THUỐC - LỖ TẤN Reviews

Trong “Sống Thời Bao Cấp”, những bữa cơm đạm bạc với vài lát cá khô, bát rau luộc, thậm chí chỉ là cơm độn khoai sắn… không khiến người đọc cảm thấy thương hại, mà lại khơi gợi nỗi xúc động kỳ lạ. Đó không đơn thuần là chuyện ăn uống, mà là ký ức về tình thân, sự sẻ chia và niềm vui trong khốn khó.

Tác giả cho thấy rằng, dù thiếu thốn vật chất, nhưng người Việt chưa bao giờ thiếu tình người. Những người hàng xóm cùng nhau góp gạo nấu cháo, san sẻ từng quả cà, miếng mắm. Họ cười đùa, động viên nhau, và sống với nhau bằng nghĩa tình.

Cuốn sách đưa người đọc đi từ những câu chuyện giản dị đến suy ngẫm sâu xa về giá trị cuộc sống. Điều đáng quý nhất mà Ngô Minh mang lại là cảm giác được sống lại trong một thời kỳ khắc nghiệt nhưng ấm áp lạ thường. Bữa cơm thời bao cấp vì thế không còn là biểu tượng của nghèo đói, mà trở thành biểu tượng của niềm tin và tình thương.

“Sống Thời Bao Cấp” của Ngô Minh là một lát cắt chân thật và sâu sắc về một giai đoạn đặc biệt trong lịch sử Việt Nam – thời kỳ bao cấp. Cuốn sách không chỉ kể chuyện, mà còn gợi nhớ, khơi dậy những cảm xúc tưởng đã lùi xa theo năm tháng. Những hình ảnh như tem phiếu, hàng dài người xếp hàng mua thực phẩm, chiếc xe đạp cũ kỹ hay cặp lồng cơm gói ghém ân tình… đều được tái hiện sinh động và gần gũi.

Tác phẩm không sa đà vào bi lụy hay thương cảm, mà mang đến sự nhẹ nhàng, đôi khi hài hước, đôi khi trào lộng, nhưng thấm đẫm tình người. Ngô Minh không chỉ kể lại cuộc sống khó khăn mà còn làm nổi bật tinh thần lạc quan, tính cách kiên cường và bản lĩnh sống của người dân Việt thời đó. Những con người trong tác phẩm hiện lên rất thật – có thể là hàng xóm, người thân, hay chính độc giả trong một kiếp sống đã qua.

Cuốn sách không chỉ dành cho thế hệ đã từng trải, mà còn là món quà dành cho thế hệ trẻ - để họ hiểu được cha mẹ, ông bà mình đã sống như thế nào. Qua đó, người đọc cũng nhận ra giá trị của sự no đủ hôm nay, và học được cách trân trọng từng điều nhỏ bé trong đời sống.

Thuốc của Lỗ Tấn là một câu chuyện tuy ngắn nhưng khơi gợi rất nhiều suy ngẫm. Trong nền văn học Trung Quốc hiện đại, đây là một tác phẩm điển hình cho việc kết hợp giữa chủ nghĩa hiện thực phê phán và biểu tượng tư tưởng sâu sắc.

Hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu người là trung tâm nghệ thuật và tư tưởng của toàn bộ truyện. Nó không chỉ là sự mô tả trần trụi về niềm tin mù quáng, mà còn là một câu hỏi lớn về đạo đức và nhân tính: tại sao một xã hội lại có thể bình thản biến máu của người tử vì nghĩa thành “thuốc chữa bệnh”? Câu hỏi ấy không có câu trả lời trong truyện, bởi nó là lời chất vấn lớn hơn, dành cho cả xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ.

Lỗ Tấn đã khéo léo xây dựng một không khí u tối, từ buổi hành hình cho đến ngôi mộ cuối truyện. Không có tình tiết nào gay cấn, nhưng chính sự đều đều và lạnh lẽo ấy đã tạo nên cảm giác rùng mình. Người dân đến xem chém đầu như đi chợ, bàn tán không chút xót thương – đó là mặt trái của xã hội chưa thức tỉnh.

Lỗ Tấn được xem là một trong những người khai mở văn học hiện đại Trung Quốc, và truyện ngắn Thuốc là một minh chứng tiêu biểu cho sự tiên phong của ông. Ẩn sau câu chuyện tưởng như đơn giản là cái chết của một bệnh nhân và một tử tù, Lỗ Tấn đã mở ra hàng loạt tầng nghĩa sâu sắc liên quan đến thời đại, tư tưởng và số phận của dân tộc.

Nhân vật chính của truyện không phải là một người cụ thể, mà chính là tư tưởng tập thể của xã hội. Mọi nhân vật đều mang trong mình sự lạc hậu: ông Hoa với tấm lòng cha mẹ nhưng lại mê tín; người dân làng đến xem chém đầu như xem hội; và xã hội thờ ơ trước sự hi sinh của những người như Hạ Du. Điều khiến người đọc ám ảnh không phải là chi tiết máu đổ, mà chính là sự thờ ơ, dửng dưng đến lạnh lùng của cộng đồng.

Sự đối lập giữa cái chết vì lý tưởng (Hạ Du) và cái chết vì bệnh (Tiểu Sơn) là điểm nhấn lớn của truyện. Trong khi Tiểu Sơn là nạn nhân của bệnh tật và mê tín, Hạ Du là nạn nhân của một xã hội không thấu hiểu. Cái chết của Hạ Du bị người ta bóp méo thành "thuốc chữa bệnh", cho thấy lý tưởng cách mạng bị hiểu sai và chôn vùi.

Trong truyện ngắn “Thuốc”, Lỗ Tấn không dùng những lời hoa mỹ hay những tình tiết kịch tính, nhưng chính sự lạnh lùng, khách quan đến rợn người lại khiến tác phẩm trở nên ám ảnh. Với hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu người, ông đã khắc họa một cách sâu sắc sự mù quáng và tuyệt vọng của con người trong xã hội phong kiến đang suy tàn.

Tiểu Sơn chết không chỉ vì bệnh lao, mà còn vì sự mê tín của chính cha mẹ em – đại diện cho biết bao con người thời bấy giờ. Thay vì đưa con đi chữa trị bằng y học, họ chọn tin vào một thứ “thuốc” đầy chất dị đoan – máu của một tử tù. Bi kịch nằm ở chỗ: người bị giết là Hạ Du – một người mang ánh sáng cách mạng. Nhưng ánh sáng ấy không được nhìn nhận mà bị chà đạp, bị biến thành công cụ cho những kẻ mê muội.

Xuyên suốt truyện là không khí u tối, lạnh lẽo và vô cảm. Người dân tụ tập xem xử tử như xem trò vui. Không ai khóc, không ai phản đối, chỉ có sự tò mò và phán xét. Điều ấy phản ánh sự vô tri và lãnh cảm của quần chúng. Và đó chính là điều Lỗ Tấn lên án mạnh mẽ: một xã hội không có tư duy độc lập, không biết phân biệt đúng sai thì sẽ không thể tiến bộ.

“Thuốc” của Lỗ Tấn là một áng văn ngắn gọn nhưng đầy sức nặng, khi tác giả dùng cái chết của một nhà cách mạng và sự mê tín của người dân để phản ánh sự mục ruỗng của xã hội Trung Quốc cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Truyện là một bi kịch kép – một mặt là bi kịch cá nhân, mặt khác là bi kịch của cả dân tộc.

Ông Hoa và bà Hoa không phải là người xấu. Họ là những người cha mẹ thương con, sẵn sàng làm mọi thứ để cứu con trai mình khỏi bệnh lao – căn bệnh mà lúc bấy giờ hầu như chưa có phương pháp chữa trị hiệu quả. Nhưng thay vì tìm đến y học chính thống, họ lại tin vào một phương thuốc dân gian – chiếc bánh bao tẩm máu người. Cái hành động tưởng chừng đơn giản ấy đã nói lên tất cả: niềm tin mù quáng, sự dốt nát và tuyệt vọng của tầng lớp dưới đáy xã hội.

Trớ trêu thay, máu mà họ dùng để chữa bệnh lại là của Hạ Du – một người trẻ dám dấn thân cho lý tưởng giải phóng dân tộc. Việc một nhà cách mạng bị xem như “thuốc chữa bệnh” cho người khác chính là hình ảnh biểu tượng của xã hội đương thời: nơi người dân không chỉ không hiểu, mà còn sợ hãi, kỳ thị và phủ nhận những người dám đứng lên thay đổi hiện trạng. Họ không chỉ tiếp tay cho cái ác, mà còn bám víu vào sự lạc hậu như một cứu cánh.

Truyện ngắn “Thuốc” của Lỗ Tấn không chỉ đơn thuần là câu chuyện về một chiếc bánh bao tẩm máu người, mà là một bức tranh đau đớn về xã hội Trung Quốc đương thời – nơi sự mê tín, u mê và thờ ơ đang gặm nhấm con người một cách âm thầm. Câu chuyện xoay quanh một gia đình nghèo khổ, ông Hoa Thuyên và bà Hoa – những người cha, người mẹ bất lực trong việc chữa trị cho đứa con trai mắc bệnh lao – Tiểu Sơn. Niềm hy vọng cuối cùng của họ được đặt cả vào chiếc bánh bao tẩm máu của một người tử tù – mà trớ trêu thay, người đó chính là Hạ Du, một người dám đứng lên tranh đấu cho lý tưởng cách mạng.

Máu trong truyện là máu người cách mạng, là biểu tượng cho sự hy sinh, cho khát vọng thay đổi. Nhưng đối với gia đình Hoa và cả cộng đồng xung quanh, máu ấy không mang ý nghĩa cao cả nào, mà chỉ là một loại “thuốc” kỳ lạ, một phương thuốc dân gian mang đậm chất mê tín. Người dân không thấy Hạ Du là anh hùng, mà chỉ là kẻ “ngông cuồng”, “phản loạn”. Cái chết của Hạ Du không làm thức tỉnh ai, ngược lại càng củng cố sự thờ ơ đến lạnh lẽo trong lòng người dân.

Lỗ Tấn không lên án trực tiếp ai, nhưng chính sự im lặng, sự bình thản đến tàn nhẫn của dân làng sau cái chết của Hạ Du là một bản cáo trạng đáng sợ. Họ sống như những cái bóng, không suy nghĩ, không phản kháng, chỉ biết bám víu vào những lời đồn truyền miệng để chữa bệnh, để sống lay lắt qua ngày. Câu chuyện như một hồi chuông cảnh tỉnh về sự cần thiết phải tỉnh thức, phải hiểu biết, phải dũng cảm vượt thoát khỏi những khuôn mẫu lỗi thời.

“Thuốc” là một truyện ngắn đầy ám ảnh của Lỗ Tấn, phản ánh sự mê tín và tăm tối trong xã hội Trung Quốc đầu thế kỷ 20. Câu chuyện xoay quanh gia đình lão Hoa mua chiếc bánh bao tẩm máu người tử tù để chữa bệnh lao cho con. Bi kịch xảy ra khi người con vẫn chết, còn xã hội thì vẫn ngủ say trong sự u mê. Lỗ Tấn không chỉ phê phán sự lạc hậu mà còn thể hiện niềm hy vọng mong manh qua hình ảnh vòng hoa ở cuối truyện. Đây là tác phẩm đáng đọc để chiêm nghiệm về sự tỉnh thức, giá trị của cách mạng và bi kịch của những con người bị cuốn vào dòng xoáy xã hội phi lý.

“Thuốc” không đơn thuần là câu chuyện chữa bệnh bằng mê tín, mà là một lời lên án sâu sắc xã hội phong kiến Trung Quốc. Lỗ Tấn mượn hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu để phản ánh sự ngu dốt đến cực đoan, khi người dân tin rằng có thể chữa lao bằng máu người cách mạng. Qua cái chết của cả con trai lão Hoa lẫn người tử tù, tác phẩm trở thành tiếng chuông cảnh tỉnh cho sự tăm tối, trì trệ của dân chúng. Dù đau thương, truyện vẫn gieo hy vọng về sự thức tỉnh, thể hiện rõ qua vòng hoa bí ẩn trên mộ người cách mạng – một biểu tượng cho sự tiếp nối, cho những tâm hồn vẫn còn đang chiến đấu.

Đọc “Thuốc” khiến người đọc không khỏi rùng mình bởi sự u mê và vô cảm trong xã hội. Lỗ Tấn viết bằng ngôn ngữ giản dị nhưng đầy tính biểu tượng. Chiếc bánh bao máu, nỗi đau của người mẹ, cái chết vô nghĩa của người tử tù – tất cả đan xen tạo nên một bức tranh đầy đau đớn. Điều khiến truyện đặc biệt là cách ông không phán xét trực diện, mà để người đọc tự cảm nhận sự phi lý, rồi dần dần thức tỉnh. “Thuốc” không chỉ là thuốc cho người bệnh, mà còn là lời kêu gọi “thuốc” cho cả xã hội, cho nhận thức của con người – một thông điệp sâu sắc và vượt thời gian.

Trong “Thuốc”, Lỗ Tấn không viết dài dòng, nhưng mỗi chi tiết đều mang nặng ý nghĩa. Cái chết của người con vì bệnh, cái chết của người tử tù vì lý tưởng – cả hai đều vô vọng trong mắt dân làng. Điều đáng sợ là người dân không thấy sự liên quan giữa hai cái chết ấy. Họ chỉ nhìn người cách mạng như một “thuốc chữa bệnh” chứ không hề hiểu anh đang chiến đấu cho chính họ. Tác phẩm khiến người đọc đau đớn vì sự thờ ơ và mù quáng, nhưng cũng gợi mở con đường thay đổi. Lỗ Tấn như muốn hỏi: “Khi nào người ta mới thực sự tỉnh?”. Đó là câu hỏi mà “Thuốc” để lại mãi mãi.