng:
Điểm sáng giá nhất của cuốn sách chính là việc Susan Cain đã cung cấp rất nhiều giai thoại cá nhân từ những đứa trẻ ở nhiều độ tuổi khác nhau, trong đó đề cập đến một tình tiết cụ thể hoặc lĩnh vực mà chúng thường xuyên gặp vấn đề và cách các bé giải quyết nó theo cách sáng tạo và độc lập. Nội dung của cuốn sách mang đến tinh thần rất tích cực; nó cho trẻ em thấy rằng mặc dù tồn tại nguyên bản là một người hướng nội sẽ gặp rất nhiều thách thức trong một thế giới nghiêng về hướng ngoại nhiều hơn, nhưng những người hướng nội cũng sở hữu rất nhiều điểm mạnh sâu sắc. Và với quyết tâm học cách khai thác những điểm mạnh này thay vì coi chúng là điểm yếu, những đứa trẻ mới lớn sẽ được đảm bảo rằng chúng không hề đơn độc. Điều này đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc củng cố sức khỏe tinh thần cho giới trẻ, họ cần học cách khai thác thế mạnh ở kiểu tính cách trầm lắng của bản thân thay vì cố gắng chống lại nó và do đó, khiến bản thân mệt mỏi hoặc dễ lâm vào tình trạng kiệt sức.
Dẫu không phải là một người đam mê thể loại sách self help, tôi vẫn bị cuốn hút bởi tiêu đề thú vị và nội dung cầu tiến của tác phẩm, vì vậy xin phép dành những lời khen chân thành cho những nỗ lực nhiệt huyết của tác giả với mong muốn khích lệ động lực và sự tự tin cho những bạn trẻ còn hoài nghi về thiên hướng của mình. Về cảm nhận của chính bản thân, với tư cách là một người hướng nội bẩm sinh, những gì tác giả nêu trong cuốn sách, từ những trải nghiệm dè dặt với cộng đồng, về việc một ai dành hầu hết thời gian để xây dựng một thế giới riêng của mình ở trong đầu óc, đến những xung đột trong suy nghĩ và hành vi, và cách giả vờ tự tin để dấu nhẹm đi sự bất an của mình, tất cả đều trở nên thật gần gũi với tôi và gợi lên cảm giác được thông cảm. Câu chuyện về sự trầm lặng là một kỷ niệm nhẹ nhàng dành cho những người thích tiếp cận cuộc sống theo hướng cân nhắc và điềm tĩnh hơn. Với cách kể chuyện hài hước và chặt chẽ, nhưng không hề đề cao hay phán xét, tác giả đã lấy được tiếng cười và sự đồng cảm của tôi; và khi kết thúc quyển sách, tôi tìm thấy nơi thâm tâm mình một sự bình yên đến nhẹ nhõm. Dẫu thế gian này có vội vã náo nhiệt đến chừng nào thì vẫn có một cộng đồng những người như chúng tôi lặng thầm đắm chìm trong trí tưởng tượng của chính mình - một thế giới mà chúng tôi trở thành nhân vật chính.
Thú vị và lôi cuốn đến như vậy, nhưng Trầm Lặng vẫn không thể tránh khỏi một vài thiếu sót. Điển hình là việc chèn ép quá nhiều ví dụ, khiến một số người đọc nhận xét rằng đây không khác nào một bài khảo sát cóp nhặt mọi hoàn cảnh của từng đứa trẻ rồi sắp xếp chúng liền kề nhau. Điểm yếu thứ hai chỉ ra rằng tác giả dường như vô tình đánh đồng tính hướng nội và tính nhút nhát. Mặc dù tác giả đề cập cụ thể rằng không phải tất cả những người hướng nội đều nhút nhát, rất nhiều ví dụ mà cô ấy sử dụng trong cuốn sách này dường như áp dụng cho thanh thiếu niên rụt rè. Điều này sẽ ít nhiều khiến một số bộ phận người hướng nội cảm thấy khó chịu, vì không phải ai cũng dè dặt e ngại như đa số trường hợp mà Susan Cain nhắc đến, họ chỉ đơn giản là những người lãnh đạo mạnh mẽ sống nội tâm.
Lời kết:
Dẫu vẫn chứa đựng một vài hạt sạn, chung quy lại thì đây vẫn là một cuốn sách được phát triển toàn diện và có chiều sâu. Vì đối tượng được nhắm tới là trẻ em và thiếu niên, những vấn đề thầm kín và phức tạp hơn trong bộ não của người trưởng thành vẫn chưa được khai thác; và với mục tiêu chính yếu là phổ cập kiến thức cơ sở cho giới trẻ, tôi không quá đặt nặng tính chất tinh vi cũng như chuyên sâu của lĩnh vực trong tác phẩm này. Sau đây, tôi xin phép trích một số đoạn trong Trầm Lặng của tác giả Susan Cain mà bản thân vô cùng tâm đắc:
“Có một từ để diễn tả “những người đắm chìm trong suy nghĩ riêng mình quá nhiều”: những nhà tư duy.”
“Đừng để bất kì ai nói với bạn rằng người hướng nội phản xã hội - chúng ta chỉ sinh hoạt xã hội một cách khác biệt mà thôi.”
“Xã hội thường không chú ý tới người hướng nội. Chúng ta thần tượng hóa những người giỏi ăn nói và thu hút sự chú ý, cứ như thể họ là hình mẫu mà mọi người phải noi theo. Tôi gọi đây là Lí-tưởng-hướng-ngoại. Niềm tin này cho rằng tất cả chúng ta nên trở thành người tư duy nhanh nhạy, lôi cuốn, chấp nhận rủi ro, thích hành động hơn suy ngẫm.”
“Tôi không biết phải nói thế nào cho đủ về hai mặt âm dương của các loại cá tính. Khi kết hợp với nhau, chúng tôi tốt hơn nhiều so với khi tách biệt nhau.”
“Nhưng trầm lặng không phải khi nào cũng vì sợ hãi, lo lắng, hoặc do chủ nghĩa hoàn hảo. Nhiều người hướng nội chỉ thích đợi cho đến khi có điều gì đó có ý nghĩa mới nói.”
“Người hướng nội có thể căng giãn như dây thun khi muốn, có thể hành động hướng ngoại và cũng có thể ở trong môi trường kích thích quá mức. Nhưng nếu bị kéo đi quá xa, ta sẽ bị đứt. Bí quyết là phải biết giới hạn của chính mình.”
“Nếu hiện diện trước mắt công chúng là cách tốt nhất để biểu đạt tâm hồn, một số người hướng nội sẽ cho rằng sự mạo hiểm ấy là xứng đáng. Sau cuộc trình diễn, họ lại trở về với cái tôi thực sự và tái nạp năng lượng trong tĩnh lặng nếu cần.”
“Có vài người bạn chân thật quan trọng hơn nhiều so với hàng tá bạn ảo hoặc đồng minh hờ. Đừng để các cuộc chiến giành sự ái mộ đánh lừa mình. Quý trọng và vun đắp các mối quan hệ thân thiết, và mở lòng tìm kiếm bạn mới ở những nơi không ngờ tới.”
“Đừng bao giờ lấy tính hướng nội làm cái cớ để tránh thử điều mới mẻ.”
“Có những lúc, người hướng nội khá giỏi giấu bản chất thật của mình. Ở bên ngoài, có thể không ai phát hiện ra họ là người hướng nội. Bề ngoài sôi nổi, nhưng trong sâu thẳm họ chờ cho mau thoát khỏi đám đông và có thời gian để được ở một mình.”
Review chi tiết bởi: Diệu Anh - Bookademy
Các công ty đang bắt đầu nhận ra sai lầm này và đang thay đổi mọi thứ. Google (tôi nghĩ chính là họ) đã thiết kế văn phòng của họ với khu ăn uống, phòng tắm và những thứ tương tự, tất cả đều ở trung tâm, giống như một trung tâm thị trấn, với các văn phòng ở xung quanh. Nó được thiết kế cho các cuộc họp thông thường, nơi những ý tưởng mà mọi người tìm ra trong văn phòng yên tĩnh của họ được chia sẻ và mở rộng.
Người hướng nội chiếm một phần ba đến một nửa dân số. Nhiều người trong số họ thậm chí không biết mình là người hướng nội, bởi vì việc hướng ngoại đã khiến họ tự lừa dối mình rằng họ là người hướng ngoại.
Một điều thú vị khác mà tôi học được từ cuốn sách này là những người hướng ngoại được thúc đẩy bởi những phần thưởng. Họ làm việc hướng tới mọi thứ và chấp nhận rủi ro nếu cần thiết để đạt được mục tiêu nhận được phần thưởng đó. Người hướng ngoại rất vui khi nhận được phần thưởng.
Người hướng nội được thúc đẩy bởi sự sợ hãi. Vì vậy, họ làm mọi việc thận trọng hơn, cẩn thận để không làm rối tung mọi việc trong quá trình đạt được mục tiêu. Nghe có vẻ giống tôi. Nghe có vẻ không hay ho lắm khi tôi sợ làm hỏng chuyện, nhưng tôi thì có.
Cuốn sách này rất thú vị, cho dù bạn là người I hay E. Bởi vì nếu bạn không phải là người hướng nội, rất có thể bạn sẽ biết và yêu thích một người.
Cũng được đăng tại Shelfinflicted