THUỐC - LỖ TẤN Reviews

“Thuốc” của Lỗ Tấn là một truyện ngắn ngắn gọn nhưng ám ảnh, thể hiện sâu sắc sự mê muội của xã hội Trung Quốc cuối thời Thanh. Qua hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu người, Lỗ Tấn phơi bày sự tàn nhẫn của hủ tục và sự mù quáng của quần chúng. Cái chết của Hạ Du – một nhà cách mạng trẻ – không chỉ là bi kịch cá nhân mà còn là lời tố cáo mạnh mẽ sự thờ ơ và tăm tối trong tư duy người dân. Truyện để lại cảm giác đau xót và thức tỉnh mạnh mẽ về giá trị của con người và khát vọng đổi thay.

Dù “Thuốc” phê phán xã hội một cách gay gắt, nhưng sâu xa trong đó vẫn là một tinh thần nhân văn lớn. Lỗ Tấn viết truyện này không để gieo rắc bi quan, mà để thức tỉnh. Ông đau xót cho số phận những con người bị chà đạp, nhưng không lên án họ – ông lên án sự u mê do xã hội tạo ra.

Ông tin rằng: chỉ cần có một tia sáng – như vòng hoa trên mộ Hạ Du – thì tương lai vẫn có thể thay đổi. Điều cần thiết là người dân phải được “chữa bệnh” – không phải bằng bánh bao máu, mà bằng tri thức, bằng lý tưởng, và bằng sự tỉnh thức. “Thuốc” là lời nhắc nhở: muốn cứu quốc gia, trước tiên phải cứu tư tưởng.

Tác phẩm kết thúc buồn, nhưng không tuyệt vọng. Bởi chính việc kể lại câu chuyện này – và để người đọc nhận ra sự phi lý trong nó – đã là một bước tiến. Đó là sức mạnh của văn chương chân chính: không chỉ phản ánh hiện thực, mà còn hướng con người đến sự thay đổi.

Tuy “Thuốc” là một truyện ngắn, nhưng Lỗ Tấn đã chứng minh tài năng bậc thầy của mình trong nghệ thuật kể chuyện. Tác phẩm không nhiều tình tiết, nhưng mỗi chi tiết đều mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Từ không khí chợ phiên, chiếc bánh bao, cuộc xử tử đến cảnh nghĩa địa – tất cả được sắp xếp logic và giàu tính ám ảnh.

Ngôn ngữ của Lỗ Tấn giản dị nhưng sắc sảo. Ông không cần miêu tả quá dài dòng, nhưng vẫn truyền tải được không khí u ám, ngột ngạt của xã hội Trung Hoa phong kiến. Giọng văn trung tính, khách quan nhưng đầy ẩn ý, giúp người đọc cảm nhận được bi kịch mà không cần tác giả phải lên tiếng trực tiếp.

Ngoài ra, ông sử dụng thủ pháp tương phản rất hiệu quả – giữa sự sống và cái chết, mê tín và lý trí, tình thân và lý tưởng. Nhờ đó, “Thuốc” trở thành một tác phẩm không chỉ hay về nội dung, mà còn mẫu mực về hình thức, xứng đáng là kiệt tác của văn học hiện đại Trung Quốc.

Một trong những tư tưởng nổi bật trong truyện “Thuốc” là quan niệm của Lỗ Tấn về vai trò của quần chúng nhân dân. Ông không thần thánh hóa họ, mà trái lại, nhìn nhận họ một cách khách quan, thậm chí phê phán. Người dân trong truyện – tuy nghèo khổ – lại thờ ơ, mê tín, thậm chí tiếp tay cho chế độ đàn áp bằng sự im lặng và ngộ nhận.

Họ đi xem chém người như một trò giải trí. Họ tin vào bánh bao tẩm máu người. Họ không quan tâm người bị giết là ai và vì sao bị giết. Sự ngu muội ấy chính là rào cản lớn nhất cho sự tiến bộ xã hội. Bởi vì cách mạng không thể thành công nếu những người cần được giải phóng lại không muốn được giải phóng.

Lỗ Tấn không phủ nhận lòng tốt của người dân, nhưng ông nhấn mạnh: lòng tốt không thể thay thế cho tri thức. Chỉ khi nhân dân được khai sáng, có tư duy phản biện, có khát vọng tự do thật sự, thì cách mạng mới có nền tảng bền vững. Tác phẩm “Thuốc” chính là hồi chuông cảnh báo về sự thờ ơ và mê tín – hai căn bệnh lớn nhất của xã hội đương thời.

Kết thúc truyện “Thuốc” là cảnh hai người mẹ gặp nhau trong nghĩa địa – nơi chôn cất Hoa Thuyên và Hạ Du. Đó là một kết thúc lặng lẽ nhưng đầy ám ảnh. Một người mẹ mất con vì bệnh lao, một người mẹ mất con vì cách mạng. Nhưng cả hai đều đau khổ, đều lạc lõng giữa xã hội mà sự sống và cái chết đều vô nghĩa.

Cuộc gặp ấy không có lời thoại nhiều, nhưng lại mang sức nặng tinh thần rất lớn. Nó thể hiện sự đồng cảm trong nỗi đau – nhưng cũng là sự bất lực trước hiện thực. Mẹ của Hạ Du không trách ai, chỉ thẫn thờ hỏi: “Họ giết con tôi vì gì?”. Đó là câu hỏi đau đớn, như một lời cảnh tỉnh: nếu người dân không hiểu lý do cái chết của người làm cách mạng, thì cách mạng ấy liệu có ý nghĩa?

Chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du như một tia hy vọng le lói – một ai đó đã nhận ra giá trị của anh. Và đó cũng là điểm sáng duy nhất trong bức tranh ảm đạm mà Lỗ Tấn vẽ ra. Hy vọng rằng, trong tương lai, sẽ có nhiều người như thế – những người biết trân trọng hy sinh, hiểu được lý tưởng, và tiếp nối con đường đấu tranh vì chân lý.

Người thanh niên bị xử tử trong truyện chính là Hạ Du – một người làm cách mạng, chiến đấu vì lý tưởng tự do và tiến bộ cho dân tộc. Nhưng điều đau đớn là: anh bị nhân dân xem như “thuốc chữa bệnh” chứ không phải là một anh hùng. Điều này cho thấy bi kịch lớn của thời đại – khi người chiến đấu vì quần chúng lại bị chính quần chúng thờ ơ hoặc hiểu lầm.

Qua hình ảnh Hạ Du, Lỗ Tấn thể hiện nỗi xót xa cho số phận của những người tiên phong. Họ dấn thân, hy sinh, nhưng không được đón nhận. Tệ hơn nữa, họ bị xem như công cụ – như “vật hy sinh” để phục vụ cho nhu cầu ích kỷ và sai lầm của người khác. Hạ Du chết không chỉ vì chính quyền đàn áp, mà còn vì sự mù quáng và vô cảm của chính nhân dân mà anh muốn cứu.

Bi kịch của Hạ Du là hình ảnh thu nhỏ của phong trào cách mạng đầu thế kỷ XX tại Trung Quốc: lý tưởng chưa đủ sức thuyết phục, nhân dân chưa được khai sáng, và sự hy sinh trở nên vô nghĩa trong bối cảnh ấy. Lỗ Tấn đã gửi gắm thông điệp sâu sắc: để cách mạng thành công, không chỉ cần những người lãnh đạo dũng cảm, mà còn cần một tầng lớp nhân dân có ý thức, có hiểu biết và sẵn sàng tiếp nhận cái mới.

Trong “Thuốc”, chiếc bánh bao tẩm máu người không chỉ là một chi tiết kỳ quái, mà còn là biểu tượng sâu sắc cho thực trạng tư tưởng u mê trong xã hội Trung Quốc thời đó. Tác phẩm xây dựng một tình huống đầy mỉa mai: cha mẹ của người bệnh – Hoa Thuyên – tin rằng máu của một tử tù có thể cứu sống con mình. Và họ không nghi ngờ gì về điều đó.

Hình ảnh chiếc bánh bao trở thành thứ “thuốc” – nhưng đó là thứ thuốc đầy ảo tưởng, không hề có cơ sở khoa học. Sự mê tín đến mức cực đoan ấy không chỉ là biểu hiện của trình độ dân trí thấp kém, mà còn là hệ quả của một xã hội bị phong kiến và tôn giáo đầu độc quá lâu. Người dân không còn tin vào y học, không biết gì về kiến thức hiện đại, mà chỉ biết truyền miệng những cách chữa bệnh phản khoa học.

Lỗ Tấn đã để người đọc chứng kiến bi kịch của một xã hội mà trong đó, cái chết được sử dụng để nuôi hy vọng sống – nhưng là một hy vọng hão huyền. Hoa Thuyên chết, không phải vì không có thuốc, mà vì niềm tin mù quáng của cha mẹ. Họ yêu con, nhưng tình yêu ấy lại đi kèm với sự ngu dốt – và đó chính là gốc rễ của đau khổ.

Truyện ngắn “Thuốc” của Lỗ Tấn không chỉ là một câu chuyện giản dị về một liều thuốc chữa bệnh, mà còn là bản cáo trạng mạnh mẽ lên một xã hội chìm trong u mê và tuyệt vọng. Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh ông lão Hoa đi mua chiếc bánh bao tẩm máu người để chữa bệnh lao cho con – một hình ảnh đầy rùng rợn, ẩn dụ cho sự lạc hậu và mê tín của tầng lớp nhân dân đương thời.

Lỗ Tấn khéo léo sử dụng hình ảnh chiếc bánh bao để phơi bày tư tưởng mông muội trong dân gian – khi người ta tin rằng máu của một người cách mạng bị xử tử có thể chữa khỏi bệnh hiểm nghèo. Trong cái mê tín ấy, người dân không thấy người bị giết là người anh hùng, mà chỉ coi đó là công cụ để mưu cầu sự sống cho cá nhân. Điều này phản ánh bi kịch lớn của nhân dân: vừa là nạn nhân của chế độ áp bức, vừa là những kẻ tiếp tay cho nó bằng sự u mê, vô thức.

Đỉnh cao của bi kịch là cảnh cuối truyện, khi hai bà mẹ – mẹ của người bệnh và mẹ của người cách mạng – gặp nhau ở nghĩa địa. Họ cùng mất con, nhưng mất mát của họ đến từ hai hoàn cảnh trái ngược. Một người mất con vì bệnh tật và sự mê tín, một người mất con vì lý tưởng giải phóng dân tộc. Nhưng cả hai đều lạc lõng, đau khổ và bất lực giữa xã hội mục nát, nơi lý tưởng bị giết chết và tình thương cũng trở nên bất lực.

“Thuốc” không chỉ là câu chuyện về một người bệnh lao tìm đến phương thuốc kỳ quái, mà là phép ẩn dụ sâu sắc về xã hội Trung Quốc đang bệnh nặng. Hình ảnh người mẹ mua bánh bao tẩm máu tử tù khiến người đọc rùng mình, nhưng điều khiến ta suy ngẫm hơn cả là thái độ dửng dưng, tăm tối của đám đông. Lỗ Tấn đã táo bạo dùng ngòi bút văn học để phê phán xã hội, truyền tải thông điệp nhân văn và thức tỉnh con người. Một truyện ngắn tuy cũ nhưng vẫn mang giá trị sâu sắc đến tận ngày nay.

Trong “Thuốc”, Lỗ Tấn đã sử dụng một cốt truyện đơn giản để gửi gắm tư tưởng sâu sắc về sự mù quáng và thờ ơ trước cái chết của những người dấn thân vì lý tưởng. Chiếc bánh bao tẩm máu người trở thành hình ảnh mang tính biểu tượng, thể hiện niềm tin sai lầm của dân chúng vào những điều mê tín. Cái chết của Hạ Du và cảnh tượng mẹ của Hạ Du gặp mẹ của người bệnh là đoạn kết đầy ám ảnh, làm nổi bật nỗi đau và sự bất lực. Một truyện ngắn rất giàu giá trị phản tư.

“Thuốc” mang dáng dấp của một bản cáo trạng dành cho cả một xã hội mê tín, lạc hậu và vô cảm. Lỗ Tấn xây dựng câu chuyện ngắn nhưng đầy sức nặng, đặc biệt ở sự đối lập giữa hai hình ảnh: người bệnh vô vọng và người tử tù cách mạng. Khi hai bà mẹ gặp nhau trong nghĩa trang, người đọc như bị bóp nghẹt bởi nỗi đau chung của những người mẹ mất con, trong đó ẩn chứa một câu hỏi nhức nhối: cái chết của người chiến sĩ có thực sự được ai nhớ tới? Văn phong cô đọng, sắc sảo khiến tác phẩm thêm phần thấm thía.