Tắt Đèn Reviews

Xét về phương diện nghệ thuật, Tắt Đèn là một tác phẩm tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán đầu thế kỷ XX. Ngô Tất Tố đã vận dụng thành công ngôn ngữ dân gian, bút pháp tả thực và kỹ thuật xây dựng nhân vật để phản ánh một cách chân thực xã hội phong kiến đương thời.

Nhân vật chị Dậu được xây dựng rất sống động, là hình tượng người phụ nữ nông dân tiêu biểu – nhẫn nhịn, hy sinh nhưng cũng có sức phản kháng tiềm tàng. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ nghiên cứu hiện đại, tác phẩm có những hạn chế nhất định. Các nhân vật phản diện (như cai lệ, lý trưởng) mang tính ước lệ, đơn chiều, thiếu chiều sâu tâm lý. Diễn biến tâm lý của nhân vật chính đôi lúc còn tuyến tính, chưa có chuyển biến phức tạp.

Bên cạnh đó, không gian truyện khá hạn hẹp, tập trung vào một gia đình, khiến tác phẩm chưa bao quát được hết bức tranh toàn cảnh nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ.

Tóm lại, Tắt Đèn là một tác phẩm có giá trị lịch sử – xã hội rõ rệt, nhưng chưa đạt tới sự hoàn thiện trong chiều sâu nội tâm và tính đa tầng của văn học hiện đại.

Trong “Tắt đèn”, ánh sáng và bóng tối không chỉ là những khía cạnh về thị giác mà còn là những biểu tượng sâu sắc về tâm lý và tinh thần của nhân vật, tạo ra một bức tranh tinh tế về cuộc sống làng quê Việt trong ách áp bức của thực dân Pháp.

Ánh sáng trong tác phẩm xuất hiện chủ yếu trong những khoảnh khắc hạnh phúc, ấm áp của gia đình chị Dậu. Đó là ánh sáng của ngọn đèn dầu leo lét, lung linh trong căn nhà nhỏ của chị Dậu khi gia đình còn chưa gặp khó khăn, là ánh sáng của nụ cười của chị Dậu, của con cái chị Dậu, của những người nông dân nghèo khổ nhưng vẫn luôn lạc quan, yêu đời…

Ngô Tất Tố đem những hình ảnh nhỏ đó vào Tắt đèn để đọc giả thấy được giá trị tinh thần và lòng nhân ái trong con người Việt như những tia lửa hy vọng trong cuộc sống đầy khó khăn thời bấy giờ.

Ngược lại, phần bóng tối bao trùm lên toàn bộ tác phẩm đó là những khoảnh khắc khó khăn, những đau khổ, bi thương của gia đình chị Dậu. Đó là bóng tối của đêm tối, của những áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị. Đó là bóng tối của nỗi đau khổ, của sự tuyệt vọng, của những mất mát, hy sinh của người nông dân nghèo khổ.

Chị Dậu đã bán khoai, phải bán chó và bán cả con để nộp suất sưu cho chồng, ngờ đâu chị lại phải đóng cả suất sưu cho người em chồng đã chết từ năm ngoái. Đến cuối cùng để có tiền chị Dậu đã phải lên tỉnh làm “vú em” cho quan cụ thì bóng tối vẫn còn đó, dai dẳng và khổ đau.

Phần kết truyện, bóng tối dường như vẫn che phủ hoàn toàn cuộc sống và hy vọng về tương lai của Chị Dậu: “Ngọn đèn hoa kỳ đã tắt lúc nào, cánh cửa khép kín. Trong phòng tối om.” … “Buông tay, chị vội choàng dậy, mở cửa chạy té ra sân. Trời tối như mực và như cái tiền đồ của chị.”

Truyện ngắn Tắt Đèn của nhà văn Ngô Tất Tố là một trong những tác phẩm kinh điển, là niềm tự hào của văn học Việt Nam. Ngòi bút tài tình và sắc sảo của nhà văn như lưỡi dao cứa vào hiện thực. Dù 80 đã trôi qua, đọc những câu văn của Ngô Tất Tố, ta vẫn nghe như văng vẳng đâu đây tiếng trống thúc thuế thúc sưu.

Hiện thực càng đen tối thì lòng người càng sáng rõ. Sách miêu tả xuất sắc hình tượng người phụ nữ trong xã hội đương thời. Chị Dậu chỉ lẳng lặng làm mà chưa hề mưu cầu thứ gì cho bản thân. 

Khi bị dồn vào đường cùng, chị vẫn tỏa ra những phẩm chất tuyệt vời của người phụ nữ Việt Nam. Thương chồng, yêu con, dám đấu tranh cho số phận, quyết không đầu hàng trước nanh vuốt bọn hùng cường, ác bá.

Chị quyết không để thân mình bị vấy bẩn bởi những đồng tiền ti tiện của lũ đầu trâu mặt ngựa. Chị là bông sen kiên cường vươn lên giữa bùn đen của chế độ thực dân Pháp.

Đọc Tắt Đèn, ta yêu biết mấy những đứa trẻ ngoan ngoãn, mới 7 tuổi đã biết giúp mẹ trông em, làm việc nhà. Mới 7 tuổi đã phải xa mẹ để lo cho bố, cho các em. Càng yêu thì càng xót, càng cảm mến thì càng căm giận.

Ngô Tất Tố đã vô cùng xuất sắc khi lột trần bộ mặt của những con quỷ hút máu người mang tên thực dân Pháp. Chúng đè nén, ức hiếp dân lành, là lũ đầu trâu mặt ngựa ăn thịt người không biết tanh.

Người dân liên tục bị dồn vào đường cùng. Người nông dân nghèo khổ ngậm đắng nuốt cay, phải đau lòng bán đi đứa con dứt ruột đẻ ra mà vẫn bị người ta coi không bằng con chó nuôi trong nhà.

Tắt đèn là một trong những tác phẩm văn học tiêu biểu nhất của nhà văn Ngô Tất Tố (tiểu thuyết, in trên báo Việt nữ năm 1937). Đây là một tác phẩm văn học hiện thực phê phán với nội dung nói về cuộc sống khốn khổ của tầng lớp nông dân Việt Nam đầu thế kỉ 20 dưới ách đô hộ của thực dân Pháp. Tác phẩm xoanh quanh nhân vật chính là chị Dậu và gia đình – một điển hình của cuộc sống bần cùng hóa do sưu cao thuế nặng mà chế độ thực dân áp đặt lên xã hội Việt Nam. Tác phẩm này đã vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời. Đỉnh điểm của cơn cùng cực là việc chị Dậu phải bán con, khoai và bán cả bầy chó để lấy tiền nộp sưu thuế cho chồng và cảnh chị Dậu chạy ra giữa màn trời đêm tối đen như mực và như cái tiền đồ của chị.
Tắt đèn đã được đưa vào chương trình giáo dục văn học Việt Nam trong sách Ngữ văn 8, tập một (đoạn trích Tức nước vỡ bờ) và đã được điện ảnh Việt Nam chuyển thể thành một bộ phim. Tắt đèn là một tác phẩm mang tính chất của một luận ngữ phê phán chế độ thực dân nửa phong kiến đương thời của thế kỉ 20, tắt đèn là luận văn mang tính nghệ thuật cao góp phần thúc đẩy quá trình nhận thức của xã hội đương đại, nó đúng là tác phẩm hay nhất đương thời làm cho giới nghệ sĩ luôn khó khăn trong việc đả kích chế độ "tư nhân sở hữu". Nhà văn Nguyễn Tuân cho rằng: "Ngô Tất Tố đã xui người nông dân nỗi loạn".

Mình đọc Tắt Đèn theo gợi ý của bạn bè và vì đây là tác phẩm kinh điển trong chương trình học. Ban đầu rất tò mò, vì nghe nói truyện rất “đau đáu” và “xót xa”. Quả thực, đúng như vậy – nhưng cảm xúc sau khi đọc xong lại là mệt mỏi và bức bối hơn là cảm phục hay xúc động.

Hình ảnh chị Dậu rất ấn tượng – một người phụ nữ giàu đức hy sinh, đầy nghị lực. Nhưng toàn bộ tác phẩm gần như chìm trong bi kịch, sự u ám và áp bức. Không có điểm sáng nào thật sự giúp mình cảm thấy được giải tỏa hoặc hy vọng. Mọi thứ diễn ra cứ như một chuỗi bi kịch không hồi kết.

Tắt Đèn không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một tiếng nói phản kháng mạnh mẽ chống lại sự áp bức bất công trong xã hội phong kiến. Thông qua nhân vật chị Dậu – một người phụ nữ nông dân tảo tần, chịu thương chịu khó nhưng cuối cùng vẫn bị đẩy đến bước đường cùng – Ngô Tất Tố đã khắc họa rõ sự phi lý và tàn nhẫn của hệ thống đương thời.

Điều khiến người đọc day dứt chính là sự thật quá trần trụi. Một người phụ nữ có phẩm chất cao đẹp, một gia đình nghèo nhưng hiền lành – vậy mà lại bị chính quyền và xã hội giẫm đạp. Tác phẩm không chỉ tố cáo cái ác, mà còn thể hiện khát vọng sống, sự phản kháng âm ỉ của những người “dưới đáy”.

Dù vậy, Tắt Đèn đôi chỗ mang nặng tính hiện thực đến mức thiếu yếu tố giải thoát, khiến người đọc dễ cảm thấy bức bối. Nhưng cũng chính điều đó khiến tác phẩm trở nên chân thật, không tô hồng hiện thực. Một tiếng chuông cảnh tỉnh, không dễ quên.

Tắt Đèn không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một tiếng nói phản kháng mạnh mẽ chống lại sự áp bức bất công trong xã hội phong kiến. Thông qua nhân vật chị Dậu – một người phụ nữ nông dân tảo tần, chịu thương chịu khó nhưng cuối cùng vẫn bị đẩy đến bước đường cùng – Ngô Tất Tố đã khắc họa rõ sự phi lý và tàn nhẫn của hệ thống đương thời.

Điều khiến người đọc day dứt chính là sự thật quá trần trụi. Một người phụ nữ có phẩm chất cao đẹp, một gia đình nghèo nhưng hiền lành – vậy mà lại bị chính quyền và xã hội giẫm đạp. Tác phẩm không chỉ tố cáo cái ác, mà còn thể hiện khát vọng sống, sự phản kháng âm ỉ của những người “dưới đáy”.

Dù vậy, Tắt Đèn đôi chỗ mang nặng tính hiện thực đến mức thiếu yếu tố giải thoát, khiến người đọc dễ cảm thấy bức bối. Nhưng cũng chính điều đó khiến tác phẩm trở nên chân thật, không tô hồng hiện thực. Một tiếng chuông cảnh tỉnh, không dễ quên.

Tắt Đèn mang đến cho độc giả một dàn nhân vật phong phú, đa dạng, mỗi nhân vật là một hiện thân cho những tầng lớp xã hội khác nhau, phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa con người với con người, giữa con người với xã hội.

Nhân vật chị Dậu: Hình ảnh người phụ nữ nông dân Việt Nam

Chị Dậu là nhân vật trung tâm của Tắt Đèn, là hình ảnh tiêu biểu cho người phụ nữ nông dân Việt Nam thời kỳ phong kiến. Chị là một người phụ nữ tần tảo, đảm đang, giàu lòng yêu thương, và có sức mạnh tiềm ẩn.

Chị luôn hết lòng chăm sóc gia đình, lo toan cho chồng, con, luôn chịu đựng và nhẫn nhịn trước những bất công, thậm chí là cả sự bạo hành. Nhưng khi bị đẩy đến bước đường cùng, chị đã vùng lên chống trả, bảo vệ chính mình và gia đình. Hình ảnh chị Dậu đánh lại tên cai lệ thể hiện sức mạnh tiềm tàng, tinh thần độc lập, ý thức bảo vệ bản thân của người phụ nữ Việt Nam.

Nhân vật Chí Phèo: Bi kịch của con người bị tha hóa

Chí Phèo là một nhân vật bi kịch trong Tắt Đèn. Anh bị đẩy vào con đường lưu manh, tội lỗi do những bất công của xã hội. Chí Phèo ban đầu là một người nông dân hiền lành, chất phác, nhưng bị xã hội đẩy vào con đường tăm tối.

Anh là nạn nhân của sự bất công, của chế độ phong kiến thối nát. Hình ảnh Chí Phèo cho thấy sự tha hóa của con người do hoàn cảnh xã hội. Anh là sản phẩm của một xã hội bất công, là tiếng nói lên án xã hội bất công và đầy bất nhân.

Các nhân vật phản diện: Tượng trưng cho cái ác, tham lam

Ngoài chị Dậu và Chí Phèo, Tắt Đèn còn xuất hiện một số nhân vật phản diện như bọn cai lệ, người nhà lý trưởng, địa chủ… Họ là những kẻ đại diện cho giai cấp thống trị, tham lam, độc ác, bóc lột người dân.

Bọn cai lệ được miêu tả là những kẻ hung hãn, độc ác, vô nhân đạo. Họ không từ bất cứ thủ đoạn nào để vòi vĩnh, đe dọa, hành hạ người dân. Hình ảnh bọn cai lệ hiện lên như những con thú dữ, tàn bạo, đối lập hoàn toàn với những con người lương thiện và cần cù lao động. Các nhân vật phản diện trong Tắt Đèn là biểu tượng cho cái ác, cho sự bất công trong xã hội phong kiến.

Cuộc sống của người nông dân trong Tắt Đèn được Ngô Tất Tố miêu tả một cách chân thực, sinh động. Họ là những người nghèo khổ, luôn phải gồng mình chống chọi với đói nghèo, bệnh tật và sưu thuế. Mảnh đất cằn cỗi, mùa màng thất bát, khiến họ luôn phải đối mặt với nạn đói khát.

Hàng ngày, họ phải làm việc cực nhọc từ sáng sớm đến tối muộn, nhưng thu nhập lại vô cùng ít ỏi, vừa đủ để sống qua ngày. Bên cạnh đó, họ còn phải chịu đựng những thứ thuế má vô lý, những luật lệ bất công của nhà nước phong kiến và thực dân. Chị Dậu, nhân vật trung tâm của tác phẩm, là hình ảnh điển hình cho số phận cơ cực của người nông dân.