Cuốn sách Trường Mẫu Giáo Uyên Thâm là tập hợp các ghi chép của tác giả về cuộc sống xung quanh, là nơi lưu giữ những điều mà ông nâng niu, trân trọng. Các bài viết của Robert Fulghum đều xoay quanh một chủ đề: sự chuyển biến - niềm khát khao vươn đến sự hoàn thiện, một khát khao mạnh mẽ đến nỗi tác động lan tỏa của nó không chỉ thay đổi cuộc đời mỗi con người, mà còn của nhiều người khác. Và Robert Fulghum vẫn đang nỗ lực hết sức để sống cho thực với những câu chuyện trong cuốn sách này.
Kể từ khi ấn bản đầu tiên của cuốn sách này ra mắt công chúng, tôi đã nhận được cùng một câu hỏi từ không ít độc giả: “Chẳng lẽ ông không học được gì khác từ sau khi rời trường mẫu giáo hay sao?”. Dĩ nhiên là có chứ. Tôi đã học rất nhiều điều mà chỉ có thời gian và trải nghiệm cuộc sống mới dạy ta được. Tôi nhận ra rằng luôn có những người thầy chỉ xuất hiện ở nửa sau cuộc đời ta, khi tuổi tác và kinh nghiệm đã giúp ta tinh lọc những bài học quý giá.
Những Câu Chuyện Trong Cuộc Đời Robert Fulghum
Thông thường, mỗi khi phát biểu trước đám đông, Fulghum sẽ bắt đầu bài diễn thuyết của mình bằng cách bảo mọi người là ông sẽ hát thầm một bài. Để giúp mọi người đoán bài hát đó, ông sẽ dùng tay làm vài động tác và yêu cầu khán giả làm tương tự nếu họ hiểu bài hát tác giả đang nói đến. Đó là bài hát về chú nhện. Robert Fulghum nhớ như in bao kỷ niệm tuyệt vời về căn phòng chật kín người, ai nấy lặng lẽ hát bài hát về con nhện bé tí teo, vừa làm động tác vừa nhăn răng cười. Lần nào khán giả cũng cười. Và lần nào họ cũng vỗ tay tự khen mình khi bài hát kết thúc.
Bài chú nhện tí teo đó có thể hát bằng giai điệu của hồi “Hướng tới Niềm vui” trong bản giao hưởng số 9 của Beethoven. Cả phần lời và giai điệu của bài hát đều nói lên một điểm chung: khả năng chiến thắng nghịch cảnh trong cuộc sống để vươn tới niềm vui - bền bỉ đi hết cuộc hành trình, của loài nhện và cả của loài người.

Xét ra thì loài người chúng ta đã đạt được rất nhiều tiến bộ, đúng không? Trước kia, ta từng nghĩ bệnh tật là sự trừng phạt của Thượng đế. Sau này, ta phát hiện bệnh tật chỉ là hệ quả từ sự ngu dốt của con người. Kể từ khi biết sự thật này, ta sống vệ sinh hơn, siêng năng rửa tay, giặt quần áo, tắm rửa, rửa thức ăn và giữ gìn vệ sinh nhà cửa hơn. Giá mà các nhà khoa học nghĩ ra một phương pháp nào đó để giúp chúng ta thanh lọc tâm trí của mình, giả dụ một chất soda thần kỳ để tẩy rửa những điều xấu xa khỏi cuộc sống, làm dịu tâm hồn, bảo vệ lục phủ ngũ tạng, cải thiện quá trình vận hành của cơ thể, giảm bớt những nhọc nhằn của cuộc sống, cải thiện sắc màu tự nhiên và khiến tất cả chúng ta trở thành người khỏe mạnh, tốt lành.
Có thể bạn sẽ mất nhiều thời gian, có thể động cơ hay phương tiện bạn dùng thật kỳ quặc và không được mọi người ủng hộ. Nhưng nếu bạn giữ vững niềm tin của mình, vẫn nỗ lực để biến trí tưởng tượng thành hiện thực thì mọi phép nhiệm màu đều có thể xảy ra. Tuy nhiên, trong đám đông kia vẫn có kẻ hoài nghi khăng khăng rằng con người không thể bay như chim. Họ nói đúng. Nhưng biết đâu, ở một nơi nào đó trong một ga-ra nhỏ, có một người điên với ánh mắt lấp lánh đang tích cực uống thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất, đồng thời vỗ hai cánh tay mỗi lúc một nhanh, nhanh hơn, nhanh hơn nữa.
Robert Fulghum có một chiếc hộp đặc biệt mà ông gọi là “chiếc hộp cưng”. Đứa con đầu lòng đã trang trí thật đẹp chiếc hộp rồi tặng cho ông, sau này nó trở thành nơi ghi dấu kỷ niệm ấu thơ của đứa con thứ. Theo cùng thời gian, bây giờ chiếc hộp không còn đẹp nữa. Bên trong chiếc hộp là mảnh giấy tập học sinh có dòng kẻ lớn đã sờn rách, trên đó là những dòng chữ “chào bó ạ”, “mừng lể từng iu” và “con iu bớ”. Rất nhiều dòng chữ “con iu bớ” . tác giả nói rằng, nếu so món quà này thì các báu vật của nhà vua cũng chẳng là gì cả. Trong nhà mình, bạn có thứ gì như chiếc hộp đó không? Hay một minh chứng về tình yêu theo cách đơn giản và chân thành nhất?
Bạn có thể sống thật là thọ. Bạn có thể nhận được những món quà giá trị và thật đẹp đẽ. Và có thể bạn cũng nhận được rất nhiều tình yêu thương. Nhưng niềm tin mà bạn dành cho chúng không bao giờ mạnh mẽ như niềm tin mà bạn dành cho chiếc hộp. Nó khiến cuộc sống và thế giới có ý nghĩa hơn.
Bạn đã bao giờ làm rơi một cái ly xuống bồn nước khi đang rửa chén và rồi nó nảy lên chín lần mà không hề bị vỡ? Hay bạn kịp nhớ ra đường khi suýt đi qua ngã tư; bạn tưởng mình bị đau tim nhưng hóa ra chỉ bị đầy bụng; bạn chọn đúng làn đường khi bị kẹt xe. Vân vân và vân vân. Ắt hẳn bạn sẽ còn liệt kê một danh sách dài những điều may mắn của riêng mình. Đó chính là khoảnh khắc khi các phép màu nho nhỏ xảy đến với người bình thường vào những ngày bình thường. Là khoảnh khắc khi ta không những không gặp vận đen mà còn được trời cho những điều tốt tưởng chừng không thể nhưng vẫn xảy ra, cảm giác thoát vận rủi trong gang tấc mới tuyệt vời làm sao.
Nếu thật sự trên địa cầu này có hòa bình và lòng tốt giữa con người với nhau, thì đó là nhờ sự hiện diện của những người phụ nữ như mẹ Teresa. Khi nhìn hàng triệu phụ nữ diễu hành trên đường phố thế giới trong mùa đông năm nay, tôi chợt nhớ ra hòa bình không phải là thứ để ta mong ước. Nó là thứ mà ta phải dùng chính sức lực của mình để tạo ra, ta phải hành động vì nó. Ta làm nên hòa bình, ta chính là hòa bình, và cũng chính ta là người phá bỏ nó. Vậy hãy bắt đầu từ thứ ta có, từ vị trí hiện tại và gắng gìn giữ hòa bình cho thế hệ mai sau.

Trường Mẫu Giáo Uyên Thâm
Khi nhìn ra ngoài cửa sổ lớp học, đôi khi sẽ xuất hiện trong tâm trí chúng ta câu hỏi: “Tại sao mình lại ở đây? Tại sao mình phải đi học?”. Chúng ta được đưa tới trường để được giáo hóa - làm quen với thể chế thiết yếu của xã hội loài người. Ta phải tới trường. Ta không được lựa chọn. Xã hội xem chuyện đó quan trọng đến nỗi bất kỳ đứa trẻ nào cũng biết rằng mình bắt buộc phải tới trường. Và khi tới trường, ta được dạy những điều căn bản - nền móng của văn minh.
Một đứa trẻ sáu tuổi không thể hiểu được câu: “Nhìn chung, người ta đã chứng minh được rằng bạo lực tác động xấu tới mối tương tác mang tính xây dựng giữa con người và xã hội”. Điều này đúng. Tuy nhiên, với cùng một quy tắc, đứa trẻ sẽ dễ hiểu hơn khi ta bảo chúng: Không được đánh bạn. Nếu không sẽ có chuyện không hay. Thế là trẻ nhỏ sẽ nhớ rằng chuyện này có liên quan tới quy tắc đầu tiên: Nếu đánh bạn sẽ không có ai chia sẻ đồ dùng và chơi với mình nữa.
Hậu quả của ô nhiễm phá hoại môi trường là vấn đề rất khó giải thích cho một đứa trẻ sáu tuổi hiểu. Nhưng đó là thực tế. Giờ đây, chúng ta đang phải trả một cái giá quá đắt, đơn giản vì người lớn không ai nhớ tới lời dạy ở trường mẫu giáo: Chơi xong tự thu dọn, xài đồ xong nhớ cất về chỗ cũ, không được lấy đồ của người khác.
Còn một điều nữa mà không phải ai cũng hiểu ra ngay: Ta không thể một mình đi hết cuộc đời này. Ta cần sự giúp đỡ từ người khác - gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, những người bạn đồng hành, đồng bệnh tương lân, đôi nhóm hoặc bất cứ ai. Chừng nào ta còn sống thì bài học từ trường mẫu giáo vẫn còn giá trị: “Khi ra ngoài, hãy nắm tay và đi cùng nhau”. Thế giới ngoài kia nguy hiểm, và cũng rất cô đơn. Ai cũng cần có người bên cạnh. Cộng đồng luôn cần thiết.
Những bài học ở trường mẫu giáo sẽ liên tục xuất hiện trong cuộc đời cho đến khi ta nhắm mắt xuôi tay. Chỉ có điều, chúng phức tạp hơn, dài dòng hơn, chắc chắn rồi. Những bài học ấy nằm trong những bài giảng, bách khoa toàn thư, nội quy công ty, luật của tòa án, sách hướng dẫn. Cuộc sống không ngừng thử thách chúng ta để kiểm tra xem ta đã hiểu và ứng dụng những điều được dạy từ năm đầu tiên đi học hay chưa. Suốt cuộc đời này ta sẽ vật lộn với những câu hỏi về đúng sai, tốt xấu, sự thật và dối trá. Hết lần này đến lần khác, rồi cứ thế, ta sẽ nhớ về một nơi quen thuộc - lớp học mẫu giáo, nơi ta được răn dạy hết sức cẩn thận những bài học căn bản về giá trị nhân văn.
Dĩ nhiên, không nhất thiết ta phải biết tất cả mọi thứ. Chắc chắn là không được và cũng không cần thiết. Nhưng nếu không bắt đầu từ những điều căn bản đó, không riêng ta mà cả xã hội sẽ phải trả giá đắt cho thiếu sót này. Còn nếu ta đã trau dồi và thực hành chúng thường xuyên thì kiến thức trong tương lai sẽ có được một nền tảng vững chắc.
Đến bây giờ tôi vẫn chưa có một chiếc đồng hồ cúc cu nào cho riêng mình. Nhưng tôi vẫn lưu giữ một thứ, kỷ niệm về thông điệp Giáng sinh được viết trên hộp đựng rằng “Sản phẩm tự lắp ráp”. Hãy lắp ráp và cho đi những gì đẹp đẽ nhất trong ta. Hãy vun vén mối quan hệ với những người mình yêu quý để thắp lên niềm hạnh phúc. Đó là lời nhắn gửi mà tôi muốn dành cho bạn và xin chúc bạn Giáng sinh vui vẻ, dù bạn đang ở đâu.

Lời kết
Trường Mẫu Giáo Uyên Thâm đầy ắp những mảnh ghép thú vị từ cuộc sống, những câu chuyện hài hước ý nhị, những triết lý sống sâu sắc mà bất kỳ ai cũng cần suy ngẫm. Và càng suy ngẫm, ta càng thấy cuộc đời này có giá trị và đáng yêu hơn gấp bội.
Nếu được sống lại cuộc đời mình, bạn sẽ làm gì?
Hy vọng câu trả lời của bạn là: “Tôi sẽ sống lại cuộc đời mà mình đã sống”.
Review chi tiết bởi Hồng Dịu - Bookademy
______________
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv
"Đây là một lựa chọn tuyệt vời đối với tôi lúc này. Tôi cần một chút tích cực. Và những bài luận rất ngắn rất khả thi, ngay cả khi tôi có sự chú ý tới của một lứa chó con 10 tuần tuổi. Gần đây có nhiều sự kiện gây mất tập trung. Đôi khi cuộc sống thật không cảm thấy thật khi bạn đang sống qua nhiều sự kiện làm nên lịch sử cùng một lúc.
Tôi đang, và muốn tiếp tục, biết ơn Fulghum của ba mươi năm trước, và nhiều giọng nói trên Twitter, tại nơi làm việc và trên bậc thềm của tòa án địa phương, tất cả đều nói với tôi không chỉ những gì tôi biết, mà tôi cần phải làm tốt hơn, nhưng điều quan trọng hơn đối với tôi vào lúc này: làm thế nào để làm tốt hơn.
Tôi biết rằng Black Lives Matter, rằng việc trị an ở Hoa Kỳ là phân biệt chủng tộc được thể chế hóa, rằng hệ thống tư pháp hình sự ở Hoa Kỳ là phân biệt chủng tộc được thể chế hóa, rằng hệ thống chính trị hai đảng của chúng ta là phân biệt chủng tộc được thể chế hóa, rằng trên thực tế, mọi hệ thống được thiết lập ở Hoa Kỳ kể từ đó những người thực dân đầu tiên đến chỉ là sự phân biệt chủng tộc được thể chế hóa nhiều hơn: từ các bệnh viện thuộc sở hữu tư nhân, nơi có nhiều phụ nữ và trẻ sơ sinh Da đen có tỷ lệ chết nhiều hơn, cho đến cuối cùng, khi bệnh ung thư hoặc COVID-19 giết chết nhiều người Da đen hơn và trẻ hơn một cách không hợp lý.
Đó là sự phân biệt chủng tộc.
Tôi biết điều đó, hầu như tôi luôn biết điều đó, nhưng ngoài việc giáo dục bản thân, hỗ trợ các nỗ lực tăng cường sự đa dạng trong sách và xuất bản, và luôn bỏ phiếu cho điều ít tệ nạn hơn trong số hai tệ nạn, tôi chưa từng làm được gì khác.
Tôi phải làm tốt hơn, và nhiều hơn nữa, luôn luôn.
Tôi muốn sống ở một đất nước tốt, công bằng và tử tế. Vì vậy, tốt hơn hết là tôi nên bắt tay vào làm việc: có quá nhiều việc phải làm."