"Rừng Na Uy" thực ra không phải là câu chuyện xếp vào hàng nổi tiếng vì nó mang trong mình lý tưởng cao cả, lộng lẫy. Nó nổi tiếng vì đã tái hiện cuộc sống của một thế hệ thanh niên kinh điển – Tuổi trẻ, tình yêu, tình bạn.
Câu chuyện xoay quanh nhân vật Toru, một người sống khép kín và có lối suy nghĩ, quan niệm riêng về xã hội. Thời trung học, Toru chỉ có Kizuki làm bạn thân. Một ngày nọ Kizuki bỗng nhiên tự tử, để rồi những người bạn của cậu mang theo nỗi day dứt mãi mãi. Toru có tình cảm với Naoko – bạn gái của Kizuki. Một thời gian sau khi Kizuki mất, họ tình cờ gặp nhau trên tàu điện và bắt đầu câu chuyện riêng của mình. Nhưng sự ra đi của Kizuki là cái bóng quá lớn, bao trùm lên tình yêu Toru và Naoko khi Naoko phải vật lộn với rào cản tâm lý của mình, nên trong tình cảm của họ luôn là sự hoài niệm và đượm buồn – một bức tranh tưởng chừng như chẳng có gam màu nóng nào. Tình yêu của Toru với Naoko vô định bao nhiêu thì tình yêu giữa Toru và Midori lại tràn đầy tươi sáng đến đó. Midori là một cô gái thẳng thắn, mạnh mẽ đấu tranh để sống. Chính cô đã mang những tia nắng lấp lánh cho Toru trong những ngày lạnh lẽo. Câu chuyện kết thúc với cái chết của Naoko, cuộc chia tay giữa Reiko – Toru, một tình bạn kỳ lạ, và tình yêu mới nhen nhóm của Toru và Midori trong buổi hừng đông.
Suốt chiều dài câu chuyện, bạn đọc sẽ thấy lấp ló bóng dáng của cái chết – của nạn tự tử bủa vây lấy tuổi trẻ Nhật Bản trong những thập niên 60 của thế kỷ XX. Đó còn là bản tình ca được dệt bằng những nốt trầm buồn tê tái, đau nhói từ lúc lĩnh xướng tới khi kết thúc.” Câu chuyện của Murakami là một hồi ức đau buồn về cái đã có và cái đã có thể xảy ra.” Với tôi Rừng Na-uy không chỉ dừng lại ở đó. Cuốn sách có khuynh hướng cho người đọc hiểu được thái độ sống của những đóa anh đào đang tuổi đơm hoa. Có những nụ chưa nở đã muốn tàn vào hư vô, có những nụ chỉ để nở yếu ớt rồi tàn phai, nụ lại khoe sắc thắm thách thức vũ trụ. Tỏa hương và tàn úa. Sống và chết. Trong khi hoa đã tàn khi mới chớm nở, cái chết nằm ngay đây, trong sự sống. Đâu mới là con đường mà những người trẻ như Toru phải đi.
Tình yêu – Mỗi chúng ta có thể có hơn một tình yêu
Với Toru, tình yêu của cậu mang hai sắc thái rõ rệt, đối chọi với nhau. "Tôi từng có một cô gái, mà có lẽ đúng hơn là cô ấy đã từng có tôi… Cô dẫn tôi vào phòng và bảo tôi ngồi đâu cũng được nhưng tôi chẳng thấy chiếc ghế nào… Khi tỉnh dậy tôi chỉ có một mình, con chim ấy đã bay đi rồi…" Đúng như lời bài hát, một người đã từng có người kia, trong lúc lý trí bảo hãy đến với nhau đi thì con tim chẳng có lấy một khoảng trống. Còn người kia vẫn tìm kiếm một vị trí chưa bao giờ là của mình.
“Phải rồi, chuyện cái giếng đồng. Tôi chịu không thể biết liệu có một cái giếng như thế hay không. Có thể nó là một hình ảnh hoặc một dấu hiệu chỉ tồn tại trong con người Naoko, cũng như mọi thứ khác mà nàng thêu dệt thành sự thật trong tâm trí mình trong suốt ngày tháng đen tối ấy … Điều duy nhất mà tôi biết về cái giếng là nó sâu khủng khiếp. Nó sâu đến độ không thể đo được , và chặt đầy bóng tối, như thế toàn bộ bóng tối của thế giới được nấu chảy và lèn vào đó đến tận cùng đậm đặc của chúng.
“Nó sâu lắm , thực vậy”, Naoko nói, cẩn thận lựa từng lời. Đôi khi nàng nói kiểu đó, chậm hẳn lại để tìm những lời chính xác mình cần. “ Nhưng không ai biết nó ở đâu,” ,nàng nói tiếp. “Mình chỉ biết chắc một điều là nó ở quanh đây.”
…”Nếu vậy thì nguy hiểm vô cùng,” tôi nói. “Một cái giếng sâu nhưng không biết nó ở đâu. Ta có thể ngã vào nó và thế là hết đời.”
“Hết đời. Aaaaaaaaaa! Tũm một cái. Hết chuyện!”
“Chuyện ấy chắc phải xảy ra rồi”
“Đúng thế, lâu lâu lại có một lần. Có thể hai hay ba năm có một lần. Tự nhiên có người biến mất, và không thể tìm thấy ông ta. Và mọi người quanh đây lại bảo ‘"Ồ, ông ta bị ngã xuống giếng đồng rồi."
Toru yêu Naoko. Tình yêu thuần khiết và trong sáng. Nhưng tình yêu đó lại thuộc về hoài niệm xoay quanh Kizuki được nuôi dưỡng bởi một khoảng trời đau thương. Mấy năm ròng rã, những con người ấy vẫn chìm trong quá khứ. Càng lớn người ta lại thấy cuộc sống thật vô thường, người ta thường bấu víu vào quá khứ. Nhưng rồi quá khứ lại không thể làm dịu mát một trái tim đang ngày càng khô cằn, nó càng làm vết thương năm nào lở loét. Toru và Naoko yêu nhau. Một tình yêu bất định, ngập đầy bóng tối. Họ dựa vào nhau, nhưng chưa thể vượt qua những ngày xưa cũ. Tình yêu ấy đã từng là tình đơn phương đong đầy niềm thương nỗi nhớ, những thăng hoa của cảm xúc da thịt. Đối với tôi, tình cảm ấy đã trở thành đường hai chiều và cái chết của Naoko là cách tốt nhất mà cô bảo toàn được tình yêu thiêng liêng của mình trước xô bồ cuộc sống. Toru yêu Naoko. Một tình yêu đúng nghĩa. Tình yêu chạm đáy u buồn, hoài niệm.
Mình không muốn vội, nhưng tháng Tư là thời điểm tốt nhất trong năm để bắt đầu những việc mới mẻ, và mình không thể không thấy rằng tốt nhất bọn mình nên sống chung vào lúc đó. Cậu cũng có thể trở lại đại học, nếu mọi việc suôn sẻ. Nếu thực tế sống chung của tụi mình có vấn đề gì, mình có thể tìm cho cậu một căn hộ gần đây. Quan trọng nhất là chúng mình phải luôn được ở gần nhau…
Tháng Tư và tháng Năm là hai tháng cô đơn và đau khổ vì tớ không thể nói chuyện được với cậu. Tớ chưa bao giờ biết rằng tại sau mùa xuân lại cô đơn và đau khổ đến thế. Thà có ba tháng Hai còn hơn một mùa xuân như thế này. Tớ biết như thế này là quá muộn, nhưng kiểu tóc mới hợp với cậu lắm. Thật là xinh…
Nó khiến những con đường trở nên rực rỡ, hàng cây tràn ngập tia nắng trong đôi mắt đen sâu thẳm. Liệu không có tình yêu này hành trình của Toru sẽ về đâu khi mà lần lượt những người bạn thân của cậu ra đi, khi mà hơn một lần cậu bàng quan với mọi thứ xung quanh ? Sẽ là sự kết thúc cuộc sống trong căn phòng tối như chị của Naoko hay Kizuki? Hoặc là một sự giải thoát ở cánh rừng tươi tắn như chính Naoko. Tình yêu của Toru và Midori là một nét chấm phá vô tình làm hỏng bức tranh xưa cũ nhưng lại hữu ý viết nên cuộc sống mới.
Oke, tớ sẽ đợi. và tớ tin cậu”, cô nói. Nhưng khi cậu chấp nhận tớ thì chỉ có tớ thôi đây. Và khi cậu ôm tớ trong tay, cậu chỉ nghĩ đến tớ thôi đây. Rõ chưa nào?
Tớ hiểu chính xác là vậy.
Tớ không biết cậu làm gì tớ, nhưng tớ không muốn cậu làm tớ phải đau khổ. Tớ đã đủ đau khổ ở đời này rồi. Quá đủ rồi. Bây giờ tớ cần hạnh phúc.
Tôi kéo cô lại và hôn lên miệng cô
“ Vứt cái ô khốn kiếp ấy đi và ôm tớ bằng hai tay, chặt vào.” Cô nói
“Nhưng chúng mình sẽ ướt sũng mất”
Thì đã sao! Tớ muốn cậu đừng nghĩ ngợi gì nữa, và hãy ôm tớ thật chặt,..
Tình bạn – Những con người méo mó có những mối quan hệ méo mó?
Song song với tình yêu, tình bạn trong Rừng Na-uy gợi lên nhiều suy nghĩ. Có thể tác giả cố tình xây dựng những nhân vật có rào cản nhất định với xã hội. Với tôi họ là những cá thể vô hại, thường trực nỗi nghi hoặc bản thân. Trong họ là sự thẳng thắn và đầy nỗ lực để đồng cảm và muốn được đồng cảm. Chừng nào họ còn muốn giữ cái bản ngã vốn có của mình thì chừng ấy họ chỉ có thể đi trên một con đường. Nếu cuốn sách là một bộ phim dài tập, ta hẳn sẽ biết tại sao thanh niên Nhật Bản hồi ấy lại ra đi nhiều đến thế và hẳn sẽ có một cái kết hoàn mỹ cho Kizuki, Naoko, Reiko… rằng người đã khuất được tái sinh trong một thế giới tươi đẹp. Nhưng, cuộc sống bắt Reiko phải rời xa chồng con, Naoko chỉ được phép “nói với lòng mình” và không có sự lựa chọn.
Mình vẫn nhớ nước cuối cùng của Kizuki ngày hôm ấy – ngày cậu ấy chết. Đó là nước bật tường rất khó mà mình không nghĩ cậu ấy có thể làm được. Nhưng vận may đã đến với cậu ấy, nước đi thật hoàn hảo, và hai trái bóng trắng và đỏ hầu như không gây ra tiếng động nào khi chúng chạm nhau trên nền nỉ xanh nâu và ghi điểm cho ván cuối cùng của ngày hôm ấy. Đó là một ước quả thật đẹp, mình vẫn ghi nhớ nó đến tận hôm nay. Trong suốt hai năm sau đó, mình không sờ đến cây gậy bi-a một lần nào.
Tuổi trẻ - Vĩnh cửu và bất diệt
Cuốn sách không cố gắng khắc họa những thanh niệm mang trong mình lý tưởng vĩ đại, cao thượng. Vì ngay cả những người giỏi nhất cũng chỉ coi mục tiêu là thú vui, danh vọng không có gì đáng bàn đến. Những người đang tuổi đôi mươi trong Rừng Na-uy có những quan niệm rất đời, rất thường. Và đó là thứ chân thực không chút viển vông. Với Naoko, ngoài kia có đấu tranh, có ganh đua, lừa lọc, giả dối thì đã sao.. Còn với những người đã từng trải qua tuổi đôi mươi khi chiêm nghiệm họ lại thấy con đường của mình đã như thế nào. Tự chung lại, những con người ấy đều có tuổi xuân đầy thăng trầm và trăn trở. Họ mạnh mẽ như những cây bụi trước giông bão, họ trong sáng như tinh thể pha lê và họ đau đớn như những đứa trẻ. Có người đã chết để lại tuổi trẻ bất diệt. Có người đi tiếp mang theo tuổi trẻ vĩnh cửu.
Kết:
Tình bạn, tình yêu và tuổi trẻ luôn bất tử cho dù nó có phải đấu tranh với quá khứ và hiện tại hay day dứt trong sự sống và cái chết. Khi ta đang sống trong tuổi trẻ, ta mới cảm nhận được tình yêu và tình bạn hòa quyện vào nhau trên từng nếp da – tinh khôi trong trẻo. Rừng Na-uy thật sự là một kiệt tác ru người ta vào bản nhạc đượm buồn mà da diết của tuổi thanh xuân, nơi mà tình yêu và tình bạn đan xen hòa quyện như những cơn sóng nuôi lòng người.
Đêm qua tôi mơ về em
Ánh trăng sáng tỏ làm tôi không thể phan biệt được đó là em hay là ảo ảnh.
Nụ cười em, mái tóc em tan trong gió.
Tôi cười nụ cười cuối với em
Đôi mắt em trong vắt không rõ là suối là hồ hay là biển
Tôi hôn em nụ hôn cuối
Đêm qua tôi mơ về em.
Tác giả: Nhật Px - Bookademy
--------
“Rừng Na-uy” là cuốn sách đầu tiên đưa mình tới với thế giới sách, cũng là cuốn sách đưa mình tới với Haruki Murakami (sau này mình sẽ gọi là bác Haruki), tác giả yêu thích nhất của mình. Mỗi lần đọc sách của bác nói chung, hay đọc “Rừng Na-uy” nói riêng, mình đều thấy bản thân mình trong đó, vì, như hầu hết các nhân vật chính, mình cũng là một người thích đọc sách, nghe nhạc, sống nội tâm, và đôi khi cũng rất “cô độc”. Sách của bác Haruki luôn chứa đựng những ý nghĩa ẩn dụ, thông điệp, mà phải càng đọc nhiều, trải nghiệm nhiều chúng ta mới có thể thấm nhuần được. Lẽ tất nhiên, sách của bác cũng không dành cho những người muốn tìm sự nhẹ nhàng, giải trí trên những trang sách. Và “Rừng Na-uy” là một minh chứng tiêu biểu cho điều này.
“Rừng Na-uy” được viết trong bối cảnh Nhật Bản cuối những năm 1960, nơi mà đâu đó ta có thể thấy những nét tương tự như ở Việt Nam hiện tại vậy. Bao trùm cả câu chuyện là một bầu không khí u ám, nặng nề. Qua “Rừng Na-uy”, bác Haruki đã vẽ nên một bức tranh về sự khủng hoảng trong suy nghĩ, nhận thức của giới trẻ Nhật Bản thời kì hậu thế chiến II, nó được phản ánh rõ rệt qua tuyến nhân vật, mà cầu nối là nhân vật chính Toru Watanabe.
Xuyên suốt mạch truyện là hình ảnh những ám ảnh tâm lý, cái chết, chúng đan xen với nhau, và cứ tới lần lượt như một lẽ tất yếu vậy.
Bắt đầu từ Kizuki, người bạn thân nhất và duy nhất của Toru, cậu đã chọn cho mình một cái chết từ từ nhưng thật đau đớn – chết ngạt. Chẳng ai biết lý do của cái chết đó. Nhưng với mình, có lẽ là do sự khúc mắc về căn bệnh kì lạ của Naoko – chứng lãnh cảm. Đối với Kizuki và Naoko, dường như họ là cả thế giới của nhau. Và việc không thể “thực sự thuộc về nhau” đã để lại một sự ám ảnh trong tâm lý của 1 cậu trai mới lớn chăng?
Hệ quả tất yếu sau cái chết của Kizuki là Naoko gần như mất đi lý do tồn tại khi “một nửa” của mình đã không còn, dù cho Toru đã rất cố gắng giúp cô quay trở lại với thế giới thực tại, cuối cùng cô vẫn lựa chọn cái kết giống như “một nửa” của mình, 4 năm sau Kizuki, cô ra đi ở tuổi 21.
Trước đó, chị của Naoko cũng đã tự tử, có lẽ cô gái quá xuất sắc này không thể vượt qua sức ép từ sự kì vọng quá lớn của những người xung quanh.
Cái chết của Hatsumi thực ra không làm mình ngạc nhiên. Chia tay với Nagasawa, lấy chồng 2 năm sau, và cứa tay tự vẫn 2 năm sau nữa, có thể do sự không hòa hợp trong hôn nhân, nhưng chắc chắn Nagasawa là một phần nguyên nhân dẫn tới cái chết này.
Thêm nữa, theo như mình tìm hiểu, tại thời điểm này, tự tử có thể được coi là một “trào lưu” của giới trẻ, thậm chí bác Haruki còn khéo léo lồng chi tiết về khu rừng nơi Naoko tự tử, như một sự gợi nhắc về khu rừng tự tử ở Nhật Bản. Bất kì một cái chết nào trong tác phẩm này đều có sự ảnh hưởng của căn bệnh quốc dân đó. Dường như chỉ cần có một chất xúc tác vừa đủ, họ sẵn sàng giải quyết vấn đề theo cách tiêu cực nhất, nhưng với họ là cách đơn giản nhất – tự tử.
Cũng không thể không nhắc tới Reiko, người “chị gái thứ hai” của Naoko, người đã cùng Toru nỗ lực “cứu rỗi” Naoko. Một thiên tài âm nhạc nhưng áp lực tâm lý dẫn tới chứng liệt tay, rồi mãi về sau, ngay tại thời điểm cô đang cho rằng mình đang thực sự hạnh phúc thì bất hạnh lại bất ngờ ập tới vì một đứa nhỏ “thông minh” và “nguy hiểm”.
Tất cả những vết thương tâm lý và những cái chết đó cuộn xuyến với nhau dọc theo chiều dài tác phẩm, tạo ra một gam màu trầm buồn, ảm đạm.
Ấy vậy mà, nổi bật lên trên cái gam màu trầm buồn, ảm đạm đó vẫn có những con người tính cách để chúng ta hướng tới. Những con người như Toru hay điển hình nhất là Midori cùng cái cách mà họ giải quyết vấn đề, vượt qua những khó khăn chính là thông điệp mà bác Haruki muốn gửi gắm tới chúng ta.
Toru Watanabe, nhân vật chính cũng là trung tâm, cầu nối của những câu chuyện, một con người trầm lặng, ít nói (cũng là hình mẫu nhân vật chính quen thuộc trong các tác phẩm của bác Haruki) nhưng vẫn luôn tìm mọi cách giúp cô bạn Naoko vượt qua bóng ma của chính mình.
Midori, một cô nàng luôn vui tươi, tràn đầy sức sống, dẫu cuộc sống vẫn còn nhiều khó khăn.
Bác Haruki đã rất khéo léo điểm xuyết những gam màu tươi sáng lên một bức tranh u tối, ảm đạm, ẩn ý trong đó là những thông điệp tích cực. Lấy “trào lưu” tự tử để đặt vấn đề, khai thác vấn đề đó qua những diễn biến tâm lý của tuyến nhân vật thông qua góc nhìn của ngôi thứ nhất, và giải quyết vấn đề qua hình ảnh tươi sáng trong cô nàng lạc quan Midori. Đó là ý nghĩa, cũng là mục đích chính mà bác Haruki muốn gửi gắm qua “Rừng Na-uy”.
Về những hình ảnh trong truyện. Mình vẫn tìm thấy trong “Rừng Na-uy” những hình ảnh quen thuộc mà hầu hết các tác phẩm của ông đều có: những chú mèo, chiếc giếng cạn, rượu whisky,… Duy chỉ có một điểm khác biệt nhất, không hề có một yếu tố siêu hình, huyễn ảo nào (như phần lớn các tác phẩm của ông vẫn có), toàn bộ câu chuyện đều rất chân thực, chân thực đến mức khiến chúng ta có thể nhận thấy những con người đó, những tính cách đó, vẫn đang hiện hữu đâu đó quanh ta, hay trong chính con người ta vậy.
Về tên cuốn sách: “Norwegian wood” là tựa đề mà bác Haruki đã lựa chọn để đặt cho tác phẩm, một bài hát có nhịp điệu chậm và man mác buồn của The Beatles như chính nội dung chính xuyên suốt cả câu chuyện. Và, câu hát mở đầu của bài hát dường như cũng là tiếng lòng của Toru Watanabe:
“I once had a girl, or should I say she once had me” – “Tôi đã từng có một cô gái, đúng hơn là cô ấy đã từng có tôi”.
Nếu ai đã đọc và yêu mến cuốn này, thì sẽ không thể không đọc lần thứ 2, thứ 3, và hơn thế nữa. Nhưng mỗi lần đọc lại, bạn sẽ cảm nhận thêm được những điều mà mình chưa từng nhận thấy ở những lần đọc trước đó. Tuy nhiên, cuốn sách này, theo mình, không nên đọc khi chưa đủ trưởng thành (ít nhất là về mặt suy nghĩ, nhận thức), vì rất có thể bạn sẽ bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực đó.