Đứa Trẻ Hiểu Chuyện Thường Không Có Kẹo Ăn Reviews

Có hai hướng đối nghịch nhau trong 2 chương đầu mà tác giả nhắc đến, nếu như chấp nhận bị kìm hãm, quản thúc để sống theo ý muốn của bố mẹ thì ngược lại, nổi loạn, tự quyết định cuộc đời chính mình là điều mình muốn đề cập: “Khi bạn đặt phần lớn quyết định đời mình dựa vào việc có làm cha mẹ vui lòng hay không, bạn đã đang từ bỏ quyền tự do lựa chọn của chính mình”.

Khi đứa trẻ nổi loạn, cũng chính là lúc chúng thực sự biết mình đang muốn làm điều gì, là lúc chúng đuổi theo nguyện vọng và ngọn lửa tự do bên trong mình, tự phá chiếc kén của chính mình khi bố mẹ đã góp phần bóc hộ chiếc vỏ sau đó thay thế bằng chiếc lồng tâm lý yêu thương của mình, đó cũng là lúc sự phản nghịch trong mọi cuộc tranh chấp bắt đầu nổ ra: “Nếu các bậc làm cha mẹ không thấy được tính hợp lý của vấn đề này, lại phản ứng bằng cách dùng vũ lực trấn áp, can thiệp thô bạo vào quá trình này thì chỉ gây thêm trở ngại cho sự trưởng thành của con trẻ”. 

Mọi thứ đều có lý do để bắt đầu và tác giả giải thích việc con trẻ nổi loạn không phải là sự đáp trả ngay lập tức, mà chính là sự dồn nén từ bên trong cho đến lúc không thể tiếp nhận được nữa nhưng đó cũng chỉ là tình yêu thương, sự bao bọc, khi sự quan tâm ít nhiều sẽ làm con trẻ nghẹt thở. Tác giả gợi ý biện pháp cho cả hai là việc ngồi lại với nhau, chia sẻ những tâm tư phiền lòng để cả hai tin tưởng nhau hơn, làm bạn với con cũng là một cách được khuyến khích từ rất nhiều nhà tâm lý học giáo dục. 

Đứa trẻ nổi loạn không xấu, không đứa trẻ nào xấu cả, chỉ là cách giáo dục của bố mẹ sẽ ảnh hưởng chúng đến mãi sau này: “Nếu cha mẹ không may là người thắng cuộc thì xin chúc mừng, bạn đã sinh ra một đứa trẻ yếu đuối, thiếu chính kiến độc lập và quen dựa dẫm vào người khác. Chúng lớn lên với thân xác của một con người trưởng thành, nhưng tinh thần lại yếu đuối, mong manh như một đứa trẻ. Bạn có được chiến thắng nhất thời, nhưng bạn cũng phải đối mặt với gánh nặng lâu dài”  – Đứa Trẻ Hiểu Chuyện Thường Không Có Kẹo Ăn

Tác giả cũng đưa hiện thực là những câu chuyện từng xảy ra vào quyển sách của mình, sau mỗi chương cô sẽ đưa một vài lời khuyên cho đứa trẻ rằng nên tin tưởng vào uy quyền hay nên tin vào chính mình giống như nhân vật Khương Bình, khi ngã rẽ cuộc đời buộc cô phải lựa chọn, liệu cô sẽ trở về là chính bản thân mình ? Học cách buông bỏ kỳ vọng của người khác, buông bỏ chấp niệm tự gượng ép bản thân hay sẽ mãi trở thành đứa trẻ hiểu chuyện đây?

Một danh xưng khác là “Người hiền lành” – có thể hiểu là đứa trẻ ở quá khứ từng rất cần tình yêu thương và quan tâm, sau này đem mong mỏi đó đặt vào người khác như cái cách Thủy Quyên vẫn đang làm: “Người khác cần gì, cô chính là người đầu tiên đưa cho họ. Chỉ cần đưa ra yêu cầu nào đó, dẫu đang mệt mỏi cỡ nào, cô đều sẽ thỏa mãn họ trước”. Điều này sẽ dễ dàng bộc phát sự oán hận bướng bỉnh sau này, phương pháp ở đây chính là con trẻ ngay từ nhỏ nên được ba mẹ dạy cách nói không, và phát triển theo hướng tình cảm thiện chí trong sáng chứ không phải thực hiện mọi nghĩa vụ. 

Cuốn sách khiến mình nghĩ đến những lần bản thân cố tỏ ra mạnh mẽ, không dám đòi hỏi hay bày tỏ cảm xúc vì sợ phiền lòng người khác. Đứa trẻ không có kẹo cũng giống như mình từng không nhận được sự an ủi khi bản thân mình yếu đuối. Bởi việc cố tỏ ra là mình không sao, kèm cái tính không biết đòi hỏi của mình khiến cả thế giới luôn nghĩ rằng bên trong mình cũng vô tư, đơn giản như cái cách mà mình vẫn luôn thể hiện.

Và tác phẩm này đã giúp mình hiểu rằng đôi khi mình cần sống cho chính mình, không phải luôn cố gắng làm hài lòng người khác.

Nếu bạn từng là đứa trẻ lúc nào cũng phải biết điều, thì quyển này sẽ khiến bạn thấy rằng không có gì sai khi đôi lúc ích kỷ một chút, đòi hỏi những gì mình xứng đáng có, bộc lộ thẳng thắn những suy nghĩ trong mình nhiều hơn, thể hiện từ chối quyết liệt với những điều bản thân thật sự không muốn làm. Có như thế bản thân mới được sống trong thế giới công bằng hơn. Bởi “Đứa trẻ” trong bạn đâu cần phải “hiểu chuyện” mãi mãi đâu.

Đóng cuốn sách “Đứa trẻ hiểu chuyện thường không có kẹo ăn”, tâm trí tôi chợt hiện lên nhiều suy nghĩ xen lẫn nhau rằng: “Liệu chúng ta có đang tạo ra quá nhiều đứa trẻ 'hiểu chuyện' bị đánh mất chính bản thân mình?”, “Liệu chúng ta đã bao giờ ưu tiên viên kẹo ngọt cho những đứa trẻ ngoan?” hay chỉ đưa kẹo cho những đứa trẻ ăn vạ, khóc lóc, nghịch ngợm đòi được kẹo để dỗ dành chúng.

Trong khi đứa trẻ hiểu chuyện luôn phải gánh chịu thiệt thòi, khóc cũng không để ai hay cũng bởi chúng biết rằng, chúng quá quen với việc không được dỗ dành. Ngược lại, chúng luôn phải tỏ ra mạnh mẽ bởi kỳ vọng mà người lớn đặt lên vai là quá lớn. Là một đứa trẻ vài ba tuổi nhưng lại phải gồng mình như một người trưởng thành. Những đứa trẻ này luôn phải nỗ lực chỉ để làm hài lòng người khác, không gây phiền toái cho cha mẹ chúng, dẫu biết rằng sự cố gắng của mình cũng chẳng được công nhận.

Trong khi người lớn chúng ta luôn có nhu cầu được xã hội công nhận thì một đứa trẻ hiểu chuyện cũng vậy. Nhưng người lớn như chúng ta lại chẳng bao giờ tự hỏi rằng: “Liệu đứa trẻ hiểu chuyện đang suy nghĩ những gì?”. Hay đôi khi người lớn chúng ta đã từng sống trong vai “đứa trẻ hiểu chuyện” rồi lại tạo ra thêm nhiều đứa trẻ giống mình. Nếu đã từng trải, bạn hãy nhớ rằng trẻ em vẫn là trẻ em, cần được yêu thương và thấu hiểu chứ không phải gánh nặng trách nhiệm của người lớn.

Cuốn sách “Đứa trẻ hiểu chuyện thường không có kẹo ăn” thể hiện góc nhìn của những đứa trẻ không bao giờ có được sự quan tâm trọn vẹn từ người lớn.

Đối với một đứa trẻ đơn giản lắm. Đôi khi chỉ cần một viên kẹo ngọt, kèm theo một lời hỏi han đã làm chúng quên đi mọi muộn sầu. Nhưng dường như điều ấy không thường xuyên xảy ra trong kí ức của một “Đứa trẻ hiểu chuyện”.

Sự vô tình của người lớn đã vô tình tạo ra sự hiểu chuyện của một đứa trẻ. Chúng không cảm nhận được sự quan tâm của người lớn. Chúng luôn nhẫn nhịn và cuối cùng lại là đứa thiệt thòi nhất.

Cuốn sách như lời gắm gửi của tác giả đến những bậc cha mẹ đã có con trẻ và những ai chuẩn bị làm cha mẹ. Đây sẽ là hành trang cần thiết để chúng ta thấu hiểu tâm tư của con mình và trở thành người cha, người mẹ tốt hơn trong tương lai.

Các bậc cha mẹ luôn quan niệm rằng “dạy con phải nghiêm khắc từ bé để sau này lớn lên không trở lên hư hỏng”. Chính vì vậy, họ luôn đưa ra các luật lệ nghiêm khắc cho con mình và bắt chúng phải tuân theo. Điều này đã vô tình tạo nên áp lực cho những đứa con của mình. Chúng luôn phải sống trong sự kỉ luật, không được làm bất cứ điều gì nếu cha mẹ chúng chưa cho phép. Điều này tạo ra sự “hiểu chuyện bất đắc dĩ” của một đứa trẻ.

Trong khi đứa trẻ khác dám đòi hỏi cha mẹ chúng thưởng một món quà nào đó khi chúng đạt thành tích tốt, thì đứa trẻ hiểu chuyện lại chẳng thể bày tỏ món quà mong muốn của mình khi chúng đạt thành tích nổi bật. Ngược lại, chúng lại vô cùng sợ hãi khi bản thân làm điều gì đó trái ý cha mẹ chúng. Sở dĩ mỗi đứa trẻ luôn có cảm giác như thế là do chúng sống trong hoàn cảnh quá khắc nghiệt.

Chẳng phải tự nhiên mà một đứa trẻ không biết đòi hỏi. Đằng sau nó là một trái tim đầy tổn thương mà chúng vẫn luôn che dấu. Bởi chúng luôn nghĩ bản thân mình không xứng đáng để nhận kẹo ngọt.

Cuốn sách “Đứa trẻ hiểu chuyện thường không có kẹo ăn” là một thông điệp về sự cân bằng giữa kỷ luật và tình yêu thương. Đặc biệt là tầm quan trọng của việc lắng nghe tâm sự của con trẻ, thay vì chỉ nhìn vào những gì bên ngoài của chúng. 

“Đứa trẻ hiểu chuyện thường không có kẹo ăn” là cuốn sách có tựa đề vô cùng ấn tượng. Nó khiến tôi nhớ đến hình ảnh những đứa trẻ ngoan ngoãn, sẵn sàng nhường cho các bạn đồ chơi, cái bánh mà mình rất thích, cho dù có đôi khi đó chỉ là hành động miễn cưỡng để làm hài lòng người lớn. Những đứa trẻ ấy luôn được dạy là phải cho đi mới gọi là ngoan. Mặc dù, chúng chưa hiểu được hết ý nghĩa của việc chia sẻ những thứ mình thích nhất cho người khác và trong tình huống nào thì bản thân không cần thiết phải nhường nhịn, chỉ biết rằng, sự cho đi của mình sẽ làm hài lòng người lớn mà thôi.Nhưng chính bản thân những cô cậu ấy lại là người chưa bao giờ nhận được thứ mình thích từ người khác như cái cách mà họ đã từng cho đi.

Từ khi còn nhỏ, những đứa trẻ này chưa từng được lắng nghe và thấu hiểu. Luôn phải mặc định rằng, bản thân phải gật đầu “vâng” trước mọi yêu cầu của người lớn mới là ngoan. Và thế là dần lớn lên, chúng vẫn chẳng thể biết cách nói “không” để từ chối yêu cầu khi không muốn làm điều gì.

Thật bất công cho đứa trẻ hiểu chuyện, khi mà "sự hiểu chuyện" của chúng dần trở thành điều hiển nhiên, thậm chí là vô hình trong mắt người lớn. Dần dần, những hy sinh của chính đứa trẻ này không nhận được sự công nhận. Và rồi cảm xúc của chúng cũng trở lên mờ nhạt trong mắt cha mẹ và người thân chúng. Để rồi từ đấy, những tổn thương từng lớp chất chứa và những đứa trẻ hiểu chuyện phải lớn lên với trái tim đầy tổn thương. Đây có lẽ là điều mà không phụ huynh nào muốn, nhưng chính họ lại vô tình tạo ra.

Chính vì thế, việc hiểu tâm tư của một đứa trẻ là hết sức quan trọng đối với các bậc làm cha mẹ. Hãy cố gắng để những đứa trẻ cảm nhận được cha mẹ là chỗ dựa vững chắc, là nơi mà chúng có thể bộc lộ tâm tư dù là những điều nhỏ nhặt nhất.

Người lớn chúng ta thường cho rằng có được những đứa con ngoan là điều tuyệt vời nhất trên đời, bởi vì chúng chẳng bao giờ gây ra nhiều vấn đề trầm trọng, chẳng phá phách, và cãi lời, chẳng phản bác hay bướng bỉnh. Thế nhưng cơ chế mệnh lệnh - vâng lời này rất có thể gây ra 2 chiều hướng tiêu cực trong sự hình thành nhân cách và tâm lý của 1 đứa trẻ “ngoan”.

Thứ nhất: Chúng luôn đeo mặt nạ, che dấu đi cảm xúc thật của mình để làm hài lòng bố mẹ.

Nhưng thực chất bên trong là những diễn biến tâm lý phức tạp, những bất mãn luôn luôn được kìm nén, những suy nghĩ mà chúng không bao giờ bộc lộ hoặc không dám bộc lộ; từ đó sinh ra những triệu chứng nổi cáu bất chợt, hoặc xuất hiện những cảm xúc cay đắng không nguôi vì “hư” là một hành vi chúng “không được phép thể hiện”.

Rất nhiều chuyên gia cho rằng những diễn biến tâm lý ngầm này vô cùng nguy hiểm vì nó có thể gây ra triệu chứng thần kinh và những hành vi lệch chuẩn ở trẻ mà bố mẹ không thể biết. Cuối cùng chúng không tự kiểm soát được bản thân và đánh mất chính mình.

Thứ hai: Chúng sẽ không có quan điểm hay lập trường cá nhân, và chỉ biết làm theo những gì được bảo.

Vì ngay từ bé chúng đã được dạy cách vâng lời và làm theo, không được phản bác, cũng không có quyền thay đổi. Chúng không được hình thành tư duy phản biện, cũng không có thói quen tranh luận để giải quyết vấn đề, càng không có khái niệm với việc tự chịu trách nhiệm về hành vi mà chúng gây ra. Kết quả là chúng không mấy khi có tiếng nói trước đám đông hay tập thể, lập trường và quan điểm cá nhân không vững vàng, dễ bị lôi kéo và dụ dỗ, dễ bị ảnh hưởng bởi những thói hư tật xấu, dễ đánh mất bản thân mình.

Và rõ ràng cả 2 kết quả trên đều không phải điều mà bất cứ phụ huynh nào mong muốn. Hầu hết chúng ta, trong sâu thẳm, đều mong muốn con cái biết độc lập suy nghĩ, tự chủ trong các mối quan hệ xã hội, bạn bè, quyết đoán hoặc dũng cảm trước mọi thử thách khó khăn.

Vì vậy đừng kỳ vọng con luôn luôn vâng lời, mà hãy mong rằng con luôn thành thật với mọi cảm xúc, đừng bắt con trở thành người mà cha mẹ mong, hãy để con làm những gì mà con có thể làm tốt nhất. Đừng áp đặt bằng mệnh lệnh, hãy chỉ bảo bằng lý lẽ và sự kiên nhẫn.

Thay vì cấm đoán thì hãy định hướng và đưa ra lời khuyên, hãy để cho con tự quyết rồi dạy chúng biết chịu trách nhiệm với mỗi quyết định của mình. Bạn không cần phải lấy tình yêu thương để làm công cụ kiểm soát khiến con trở nên ngoan ngoãn, mà hãy là điểm tựa để con tự tin thể hiện bản thân mình và hoàn thiện nhân cách theo một hướng tích cực nhất.

Nếu như con trẻ có thể tự kiểm soát cuộc sống của mình và cha mẹ là người cho họ có khoảng không đó chắc chắn con trẻ sẽ phát triển theo hướng tốt hơn khi cha mẹ là người kiểm soát, bởi vì một sự nhầm lẫn tai hại: “Kiểm soát khiến việc nuôi dạy con trẻ trở nên dễ dàng, đơn giản hơn, bởi vậy càng khiến bậc làm cha mẹ không tình nguyện chuyển giao quyền lực. Khi con trẻ lớn dần, bắt đầu tự ý thức, có mong muốn tự lập, một số phụ huynh vẫn không muốn từ bỏ sự kiểm soát với con mình. Các bậc phụ huynh này thường luôn miệng cho rằng “vì muốn tốt cho con”, “vì quá yêu thương con”, nhưng thực chất họ đang kiểm soát cuộc sống của con cái, phủ nhận nhân cách độc lập của trẻ, can thiệp và cản trở sự trưởng thành tự lập của chúng, đồng thời gây nên những tổn thương tinh thần dai dẳng cho con cái”.

“Chân Thành, Cảm Thông và Thấu Hiểu”, chính là ba điều bản thân mình kết lại được sau khi đọc qua 10 chương của quyển sách tâm lý này. Đừng cố gắng đặt mình vào thế bị hại, vì chúng ta vẫn có thể làm khác đi một đứa trẻ hiểu chuyện vẫn thường thấy, và chỉ là đôi khi ba mẹ không thể giải thích việc họ đang làm, nhưng chủ yếu mọi thứ cũng chỉ xuất phát từ tình yêu mà thôi: “Trong lòng người mẹ này, cuộc sống của con trai chính là cuộc sống của bà ấy. Con trai ăn không ngon, ngủ không yên đều là trách nhiệm của bà, cho dù con đã lớn khôn bà vẫn không muốn tách khỏi cuộc sống của con mình. Bởi vì bà gần như không có cuộc sống riêng cho mình”. 

Xin cha mẹ hãy để cho con lớn, chỉ cần con ngã hãy động viên con đứng dậy thay vì đỡ con. Ngược lại, khi cha mẹ không biết phải làm sao, con cái hãy thấu hiểu tâm lý đó mà lắng nghe nỗi lòng của họ. Bởi vì con cái là tất cả của cha mẹ, nhưng ngoài cha mẹ ra con cái còn nhiều  mối quan hệ và nhiều thứ khác để khám phá… Đích đến cuối cùng của mọi người chẳng phải là đứa trẻ ấy biết mình thực sự muốn và cần gì hay sao? Vì khi đến một khoảnh khắc quan trọng trong đời, chỉ mong đứa trẻ ấy có thể tự đưa ra quyết định cho mình.

Có phải định nghĩa về hiểu chuyện, chính là luôn nghe theo lời cha mẹ sắp đặt rồi chấp nhận từ bỏ chính mình, luôn muốn làm hài hòa mọi thứ, luôn chấp thuận yêu cầu của người khác trước tiên sau đó bản thân mình thế nào cũng được ? Có phải đứa con hiểu chuyện trong gia đình ngoài việc vâng lời, thì luôn phải hỏi ý kiến cha mẹ từ việc nhỏ nhặt nhất, luôn hành động và suy nghĩ như thể mình là người đã trưởng thành, hay là đứa trẻ không biết vòi vĩnh cũng không biết từ chối mà phải thật mạnh mẽ và không được yếu đuối, là đứa trẻ luôn được dạy bảo theo con nhà người ta: “Khi người lớn yêu cầu chúng làm gì đó, chúng sẽ vui vẻ làm theo. Không phàn nàn, không oán trách, không cáu gắt, lại càng không phản kháng cự cãi”.  Nhưng thật ra, đứa trẻ bên trong chúng vừa mới sinh ra đã bị giam cầm mất rồi. 

Theo lời tác giả: “Thật ra, chúng cố gắng nỗ lực như vậy chỉ vì yêu thương bạn, không muốn mất bạn mà thôi. Chúng trưởng thành sớm, cẩn thận che đi sự yếu đuối, buông thả, giấu đi những ước vọng bé nhỏ trong lòng cùng nỗi mong mỏi được tự do rong chơi chạy nhảy như những đứa trẻ khác”.

Có thể nhận sự khẳng định từ độc giả một điều, những đứa trẻ hiểu chuyện thật sự đang gồng mình quá mức, hay còn gọi là sự chín ép, khi chúng chưa thật sự lớn nhưng buộc phải tập tành làm người trưởng thành, phần lớn vì mối liên kết gia đình, nguyện vọng quá lớn từ cha mẹ, ảnh hưởng tâm lý vì chúng được uốn nắn qua từng ngày hoặc từ hoàn cảnh gia đình buộc chúng phải hy sinh và biết san sẻ. 

Chỉ những đứa trẻ giống nhau mới thực sự hiểu ẩn phía sau đứa trẻ ấy đã phải trải qua những gì, như mình có nhắc đến việc từ bỏ bản thân ví dụ điểm hình là vào đại học theo lý tưởng của cha mẹ, tâm lý rối bời hỗn độn phần thì không thể khước từ cha mẹ phần lại muốn lắng nghe con tim mình. Ngoài ra, những đứa trẻ hiểu chuyện ấy buộc phải làm người lớn từ sớm, phải biết đâu là đúng là sai mặc dù chưa ai thật sự hỏi rằng đứa trẻ có muốn như vậy hay không, phải luôn là người đi đầu và nghiêm khắc, phải biết thứ gì là dành cho mình thứ gì là không, phải biết nhẫn nhịn, phải luôn nói lời xin lỗi, không được đòi hỏi cũng không được nghĩ ngợi xa vời, ba mẹ nói như thế nào chính là như thế ấy… Cũng chính từ tâm lý như này, đã có vô số người trưởng thành phải tự chữa lành khoảng thời gian ở quá khứ của mình. 

Phương pháp trưởng thành méo mó: “Họ hoàn toàn không nhận ra rằng,  phương pháp trưởng thành méo mó sẽ lưu lại khoảng trống tình cảm khổng lồ ở sâu thẳm trong trái tim của một người. Những nhu cầu chưa được đáp ứng ở quá khứ sẽ tìm cách để được thỏa mãn bằng nhiều phương pháp khác nhau vào một thời điểm nào đó trong tương lai” – Đứa Trẻ Hiểu Chuyện Thường Không Có Kẹo Ăn

“Hiểu chuyện là tiêu chuẩn bên ngoài mà cha mẹ dạy cho con cái, đồng thời cũng là gánh nặng mà các bậc phụ huynh dồn lên con mình” – Đứa Trẻ Hiểu Chuyện Thường Không Có Kẹo Ăn

Đứa Trẻ Hiểu Chuyện Thường Không Có Kẹo Ăn là quyển sách mới ra mắt của nữ tác giả Nguyên Anh, cô là người chữa lành cho rất nhiều tâm hồn đứa trẻ từng mang theo thương tổn của quá khứ, khi lời thật việc thật đều được tác giả gói gọn trong quyển sách tâm lý này. 

Quyển sách chú tâm vào góc nhìn của những đứa trẻ, để nhìn nhận, phân tích những hành vi sai lầm của các bậc làm cha mẹ, không những vậy, các phương pháp chữa lành, cải thiện cũng được tác giả thêm vào sau mỗi chương. Mong rằng những đứa trẻ hiểu chuyện hay bất kể là đứa trẻ trưởng thành nào, đều có thể nguôi ngoai, đều có thể trấn an chính mình và thực hiện lại những mong muốn bấy lâu, vì đường đã đi rồi, nếu không thể quay lại thì chỉ có thể tiếp bước theo cách đúng đắn mà mình đã nhận ra thôi.

Đóng lại Đứa Trẻ Hiểu Chuyện Thường Không Có Kẹo Ăn, không hẳn một trong số độc giả sẽ là đứa trẻ bên trong quyển sách ấy, có thể đúng hoặc có thể không. Vì mình nhận ra một điều rằng, ngoài đứa trẻ hiểu chuyện tiêu cực (buộc thụ động) thì vẫn có đứa trẻ như mình và vài độc giả khác, là kiểu hiểu chuyện tích cực (chủ động), điều đó đương nhiên sẽ không có sự phản kháng quá mức nào với cha mẹ, chỉ phản kháng với chính mình là chủ yếu. Nên hy vọng độc giả đừng quá suy tư, đừng ám ảnh tâm lý vì còn nhiều những điều mà ta phải khám phá ngoài quyển sách nữa.