Thương nhớ thời bao cấp là tập hợp những câu cửa miệng, tục ngữ, thành ngữ, những câu ca vần vè tới những biển hiệu bán hàng, khúc đồng dao… quen thuộc trong thời kỳ bao cấp. Từ những thành ngữ, tục ngữ đó, họa sĩ Thành Phong và họa sĩ Còm (Hữu Khoa) vẽ lại những minh họa sống động, hóm hỉnh.
Cuốn sách như một chuyến viễn du đưa độc giả trở lại thời bao cấp cuối thể kỷ 20. Ở thời kỳ ấy, tư duy phân phối bao cấp ăn sâu vào từng ngõ ngách nhỏ của đời sống người dân miền Bắc.
Hiển hiện trong những câu thành ngữ, tục ngữ tranh vẽ là một thời kỳ đầy khó khăn, với những nỗi lo lắng nhọc nhằn, sự thiếu thốn nhu yếu phẩm căn bản như cái khăn mặt, túi cá khô, một cuốn sổ gạo hay cục gạch xếp hàng. Nhưng xem tranh hai họa sĩ, vẫn thấy vượt hẳn lên cái nhìn lạc quan, điềm tĩnh, cùng thái độ phản biện hài hước, vui tươi.
Xem thêm
Một yếu tố làm nên sự độc đáo của cuốn sách là sự kết hợp giữa tranh minh họa và câu chuyện. Những nét vẽ dí dỏm, hóm hỉnh của Thành Phong không chỉ minh họa mà còn bổ sung thêm tầng ý nghĩa cho văn bản. Người đọc không chỉ “nghe kể” mà còn “thấy” bằng mắt, từ nồi cơm độn, tem phiếu, cho đến cảnh chen chúc ngoài cửa hàng mậu dịch. Sự phối hợp này biến cuốn sách thành một “bảo tàng ký ức bằng hình ảnh” dễ dàng đi vào lòng người.
Điều đáng nói là tranh và chữ hòa quyện, bổ sung cho nhau, không hề lấn át. Tranh mang lại tiếng cười, còn chữ lưu giữ cảm xúc, tất cả tạo thành một chỉnh thể hài hòa, vừa nhẹ nhàng vừa sâu sắc. Đây chính là điểm khiến cuốn sách trở nên đặc biệt và khác biệt so với những tác phẩm khác viết về cùng đề tài.