Tình yêu được tái tạo đẹp lung linh khi trong bóng tối, họ nằm trên giường, nói với nhau về giấc mơ tuổi trẻ không thành.

Nếu vào năm 70 tuổi, bạn cô đơn và một hôm bất ngờ có thần tình ái ghé thăm, bạn sẽ đón nhận người tình mà vị thần ấy mang đến như thế nào? Tình yêu lúc đó, nếu có, sẽ ra sao? Bạn có còn hỏi "Tình yêu là gì" như từng tự hỏi trong thời thanh xuân? 

Hai tâm hồn trong đêm của nhà văn Kent Haruf (tên tiếng Anh: Our Souls at Night ấn hành 2014, được đạo diễn Ritesh Batra chuyển thể thành phim cùng tên và gây tiếng vang năm 2017) là một cuốn tiểu thuyết đem lại một cách trả lời cho câu hỏi trên.


Yêu, là vượt qua cô đơn

Holt, một thị trấn già nua và cổ kính, nơi những cuộc đời trôi qua nhẹ nhàng dường như chẳng để lại dấu vết gì. Nhưng đây là điều đặc biệt: Một buổi chiều tháng Năm, Addie Moore - một bà già góa chồng tuổi ngoài bảy mươi - gọi điện đến nhà ông Louis Waters - một người đàn ông góa vợ ở cách hai dãy phố - đưa ra một đề nghị nghiêm túc: "Tôi đang băn khoăn không rõ ông có cân nhắc đến chuyện thỉnh thoảng sang nhà tôi để ngủ với tôi không?".

Và cuộc tình già bắt đầu như thế.

Họ đều đã trải qua đời sống hôn nhân như đa số các cuộc hôn nhân "trách nhiệm" khác trong một xã hội hiện đại: có hạnh phúc, có buồn đau, có lạnh lẽo khô khan và cả những hối tiếc.

Cuốn tiểu thuyết cuối đời của nhà văn Kent Haruf xoay quanh cuộc tình của hai người già cô đơn với một tiết tấu chậm mà tinh tế như một khúc nhạc chiều tà. Một tình yêu có bề dị thường của hai tâm hồn đã đối diện với thời xế bóng trong cuộc đời, là những bước chậm rãi cảm nhận sự hồi sinh trong từng nhịp tim, là những khoảnh khắc hồi tưởng và giải thoát cho những ký ức hôn nhân u uẩn và cũng làm xanh lại những chuỗi ngày cô độc, hẩm hiu.

Chống lại định kiến, chống lại sự tàn tạ của thể lý, và trên tất cả, chống lại sự cằn cỗi bên trong, tình yêu được tái tạo đẹp lung linh khi họ cùng nằm trên một chiếc giường, nói với nhau về những giấc mơ tuổi trẻ không thành trong bóng tối bao trùm, khi chứng kiến sự qua đời của những người cùng thời, khi bên nhau ngắm hoàng hôn. 

Trong một cuộc tình chóng vánh và đầy ngăn trở, đôi tình nhân của Kent Haruf đã có những nỗ lực xác thịt bất thành, nhưng những giao cảm trong tình yêu đã đưa họ đến một cảnh giới thăng hoa và tinh tế vượt trên cảm giác thỏa mãn ham muốn mà tình dục mang lại. 

Và những giao cảm ấy cũng giúp họ chiến thắng cả sự ngăn cách về không gian để thuộc về nhau, trong một cuộc sống mà nhờ có tình yêu, con người đã thực sự tìm thấy sự tồn tại sống động của mình.

Tái tạo tình yêu từ... không sex?

Cuốn tiểu thuyết giản dị, tinh tế và đẹp lung linh của Kent Haruf cũng chạm đến tinh thần cốt yếu trong tư tưởng của triết gia Pháp Alain Badiou trong cuộc trò chuyện "Sân khấu ý tưởng" với Nicolas Truong vào năm 2008 tại Festival Avignon, về sau được thuật lại trong cuốn Tụng ca tình yêu (Éloge de L’amour).


Alain Badiou cho rằng: "Trong sex, xét cho cùng ta ở trong quan hệ với chính ta, ở trung gian của người khác. Người khác được ta sử dụng nhằm khám phá cái thực của khoái lạc. Trong tình yêu, ngược lại, trung gian người khác đáng giá vì chính nó. Chính cái đó là sự gặp gỡ của tình yêu: Ta khởi sự tấn công vào người khác, để làm cho người đó tồn tại cùng ta, đúng như thế"

Và Tụng ca tình yêu, chính là tụng ca hành trình tìm kiếm sự tồn tại sống động của con người, và chỉ có con người mới có thể tìm thấy được. Alain Badiou cho rằng: "Yêu, đó là vượt qua toàn bộ nỗi cô đơn để lao vào mọi thứ gì trên đời có thể làm cho tồn tại trở nên sống động. Thế giới này, tôi thấy ở đó, theo đường lối trực tiếp, nguồn hạnh phúc mà nhờ ở cùng người khác tôi được hưởng. ‘Anh yêu em’ trở thành: Trong thế giới có nguồn suối cho tồn tại của anh, đó chính là em’".

Hai cuốn sách Tụng ca tình yêu cùng Hai tâm hồn trong đêm thuần khiết và lung linh này có thể là món quà tinh thần ý nghĩa cho những người yêu nhau trong mùa Valentine 2019.

Nguyễn An Nam

Xem thêm

Tôi đã đọc xong cuốn tiểu thuyết ngắn này trong một lần ngồi và cảm xúc của tôi đã thay đổi rõ rệt từ đầu đến cuối. Sự hào hứng khi gặp lại phong cách viết thân thiện, trực tiếp nhưng ấm áp của Haruf đã khiến tôi cảm thấy như bay lên đến đỉnh mây ở đầu tiên, nhưng khi câu chuyện về Addie và Louis tiếp tục và những người gần gũi hơn với họ, những người nên hiểu biết và đồng cảm với tình hình của họ, lại phản bội họ vì các lí do khó hiểu, tôi trở nên không kiên nhẫn và hơi bực tức bởi sự nhẹ dạ của Haruf khi đối diện với những hành động xấu xa này. Cuốn sách này thiếu đi ánh sáng nội tâm của loạt tiểu thuyết Plainsong được tích hợp trong cái thiện của con người, những người đình chỉ đánh giá để giúp đỡ nhau. Công việc này đầy hoài nghi về cảm giác cộng đồng đó và nó nhấn mạnh tính ích kỷ của các con trai và con gái lớn tuổi đối với cha mẹ già của họ. Hai người hàng xóm góa vợ quyết định hành động chống lại sự cô đơn kéo dài của họ và bắt đầu một mối quan hệ khiến cho cả làng đều ngó ngàng. Addie và Louis đã sống quá nhiều để quan tâm đến ý kiến ​​của người khác, nhưng khi con trai của Addie, Gene can thiệp vào cuộc sống của mẹ mình, trước tiên bằng cách yêu cầu bà chăm sóc con trai của anh ta trong khi anh ta cố gắng giải quyết vấn đề hôn nhân tan vỡ của mình, và sau đó, bằng cách cấm bà tiếp tục với mối tình với Louis, sự phẫn nộ của tôi gần như khiến tôi ngừng đọc. Dù không muốn, tôi đã đọc đến trang cuối cùng và một nỗi buồn to lớn đã chiếm lấy tôi. Và rất nhiều câu hỏi. Liệu có một bài học lớn để học từ câu chuyện này không? Tôi có thể hành động như Gene một ngày nào đó không? Tôi thật sự không bị ảnh hưởng bởi loại định kiến ​​nào khiến Gene hành động một cách không công bằng với mẹ già của anh ta? Haruf viết về một thực tế đau buồn quá phổ biến mà không có sự kiêng nhẫn. Ông rất trực tiếp đối diện với sự cô đơn của những người lớn tuổi và sự thiếu tự do để làm những gì họ muốn trong những năm tháng còn lại của cuộc đời. Được sử dụng theo cách mà con cái của họ thấy phù hợp trong khi thuận tiện cho họ, sau đó bị vứt bỏ và được coi như trẻ con, họ sẽ bị mất đi những chút phẩm giá cuối cùng và bị từ chối những mong muốn cuối cùng của họ "vì lợi ích của riêng họ". Sự coi thường đó, sự bất công đó không nên bị bỏ qua. Hãy đọc cuốn sách này và quyết tâm viết một kết thúc khác nếu một trong cha mẹ của bạn trở thành nhân vật chính của câu chuyện này. Đó là điều tôi đang cố gắng làm.

Đây là một cuốn sách nhẹ nhàng đến mức tôi ngạc nhiên là nó đã lôi kéo tôi nhanh đến thế và giữ tôi cho đến những dòng chữ cuối cùng. Nó rất trắng, thuộc tầng lớp trung lưu và được che chở nhưng cũng rất khôn ngoan, và nó nhắc nhở tôi rất nhiều về cuộc sống của chính tôi và những người trong đó. Một người phụ nữ 70 tuổi bước sang nhà một người đàn ông hàng xóm ở một thị trấn nhỏ phía đông Colorado - cả hai đều là góa phụ - và hỏi liệu ông có thể qua đêm với bà không, không phải để quan hệ tình dục mà là để trò chuyện. Bà cô đơn. Không có nhiều chuyện xảy ra, và xung đột gần kề. Phần kết khiến tôi cảm thấy khó xử, nhưng tôi thực sự trân trọng từng câu chữ và rất vui khi Haruf có nhiều tiểu thuyết khác lấy bối cảnh ở cùng một thị trấn — đây là cuốn sách đầu tiên của tôi về anh ấy. Tôi tìm kiếm nó trên mạng để tìm hiểu thêm và thấy nó đã được dựng thành phim với Jane Fonda và Robert Redford. Tôi sẽ không xem nó. Đó không phải là con người của các nhân vật trong tâm trí tôi và tôi muốn giữ họ nguyên vẹn. Một câu nói mà tôi thích: "Tôi chỉ muốn sống đơn giản và chú ý đến những gì xảy ra mỗi ngày. Và đến ngủ với bạn vào ban đêm."