Tình yêu được tái tạo đẹp lung linh khi trong bóng tối, họ nằm trên giường, nói với nhau về giấc mơ tuổi trẻ không thành.

Nếu vào năm 70 tuổi, bạn cô đơn và một hôm bất ngờ có thần tình ái ghé thăm, bạn sẽ đón nhận người tình mà vị thần ấy mang đến như thế nào? Tình yêu lúc đó, nếu có, sẽ ra sao? Bạn có còn hỏi "Tình yêu là gì" như từng tự hỏi trong thời thanh xuân? 

Hai tâm hồn trong đêm của nhà văn Kent Haruf (tên tiếng Anh: Our Souls at Night ấn hành 2014, được đạo diễn Ritesh Batra chuyển thể thành phim cùng tên và gây tiếng vang năm 2017) là một cuốn tiểu thuyết đem lại một cách trả lời cho câu hỏi trên.


Yêu, là vượt qua cô đơn

Holt, một thị trấn già nua và cổ kính, nơi những cuộc đời trôi qua nhẹ nhàng dường như chẳng để lại dấu vết gì. Nhưng đây là điều đặc biệt: Một buổi chiều tháng Năm, Addie Moore - một bà già góa chồng tuổi ngoài bảy mươi - gọi điện đến nhà ông Louis Waters - một người đàn ông góa vợ ở cách hai dãy phố - đưa ra một đề nghị nghiêm túc: "Tôi đang băn khoăn không rõ ông có cân nhắc đến chuyện thỉnh thoảng sang nhà tôi để ngủ với tôi không?".

Và cuộc tình già bắt đầu như thế.

Họ đều đã trải qua đời sống hôn nhân như đa số các cuộc hôn nhân "trách nhiệm" khác trong một xã hội hiện đại: có hạnh phúc, có buồn đau, có lạnh lẽo khô khan và cả những hối tiếc.

Cuốn tiểu thuyết cuối đời của nhà văn Kent Haruf xoay quanh cuộc tình của hai người già cô đơn với một tiết tấu chậm mà tinh tế như một khúc nhạc chiều tà. Một tình yêu có bề dị thường của hai tâm hồn đã đối diện với thời xế bóng trong cuộc đời, là những bước chậm rãi cảm nhận sự hồi sinh trong từng nhịp tim, là những khoảnh khắc hồi tưởng và giải thoát cho những ký ức hôn nhân u uẩn và cũng làm xanh lại những chuỗi ngày cô độc, hẩm hiu.

Chống lại định kiến, chống lại sự tàn tạ của thể lý, và trên tất cả, chống lại sự cằn cỗi bên trong, tình yêu được tái tạo đẹp lung linh khi họ cùng nằm trên một chiếc giường, nói với nhau về những giấc mơ tuổi trẻ không thành trong bóng tối bao trùm, khi chứng kiến sự qua đời của những người cùng thời, khi bên nhau ngắm hoàng hôn. 

Trong một cuộc tình chóng vánh và đầy ngăn trở, đôi tình nhân của Kent Haruf đã có những nỗ lực xác thịt bất thành, nhưng những giao cảm trong tình yêu đã đưa họ đến một cảnh giới thăng hoa và tinh tế vượt trên cảm giác thỏa mãn ham muốn mà tình dục mang lại. 

Và những giao cảm ấy cũng giúp họ chiến thắng cả sự ngăn cách về không gian để thuộc về nhau, trong một cuộc sống mà nhờ có tình yêu, con người đã thực sự tìm thấy sự tồn tại sống động của mình.

Tái tạo tình yêu từ... không sex?

Cuốn tiểu thuyết giản dị, tinh tế và đẹp lung linh của Kent Haruf cũng chạm đến tinh thần cốt yếu trong tư tưởng của triết gia Pháp Alain Badiou trong cuộc trò chuyện "Sân khấu ý tưởng" với Nicolas Truong vào năm 2008 tại Festival Avignon, về sau được thuật lại trong cuốn Tụng ca tình yêu (Éloge de L’amour).


Alain Badiou cho rằng: "Trong sex, xét cho cùng ta ở trong quan hệ với chính ta, ở trung gian của người khác. Người khác được ta sử dụng nhằm khám phá cái thực của khoái lạc. Trong tình yêu, ngược lại, trung gian người khác đáng giá vì chính nó. Chính cái đó là sự gặp gỡ của tình yêu: Ta khởi sự tấn công vào người khác, để làm cho người đó tồn tại cùng ta, đúng như thế"

Và Tụng ca tình yêu, chính là tụng ca hành trình tìm kiếm sự tồn tại sống động của con người, và chỉ có con người mới có thể tìm thấy được. Alain Badiou cho rằng: "Yêu, đó là vượt qua toàn bộ nỗi cô đơn để lao vào mọi thứ gì trên đời có thể làm cho tồn tại trở nên sống động. Thế giới này, tôi thấy ở đó, theo đường lối trực tiếp, nguồn hạnh phúc mà nhờ ở cùng người khác tôi được hưởng. ‘Anh yêu em’ trở thành: Trong thế giới có nguồn suối cho tồn tại của anh, đó chính là em’".

Hai cuốn sách Tụng ca tình yêu cùng Hai tâm hồn trong đêm thuần khiết và lung linh này có thể là món quà tinh thần ý nghĩa cho những người yêu nhau trong mùa Valentine 2019.

Nguyễn An Nam

Xem thêm

Điều này được cho là đang thay đổi thế giới quan của tôi, nhận thức của tôi về bản thân, như đã hứa trong phần giới thiệu cuốn sách sao? Tác giả dường như có ấn tượng rằng anh ấy cung cấp những tiết lộ về những bí ẩn chưa biết...trong những phần rất nhỏ, dễ hiểu với những lời khuyện và mang tính đạo đức. Tôi nghĩ một số thất vọng của tôi cũng đến từ việc giới thiệu đến hầu hết những khái niệm này rồi -- chết tiệt, tôi đã viết bài luận và trình bày nó trong 40 phút về một vài khái niệm trong số đó. Vì vậy có lẽ tôi thực sự không phải là đối tượng mục tiêu ngay từ đầu. Rất nhiều thông tin đã có từ lâu, được trích dẫn khắp nơi trong những cuốn sách và bài báo. Có một vài ý tưởng mới đối với tôi và tôi đánh giá cao chúng, nhưng hầu hết, như bạn có thể đoán khi một cuốn sách nhỏ có 270 trang và 50 chủ đề, phạm vi bao phủ còn hạn hẹp. Tôi đã đọc được hơn 100 trang trước khi đặt nó xuống. Tôi lấy nó từ thư viện và có lẽ tôi sẽ lấy nó để đọc một vài phần mỗi ngày cho đến khi hết hạn. Thật TỆ, nó chỉ không phải là thứ mà tôi đang tìm kiếm và lối diễn đạt đã khiến tôi đi sai hướng. Có những người mà tôi muốn giới thiệu cho họ; nếu bạn chưa bao giờ học về bất kì khoa học xã hội nào và/hoặc áp dụng nó cho bản thân, chưa bao giờ xem xét không gian của mình hoặc thắc mắc về mọi người thì nó có thể sẽ rất thú vị và khai sáng. Tôi đang nói, ít nhất anh ta trích dẫn nguồn.

Đây là một cuốn sách nhẹ nhàng đến mức tôi ngạc nhiên là nó đã lôi kéo tôi nhanh đến thế và giữ tôi cho đến những dòng chữ cuối cùng. Nó rất trắng, thuộc tầng lớp trung lưu và được che chở nhưng cũng rất khôn ngoan, và nó nhắc nhở tôi rất nhiều về cuộc sống của chính tôi và những người trong đó. Một người phụ nữ 70 tuổi bước sang nhà một người đàn ông hàng xóm ở một thị trấn nhỏ phía đông Colorado - cả hai đều là góa phụ - và hỏi liệu ông có thể qua đêm với bà không, không phải để quan hệ tình dục mà là để trò chuyện. Bà cô đơn. Không có nhiều chuyện xảy ra, và xung đột gần kề. Phần kết khiến tôi cảm thấy khó xử, nhưng tôi thực sự trân trọng từng câu chữ và rất vui khi Haruf có nhiều tiểu thuyết khác lấy bối cảnh ở cùng một thị trấn — đây là cuốn sách đầu tiên của tôi về anh ấy. Tôi tìm kiếm nó trên mạng để tìm hiểu thêm và thấy nó đã được dựng thành phim với Jane Fonda và Robert Redford. Tôi sẽ không xem nó. Đó không phải là con người của các nhân vật trong tâm trí tôi và tôi muốn giữ họ nguyên vẹn. Một câu nói mà tôi thích: "Tôi chỉ muốn sống đơn giản và chú ý đến những gì xảy ra mỗi ngày. Và đến ngủ với bạn vào ban đêm."