Hoàng Tử Bé Reviews

“2 sao

Tôi biết đây là một tác phẩm kinh điển dành cho thiếu nhi được yêu thích và đã được xuất bản bằng gần như mọi ngôn ngữ trên đời. Vì thế, tôi không tự tin đến mức nghĩ rằng ý kiến của mình có ý nghĩa gì, nên tôi sẽ giữ phần này ngắn gọn.

Tôi đã tự thách thức mình đọc một cuốn kinh điển mỗi tháng trong năm nay, và đến giờ thì tôi đang thất bại thảm hại. THẢM HẠI thật sự, mọi người ơi. Đã là tháng 7 (gần sang tháng 8 rồi, nhưng tôi tự ném cho mình một cái phao để bớt cảm thấy vô dụng) và tôi mới đọc được có hai cuốn. Cuốn này và Peter Pan (mà tôi cũng hoàn toàn không hiểu nổi cốt truyện). Và đúng, tôi chọn cả hai vì chúng ngắn. Và dành cho trẻ em. Nên tôi nghĩ chúng sẽ dễ đọc.

Sai. Bét.

Tôi đã hoàn thành Alice ở Xứ Sở Thần Tiên vào ngày 28 tháng 12 năm 2017 (mà tôi CŨNG chẳng thích), sau khi vật lộn với nó gần một tháng trời. Giá mà tôi chịu thể hiện hết bản chất “thảm hại” của mình và chờ thêm ba ngày nữa mới đọc xong thì tốt biết bao. Lúc đó tôi còn được 3/7 cơ đấy.

Nhưng thôi, lan man rồi.

Tôi bắt đầu cảm thấy có lẽ những tác phẩm kinh điển dành cho thiếu nhi không dành cho tôi. Ít nhất là không phải những kiểu cổ tích/ẩn dụ/viển vông, phi lý mà tôi rõ ràng là quá phàm tục và kém thông minh để thưởng thức. Hoặc nguyên nhân gì đó. Dù sao thì tôi chỉ thấy chúng vô cùng buồn chán và tôi không thể nào nhập tâm được.

Tôi sẽ thử đọc The Picture of Dorian Gray tiếp theo. KHÔNG phải sách thiếu nhi. Hy vọng lần này tôi sẽ may mắn hơn.”*

“Tôi đã đọc chỉ ba cuốn sách khiến tôi cảm thấy thật sự ma thuật: Trăm Năm Cô Đơn, Giết Con Chim Nhại, và cuốn này. Tuy nhiên, điều khiến cuốn này khác biệt so với hai cuốn kia là đây là một cuốn sách dành cho mọi lứa tuổi.

Hồi nhỏ ở Ấn Độ, có một tạp chí tên Imprint (giờ đã ngừng xuất bản). Tạp chí đó thường đăng các bài viết văn học và truyện. Ba tôi có các bản sao gửi cho văn phòng và ông thường mang chúng về nhà. Một số báo có đăng câu chuyện này, và ông đưa cho tôi đọc. Lúc đó tôi chỉ khoảng 10–12 tuổi.

Nó để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong tâm trí tôi:
Tôi buồn cho cậu hoàng tử bé và bông hồng kiêu kỳ của cậu, và lúc nào cũng lo lắng không biết con dê có ăn mất nó hay không. Tôi bật cười trước những người lớn ngớ ngẩn trên các hành tinh khác nhau, mải mê theo đuổi những điều vô nghĩa. Tôi buồn khi con cáo và Hoàng Tử Bé phải chia xa sau khi cậu đã thuần hóa nó. Và tôi đã bật khóc khi câu chuyện kết thúc.

Tôi đọc lại cuốn sách này sau rất nhiều năm… và bỗng nhận ra rằng mình đã trở thành một trong những người lớn sống trên các tiểu hành tinh ấy. Tôi vẫn buồn khi đọc lại, nhưng nỗi buồn giờ đây mang một ý nghĩa sâu sắc hơn. Đó là cái chết của tuổi thơ mà tôi đang đọc về.

Cuốn sách này là một báu vật tuyệt đối.”

“Được viết như một cuốn sách thiếu nhi, nhưng tôi lại không thể xác định một cách rõ ràng điều gì khiến Hoàng Tử Bé trở thành một cuốn sách được yêu thích rộng rãi đến vậy — từ trẻ con cho tới người lớn. Điều gì khiến nó trở thành Hotel California của văn chương?

Có phải bởi vì phần lớn người lớn thầm thích được đối xử như trẻ con? Tôi nghĩ, là người lớn, bạn nên biết rõ hơn về điều đó. Người lớn thích được trêu chọc nhẹ nhàng đôi lúc, nhưng chỉ đến thế thôi. Thường, khi người lớn thực sự bị đối xử như trẻ con mà đúng lúc họ không có tâm trạng, trong mỗi người đều có một que diêm nhỏ — cái tôi bất an — bùng lên giận dữ như thể bị quẹt mạnh vào vỏ hộp diêm. Theo kinh nghiệm của tôi, người lớn thích được xem trọng. Rất rất xem trọng.

Có phải vì ngôn ngữ trong sáng và đơn giản? Không, không thể chỉ là điều đó. Có rất nhiều cuốn sách viết bằng ngôn ngữ rõ ràng, giản dị, nhưng lại bị những kẻ hàn lâm hay lên giọng bề trên chỉ trích vì “quá đơn giản.” Người lớn thích cảm thấy mình thông thái, uyên bác bằng cách tự xưng rằng họ đã đọc những văn bản phức tạp, “kích thích trí tuệ”. Họ không thích những điều quan trọng bị chỉ ra bằng ngôn ngữ đơn giản, bởi rốt cuộc họ là “người lớn biết tuốt” và không cần ai phải dạy dỗ.

Có phải vì cuốn sách rất ngắn, và người lớn thì lúc nào cũng muốn đọc xong thật nhanh? Không, cũng không thể chỉ thế. Tôi biết nhiều người lớn tin rằng một cuốn sách hay, giống như một ly cocktail pha khéo, phải được nâng niu giữa các ngón tay, nhâm nhi từ tốn thật lâu để nó thấm vào đầu.

Vậy là nhờ những bài học vượt thời gian được lồng trong câu chuyện kể duyên dáng? Nhờ cảm giác kỳ diệu mà cuốn sách khơi dậy trong những người lớn mệt mỏi, hoài nghi — dù chỉ trong một ngày hay một giờ? Tôi không biết, có thể lắm, có thể vậy. Đó là những lý do xứng đáng, nhưng tôi nghĩ mình vẫn chưa chạm đúng điểm.

Nếu phải đặt cược, tôi sẽ nói rằng ai cũng yêu Hoàng Tử Bé vì chúng ta đã quá mệt mỏi khi phải gặp những con người ở Trái Đất mỗi ngày — những người chỉ biết nói thứ ngôn ngữ khô khan của các con số — và chúng ta khao khát được gặp một cậu hoàng tử yêu hoàng hôn, một sinh linh thông thái đến từ hành tinh bé xíu B-612, người hào hứng nói về bướm, bao báp và núi lửa với đứa trẻ bên trong ta — đứa trẻ mà ta đã chôn vùi từ lâu dưới nấm mồ xám xịt của những lời lẽ khô khan của thế giới người lớn.

Kurt Vonnegut từng mô tả sự nực cười của một nhà phê bình quá nghiêm túc bằng những lời bất hủ:
“Bất kỳ nhà phê bình nào thể hiện sự phẫn nộ và căm ghét với một cuốn tiểu thuyết đều thật nực cười. Hắn ta chẳng khác nào một người khoác đủ bộ giáp sắt rồi xông vào tấn công một ly kem sô-cô-la.”

Đó chính xác là sự nực cười của những người chê bai Hoàng Tử Bé. Bởi Hoàng Tử Bé chính là ly kem sô-cô-la đó — được rắc thêm những lớp topping hào phóng của sự ngây thơ đã mất, nỗi cô đơn được sẻ chia, những góc nhìn cũ được xếp lại thành góc nhìn mới, và những bài học đáng để nhắc đi nhắc lại để ta khỏi sa vào căn bệnh khó chịu và dễ lây mang tên “trưởng thành quá mức”.

Để giúp bạn dễ hơn, dưới đây là vài bài học đáng ghi nhớ và lặp lại từ cuốn sách:

“Chỉ với trái tim người ta mới nhìn thấy rõ. Điều cốt yếu thì vô hình đối với đôi mắt.”

“Con người ta đã quên mất chân lý này,” con cáo nói. “Nhưng cậu thì không được quên. Cậu trở nên có trách nhiệm mãi mãi với những gì cậu đã thuần hóa.”

“Người ta chỉ thật sự hiểu những điều mình thuần hóa,” con cáo nói. “Con người chẳng còn thời gian để hiểu điều gì hết. Họ mua mọi thứ làm sẵn ở cửa hàng. Nhưng không có cửa hàng nào bán tình bạn, thế nên con người chẳng còn bạn bè nữa. Nếu cậu muốn có một người bạn, hãy thuần hóa tôi.”

“Người lớn thích những con số… Khi bạn nói với họ rằng bạn đã kết bạn với một ai đó mới, họ không bao giờ hỏi về những điều thực sự quan trọng. Họ không hỏi: ‘Giọng cậu ấy như thế nào? Cậu ấy thích trò chơi gì nhất? Cậu ấy có sưu tầm bươm bướm không?’ Thay vào đó họ hỏi: ‘Cậu ấy bao nhiêu tuổi? Nặng bao nhiêu ký? Ba mẹ cậu ấy kiếm được bao nhiêu tiền?’ Và họ nghĩ rằng chỉ từ những con số đó họ đã biết tất cả về người bạn mới của bạn.”

“Tôi đã đọc cuốn sách này ít nhất mười lần. Từ những phiên bản dành cho thiếu nhi đến các bản dịch và diễn giải khác nhau khi tôi trưởng thành, tôi luôn giữ một sự yêu thích đặc biệt dành cho nó. Đây là một trong những cuốn sách bán chạy nhất thế kỷ 20: Hoàng Tử Bé của Antoine de Saint-Exupéry, và cũng là một trong những cuốn tôi yêu thích nhất mọi thời đại.

Tôi nghĩ để thật sự hiểu cuốn sách này, bạn phải đọc và diễn giải nó thật cẩn thận. Có rất nhiều tầng ý nghĩa ẩn trong từng trang sách mà chúng ta cần suy ngẫm. Bài review này là tổng hợp những suy nghĩ và cách diễn giải của tôi sau khi tham khảo nhiều bản dịch và nhiều bài phân tích. Thành thật mà nói, tôi không chắc nó có ích cho ai không, nhưng tôi tin rằng cuối cùng tôi cũng đã hiểu nó theo cách của riêng mình. 😅

Hoàng tử bé đến từ Tiểu hành tinh B-612. Tiểu hành tinh của cậu rất nhỏ, chỉ bằng một căn nhà. Thú vui yêu thích nhất của cậu là ngồi trên một chiếc ghế nhỏ và ngắm hoàng hôn mỗi ngày. Hành tinh của cậu nhỏ đến mức cậu có thể nhìn hoàng hôn 44 lần một ngày. Sống cùng Hoàng tử bé trên hành tinh ấy là một bông hoa hồng. Bông hoa này không ngừng hành cậu, nhưng cậu lại yêu nàng tha thiết. Việc đầu tiên cậu làm mỗi sáng là dọn sạch những ngọn núi lửa trên hành tinh của mình, sợ rằng chúng có thể phun trào và nuốt chửng hoa hồng. Nhưng bông hồng thì không ngừng đòi hỏi hết thứ này đến thứ khác.

Bông hồng giống như một cô bé hay làm nũng, luôn ra lệnh và bắt Hoàng tử bé phải chiều chuộng mình. Dần dần, Hoàng tử bé cảm thấy bông hoa chẳng cần tình yêu của cậu, và cậu cũng không còn tìm thấy bất kỳ ý nghĩa hay giá trị nào trong việc tồn tại trên hành tinh nhỏ bé đó nữa. Vì vậy, cậu quyết định rời khỏi ngôi sao nhỏ của mình để đi tìm mục đích và ý nghĩa sống. Trước khi rời đi, cậu đến nói lời tạm biệt với bông hoa. Bông hoa biết rằng nàng không thể giữ chân Hoàng tử bé, nên đã để cậu ra đi. Sau khi nói lời chia tay, Hoàng tử bé rời hành tinh và bắt đầu lang thang đến các hành tinh khác.

Hành tinh đầu tiên cậu ghé thăm chỉ có duy nhất 1 người sinh sống. Người này tự gọi mình là một vị vua; ông ta chẳng có thần dân nào và cũng chẳng có ai để ra lệnh. Vì thế ông chỉ có thể ra lệnh cho mặt trời mọc khi nó mọc, và ra lệnh cho mặt trời lặn khi nó lặn. Ngày qua ngày, ông biến những việc tự nhiên xảy ra thành những mệnh lệnh của bản thân.

Hoàng tử bé lấy hết can đảm để xin nhà vua một điều: cậu muốn xem hoàng hôn. Nhà vua nói:

“Quyền lực trước hết phải được xây dựng trên nền tảng hợp lý. Nếu ông ra lệnh cho thần dân nhảy xuống biển, họ sẽ nổi loạn. Ta có quyền yêu cầu mọi người vâng lời, nhưng đó là vì mệnh lệnh của ta luôn hợp lý. Vì vậy, ta có thể ra lệnh cho mặt trời lặn, nhưng ta phải làm điều đó theo cách cai trị khoa học – ta phải chờ đúng thời điểm để ban hành mệnh lệnh.”

Bạn thấy đấy, đó chính là hình mẫu của một vị vua: thực ra ông ta chẳng có quyền lực gì để ra lệnh cả, và cũng không thể bắt ai làm điều gì. Mệnh lệnh của ông chỉ đi theo quy luật tự nhiên. Vì thế, khi Hoàng tử bé nói rằng cậu muốn rời đi, nhà vua đáp:

“Vậy thì ta ra lệnh cho ngươi hãy đi.”

Nhà vua này là một phép ẩn dụ mạnh mẽ trong cuốn sách, đại diện cho những người tìm kiếm giá trị và ý nghĩa cuộc sống của mình bằng cách thống trị kẻ khác. Họ chỉ cảm thấy bản thân quan trọng khi họ có khả năng kiểm soát mọi thứ.

Bạn thấy chưa — cuốn sách này thực chất là một tác phẩm hiện sinh, không phải chỉ là một truyện cổ tích triết lý dành cho trẻ em. Chủ nghĩa hiện sinh nói về việc: con người tồn tại trước khi tìm thấy ý nghĩa. Bạn sống trước, nhưng cuộc sống của bạn vô nghĩa. Vũ trụ và mọi thứ trong nó đều vô nghĩa với bạn. Và bạn sống để không ngừng tìm kiếm ý nghĩa và giá trị của chính sự tồn tại đó.

Nhà vua đại diện cho hành trình đi tìm ý nghĩa ấy — ông tin rằng quyền lực và sự kiểm soát là yếu tố cần thiết cho một cuộc đời trọn vẹn. Ông theo đuổi quyền lực đến tận cùng bằng cách thống trị người khác.

Khó hiểu ư? Hãy đọc tiếp và bạn sẽ hiểu rõ hơn.”

“Một điều bí ẩn — liệu chúng ta có nên nghĩ đây chỉ là một câu chuyện trẻ em…? Không, tôi nghĩ là không, bởi chỉ riêng văn phong đẹp đẽ và giản dị cũng đã nói khác đi. Trái tim của tác giả bộc lộ quá rõ ràng; cảm xúc của ông mang đầy nỗi bi ai, kể một câu chuyện giàu nỗi buồn và chất u sầu, nhưng bên dưới lại chứa một niềm hân hoan nhẹ nhàng.

Một sinh vật ngoài hành tinh được tìm thấy bởi một phi công bị rơi xuống sa mạc Sahara mênh mông, cách hàng trăm dặm so với con người gần nhất. Lượng nước ít ỏi khiến anh tuyệt vọng, và một giấc mơ xuất hiện bên cạnh chiếc máy bay trong khi anh đang cố sửa nó trước khi quá muộn. Có vẻ như là một cốt truyện sinh tồn — nhưng thực ra còn nhiều hơn thế. Tác giả vốn là một phi công kỳ cựu, người từng gặp hai tai nạn máy bay, bao gồm cả một lần rơi xuống đúng sa mạc được mô tả trong tác phẩm này.

Sự tương tác giữa hai nhân vật rất thú vị khi đọc; những cuộc trò chuyện của họ mang lại sức sống cho câu chuyện, tạo nên sự cuốn hút chứ không sa vào sự sến súa. Hoàng tử bé kể lại những chuyến du hành của mình đến các tiểu hành tinh bé xíu mà cậu gọi một cách ẩn dụ là “các hành tinh,” còn nhỏ hơn cả hành tinh của cậu.

Đó là một cú đâm sắc bén, không hề che giấu, vào sự ngu ngốc, dại dột và thiếu phán đoán của loài người. Cậu đưa ra những câu chuyện kỳ lạ về sáu người đàn ông cô độc sống trên mỗi thế giới — từ một ông vua, một kẻ phù phiếm, một kẻ say xỉn, một doanh nhân, một người thắp đèn đường, cho đến có lẽ kỳ quặc nhất… một nhà văn viết sách.

Tuy nhiên, tôi tin rằng câu chuyện ngụ ngôn này nói về việc sự tử tế giữa con người với nhau là điều cần thiết để thế giới tồn tại. Điều này khá rõ ràng vì cuốn tiểu thuyết được viết trong thời kỳ cuộc chiến tồi tệ nhất lịch sử.

Khi hai sinh thể đến từ những miền đất xa lạ, có thói quen, phong tục, xã hội hoàn toàn khác nhau, nhưng là những sinh vật sống và có trí tuệ — họ vẫn giống nhau ở bản chất bên trong. Niềm tin là điều được mong muốn nhất — và là điều bắt buộc để tồn tại.

Một phép ẩn dụ tuyệt vời về điều lẽ ra phải trở thành hiện thực.”

“Cuốn sách này được viết một cách rất thông minh. Ý tưởng thì tuyệt vời! Tôi chưa từng đọc thứ gì giống như thế này trước đây.

Cuốn sách này cho chúng ta thấy nhiều kiểu người lớn khác nhau. Tôi rất thích cách những kiểu người ấy được miêu tả. Tôi nghĩ cuốn sách có phóng đại một vài sự thật nhưng tôi vẫn rất thích tất cả.

Tôi thực sự thích cách Hoàng Tử Bé được xây dựng. Cậu ấy đặt câu hỏi về tất cả những gì mình nhìn thấy hoặc nghe được. Tôi thích cậu ấy vì tính cách của cậu rất giống tôi. Tôi cũng đặt câu hỏi về mọi thứ.

Một vài điều tôi thực sự thích:

Cuốn sách này cho chúng ta thấy cách chúng ta đặt quá nhiều tầm quan trọng vào bề ngoài. Chúng ta không tin vào bản thân sự thật. Chúng ta chỉ tin vào AI là người nói ra sự thật.

Ví dụ, trong cuốn sách có đoạn: khi một nhà thiên văn học Thổ Nhĩ Kỳ trình bày lý thuyết của mình trong bộ trang phục truyền thống, không ai tin ông cả. Nhưng khi ông thay sang trang phục kiểu Anh rồi trình bày lại lý thuyết đó, thì mọi người đều chấp nhận ngay.

Tương tự như vậy, một số sự thật khác là:
Cuốn sách cho thấy có những người lúc nào cũng thích được khen ngợi. Có những người bận rộn đến mức ngập đầu trong cuộc sống hối hả. Họ chỉ bận rộn kiếm tiền, thay vì kết bạn hay xây dựng các mối quan hệ, v.v…

Theo ý kiến của tôi, không ai có thể mô tả trọn vẹn cuốn sách này. Bởi vì cuốn sách đầy ắp bài học. Gần như mỗi chương đều có một bài học riêng độc đáo. Thế nên cũng không có một “cốt truyện” rõ ràng để tóm tắt. Đó là lý do tôi chỉ viết ra một vài bài học ở trên. Mặc dù còn nhiều hơn thế nữa.

Tôi chắc chắn sẽ giới thiệu cuốn sách này cho mọi người. Nếu bạn là một độc giả “nghiêm túc” mà vẫn chưa đọc cuốn này, thì bạn đang đứng ở phía “sai” rồi đó.

Những dòng tôi thích nhất trong sách:

“Nếu bạn nói với người lớn: ‘Tôi nhìn thấy một căn nhà xinh đẹp xây bằng gạch màu hồng, với hoa phong lữ ở cửa sổ và bồ câu trên mái nhà’, họ sẽ chẳng thể hình dung ra ngôi nhà đó chút nào. Bạn sẽ phải nói với họ: ‘Tôi nhìn thấy một căn nhà trị giá 20.000 đô-la.’ Khi đó họ sẽ kêu lên: ‘Ôi, đúng là một căn nhà xinh đẹp!’”

“Quên đi một người bạn là điều buồn bã. Không phải ai cũng đã từng có một người bạn. Và nếu tôi quên cậu ấy, tôi có thể trở nên giống như người lớn – những kẻ chẳng còn quan tâm đến điều gì ngoài những con số.”

“Người ta phải yêu cầu mỗi người hoàn thành bổn phận tương ứng với khả năng của chính họ.”

Trong một nhà vệ sinh công cộng dưới lòng đất bẩn thỉu, khóa chặt, Hoàng tử bé từ từ tỉnh dậy, cậu đã bất tỉnh hàng giờ liền. Cậu đang chảy máu từ một vết rạch trên cánh tay. Cậu thấy mình bị xích chân vào tường. Có một người khác cũng đang chịu chung hoàn cảnh với cậu. Đó là một con gấu, cũng bị xích vào bức tường đối diện. Giữa sàn nhà là xác của một thứ trông giống như con lừa nằm trong vũng máu. Gần xác chết là một khẩu súng, một máy ghi âm và một cái cưa.

"Người lớn thật kỳ lạ," Hoàng tử bé buồn bã tự nhủ.

Tháng này, ba mạch truyện trong đời tôi đã va chạm nhau. Tôi biết rõ tiếng Thụy Điển và tiếng Na Uy, và thỉnh thoảng tôi cũng mơ hồ nghĩ rằng mình muốn học tiếng Iceland; tôi luôn ngưỡng mộ Tolkien, và tôi biết ông ấy cũng quan tâm đến tiếng Iceland; và tôi có vài người bạn Iceland. Nhưng tất cả những điều này đều chẳng đi đến đâu. Tuy nhiên, tuần trước, sao Mộc đã liên kết với sao Hỏa và tôi bước vào Thời đại Bảo Bình. Tôi vừa đọc xong cuốn Tolkien: Người tạo nên Trung Địa, cuốn sách có nhiều đoạn văn ấn tượng bằng tiếng Iceland, tiếng Bắc Âu cổ và tiếng Anh cổ, và người bạn K của chúng tôi tình cờ đang ở Iceland. Được truyền cảm hứng bởi tình yêu của Tolkien dành cho những ngôn ngữ ít người biết đến nhưng lại đầy chất thơ này, tôi đã hỏi K xem cô ấy có thể mua cho tôi một hoặc hai cuốn sách thiếu nhi tiếng Iceland không. Tôi không biết phải cảm ơn cô ấy thế nào: cô ấy mang đến không chỉ một hoặc hai mà là nửa tá sách, bao gồm cả cuốn tôi yêu thích nhất, Hoàng tử bé. Tôi đã dành vài ngày tiếp theo mang nó theo mình khắp mọi nơi, nắm bắt mọi cơ hội để cố gắng hiểu được ý nghĩa của nó.

"

"Tác phẩm này là một câu chuyện triết lý về ý nghĩa của cuộc sống, sự tồn tại và các mối quan hệ giữa người với người.

Trẻ em và người lớn sẽ đọc nó theo những cách khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nhận thức của họ. Thật khó để "phê bình", mỗi tác phẩm đều rút ra bài học đạo đức và cách diễn giải riêng...

Điều gì làm nên một kiệt tác độc đáo, sâu sắc, vượt thời gian, phổ quát và khó quên?"

Đối với một câu chuyện thiếu nhi, tác phẩm này có những ý đồ khá nặng nề được lồng ghép vào một hệ thống biểu tượng tinh vi, tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ và đầy cảm xúc. Giống như Voltaire trong "Micromegas", Antoine de Saint-Exupery chơi đùa với kích thước và tỷ lệ, xen lẫn vào yếu tố ngụ ngôn và thậm chí là cả thời gian. Ông, như một nhà phân tâm học sắc sảo, biết chính xác nên sử dụng hình ảnh nào để truyền tải sự biểu hiện đơn thuần của Cái Chết. Hoàng Tử Bé là một người bình thường, ẩn chứa một niềm đam mê sâu sắc đâu đó bên trong, và chỉ với sự ngạc nhiên và kính sợ của trẻ thơ (cậu ấy đặt ra câu hỏi chồng chất câu hỏi: bất kể mức độ phi lý đến đâu), cậu ấy mới có thể hé lộ đôi chút về nó. Thể hiện cảm xúc một cách rõ ràng như chỉ một đứa trẻ mới có thể làm. Tôi thấy hình ảnh đứa trẻ tóc vàng óng trong truyện là một biểu tượng rất kỳ lạ giữa sa mạc Sahara... một khối đá sống động, kỳ lạ (gần như là một nghịch lý khi nghĩ về điều đó). Vậy nên, các bạn nhỏ, hãy để tôi hỏi các bạn điều này: Phải chăng chúng ta được đặt chân đến hành tinh này chỉ để mãi mãi... CÔ ĐƠN?!

Một cuốn sách thiếu nhi dành cho người lớn. Một ẩn dụ đạo đức quá nhiều biểu tượng. Tôi cảm thấy tác giả đã cố gắng đưa càng nhiều biểu tượng càng tốt vào càng ít trang càng tốt. Tôi không đồng ý với tất cả ý tưởng của tác giả. Việc lặp đi lặp lại động cơ rằng người lớn là xấu/sai/không đi đến đâu cả nghe thật khiếm nhã. Hơn nữa, hoàng tử bé khá khó chịu.