“Người Hungary - số lượng chỉ khoảng 10 triệu người - sở hữu 15 giải Nobel, trong thế kỷ 20 đóng góp cho khoa học và văn hóa nhân loại không kém cạnh nước Đức 60 triệu người, đồng thời là những người ít nói, những cao bồi cô đơn, những kẻ ba hoa, ngông nghênh, nóng nảy trong quán rượu, những bà già ngồi lê đôi mách có thể thay thế hoạt động của cơ quan KGB hay CIA, những người khảng khái, những kẻ ranh ma…”
Đó là những gì mà chúng ta có thể hình dung ra về người Hungary trong cuốn sách của Lackfi János. Người Hungary - Họ là ai?, với nghệ thuật tự phê phán, tự trào hài hước, là một cuốn sách hấp dẫn và thú vị được chính Đại sứ quán Hungary tại Việt Nam giới thiệu và xuất bản. Lackfi János không chỉ viết cuốn sách này với niềm tự hào về đất nước mình mà còn có góc nhìn cởi mở, khách quan như một người nước ngoài. Vì vậy, bạn sẽ bắt gặp trong cuốn sách những câu chuyện lịch sử hào hùng và cả những thói xấu, những mặt tiêu cực của dân tộc này.
“Đất nước kiểu gì thế này?”
Một điểm đặc biệt của cuốn sách này so với các cuốn sách văn hóa khác, đó là cách kể chuyện hài hước và trào lộng của Lackfi János khi viết về chính con người của đất nước mình. Sự đùa cợt chế giễu của tác giả khi nói về những thói xấu của người Hungary khiến người đọc không chỉ cảm thấy thích thú, mà còn tự giác nhìn lại mình.
Để nói về thói quen tiêu thụ rượu của người Hungary, tác giả đã kể một câu chuyện ngắn. Một nhóm làm truyền hình muốn tìm hiểu về cuộc sống nông thôn, đã tìm đến một bác nông dân trong một làng nhỏ. Bác nông dân kể về một ngày bình thường của mình, bắt đầu lúc năm giờ sáng bằng cách tợp một ngụm pálinka mận (rượu chưng cất từ hoa quả mạnh trên 50 độ). Phóng viên vội ngăn lại, bảo rằng hình ảnh này thật không hay trong mắt người thành phố, bác hãy nói bác đọc gì đó thay cho uống rượu nhé. Vậy là bác nông dân sửa lại lời của mình:
Được. Sáng sớm dậy, tôi lướt nhanh qua một bài báo. Trong bữa sáng, tôi xem qua tờ nhật báo. Sau đó tôi thả gia súc, rồi ra đồng làm việc, đem theo một cuốn sách, thỉnh thoảng ngó đọc chút chút. Lúc ăn trưa tôi đọc thêm một chương, buổi chiều tôi làm trong xưởng, trong khi giở một cuốn tạp chí. Bữa tối tôi thận trọng lật vài trang, sau đó sang thư viện, cùng đọc với bạn bè. Thư viện đóng cửa lúc mười giờ, nhưng chúng tôi còn kéo nhau sang nhà Pista một lúc, hắn ta có xưởng in tại gia.
Hay khi kể về lịch sử, các cuộc giải phóng, cuộc chiến tranh, Lackfi János cũng khiến các câu chuyện trở nên thú vị và sống động. Tác giả viết về các cuộc đấu tranh vì tự do trong quá khứ của Hungary chống lại triều đình Áo, nền Quân chủ Habsburg hay chính thể Xô viết đều thất bại, kết thúc bằng sự đầu hàng của các vị lãnh tụ khi biết rằng sự giúp đỡ mà họ hy vọng từ phương Tây sẽ không bao giờ tới.
Không ai nói với những người Hung đó rằng, các con bài đã được phân chia sẵn, các cường quốc đang cắt móng tay, đang tán gẫu với Madame Pompadour, đang chơi bài Poker, hay đang ngủ gà ngủ gật sau bữa ăn trưa thịnh soạn. Rằng trong khi quân Hung đang quần nhau với quân Thổ, thì ở Viên, cà phê Thổ và Hành khúc Thổ Nhĩ Kỳ của Mozart đang trở thành mốt. Rằng trong khi dân Hung đang rên xiết dưới sự kìm kẹp của người Nga, thì ở Tây Âu nhiều thanh niên mắt rực sáng nhìn thấy sự xuất hiện của thiên đường cộng sản chủ nghĩa.
Với văn phong như vậy, các câu chuyện trong cuốn sách có độ dày khiêm tốn này cũng mang nhiều tầng ý nghĩa, ẩn chứa các câu chuyện văn hóa đặc trưng của Hungary. Theo báo Sóng Trẻ, dịch giả Giáp Văn Chung tại buổi ra mắt cuốn sách đã cho biết: “Khi thấy cuốn sách này chỉ có hơn 100 trang, tôi nghĩ rằng chỉ cần một tháng là mình có thể dịch xong. Nhưng khi bắt tay vào thực hiện thì nó không dễ như tôi tưởng. Vì văn phong của Lackfi János rất ngoắt ngoéo và phức tạp. Thứ hai, cũng có rất nhiều điển cố trong cuốn sách, nhiều sự kiện lịch sử, nhiều ẩn ý mà nếu chỉ dịch xuôi thì độc giả Việt Nam khó hiểu trọn vẹn. Tôi đã mất nhiều thời gian hơn để tra cứu và giải thích cặn kẽ từng chi tiết một, kéo dài thời gian dịch sách đến tận 2 tháng rưỡi”.
Người Hungary như thế nào?
Hãy nghe Lackfi János, một người Hungary, “nói xấu” người Hungary. Như các dân tộc khác, người Hungary cũng có các thói quen xấu, các tệ nạn và sự thay đổi đáng buồn của cuộc sống hiện đại so với quá khứ.
Ngoài việc sử dụng nhiều đồ uống có cồn và thích thức ăn đầy dầu mỡ, ở Hungary có những bà lão tằn tiện, lúc nào cũng đóng vai những chiếc camera cần mẫn chăm chú theo dõi những gì diễn ra xung quanh. Người Hungary cũng là những kẻ ba hoa. Các nhà văn Hungary thì phê phán thói nhàn tản, biếng nhác của người dân đã hàng thế kỷ, và tác giả đã miêu tả thói trì hoãn bằng một khúc quân hành Hungary, có câu hát về việc quân đội đã hết regiment (hết trung đoàn, tức là quân đội đã bị tiêu diệt):
Kossuth Lajos nhắn chúng ta rằng, ông đã hết regiment.
Nếu ngài nhắn một lần nữa, chúng ta đều phải lên đường.
Lackfi János cũng so sánh những biến đổi của Hungary trong thời hiện đại. Tục té nước vào lễ Phục sinh, thay vì dội nước lạnh trong sạch như xưa thì giờ là phun chai soda lạnh hay các loại nước hoa rẻ tiền khó ngửi. Các công trình kiến trúc nghệ thuật tuyệt mỹ qua những thăng trầm của lịch sử đã trở thành đống đổ nát và đá vụn…
Người Hungary cũng có thể tự hào vì những gì mà họ đã sáng chế: cây bút bi, kính áp tròng, kính 3D, khối rubik,... Với 15 giải Nobel và số lượng phát minh sáng chế đồ sộ, họ đóng góp cho khoa học và văn hóa nhân loại không kém cạnh người Đức. Chúng ta không thể phủ nhận họ là dân tộc tài giỏi và sáng tạo. Người Hungary cũng đã để lại dấu vết của mình ở khắp nơi trên thế giới: Madagascar, Himalaya, Bắc Cực, Alaska,... Tại những nơi này, các nhà thám hiểm, các nhà nghiên cứu người Hungary đã đặt chân đến và tạo nên những thành tựu, những khám phá nổi tiếng trong lịch sử.
Người Hungary gìn giữ ngôn ngữ khó nhằn của họ. Hungary là đất nước của rượu vang và người dân thì mến khách. Lịch sử Hungary cũng ghi lại những cuộc chiến anh dũng, quả cảm chống lại những quân đội và đế chế hùng mạnh muốn chinh phục họ.
Những lầm tưởng về người Hungary cũng được đính chính lại. Điển hình như người Hungary có một dòng máu cổ xưa man rợ, hay người Hungary vẫn tiếp tục lối sống của tổ tiên với những chú ngựa phi nước đại trên thảo nguyên. Tác giả thừa nhận một cách hài hước, đúng là người Hungary được sinh ra trên lưng ngựa, thay tã lót rồi học viết trên lưng ngựa, họ đi ngựa xuống metro mua một tách cà phê, chơi laptop và cài đặt lại hệ thống khi đang phi nước đại, chơi cờ, khâu vá, nấu nướng trên yên cương. Nhưng mà có một lưu ý thế này:
Chúng ta chớ hiểu sai vấn đề, nếu như trên các đường phố Hungary ta bắt gặp khá đông các nhân vật lưng còng, nom dáng vẻ công chức, cơ bắp nhẽo nhèo, mồ hôi nhễ nhại, mặt bạc phếch, đeo kính, ngoan ngoãn xách gà mổ sẵn đựng trong túi lưới về cho mẹ đĩ tiếp khách vì có sếp đến ăn tối. Có hai khả năng. Một là trong tâm hồn lai láng của “homo hungaricus modernus” cùng lúc có một tráng sĩ Hung được tôi luyện trên thảo nguyên, cánh tay rám nắng, mắt nheo nheo, tóc rậm bồng bềnh, nở nang và cường tráng đang phi ngựa trên thảo nguyên bao la. Hai là một kẻ như thế không phải là dân Hung đích thực, mà chỉ là sản phẩm cuối cùng của nền văn minh khốn khổ nào đó bị mắc kẹt trong thành phố.
Lời kết
Cuốn sách Người Hungary - họ là ai của Lackfi János, với sự thấu hiểu của một người bản địa và sự khách quan như một người nước ngoài, đem đến những thông tin và hình ảnh chân thực nhất về đất nước và con người Hungary. Đối với những ai có ý định đến thăm hay tò mò về Hungary, yêu thích tìm hiểu lịch sử văn hóa thì đây sẽ là cuốn sách hữu ích và đủ thú vị xứng đáng để bạn nghiền ngẫm.
Tác Giả: Khánh Huyền - Bookademy
Deal mua sách giá tốt hiện có: https://goo.gl/CSwiXA
---------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn
Tham gia Bookademy Team để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3