“Chữ ‘gia tài’ có thể được dùng với tiền bạc, nhà cửa hoặc kiến thức, kinh nghiệm tích lũy, nhưng cũng có thể được dùng chỉ những cuốn sách. Giá sách đầy ngập sách sẽ chẳng để làm gì nếu không đem nó chia sẻ cho những người đồng cảm. Nên tôi chọn tặng bạn món quà đẹp là những cuốn sách hay…”
Xem thêm

Tiếp theo những truyện ngắn xuất sắc là những bài hồi ký và tiểu sử không chỉ cung cấp thông tin đơn thuần mà còn tôn vinh các nhà văn và họa sĩ nổi tiếng của Nga và của tất cả các quốc gia khác trên bối cảnh bi thảm của cuộc sống và tài năng của họ. Đó là Isaac Levitan - tác giả của bức tranh nổi tiếng Mùa thu vàng - người vẽ nên bức tranh thiên nhiên Nga đẹp như không ai khác, đầy nỗi buồn như cuộc đời của một họa sĩ Do Thái bị đất nước nhận nuôi từ chối, mang trong lòng nỗi buồn của cha ông về một dân tộc luôn bị áp bức, và chịu áp lực từ sự khắc nghiệt đối với chính mình. Đó là Orest Kiprensky - người nổi tiếng với những bức chân dung, trong đó có cả bức chân dung của đại thi hào Nga Aleksandr Pushkin, nhưng cuộc đời ông cũng kết thúc trong bi kịch vì tính cách bồng bột, yếu đuối, mù quáng chạy theo những thành công hào nhoáng mà quên đi người nghệ sĩ chân chính bên trong mình. Đó cũng là Hans Christian Andersen - người kể chuyện cổ tích huyền thoại, một nhà văn không chỉ dành cho trẻ em mà còn cho người lớn, sinh ra trong nghèo khó nhưng không bị ảnh hưởng tiêu cực bởi nghèo đói, người đã dùng hoàn cảnh nghèo khó của mình để viết nên những câu chuyện cổ tích đơn giản, đời thường, nơi đèn đường, ống khói và những người lính đồ chơi cũng trở thành chi tiết quan trọng; người đã lên tiếng, qua những câu chuyện cổ tích của mình, để bảo vệ những người lao động đang chịu khổ đau.

Cuốn sách cũng có ý nghĩa thời sự khi KP trưởng thành ở Kiev, chuyển đến Moscow, thăm Odessa và Sevastopol. “Plus ça change, plus c'est la même chose” (Càng thay đổi, càng giống nhau). Trong chính cuốn sách, KP đã nhiều lần thoát chết khi chứng kiến Cách mạng Nga và cuộc Nội chiến sau đó. Không nơi nào ở Nga an toàn, và sự tàn bạo đã đẩy đất nước vào mức độ man rợ như thời Trung cổ.

Cuối cùng, bạn sẽ đồng cảm (với tác giả) và học hỏi được nhiều điều về lịch sử, chưa kể đến việc biết thêm nhiều thông tin thú vị. Ví dụ, tiểu thuyết yêu thích của Paustovsky về Turgenev là The Torrents of Spring. Ông đã chia sẻ nhiều ý kiến văn học như vậy và thậm chí nhận xét về tác phẩm của chính mình cũng như nghệ thuật viết, nhưng phần lớn ông chỉ cố giữ cho gia đình mình vững chắc và giữ bản thân sống sót (không phải là một việc nhỏ) khi đất nước ông tan vỡ rồi cố gắng tự chắp vá lại (và vâng, ông có nghe một bài diễn văn của Lenin trên đường đi, nhưng Stalin không được nhắc đến).

Cuốn sách tuy dày, nhưng giá trị lớn. Rất vui vì tôi đã tình cờ biết đến nó. Nếu bạn yêu thích văn học Nga, bạn cũng nên đọc nó.

Nếu trong Hoa hồng vàng, Paustovsky, thông qua những câu chuyện về kinh nghiệm cá nhân, kiến thức của ông, những nhận xét về các nhà văn Nga và Pháp nổi tiếng, đã trình bày những lập luận, bài học, kinh nghiệm trong việc viết và công việc văn học mà ông đã tích lũy qua nhiều năm một cách hùng hồn, hấp dẫn và gợi ý với phong cách viết bất ngờ linh hoạt và giàu hình ảnh, thì qua Bình minh trong mưa, cụ thể là qua những truyện ngắn xuất sắc của mình, phong cách viết ấy, tâm hồn Nga ấy của tác giả được thể hiện rõ ràng hơn bao giờ hết.

Hầu hết các truyện ngắn của Paustovsky đều xoay quanh tình yêu giữa các chiến sĩ trong quân đội Nga và những cô gái trẻ, trên nền tảng hào hùng của Cuộc chiến Yêu nước và niềm tự hào của các chiến sĩ Nga khi họ mặc đồng phục Hồng quân Liên Xô, đi giải phóng nước Pháp khỏi xiềng xích của những kẻ phát xít Đức độc tài. Đây là những câu chuyện tình yêu thấm đẫm tình yêu nhẹ nhàng nhưng ẩn chứa bên trong là sự mãnh liệt mà tác giả phải rất tinh tế mới viết ra và người đọc mới nhận ra - hình mẫu tình yêu mà tôi đã đọc và say mê trong câu chuyện Chiếc nhẫn lựu của Aleksandr Kuprin, bên cạnh đó là sự ứng dụng tinh tế và tỉ mỉ cảnh thiên nhiên Nga đẹp lộng lẫy, sống động đến nghẹt thở (và nếu giờ tôi kể chi tiết ra thì bài đánh giá này sẽ rất, rất dài ^^).