.png)
Khoảnh Khắc Người Sáng Tạo tập trung vào cách đưa ra lựa chọn trong công việc sáng tạo cũng như đời sống hàng ngày. Sách dựa trên phương pháp “Danh Sách Việc-Đừng-Làm”: Khi nói không với một việc, bạn có thêm thời gian để làm những việc khác. Càng loại bỏ nhiều việc không quan trọng, bạn càng tập trung tốt hơn cho những việc quan trọng.
Khoảnh Khắc Người Sáng Tạo không phải là phương pháp lập kế hoạch theo giờ, mà là cách giúp bạn quyết định đâu là con đường mình muốn đi, dù mục tiêu của bạn chưa thật sự rõ ràng. Nói ngắn gọn, bạn thực hiện một số bài kiểm tra nhanh để quyết định con đường đi phù hợp với mình nhất. Điều này nghe có vẻ mơ hồ, nhưng sẽ được làm rõ trong từng chương của cuốn sách.
Bản thảo đầu tiên của quyển sách này dài hơn 45.000 từ. Tuy nhiên, theo thỏa thuận giữa tôi và nhà xuất bản, nó chỉ được phép dài 22.000 từ, nghĩa là tôi phải cắt bỏ hơn một nửa quyển sách. Dựa trên các ý kiến phản hồi, tôi cắt bỏ những phần không liên quan trực tiếp đến quản lý thời gian. Công bằng mà nói, nếu không bị giới hạn số lượng từ thì có lẽ tôi đã không bỏ những phần đó. Rất có thể giới hạn đó đã cứu quyển sách này (hoặc nếu không, vợ tôi chính là người có công lớn vì cô ấy đã hoàn thành xuất sắc phần biên tập).
Phương Pháp Danh Sách Việc-Đừng-Làm
Phương pháp danh sách Việc-Đừng-Làm dựa trên quan niệm rằng bạn không thể, và cũng không cần phải làm hết mọi việc. Chúng ta thường cho rằng “bận rộn” tương đương với “thành công”, và để thành công, ta cần làm nhiều việc càng tốt. Tuy nhiên, người ôm đồm quá nhiều việc cuối cùng lại chẳng hoàn thành được bao nhiêu. Vì vậy, cách này không bao giờ hiệu quả. Tốt hơn là bạn nên chọn làm một số việc mình làm tốt và bỏ qua những việc còn lại, dù đó là việc thú vị. Quyết định này giúp bạn cảm thấy bình yên, vì não bộ sẽ không còn liên tục nhắc nhở bạn về “công việc dang dở” cần làm. Những cảm giác không thoải mái sẽ tan biến.
“Việc cần làm” là gì? Đó là những phần việc nhỏ của một công việc lớn, có thể là việc gia đình, bạn bè, công việc,... những phần việc nhỏ đó lại được chia thành các đầu việc nhỏ hơn và liên tục phân nhánh thêm nữa - rất giống hình ảnh của một cái cây to. Danh sách việc cần làm càng dài, bạn càng phải làm nhiều việc và càng có nguy cơ không hoàn thành những việc đó. Vì vậy, giới hạn tối đa số lượng việc cần làm là rất quan trọng. Hãy đánh giá xem việc nào thật sự giúp bạn hoàn thành dự án. Chọn ra ba việc và chuyển thẳng những việc còn lại sang Danh sách Việc-Đừng-Làm. Bạn sẽ không làm những việc đó ngay bây giờ nên không cần bận tâm về chúng nữa. Bạn có thể cảm thấy tiếc, nhưng bạn sẽ có nhiều thời gian hơn để tập trung vào những việc mình đã chọn làm.
Việc đưa ra lựa chọn giúp bạn hiểu bản thân hơn. Nếu chỉ chọn ra ba việc để làm, bạn sẽ tự động có cái nhìn rõ ràng về điều quan trọng và không quan trọng đối với bạn. Điều đó đúng với cả quyết định lớn trong đời lẫn quyết định nhỏ hơn ở cấp độ dự án.
Thông minh là một món quà, tử tế là một lựa chọn. Nhận quà thì dễ, đưa ra lựa chọn mới khó. - Jeff Bezos
Cuộc Sống: Lập Kế Hoạch Cuộc Đời
Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành để xem con người ta tiếc nuối điều gì vào cuối đời. Hóa ra mọi người đặc biệt tiếc nuối những việc họ đã không làm. Một khảo sát ở Mỹ còn cho thấy 70% số người lao động ở Mỹ - hơn 108 triệu người - thức dậy mỗi sáng và không hề hào hứng với công việc mình sắp làm trong ngày. Bạn đâu muốn là một trong số họ phải không?
Những người sáng tạo thích làm nhiều việc khác nhau và họ thường làm khá tốt những việc đó. Tuy nhiên, nếu tiếp tục tất cả những việc đó, bạn sẽ chỉ dừng lại ở mức khá tốt và không bao giờ làm xuất sắc việc nào. Quan trọng là bạn phải biết mình giỏi và không giỏi việc gì, hay nói theo cách của Warren Buffett, bạn phải hiểu rõ Vòng tròn Năng lực của mình. Những việc nằm trong vòng tròn là việc bạn thích, bạn có thể làm xuất sắc việc đó.
Vậy Vòng tròn Năng lực của bạn là gì? Bạn hãy vẽ một vòng tròn. Bên trong vòng tròn, viết ra tất cả điểm mạnh của bạn (kỹ năng, điểm tốt trong tính cách, sở thích). Bên ngoài vòng tròn, viết ra những điểm yếu của bạn. Bây giờ, hãy gạch bỏ những việc bạn tương đối giỏi hoặc không quá dở. Tiếp tục loại trừ đến khi còn tối đa ba đặc điểm trong vòng tròn - những việc bạn đặc biệt giỏi, và không quá ba điểm ngoài vòng tròn - những việc bạn cực kỳ dở. Đó chính là Vòng tròn năng lực của bạn.
Vậy là bạn đã có danh sách những điểm mạnh nhất và yếu nhất của mình, bên cạnh đó là danh sách những việc bạn muốn làm nhất. Hãy tìm điểm chung giữa những việc đó bằng phương pháp chồng lấp: vẽ ba vòng tròn cùng cắt nhau. Viết một điều bạn muốn làm nhất vào mỗi vòng tròn. Phần thú vị là xem điều gì xuất hiện trong mảng chồng lấp của các cặp vòng tròn. Đâu là điểm chung của hai điều bạn muốn làm nhất? Vậy còn lại mảng ở giữa, phần giao nhau giữa ba vòng tròn. Đặc điểm chung của tất cả kết quả trước đó là gì? Đó chính là bạn! Hãy viết tên bạn vào đó.
Kết quả của bài tập trên tiết lộ con người bạn sẽ trở thành nếu làm những việc mình thích nhất. Mảng chồng lấp của các vòng tròn là phần thú vị nhất. Tại đó, hai đặc điểm hợp lại và tạo thành một tổ hợp độc đáo - một điểm đặc biệt về con người bạn. Tất nhiên bạn cũng có thể thực hiện bài tập này cho những điểm yếu nhất. Kết quả của bài tập đó có thể cung cấp cho bạn những thông tin thú vị.
Ba bước lập kế hoạch cuộc đời
Giờ là lúc vạch ra kế hoạch chinh phục mục tiêu. Kế hoạch đó khá đơn giản: làm thế nào để đi từ A đến B?
Bắt đầu từ điểm kết thúc
Bạn đã biết cái đích mình muốn đến, đó là làm điều bạn thích và trở thành con người bạn muốn. Vậy là bạn có mục tiêu và phương hướng. Bạn không cần vạch sẵn hướng đi một cách cứng nhắc. Tuy nhiên, bạn phải biết mình sẽ rẽ trái, rẽ phải hay đi thẳng khi đứng trước những ngã rẽ nhất định.
Bạn đang ở đâu?
“Bằng cách hiểu rõ chính mình” - và đó chính là mấu chốt vấn đề. Bạn phải biết mình đang đứng ở đâu thì mới có thể xác định chiến lược mình sẽ áp dụng.
Lập kế hoạch
Lấy một tờ giấy, đặt nó nằm ngang trước mặt và chia trang giấy thành ba cột. Viết “Mục tiêu” vào đầu cột bên phải và “Nơi tôi đang đứng” vào đầu cột bên trái. Tạm thời để trống cột giữa. Viết ra ba việc bạn muốn làm nhất vào cột bên phải. Ở cột bên trái, viết ra nơi bạn đang đứng - những việc bạn hiện đang làm. Làm sao để nối cột bên trái và bên phải với nhau? Tất nhiên là thông qua cột giữa. Viết “chiến lược” vào đầu cột này. Viết vào cột ở giữa cách bạn đi từ cột bên trái (“nơi tôi đang đứng”) đến cột bên phải (“mục tiêu”). Bạn cần thay đổi điều gì để đạt được mục tiêu? Các đặc điểm của bạn hỗ trợ (hoặc cản trở) bạn ra sao trong việc này? Bạn nên và không nên làm gì? Bạn cần tập trung vào đâu?
Nếu bạn biết mình đang ở đâu và muốn đến được đâu, phần ở giữa chỉ là bài tập điền vào chỗ trống đơn giản. Đó sẽ là kế hoạch của bạn, nhưng đừng lập kế hoạch quá cứng nhắc. Suy cho cùng, không gì dễ thay đổi bằng con người. Vì vậy, hãy chừa chỗ để điều chỉnh lộ trình của mình.
Công Việc: Tạo Thói Quen Làm Việc
Hãy làm việc nghiêm túc, nhưng đừng xem trọng công việc một cách thái quá. Bạn nên tìm điểm cân bằng. Nếu bạn không thể kiểm soát tình hình hãy cứ chấp nhận và buông bỏ. Ngày mai lại là một ngày mới. Và dù làm gì, hãy đảm bảo bạn đang tận hưởng công việc của mình.
Không ngừng học hỏi, thất bại là một đặc tính
Nếu ngày nào bạn cũng làm những việc mình đã giỏi, một lúc nào đó bạn sẽ cảm thấy chán. Công việc đó sẽ trở thành một nhiệm vụ lặp đi lặp lại, và điều đó trái ngược với điều chúng ta hướng đến. Mọi chuyện chỉ thú vị khi bạn có thể phát triển bản thân hơn nữa. Điều đó giúp bạn nhìn nhận công việc từ quan điểm mới mẻ. Cách duy nhất để học hỏi là phạm sai lầm. Bạn phạm sai lầm khi xác định giới hạn của bản thân: việc nào bạn vẫn có thể làm và việc nào là quá sức. Nếu phạm sai lầm, bạn có thể phân tích nguyên nhân và học cách cải thiện. Việc đó có thể mất thời gian, nhưng nhờ đó mà bạn nâng cấp bản thân lên một tầm cao mới và làm việc hiệu quả hơn.
Chất lượng so với đúng hạn
Yếu tố nào quan trọng hơn? Hoàn thành công việc đúng hạn hay đảm bảo chất lượng công việc cao nhất có thể? Tất nhiên là cả hai. Nhưng đôi khi bạn phải chọn một trong hai. Có những lúc bạn không đủ thời gian để đạt đến chất lượng mong muốn. Điều đó thật đáng tiếc, nhưng bạn không thể nào làm khác được. Chất lượng công việc của bạn đạt mức chấp nhận được nhưng không phải tốt nhất. Hoặc bạn cố gắng kéo dài thời hạn và khiến mọi người phải chờ đợi. Tùy bạn chọn.
Tôi đi làm mỗi buổi sáng với tâm thế học hỏi những điều mình chưa biết. Bạn nên nhìn nhận mọi vấn đề với suy nghĩ, “Mình có thể học được gì qua việc này?”. Nếu bạn nghĩ mình chẳng học được gì, hãy quên chuyện làm đó đi. - Milton Glaser
Dự Án: Loại Bỏ Việc Dư Thừa
Bạn biết mình muốn gì và đã có một kế hoạch? Trong chương cuối này, tác giả sẽ giúp bạn thực hiện dự án hiệu quả hơn bằng cách loại bỏ nhiều việc nhất có thể, từ đó tăng khả năng thành công của dự án. Điều quan trọng là bạn phải quyết định mình sẽ thực hiện - và không thực hiện dự án nào.
Sơ đồ quyết định việc cần làm và việc đừng làm
Trước đây, người sáng tạo chủ yếu là thợ thủ công làm theo nhiệm vụ được giao. Thời nay, ngày càng nhiều người sáng tạo trở thành doanh nhân. Họ bắt đầu làm dự án riêng thay vì chờ được giao việc. Các dự án cá nhân này không chỉ mang đến nguồn thu nhập trực tiếp, mà còn đóng vai trò sản phẩm để giới thiệu cho khách hàng tiềm năng. Để quyết định có nên nhận một dự án hay không, hãy trả lời những câu hỏi dưới đây. Nếu bạn trả lời không ở một trong những câu hỏi, hãy đưa dự án đó vào Danh Sách Việc-Đừng-Làm, dù dự án đó thú vị. Nguyên tắc này áp dụng cho cả dự án bạn tự khởi xướng lẫn những kế hoạch bạn được mời tham gia.
Bạn có tin vào dự án không?
Điều đó có nghĩa là bạn cần đặt ra hai câu hỏi: 1 - bạn có tin vào khả năng thành công của dự án không? Và 2 - bạn có toàn tâm toàn ý với dự án không? Nếu không thu được lợi ích từ dự án và sản phẩm bạn làm ra không được ai sử dụng hay nhìn ngắm, bạn vẫn quyết định làm chứ? Nếu câu trả lời là “có”, hãy tiếp tục. Nếu câu trả lời là không, bạn có thể đưa ý tưởng này vào Danh Sách Việc-Đừng-Làm ngay cả khi chưa bắt đầu dự án.
Dự án có phù hợp với hashtag của bạn không?
Bạn hãy xác định hashtag của mình - “nhãn dán” mà bạn có thể gắn vào mọi việc mình làm. Hãy viết ra tên dự án và viết hashtag của bạn bên dưới. Dự án và hashtag của bạn có phù hợp với nhau không? Nếu có, hãy tiếp tục dự án.
Bản thân bạn có cần đến/sử dụng nó không?
Có thể bạn tin vào dự án của mình, nhưng bạn có sử dụng sản phẩm mình làm ra không? Tùy thuộc vào thứ bạn đang dự định tạo ra, bạn sẽ đọc, muốn nhìn thấy, chạm hoặc nghe nó chứ? Nếu bạn còn không muốn sử dụng nó, làm sao người khác muốn làm điều đó?
Bạn có thời gian thực hiện dự án không?
Thật vô lý khi bắt đầu dự án nếu bạn không có thời gian dành cho nó. Cuối cùng, dự án đó sẽ chỉ nằm trong danh sách việc cần làm và trong tâm trí bạn, chứ không bao giờ được triển khai. Bạn sẽ không bao giờ thực hiện dự án đó, điều đó khiến bạn cảm thấy chán nản và thất vọng. Bạn chỉ có một ít thời gian dành cho dự án? Vậy thì bạn cần tự hỏi mình có thật lòng muốn thực hiện không, vì rất có thể dự án đó sẽ hoàn thành rất trễ và thiếu đà tiến triển.
Bạn thực hiện một mình được không?
Bạn có khả năng tự thực hiện ý tưởng không? Nếu có, hãy tiếp tục. Nếu không, bạn có thể tập hợp những người có kỹ năng cần thiết, những người sẵn sàng dành thời gian cho dự án và tâm huyết với nó như bạn không? Nếu câu trả lời vẫn là “không”, bạn có thể thay đổi ý tưởng và dự án như thế nào để có thể thực hiện một mình?
Bạn có thị trường không (và đó là thị trường nào) ?
Đây là câu hỏi khó. Vì vậy, để thật sự trả lời câu hỏi này, quan trọng là bạn cần biết mình sẽ thực hiện dự án cho ai khác ngoài bản thân. Sau đó, hãy nghĩ xem họ có thật sự trân trọng thứ bạn định tạo ra không?
Dự án có thú vị không?
Câu hỏi cuối cùng này còn quan trọng hơn câu hỏi đầu tiên. Dù đam mê của bạn lớn đến đâu, dự án phù hợp với hashtag của bạn đến mức nào, cá nhân bạn cần sản phẩm này nhiều bao nhiêu hay thị trường dành cho nó rộng lớn ra sao, dự án của bạn cũng cần thú vị. Nếu không thể tận hưởng quá trình thực hiện dự án, bạn sẽ sớm bị kẹt trong lối mòn. Khi đó, dự án sẽ tiêu tốn rất nhiều thời gian và năng lượng của bạn. Tốt hơn là bạn nên tìm cách để luôn cảm thấy vui và thỏa mãn trong những việc mình làm.
Đừng từ bỏ những việc bạn thật sự muốn làm. Nếu có đam mê và cảm hứng, tôi nghĩ bạn sẽ không đi sai hướng. - Ella Fitzgerald
Lời kết
Khi bạn biết mình muốn gì, nhiều cánh cửa sẽ bất ngờ mở ra cho bạn. Đó không phải là may mắn hay ngẫu nhiên. Suy cho cùng, với một phương hướng rõ ràng, bạn sẽ nhìn thấy nhiều cơ hội mà bạn sẽ không nhận ra nếu không biết mình muốn đi đâu. Bạn cũng sẽ giỏi hơn trong việc quyết định xem mình nắm bắt và bỏ qua cơ hội nào.
Tác giả: Hồng Dịu - Bookademy
______________
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv
“Khoảnh khắc người sáng tạo” của Donald Roos là một cuốn sách thú vị dành cho những ai yêu thích sự sáng tạo và đổi mới. Cuốn sách khám phá cách thức những người sáng tạo thành công trong mọi lĩnh vực đều có những khoảnh khắc quyết định thay đổi cách nhìn nhận vấn đề, giúp họ vượt qua giới hạn bản thân và tạo ra những sản phẩm độc đáo.
Roos chia sẻ những câu chuyện và bài học từ các nhà sáng tạo nổi tiếng, từ đó chỉ ra rằng sự sáng tạo không phải là một khả năng bẩm sinh mà là kết quả của việc luyện tập tư duy và sẵn sàng đón nhận thất bại. Cuốn sách không chỉ cung cấp lý thuyết mà còn gợi mở những phương pháp để kích thích trí tưởng tượng, tư duy linh hoạt, và tinh thần sáng tạo trong công việc cũng như trong cuộc sống.
“Khoảnh khắc người sáng tạo” mang đến một cái nhìn sâu sắc về những yếu tố giúp con người phát triển khả năng sáng tạo, không chỉ dựa vào cảm hứng mà còn là sự kiên trì và khả năng quan sát mọi thứ xung quanh. Đây là một cuốn sách bổ ích cho bất kỳ ai muốn phát triển khả năng sáng tạo của mình và tạo ra những thay đổi tích cực trong công việc và cuộc sống.