Một bữa no Reviews

Tôi bị giật mình vì sự 'giận dữ' của bà lão về cái chết của con trai. Tôi giật mình vì sự 'mất hết liêm sỉ' của bà, chỉ vì thức ăn mà bà vứt bỏ hết tự trọng, người ta nói thẳng vào mặt bà mà bà vẫn cứ không xấu hổ. Nhưng tôi cũng cảm thấy thương xót cho người phụ nữ chăm chỉ, thắt lưng buộc bụng, vật lộn nuôi con cái và cháu chắt; cũng vất vả với bao công việc khi tuổi già... Hóa ra tất cả những điều này là vì 'trời không thương', ép bà vào cái cảnh nghèo khổ ấy. Một bữa ăn no phải đổi lấy sự sỉ nhục, khinh miệt, coi thường, với cả tự trọng và thậm chí là mạng sống của bà. Ôi, cái chết thật là đau đớn, nhục nhã... Nhưng có lẽ, cái chết là ân huệ cuối cùng mà trời dành cho bà, để bà không còn phải chịu đựng những cơn khổ ải của cuộc đời này.

Phong cách viết của Nam Cao vẫn không thay đổi. Vẫn rất lạnh lùng nhưng đầy tình yêu thương. Ông luôn xây dựng nhân vật của mình trong hoàn cảnh nghèo khó cùng cực. Họ là những người trung thực, chăm chỉ nhưng bị áp bức, bóc lột bởi xã hội nửa phong kiến thuộc địa, và cuối cùng tất cả đều có kết cục bi thảm: cái chết. Đây cũng là cái kết hạn chế trong các tác phẩm của ông. Từ Lão Hạc, Chí Phèo đến Thầy giáo Thu,... họ hoặc chết về thể xác hoặc chết về tinh thần. Những câu chuyện của Nam Cao, mặc dù miêu tả thực tế xã hội thời đó, nhưng không tìm thấy lối thoát cho những người nông dân và trí thức nghèo khổ, khi chưa có ánh sáng của cách mạng. Bà lão trong Một Bữa Nở cũng vậy. Cuộc sống đẩy bà từ sự kiện này đến sự kiện khác, làm bà yếu đuối và không có sự hỗ trợ nào. Chồng bà chết khi con trai bà mới sinh, bà vất vả nuôi con nhưng con bà chết trẻ, vợ con bỏ đi lấy chồng khác, để lại một cô cháu gái ngây thơ 5 tuổi. Bà phải "hi sinh thân thể" để nuôi dưỡng cháu. Khi cháu 12 tuổi, bà đi làm cho một gia đình giàu có, bà chỉ còn lại một mình, già yếu, bệnh tật. Bà cũng phải làm việc để chăm sóc con cái. Sau một thời gian, bà nảy sinh ý định đi làm cho nhà bà Thu để nuôi cháu. Ở đó, bà có một bữa ăn no, khiến bà chủ khinh bỉ bà. Vì bà ăn quá nhiều sau một thời gian dài bị đói, bà bị tiêu chảy và kiết lỵ khi trở về nhà. Một tháng sau, bà chết vì đói. Tác phẩm kết thúc với lời cảnh báo của bà Thu đối với các con gái, con nuôi và người hầu của bà: "Các cô thấy đấy, dù đói đến đâu, người ta cũng không chết, nhưng chỉ một bữa ăn no là đủ để giết người. Các cô phải cẩn thận và ăn no nhé!...".

Bữa ăn đó, bà lão ăn như thể chưa bao giờ được ăn trước đây, ăn như thể để lấp đầy cái đói cả về thể xác lẫn tinh thần đã kéo dài suốt nhiều năm cuộc đời bà. Cơn đói điên cuồng, dai dẳng đã trở thành một "nỗi khát khao tinh thần", ảnh hưởng đến tính cách con người. Thức ăn là sự nhục nhã. Khi đã ăn miễn phí, không còn gì để bận tâm. Cái chết ngắn ngủi, nhưng bi thảm qua cách Nam Cao miêu tả cơn đau đớn và sự giận dữ của bà vào cuối đời chỉ vì thức ăn.

Dù bà lão có vượt qua cơn đói và tiếp tục sống, hậu quả mà nó để lại trong tâm hồn bà vẫn sẽ ám ảnh bà.

Trong xã hội con người hiện đại ngày nay, mặc dù ít người đã trải qua nạn đói của những năm tháng đó, chúng ta gần như (có thể nói) đã giàu có hơn về vật chất. Nhưng tại sao lại dễ dàng bị thừa cân và béo phì? Khoa học nói rằng năng lượng hấp thụ vào cơ thể lớn hơn năng lượng tiêu thụ (hoặc calo dư thừa). Nhưng trong một tình huống sâu sắc hơn, nó giống như sự biểu hiện của cơn đói tinh thần. Cái "linh cảm" của nỗi đói khiến con người nghiện tất cả mọi thứ trong cuộc sống, thức ăn chỉ là một trong số đó, ngoài rượu, bia, thuốc lá, cờ bạc, v.v. Cơn đói tinh thần đó yêu cầu con người phải suy ngẫm một cách chân thành và thường xuyên về đời sống tinh thần của mình và tự sửa đổi, không có cách nào khác.

Bà lão nghèo. Nỗi khổ của đất nước chúng ta vào thời đó.

Ôi, thật là bi thảm! Tác giả đã phác họa một nhân vật rất thực tế, sự mục nát của xã hội lúc bấy giờ. Đẩy những người nghèo vào một cái chết bi thảm :(((

Audiobook: https://youtu.be/ApVa74npres"

Câu chuyện này cũng khiến tôi rùng mình, giống như Cái Chết Của Cái Mực, hay Những Đứa Trẻ Không Biết Ăn Thịt Chó. Nam Cao mô tả nhân vật một cách bình thản, "nửa đùa nửa thật", chỉ với một bữa ăn. Câu nói mà bà Phó nói ở cuối câu chuyện khiến tôi cảm thấy nghẹn ngào, tuyệt vọng, không biết con đường thoát ra là gì. Bà lão không chết vì đói, mà chết vì no. Bà không chết trong danh dự, mà chết trong sự mỉa mai của việc ăn miễn phí. Bà chết không phải vì cho ai đó ăn, mà vì cố gắng ăn cho no, cố gắng húp hết từng hạt cơm từ đáy nồi vì sợ lãng phí. Vì bà sợ cái chết, bà vô tình để cháu bà cảm thấy xấu hổ, không dám nhìn ai. Và chính vì thế mà bà chết. Cái chết đối với Nam Cao đến từ từ, từ bình thường đến phi thường, thờ ơ. Đọc xong tôi cảm thấy ghê tởm với một xã hội có những gia đình giàu có, có người hầu. Và dù họ có giàu đến đâu, ở đó, người ta chỉ nhận được 3 bát cơm cho mỗi bữa ăn, họ cố ăn thật nhanh và nhìn nhau để nuốt...

Bà lão bất hạnh không nhận được sự chăm sóc của con cái khi về già. Con trai bà chết sớm, con dâu bỏ nhà ra đi, để lại bà với đứa cháu tên là Dị. Cô bé 12 tuổi làm gái mại dâm, làm tạp vụ cho nhà Phó Chủ tịch, với một ít tiền kiếm được, cô chăm sóc mộ cha và dùng ít vốn làm ăn để nuôi sống bản thân. Tuổi già không thể tránh khỏi bệnh tật, không chỉ mất tiền chữa trị mà còn không kiếm được tiền. Bà vẫn phải làm tạp vụ cho nhà người khác, nhưng rồi họ không muốn bà làm nữa, sợ bà sẽ mang tai họa đến cho họ. Giờ thì làm tạp vụ không thể, bà chỉ có thể nằm chờ chết. Trong cơn đói, bà đến nhà Phó Chủ tịch, nói rằng mình đến thăm cháu, nhưng cả bà và Phó Chủ tịch đều biết rằng bà chỉ muốn một bữa ăn no. Bà đã vứt bỏ chút danh dự còn lại và ăn một cách tham lam, ăn hết cả nồi cơm trong sự khinh bỉ của Phó Chủ tịch. Bà không quan tâm. Sau bữa ăn no cuối cùng ấy, bà từ từ chết đi.

Chủ đề về lương thực luôn chiếm vị trí hàng đầu trong các tác phẩm của Nam Cao trước Cách mạng tháng Tám. Lý do là vì nó luôn là nỗi ám ảnh trong tâm trí ông. Dù là những tác phẩm như Thu trong Song Môn, Ho trong Đời Thừa, Diên trong Trang Sáng, hay những người bình thường như Người Bà trong Một Bữa Nở, Lô trong Tự Cách Mở, Lão Hạc trong tác phẩm cùng tên, tất cả đều không thể thoát khỏi nỗi lo toan về cái ăn. Thức ăn trở thành nỗi sợ hãi trong các tác phẩm của Nam Cao. Như chúng ta biết, Nam Cao vốn là một thầy giáo nghèo, cuộc sống luôn bấp bênh, đói nghèo luôn là nỗi lo thường trực và ám ảnh tâm hồn ông. Vì vậy, nỗi sợ đói luôn hiện diện trong tâm trí ông.