Do đâu mà một số người lại có thể giỏi một cách kỳ diệu đến vậy trong công việc của họ? Ở bất cứ lĩnh vực nào, từ các môn thể thao, trình diễn âm nhạc, khoa học, y khoa cho đến kinh doanh, dường như luôn có các nhân vật xuất chúng khiến chúng ta phải kinh ngạc vì những gì họ làm, cũng như họ có thể làm tốt như thế nào. Và khi đối mặt với một người đặc biệt như vậy, một cách tự nhiên, chúng ta có xu hướng kết luận rằng họ được sinh ra với một năng lực trời phú. Nhưng liệu đó có phải là sự thật? Chả nhẽ, tất cả những người đặc biệt vậy đều là do thiên bẩm? Những ảo tưởng về thiên tài sẽ đưa bạn đến với sự thật, giúp bạn tìm ra câu trả lời thỏa đáng cho vấn đề này.
Tập luyện có chủ đích và những giới hạn
Tại sao trong cuốn
sách này tác giả lại nói về tập luyện có chủ đích mà không phải chỉ là tập luyện.
Nếu như chúng ta hằng ngày vẫn nói với nhau, tập luyện là sẽ thành công. Nhưng
đâu phải cứ tập luyện là được. Tập luyện cũng phải như thế nào, có mục đích gì
sẽ hiệu quả hơn nhiều lần với sự tập luyện lặp đi lặp lại hay còn gọi là “tập
luyện ngây thơ”. Vậy tập luyện có mục đích được hiểu cụ thể là gì? Theo như những
ảo tưởng về thiên tài, tập luyện có mục đích là:
·
Có những
mục tiêu được xác định rõ ràng, cụ thể: Nếu như tập luyện không có mục tiêu thì
bạn cứ tập mãi, tập nữa bạn cũng chả biết kết quả cần đạt là gì.
·
Là đặt
ra một loạt các bước nhỏ để đạt được một mục tiêu dài hạn
·
Là tập
trung
·
Bao gồm
sự phản hồi: Bạn phải biết mình đang làm điều gì đó đúng cách hay không, nếu
không thì bạn đang sai lầm như thế nào. Phản hồi để bạn xác định chính mình
đang ở đâu và còn thiếu điều gì.
·
Đòi hỏi
mỗi người phải thoát ra khu vực thoải mái của mình: Đây là một yêu cầu quan trọng
nhất của tập luyện có mục đích. Nếu bạn cứ mãi nằm trong cái vùng thoải mái của
chính mình thì bạn sẽ không bao giờ cải thiện được một điều gì cả. Hãy đẩy mình
vào một khu vực chật hẹp hơn để cải thiện chính
mình.
Ra khỏi vũng thoải mái nghĩa là cố gắng làm một điều gì đó mà bạn chưa từng làm được. Đôi khi bạn thấy tương đối dễ dàng để hoàn thành điều đó, và sau đó bạn sẽ tiếp tục tiến tới. Nhưng đôi khi bạn như bị chặn đứng bởi một bức tường , và có vẻ sẽ không bao giờ vượt qua được. Việc tìm cách để gỡ bỏ các rào cản đó là một trong những chìa khóa ẩn mở ra tập luyện có mục đích.
Cuộc sống có những
giới hạn nhất định, và với tập luyện có mục đích cũng vậy. Tập luyện có mục
đích có những giới hạn nhất định đối với mỗi người tập luyện. Không phải ai tập
luyện theo một liệu trình, theo cách thức như nhau đều có kết quả giống nhau.
Chỉ là kết quả đó là tốt nhất trong khả năng của mỗi người đó mà thôi. Đó là những
giới hạn. Giới hạn khả năng cải thiện của mỗi người là khác nhau.
Hình dung trong đầu
Trong cuốn sách
Những ảo tưởng về thiên tài, hình dung trong đầu được phân tích rất kỹ càng như
một yếu tố quan trọng đối với các thiên tài. Tất cả chúng ta ai cũng sẽ có những
hình dung nhất định khi nói về một sự vật, sự việc nhất định. Chỉ là sự hình
dung đó là mơ hồ hay rõ ràng, vô hình hay hữu hình. Một hình dung trong đầu là
một cấu trúc trong tâm trí tương ứng với một vật, một ý tưởng, một bộ sưu tập
thông tin hay bất cứ điều gì khác mang tính cụ thể hoặc trừu tượng mà bộ não
đang nghĩ đến. Có thể nói tập luyện có chủ ý liên quan nhiều đến việc phát triển
các hình dung trong đầu. Nó không chỉ liên quan đến những hoạt động tri thức mà
ngay cả những hoạt động thể chất.
Ví dụ như một động viên lặn đang tập cho một kỹ thuật lặn mới. Thì vận động viên lặn đó phải hình dung trong đầu những kỹ thuật lặn như thế nào, cảm nhận và có thể kiểm soát cơ thể mình ra sao. Áp dụng các kĩ thuật đó như thế nào. Nếu không có những hình dung trong đầu thì vận động viên đó sao có thể học được kĩ thuật lặn một cách hiệu quả.
Như vậy, tất cả mọi
người đều có và sử dụng những hình dung trong đầu. Yếu tố để phân biệt những người
thể hiện lão luyện với tất cả những người khác là chất lượng và số lượng hình
dung trong đầu của họ. Qua nhiều năm tập luyện thì những người đó sẽ phát triển
hơn, hình dung những thứ phức tạp hơn và tinh vi hơn. Nhờ đó mà những cách giải
quyết vấn đề, cách quyết định của họ cũng sẽ nhanh hơn, chính xác hơn, sắc bén
hơn rất nhiều lần so với người khác. Sự khác biệt đó sẽ chứng minh rõ ràng năng
lực và con người họ.
Tiêu chuẩn vàng
Cái gì cũng sẽ có
một chuẩn mực và khuôn mẫu. Với tập luyện có mục đích cũng vậy. Tập luyện có mục
đích cũng có những tiêu chuẩn vàng. Đó là một mô hình lý tưởng cho những ai
đang học những môn kỹ năng có thể tham khảo. Sau đây là những nguyên tắc của tập
luyện có chủ đích:
·
Tập
luyện có chủ ý phát triển các kỹ năng mà người khác đã tìm ra cách phát triển
và nhờ đó, những kỹ thuật huấn luyện hiệu quả đã được xây dựng. Chế độ luyện tập
phải được thiết kế và giám sát bởi một giáo viên hoặc huấn luyện viên hiểu rõ về
năng lực của những người trình diễn não luyện, cũng như về việc có thể phát triển
tốt nhất những khả năng đó như thế nào.
·
Tập
luyện có chủ ý diễn ra bên ngoài vũng an toàn của một người và đòi hỏi họ phải
liên tục thử vượt qua khả năng hiện tại của mình. Vì vậy, nó yêu cầu nỗ lực gần
như tối đa – nhìn chung điều này không dễ chịu.
·
Tập
luyện có chủ ý bao gồm các mục tiêu cụ thể, được xác định rõ ràng và thường là
cả việc cải thiện một số khía cạnh của màn trình diễn đích; nó không nhắm đến một
sự cải thiện tổng thể mơ hồ. Sau khi một mục tiêu tổng thể được thiết lập, giáo
viên hoặc huấn luyện viên sẽ phát triển một kế hoạch để thực hiện một loạt thay
đổi nhỏ mà sẽ bổ sung vào sự thay đổi lớn như mong muốn. Cải thiện một số khía
cạnh của màn trình diễn mục tiêu cho phép người thể hiện thấy rằng các màn
trình diễn của họ đã được cải thiện nhờ việc tập luyện.
·
Tập
luyện có chủ ý là cố ý, nghĩa là đòi hỏi sự toàn tâm toàn ý của một người cả về
hành động lẫn ý thức.
·
Tập
luyện có chủ ý bao gồm phản hồi và sửa đổi các nỗ lực để thích nghi với phản hồi
đó.
·
Tập
luyện có chủ ý sẽ tạo ra và cũng phụ thuộc vào các hình dung trong đầu hiệu quả.
· Tập luyện có chủ ý gần như luôn liên quan đến việc xây dựng hoặc sửa đổi các kỹ năng trước đó, bằng cách tập trung cải thiện các khía cạnh cụ thể của những kỹ năng đó; qua thời gian, sự cải thiện từng bước này cuối cùng sẽ dẫn đến sự thể hiện não luyện.
Con đường dẫn đến sự lão luyện
Trong mục này,
chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ thêm về cách thức để chúng ta trở thành một con
người lão luyện. Có thể coi mục này như là các tips để tạo ra một chuyên gia.
1.
Khởi
đầu
Khi còn là một đứa
trẻ thì việc hình thành những phẩm chất, tố chất để thành con người não luyện
sau này là rất quan trọng. Giai đoạn khởi đầu của một đứa trẻ như là xây dựng
nên bản lề, một cái nền tảng vững chắc cho sau này. Có nhiều đứa trẻ tìm được
những sự hứng thú để khám phá hoặc tìm được những sự tò mò và được cha mẹ thúc
đẩy. Có thể nói đó là bàn đạp vô cùng vững chắc.
Ở giai đoạn này, cha mẹ của
những đứa trẻ sau này trở thành những người thể hiện não luyện sẽ đóng một vai
trò rất quan trọng trong sự phát triển của chúng. Đầu tiên, cha mẹ luôn dành
cho con cái rất nhiều thời gian, sự chăm sóc và động viên. Ngoài ra, cha mẹ thường
hay định hướng theo thành tựu và dạy con mình những giá trị như kỷ luật, sự
chăm chỉ, trách nhiệm và sử dụng thời gian một cách hiệu quả. Sau khi đứa trẻ
trở nên quan tâm đến một lĩnh vực cụ thể, nó sẽ tiếp cận lĩnh vực đó với những
đặc tính đó – kỷ luật, chăm chỉ, thành tựu…
2.
Trở
nên nghiêm túc
Sau khi đứa trẻ có một bước khởi đầu vững chắc và ổn định, cho thấy được tiềm năng của chúng trong một lĩnh vực nào đó thì bước tiếp theo trở nên chuyên sâu hơn. Đứa trẻ không còn tự do vui chơi với những hứng tú của mình mà thay vì đó là bắt đầu thành một điều nghiêm túc. Những giáo viên hay cả cha mẹ đều trở thành một phần quan trọng trong giai đoạn này.
3.
Cam kết
Cam kết chính là
giai đoạn thứ ba sau khởi đầu và trở nên nghiêm túc. Các bạn sẽ cam kết bản
thân mình thành những người giỏi nhất. Các giáo viên đều là những người đạt
trình độ cao nhất trong lĩnh vực của mình và truyền cho các học viên niềm tin rằng
các em có thể đạt trình độ cao nhất. Giai đoạn này học viên đối mặt với nhiều kỳ
vọng hơn, nhiều áp lực hơn, cố gắng hết mình để cải thiện bản thân.
Thay lời kết
Những ảo tưởng về thiên tài là cuốn sách để thức tỉnh các bạn rằng không phải những thiên tài nổi tiếng thế giới đều là thiên bẩm, sinh ra họ đã tài giỏi bất ngờ. Ở họ đều phải có sự nỗ lực trong tập luyện, quyết tâm trong ý chí để đạt được tiếng vang như ngày hôm nay. Và các bạn cũng có khả năng trở thành những người não luyện, trở thành những thiên tài chỉ khi bạn nghiêm túc, tập trung, tập luyện có chủ đích và làm chủ tiềm năng của chính mình. Tương lai là do ta nắm bắt nên hãy bắt đầu ngay bây giờ, bắt đầu sớm nhất có thể để hình thành nền tảng bản thân!
Review chi tiết bởi: Huy Dũng - Bookademy
------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link:
https://www.facebook.com/bookademy.vn
Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/2Hxkazt
Cuốn sách ở mức trung bình vì một vài lý do. Bố cục và luồng ý tưởng của tác giả không trôi chảy về thực hành có mục đích và có chủ ý, do sự khác biệt mong manh giữa chúng. Hơn nữa, tôi không tin rằng luyện tập có chủ ý là đặc điểm duy nhất để trở thành một người có thành tích cao. Một cuốn sách tuyệt vời thảo luận về việc trở thành một người có thành tích cao theo cách có cấu trúc là "Grit: sức mạnh của niềm đam mê và sự kiên trì" của Angela Duckworth. Dưới đây là tóm tắt chi tiết về Peak. Luận điểm chính của cuốn sách là cách luyện tập đúng đắn sẽ giúp bạn trở thành một người thành đạt hoặc một chuyên gia. Tác giả nói về sự khác biệt giữa thực hành truyền thống, thực hành có mục đích và thực hành có chủ ý (chi tiết bên dưới). Thực hành ngây thơ: Cho dù đó là chơi quần vợt, nướng bánh hay bất kỳ hoạt động nào, chúng ta bắt đầu với một ý tưởng chung về những gì chúng ta muốn LÀM. Chúng tôi có được kiến thức về cách làm điều đó. Chúng tôi thực hành nó dù một mình hay với người hướng dẫn cho đến khi chúng tôi đạt được mức độ hài lòng khi thực hiện hoạt động trở nên tự động hơn. Từ thời điểm này trở đi, thực hiện hoạt động đó trong thời gian ngày càng nhiều sẽ không chỉ giúp bạn làm tốt hơn. "Lý do là những khả năng tự động này dần dần kém đi nếu không có những nỗ lực cố ý để cải thiện". Nói tóm lại, thực hành ngây thơ là "làm một việc gì đó lặp đi lặp lại và mong đợi sự lặp lại một mình để cải thiện hiệu suất của một người." Thực hành có mục đích: 1- có mục tiêu rõ ràng mục tiêu cụ thể, nghĩa là lấy một mục tiêu chung và chia thành các mục tiêu phụ, mỗi mục tiêu đó có tốc độ cải tiến thực tế và có thể đo lường được. 2- tập trung tinh thần trong khi thực hiện hoạt động để cải thiện kỹ năng của bạn. 3- liên quan đến phản hồi trực tiếp từ chính bạn hoặc người ngoài. Bạn phải biết liệu bạn đang làm điều gì đó đúng hay không, và nếu không, bạn đang làm sai như thế nào? Nếu không, bạn không thể tìm ra những gì bạn cần cải thiện. 4- đòi hỏi phải ra khỏi vùng thoải mái của bạn. Làm điều gì đó bạn không thể làm trước đây. Điều này sẽ thử thách bạn về tinh thần hoặc thể chất để có được kỹ năng cần thiết để vượt qua mục tiêu mới của bạn. Nếu bạn không thể vượt qua nó, đừng chỉ cố gắng hơn nữa mà hãy thử những cách khác để vượt qua các rào cản và đạt được mục tiêu của mình. 5- duy trì động lực. Vì vậy, ở đây chúng ta có một cách tóm tắt thực hành có mục đích: Hãy ra khỏi vùng an toàn của bạn nhưng thực hiện nó một cách tập trung, với các mục tiêu rõ ràng, một kế hoạch để đạt được những mục tiêu đó và một cách để theo dõi tiến trình của bạn. Ồ, và tìm ra cách để duy trì động lực của bạn. Thực hành có chủ ý: Về cơ bản, đó là thực hành có mục đích với các đặc điểm bổ sung: 1- xác định các chuyên gia trong lĩnh vực của bạn, biết những gì họ làm khiến họ khác biệt với những người làm việc trung bình, sau đó phản ánh điều đó trong thực hành có mục đích của bạn.2- Nhiều giờ hơn dành cho thực hành đơn độc theo cách đó vượt quá bất kỳ người biểu diễn trung bình nào.
Để tham khảo, những phần cần biết:
Khả năng thích ứng: Niềm tin chung là một khi chúng ta trở thành người lớn, hệ thống và cấu trúc não bộ của chúng ta trở nên cố định. Và bằng cách học, bạn cố gắng đạt được tiềm năng "được xác định trước" của bộ não. Một phép loại suy phổ biến "mô tả bộ não giống như một chiếc máy tính. Việc học giống như tải một số dữ liệu hoặc cài đặt phần mềm mới—nó cho phép bạn làm một số việc mà trước đây bạn không thể làm, nhưng hiệu suất cuối cùng của bạn sẽ luôn bị giới hạn bởi những thứ như số lượng byte trong bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) và sức mạnh của bộ xử lý trung tâm (CPU)."Bộ não của chúng ta phát triển và thay đổi khi chúng ta bị thử thách về mặt tinh thần "để đáp ứng với việc rèn luyện trí óc cường độ cao", giống hệt như những gì xảy ra với những người tập thể hình. "Luyện tập thường xuyên dẫn đến những thay đổi trong các phần của bộ não bị thử thách bởi quá trình đào tạo. Bộ não thích nghi với những thử thách này bằng cách tự điều chỉnh lại theo cách giúp tăng khả năng thực hiện các chức năng mà thử thách yêu cầu." mục tiêu không phải là đạt được tiềm năng của bạn mà là xây dựng nó, làm những điều bạn không thể làm trước đây và buộc bộ não hoặc cơ thể của bạn phải thích nghi để đạt được sự cân bằng nội môi. Và bạn không dừng lại! bạn tìm kiếm thử thách tiếp theo.. bạn lại tìm kiếm một mục tiêu khác bên ngoài vùng an toàn của mình! vì vậy bạn không hoàn thành tiềm năng di truyền của mình, mà đúng hơn là bạn đang xây dựng và kiểm soát tiềm năng của chính mình. Biểu hiện tinh thần: Tác giả định nghĩa at là cấu trúc hoặc mã hóa tinh thần mà bạn xây dựng khi thực hành để nâng cao kỹ năng của mình. Ví dụ, đối với những người chơi cờ vua, họ mã hóa các mẫu quân cờ trong tâm trí của họ. Điều làm nên sự khác biệt của những người có thành tích cao so với phần còn lại là chất lượng và số lượng những biểu hiện trong tâm trí của họ. Tác giả nói rằng qua nhiều năm thực hành, các chuyên gia phát triển các cách thể hiện rất phức tạp và tinh vi về các tình huống khác nhau mà họ có thể gặp phải, chẳng hạn như số lượng lớn các cách sắp xếp quân cờ có thể xuất hiện trong các ván cờ. Những đại diện này cho phép họ đưa ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn và phản ứng nhanh hơn, hiệu quả hơn trong một tình huống nhất định. Điều này, hơn bất cứ điều gì khác, giải thích sự khác biệt trong hiệu suất giữa người mới và chuyên gia. Trình bày tinh thần không chỉ là có kiến thức hoặc thông tin rải rác về một lĩnh vực cụ thể, mà còn hơn thế nữa về việc tổ chức và kết nối kiến thức này theo cách giúp ích cho bạn vượt trội! Và mục đích của việc luyện tập có chủ đích là nâng cao khả năng thể hiện tinh thần của bạn.. Không ai bắt đầu với sự thể hiện tinh thần hiệu quả về lĩnh vực mà anh ấy/cô ấy muốn thành thạo. Họ bắt đầu thu thập thông tin, hình thành một biểu diễn tinh thần ngây thơ có nhiều sai sót... Nó có thể thiếu nhiều phần sẽ cản trở khả năng bạn thực hiện công việc của mình nhanh hơn, chính xác hơn, hoặc thậm chí chính xác. nhưng với sự luyện tập có chủ ý, bạn sẽ nâng cao hết kỹ năng này đến kỹ năng khác, xây dựng những biểu hiện tinh thần hiệu quả hơn, điều này cuối cùng sẽ khiến bạn trở thành một chuyên gia. Các tác giả tóm tắt nó như sau: Nó giống như một cái cầu thang mà bạn leo lên khi xây dựng nó. Mỗi bước đi lên của bạn đặt bạn vào một vị trí để xây dựng bước tiếp theo. Sau đó, bạn xây dựng bước đó và bạn có thể xây dựng bước tiếp theo. Và như thế. Những biểu hiện trong tâm trí hiện tại của bạn hướng dẫn hiệu suất của bạn và cho phép bạn vừa theo dõi vừa đánh giá hiệu suất đó. Khi bạn thúc đẩy bản thân làm một điều gì đó mới—để phát triển một kỹ năng mới hoặc mài dũa một kỹ năng cũ—bạn cũng đang mở rộng và mài giũa những hình dung trong đầu của mình, điều này sẽ giúp bạn có thể làm được nhiều hơn những gì bạn có thể làm trước đây.