Cây cam ngọt của tôi của José Mauro de Vasconcelos đã tái hiện lại chân thực cuộc sống khốn khó, khó khăn và nghèo khổ của một thị trấn nhỏ. Cuộc sống đói nghèo đó đã khiến những thành viên trong gia đình mất đi nhân tính của họ và, tệ hơn, điều này đã hại chết thế giới trẻ thơ của cậu bé Zezé. Người đọc sẽ được đi vào thế giới ngây thơ và thú vị của cậu bé Zezé và, đồng thời, cũng cảm thấy chua xót cho số phận của cậu.

Thế giới trẻ thơ chua xót trong cuộc sống đói nghèo

“Em đã thấy anh là người bạn như thế nào của em rồi, đúng không Zezé? Này, em sẽ chẳng mất mát gì nếu nói cho anh biết em đã làm ‘chuyện đó’ như thế nào…”

“Totoca, em thề là em không biết. Em thực sự không biết.”

“Em nói dối. Ai đó đã dạy em học.”

“Em chẳng học gì cả. Chẳng ai dạy em hết. Trừ phi quỷ sứ dạy em trong giấc ngủ. Jandira nói quỷ sứ là cha đỡ đầu của em.”

Totoca bối rối. Anh thậm chí còn cốc đầu tôi mấy cái, cố bắt tôi phải nói cho anh biết. Nhưng tôi không biết mình đã làm được chuyện đó như thế nào.

“Chẳng ai tự học cái đó được.”

Nhưng anh không biết phải nói gì bởi vì chẳng ai thực sự nhìn thấy người nào dạy học tôi học gì hết. Đó là một bí ẩn.

 

Tôi vòng qua bàn và ôm bác thật chặt. Tôi cảm thấy đám tóc bạc của bác cọ vào trán mình. Tóc bác mềm thật đấy.

“Đây không phải vì con ngựa đâu ạ. Cháu sẽ làm cho bác một việc khác cơ. Cháu sẽ đọc.”

“Gì cơ, Zezé? Cháu biết đọc ư? Ai dạy cháu?”

“Chẳng ai cả.”

“Cháu nói dối.”

 

“Jandira, chị nhấc em lên được không? Em sẽ đọc những chữ kia.”

“Nói phét đủ rồi đấy, Zezé. Chị đang bận.”

“Cứ nhấc em lên một tí thôi rồi em sẽ cho chị xem.”

“Này, Zezé, nếu định giở trò gì thì mày liệu hồn.”

Chị nhấc tôi lên phía sau cánh cửa.

“Nào, đọc đi. Chị đang muốn xem đây.”

Vậy là tôi đọc, đọc thật. Tôi đọc câu cầu nguyện, cầu Chúa phù hộ cho gia đình chúng tôi và bảo vệ chúng tôi khỏi những linh hồn hiểm ác.

Jandira đặt tôi xuống. Miệng chị há hốc.

“Zezé, mày đã thuộc lòng câu đó phải không? Mày lừa chị phải không?”

“Jandira, em thề. Em có thể đọc mọi thứ.”

“Chẳng ai không học mà lại biết đọc cả. Là bác Edmundo dạy mày phải không? Hay bà?”

“Chẳng ai cả.”

Chị chạy đi lấy một tờ báo và tôi đọc không sai chữ nào. Chị kêu ré lên và gọi Glória. Glória trở nên lo lắng và đi gọi Alaíde. Trong vòng mười phút, hàng xóm của chúng tôi đã xúm lại để xem chuyện lạ.

 

“Khi nào lớn, anh sẽ mua một chiếc xe thật ngầu như xe của Manuel Valadares. Em nhớ không, ông người Bồ Đào Nha có lần đã đi qua chỗ chúng ta ở ga tàu khi chúng ta đang vẫy chào tàu Mangaratiba ấy. Chà, anh sẽ mua một chiếc xe đẹp như thế và chất đầy quà cho riêng em… Nhưng đừng khóc, vì vua thì đâu có khóc.”

Nỗi buồn căng đầy trong lồng ngực tôi.

“Anh thề anh sẽ mua một cái. Kể cả khi anh phải giết người cướp của…”

Giọng đang cất lên không phải của chú chim bé nhỏ bên trong tôi. Đó chắc hẳn phải là tiếng nói trái tim tôi.

Đó là cách duy nhất. Tại sao Chúa không yêu tôi? Đến cả con bò con lừa trong máng cỏ còn được Ngài yêu quý. Nhưng tôi thì lại không. Ngài đang trừng phạt tôi bởi vì tôi là con trai của quỷ. Ngài đang trừng phạt tôi bằng cách không tặng quà cho em trai tôi. Nhưng điều này không công bằng với Luís, nó là một thiên thần. Không một thiên thần nào trên thiên đường có thể tuyệt vời hơn nó…

Nước mắt bắt đầu rơi lã chã trên mặt tôi.

“Anh Zezé, anh đang khóc kìa…”

“Anh sẽ nín ngay thôi. Với cả anh không phải vua như em. Anh chẳng có gì tốt cả. Một thằng bé hư, hư thật sự… Chỉ thế thôi.”

Tôi gọi Totoca ngay khi vừa tỉnh giấc.

“Ra xem đi! Em nói sẽ có gì đó đấy.”

“Anh không quan tâm.”

“Được thôi, em quan tâm.”

Tôi mở cửa phòng ngủ, và trong nỗi thất vọng tràn trề của tôi, đôi giày trống không. Totoca bước từ phía sau tới, dụi mắt.

“Anh đã nói với em rồi mà, thấy chưa?”

Những cảm xúc hỗn độn trào lên trong lòng tôi. Tôi oán ghét, giận dữ và buồn bã. Không kìm nổi lòng, tôi buột miệng, “Thật kinh khủng khi có một người cha nghèo!”

 

“Chà, vậy đấy. Mọi người trong gia đình ta đều là người tốt cả. Vậy thì tại sao Chúa không đối xử tử tế với chúng ta chứ? Cứ thử đến nhà bác sĩ Faulhaber mà xem bàn ăn nhà ông ấy to cỡ nào, đồ ăn chất cao ra sao. Cả nhà Villa-Boas. Và nhà của bác sĩ Adaucto Luz nữa, chán chả buồn nói…”

Lần đầu tiên tôi thấy anh Totoca gần như phát khóc.

“Đó là lý do anh nghĩ Chúa Jesus muốn sinh ra nghèo khổ chỉ để thể hiện mà thôi. Sau đó Ngài nhận ra chỉ giàu mới tốt… Nhưng thôi đừng nói về điều này nữa. Những gì anh vừa nói có thể là trọng tội đấy.”

Thế giới trẻ thơ kỳ diệu trong cuộc sống đói nghèo

Chúng tôi đến gần cái chuồng gà cũ. Trong chuồng, hai con gà mái lông sáng màu đang mổ mổ xuống đất, còn con gà mái đen già khụ thì lành đến nỗi chúng tôi còn có thể gãi đầu nó.

“Trước tiên chúng mình mua vé đã. Nắm tay anh nào, bởi vì trẻ con dễ bị lạc ở chỗ đông người như thế này lắm. Nhìn xem, ngày Chủ nhật ở đây thật nhộn nhịp phải không?”

Luís nhìn quanh, thấy khắp nơi toàn người là người bèn nắm chặt tay tôi.

Tại quầy vé, thấy khắp nơi toàn người là người, bèn nắm chặt tay tôi.

Tại quầy vé, tôi ưỡn bụng và hắng giọng, ra vẻ quan trọng. Tôi cho tay vào túi quần và hỏi người phụ nữ ở quầy, “Miễn vé đến mấy tuổi nhỉ?”

“Năm.”

“Vậy thì cho một vé người lớn.”

Tôi bức hai chiếc lá cam làm vé và chúng tôi bước vào.

“Con trai, trước hết chúng ta sẽ đến xem những con chim đẹp như thế nào nhé. Nhìn kìa, những con vẹt thường, vẹt đuôi dài, vẹt Nam Mỹ với đủ mọi màu sắc kìa. Những con lông sặc sỡ ở đằng kia là vẹt Nam Mỹ đỏ.”

Mắt em tôi lồi ra vì thích thú.

Chúng tôi đi loanh quanh, ngắm nghía mọi thứ. Chúng tôi nhìn ngó nhiều đến nỗi tôi còn để ý thấy Glória và Lalá ở đằng sau mọi thứ khác, đang ngồi trên ghế băng bóc cam. Lalá đang nhìn tôi… Có khi nào các chị đã phát hiện ra chăng? Nếu vậy thật thì chuyến thăm vườn thú đó sẽ kết thúc kèm theo một cú phát ra trò vào mông ai đó. Và ai đó ấy chỉ có thể là tôi mà thôi.

“Tiếp theo là gì vậy, Zezé, giờ chúng ta sẽ xem gì hả anh?”

Tôi lại hắng giọng và lấy lại điệu bộ vừa rồi. “Ra đằng kia xem khỉ nào. Bác Edmundo gọi chúng là linh trưởng.”

Chúng tôi mang mấy quả chuối theo và ném cho lũ khỉ. Chúng tôi biết mình không được phép làm thế, nhưng những người trông coi vườn thú còn đang bận túi bụi bởi có quá đông khách tham quan.

 

“Em thích cây cam ngọt hơn đám cây xấu xí này.”

“Ở đâu cơ?”

Tôi dẫn chị đi xem cây cam.

“Cây cam nhỏ xinh quá này! Nó không có một cái gai nào. Nó trông rất đặc trưng, đến mức nhìn từ xa ta cũng có thể nhận ra nó là một cây cam ngọt. Nếu chị bé như em, chị cũng chẳng muốn cây khác đâu.”

“Nhưng em muốn một cây to cơ.”

“Nghĩ kỹ mà xem, Zezé. Cây này vẫn còn nhỏ. Nó sẽ lớn lên thành một cây to – em và nó sẽ cùng lớn lên. Em và nó sẽ hiểu nhau như an hem. Em có thấy cái cành kia không? Nó là cành duy nhất, đúng vậy thật, nhưng nó hơi giống một con ngựa được sinh ra chỉ để cho em vậy.”

 

“Ngồi lên cành của tớ đi.”

Tôi làm theo.

“Nào, lắc lư người và nhắm mắt lại.”

Tôi làm như cây cam nói.

“Cậu nghĩ sao? Cậu đã bao giờ có con ngựa nào oách hơn chưa?”

“Chưa từng. Tuyệt quá. Tớ sẽ cho em tớ con ngựa Vua Bạc. Cậu sẽ thực sự thích thằng bé cho xem.”

Tôi trèo xuống, thấy yêu cây cam nhỏ của mình.

“Này, tớ định thế này nhé. Bất cứ khi nào có thể, thậm chí trước khi chúng tớ chuyển tới đây, tớ sẽ đến trò chuyện với cậu. Bây giờ tớ phải đi đây. Mọi người đã ra cổng chuẩn bị về rồi.”

“Nhưng bạn bè không tạm biệt nhau kiểu ấy đâu.”

“Suỵt! Chị tớ đến đấy.”

Glória đến đúng lúc tôi đang ôm cái cây.

“Tạm biệt nhé, bạn của tôi. Bạn là sinh vật đẹp nhất trên đời!”

Thế giới trẻ thơ dần biến mất

“Hôm na em đã bị đòn ba lần rồi, Gló ạ.”

“Chẳng lẽ em không đáng bị đánh à?”

“Không phải vậy. Chỉ là vì không ai yêu thương em hết, mọi người trút hết giận dữ lên em.”

Trái tim mười lăm tuổi của Glória bắt đầu tan chảy và tôi có thể cảm nhận được điều đó.

“Em nghĩ tốt nhất ngày mai một chiếc xe hơi trên đường quốc lộ cán chết em đi cho rồi.”

 

Tôi nhìn ông cảm kích.

“Cháu là cậu bé dũng cảm đấy, nhóc.”

Tôi mỉm cười trong đau đớn, nhưng đằng sau cơn đau ấy, tôi vừa mới phát hiện ra một điều quan trọng. Ông người Bồ giờ đây là người tôi yêu quý nhất trên đời.

 

Pinkie vẫn đang dỗi.

“Này, Pinkie, cậu không cần làm thế đâu. Ông ấy là bạn tốt nhất của tớ. Nhưng cậu là vị vua đích thực của cây cối trong vườn, cũng như Luís là vua đích thực của các anh em trai tớ ấy. Trái tim chúng ta cần phải đủ lớn để có chỗ cho tất cả mọi thứ chúng ta yêu thương, cậu biết đấy.”

 

“Vậy, như thế có nghĩa rằng bây giờ chúng ta đã là bạn thực sự, đúng không nào?” ông hỏi.

“Vâng.”

“Vậy ta hỏi cháu một điều được không?”

“Được ạ, thưa ông.”

“Cháu không muốn lớn thật nhanh để có thể giết chết ta nữa, đúng không?”

“Không ạ. Cháu sẽ không bao giờ làm chuyện đó đâu.”

 

Tôi nhích lại gần ông và ngả đầu lên cánh tay ông.

“Ông Bồ ơi!”

“Sao?”

“Cháu chẳng muốn xa ông chút nào, ông biết không?”

“Tại sao?”

“Bởi vì ông là người tốt nhất trên dời. Không ai đối xử tệ với cháu khi cháu ở bên ông và cháu cảm thấy trong tim cháu có một mặt trời hạnh phúc.”

 

May cho tôi là Glória đã nghe thấy tiếng ồn ào. Chị ở bên hàng xóm, đang tán gẫu với cô Rosena thì nghe thấy tiếng kêu gào bèn chạy vội về. Chị xộc vào phòng khác như một cơn gió mạnh. Không ai động gì đến chị và khi nhìn thấy mặt tôi be bét máu, chị gạt Totoca sang một bên và cũng đẩy cả Jandira ra ngoài, không màng đến chuyện Jandira là chị cả. Tôi nằm sóng soài trên sàn gần như không mở nổi mắt, thở khò khè. Chị đưa tôi vào phòng ngủ. Tôi không khóc, nhưng Vua Luís đã trốn trong phòng mẹ và đang gào toáng lên, sợ hãi vì họ đánh tôi dữ quá.

Glória chửi rủa.

“Rồi sẽ có ngày các người giết chết đứa bé này mất và rồi sẽ thế nào nữa hả, đồ quái vật không tim?”

 

Tôi lẩm bẩm thốt ra câu nói có lẽ là lời buộc tội nặng nề nhất đối với cuộc đời mình.

“Mẹ ơi, đáng lẽ con không nên được sinh ra trên đời này. Đáng lẽ con nên giống như quả cầu của con…”

 

Nhưng chị không biết cuộc cách mạng đang diễn ra trong tôi. Không biết điều tôi đã quyết định. Tôi đã đổi những cuốn phim. Tôi không còn dính dáng gì đến những chàng cao bồi và người da đỏ nữa. Từ giờ trở đi tôi chỉ muốn xem phim tình cảm, với thật nhiều nụ hôn và những cái ôm, trong đó mọi người đều yêu quý nhau. Vì tôi chẳng được tích sự gì, sinh ra chỉ để bị đánh đập thôi, nên ít nhất tôi có thể xem những người khác yêu quý nhau.

 

“Cháu sẽ không nói dối ông. Cháu thực sự không chắc lắm. Cháu học bài đó bởi vì cháu học mọi thứ. Bởi vì nó là một bài hát hay. Cháu không để ý nó có nghĩa như thế nào. Nhưng cha đánh cháu thậm tệ ông Bồ ạ. Nhưng cũng chẳng sao.” tôi sụt sịt. “Cháu sẽ giết ông ấy.”

“Gì cơ, nhóc? Cháu sẽ giết cha cháu ư?”

“Đúng vậy. Cháu đã bắt đầu rồi. Không phải giết ông ấy có nghĩa là chộp lấy khẩu súng lục của Buck Jones và bắn bùm! Không cần phải thế. Ông có thế giới một người nào đó trong trái tim ông. Không yêu người đó nữa. Và thế là một ngày nào đó người đó sẽ chết.”

“Đó là lúc đầu thôi. Nhưng sau đó cháu đã giết ông theo cách ngược lại. Cháu đã làm ông chết đi và sau đó ông tái sinh trong tim cháu. Ông là người duy nhất cháu thích, ông Bồ ạ. Người bạn duy nhất cháu có. Không phải vì ông cho cháu thẻ bài, soda, kẹo và bi… Cháu xin thề đó là sự thật.”

“Nhưng mọi người đều yêu cháu. Mẹ cháu, thậm chí cha cháu. Chị cháu Glória, Vua Luís… Và cháu đã quên cây cam nhỏ của mình rồi ư? Pinkie… Cháu gọi nó là gì nhỉ?”

“Bạn Yêu ạ.”

“Vậy…”

“Giờ thì khác rồi, ông Bồ ạ. Thật ra, Bạn Yêu chỉ là một cây cam nhỏ thậm chí không có hoa… Nhưng không như ông. Ông là bạn cháu và đó là lý do tại sao cháu xin đi một vòng trên chiếc xe hơi của ‘chúng ta’, chiếc xe mà chẳng bao lâu nữa sẽ chỉ còn là của ông thôi. Cháu đến để từ biệt ông.”

 

Tôi vô thức đứng dậy. Tôi cảm thấy buồn nôn khủng khiếp và cả người đổ mồ hôi lạnh. Tôi rời khỏi bàn và đi ra cửa. Tôi thậm chí gần như không nhận ra khuôn mặt của cô Cecília Paim đang đi tới ngăn tôi lại. Có lẽ cô đã nhìn thấy sắc mặt tái nhợt của tôi.

“Có chuyện gì vậy, Zezé?”

Nhưng tôi không thể trả lời. Nước mắt tôi giàn giụa. Rồi như thể một cái chốt bật mở và tôi lao đi, thậm chí chẳng buồn nghĩ đến văn phòng cô hiệu trưởng. Tôi ra bên ngoài, quên cả đường quốc lộ, quên tất cả. Tôi chỉ muốn chạy và chạy cho đến khi tới được chỗ đó. Tim tôi còn đau hơn bụng tôi và tôi chạy một mạch dọc đường Casinhas.

 

“Tại sao người ta lại nói cho bọn trẻ biết nhiều chuyện như vậy trong khi chúng còn bé như thế?”

Ông Bồ yêu quý của cháu, sự thực là người ta đã cho cháu biết mọi chuyện quá sớm.

Lời kết

Qua Cây cam ngọt của tôi, mình cảm nhận được rằng chính sự nghèo khó ấy đã khiến con người mất đi nhân tính và đã khiến những em trẻ thơ không thể sống với cuộc sống thú vị, ngây thơ mà các em nên có. Mặc dù câu chuyện đã khép lại một cách buồn bã và tiếc nuối nhưng cái kết cũng muốn nói lên rằng, ở thời đó, những cậu bé, cô bé như Zezé khó có thể có một cuộc sống tốt đẹp và vui vẻ.

Hình ảnh: Thiện Thảo - Bookademy

--------------------------------------------------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Xem thêm

"..Tưởng nhớ em trai Louis và chị gái Gloria của tôi, Louis đã từ bỏ cuộc sống ở tuổi hai mươi và Gloria cũng đã làm thế ở tuổi hai mươi tư, vì nghĩ rằng cuộc sống này không có gì đáng sống..”

 Khi còn nhỏ con người luôn muốn bảo vệ thế giới riêng của mình, và trong mắt trẻ thơ đó .. cái cây, cái chổi đót, con chó bông hoặc chú mèo mướp già cũng đều có linh hồn và biết lắng nghe những gì mà trẻ con kể, còn bố mẹ thì cười nghĩ là trẻ con nó nô đùa hoặc lẩm bẩm, đến khi làm cha, làm mẹ rồi dường như chúng ta quên hết mọi điều ấy và áp đặt suy nghĩ người lớn lên trẻ con với một tấm mác vô cùng mĩ miều “Mẹ là nghĩ cho con, lớn lên rồi con sẽ hiểu” hoặc là mẹ đã quên ký ức hồi bé của mình và có thể là mẹ nghĩ những điều đó thật viển vống !

Mỗi một trẻ con ra đời sẽ có một thiên thần đến bảo vệ, thiên thần đó sẽ giúp trái tim biết rung động những điều nhỏ nhất, “nghe được” cây cối trò chuyện, và rồi theo dòng thời gian khi trái tim chai sạn dần, “chú chim bé nhỏ” sẽ rời cậu ấy đi để trở về với Chúa, và theo mình cái mà đứa trẻ nói chuyện với cây cam chính là nói chuyện với vị thiên thần trong tâm hồn mình

Tôi vẫn cứ áy náy về việc chọn hình ảnh cây cam của tác giả,tại sao lại là cây cam, có thể thực tế câu chuyện như vậy hay liệu ông ấy có muốn gửi gắm gì thêm không, bởi giống cam vốn không phải là loài tự nhiên, nó là sản phẩm lai giữa cây quýt và cây bưởi, phải chăng chính Zeze cũng vậy, cậu ấy không được sống một cách thoải mái như cái cách mà độ tuổi cậu ấy đáng được hưởng, sáu tuổi, à ghi tuổi thật chứ, năm tuổi, cậu ấy phải lai tạp giữa suy nghĩ người lớn và tính cách trẻ con ( và chắc rằng đa số trẻ em thời kỳ đó đều như thế )

Brasil những năm 1968 dưới sự cai trị độc tài, hà khắc, nó hà khắc như cái cách mà người cha, người chị đánh Zezé vì đôi khi nó nghịch, ham chơi quá, nhưng đôi khi chẳng vì lý do gì, hàng xóm láng giềng cũng vậy, họ đôi khi nói quá lên những gì họ thấy, và cậu lại là nạn nhân của những lần bạo hành đó !

Bao nhiêu phần trong những trận đánh là để dạy dỗ cậu và bao nhiêu phàn để giải tỏa sự áp bức, ngột ngạt bởi vì chữ “Nghèo”, để rồi chính thằng bé tuổi đó phải tự nói với bản thân là “Chúa Hài Đồng chỉ thích người giàu thôi !” Chúa không để ý đến những gia đình nghèo như nó đâu, và Giáng sinh còn “kỷ niệm” cho nó một con quỷ trỗi dậy, một ngày giáng sinh buồn khi phải nhịn đói đi lang thang lau giày để kiếm tiền mua gói thuốc lá đắt nhất tặng người cha vốn đang chất dần chết mòn trong nhà vì thất nghiệp !

“Đừng khóc, con trai,nếu con cứ dễ xúc động như thế này thì trong cuộc đời con sẽ còn phải khóc nhiều lắm đấy”

Dường như khi tôi đọc vừa có hai luồng suy nghĩ, một luồng suy nghĩ khi sống trong tuổi thơ, một luồng là dưới tư cách một người làm cha. Có ai ngờ đâu một đứa trẻ lại thốt lên nức nở “ Giá mà con chưa từng được sinh ra”, nghe có đau xót không ?

Bạn sẽ nhận ra rằng, những suy nghĩ người lớn đó không phải do ông người Bồ hay ông Ariovaldo dạy bảo, những con người đáng quý đó chỉ là những người đồng hành trong đời cậu ấy, không hơn, không kém !

Chính cuộc sống đã dạy cho cách suy nghĩ già hơn tuổi đó, mà cuộc sống của những đứa trẻ nghèo, nói về trẻ em nghèo thì không thiếu những tác phẩm kinh điển như Người đưa diều, đứa trẻ thứ 44, trong gia đình hoặc không gia đình.. mỗi đứa trẻ là một hoàn cảnh, nhưng dường như chúng đều đó một khát vọng mãnh liệt để sống vượt nghịch cảnh.

Một cậu bé tốt lớn lên sẽ làm một người đàn ông có trách nhiệm, cách mà cậu đứng ra bảo vệ anh trai Totoca hay câu em trai bé bỏng– “hoàng đế” Luis hoặc là cách cậu quan tâm đến cô giáo có bộ ria mép Cecilia Paim, mọi người đều cố gắng gieo vào đầu cậu là một con quỷ, nhưng bằng một cách nào đó cậu lấy luôn tỏa sáng

Có người nói rằng đó là một cái kết buồn và quyển sách được Nhã Nam thổi phồng hơi quá, bản thân tôi nghĩ khác, thậm chí tôi đánh giá Cây cam ngọt của tôi còn cao hơn Nhà giả kim, cái kết không hoàn mỹ nhưng là cái kết đẹp, khi bạn đồng hành và cây cam bước ra khỏi đời cậu, nhưng phía trước cậu là một tương lai sáng hơn, cha có công việc ổn định, cậu thoát khỏi định kiến và được đối xử ân cần hơn, điều mà cậu hoàn toàn xứng đáng.

Đóng cuốn sách lại, tôi vẫn thầm ước, tất cả trẻ em trên thế giới này đều xứng đáng được sống hạnh phúc, Cây cam ngọt của tôi như một tấm gương để mỗi người lớn chúng ta nhìn vào và rút ra một bài học, và tôi tự hỏi câu nói “ Trẻ con khôn trước tuổi “ là một lời khen đứa trẻ hay chính là một lời thầm trách người lớn chúng ta vậy ?



 

Như trên bìa sách có ghi “Chuyện về một cậu bé trên hành trình tìm khám phá nỗi đau và tình yêu thương”.Và cậu bé năm tuổi đó là Zezé.

Zezé là một cậu bé thông minh, tinh nghịch và “ lớn trước tuổi” . Đầu chuyện Zezé bị gắn mác là một cậu bé khá “hư”, những trò quậy phá của cậu có thể gây nguy hiểm cho người khác, mà cậu không hề biết.Và ở thời đấy cách duy nhất dạy trẻ “hư” là đánh- cậu bị đánh rất nhiều, có những trận đòn thậm chí cậu còn không biết mình sai ở đâu.

“ Người lớn từng làm trẻ con, nhưng trẻ con chưa từng làm người lớn” Dù cậu bé có hư nhưng không có nghĩa là cậu bé đáng bị đánh đúng không nào?Nhưng có lẽ cái nghèo, một người cha đang thất nghiệp, gánh nặng “cơm áo gạo tiền” để nuôi sống gia đình đông con đè lên vai người mẹ. Hay chỉ là tư tưởng của thời đó, khiến cho gia đình cậu bé không đủ kiên nhẫn để chỉ cho cậu bé biết mình sai ở đâu?.

“ Trái tim chúng ta cần phải đủ lớn để có chỗ cho tất cả mọi người chúng ta yêu thương” vì “ bất kể ai có mặt trên đời đều có lý do”Zezé tự thấy trong mình có một phần xấu xa, nhiều lúc cậu bé còn không thể ngăn “nó” lại. Nhưng cậu bé ấy vẫn lan toả hạnh phúc,tình yêu thương đến mọi người bằng trái tim lương thiện, tinh tế. Mình nghĩ những trò quậy phá của cậu bé làm là những biểu hiện bình thường của đứa trẻ năm tuổi, thiệt thòi là cậu không được dạy dỗ đúng cách.Có một Zezé nghịch ngợm đúng lứa tuổi, và cũng có một Zezé hiểu chuyện đến đáng thương.

Trong chuyện Zezé có hai người bạn thân nhất  là cây cam nhỏ Pinkie( người bạn tưởng tượng của cậu) và ông Bồ ( người bạn bí mật của cậu)

Cây cam nhỏ là người mà Zezé có thể chơi cùng, tâm sự cùng và là người hiểu cậu. Còn ông Bồ là người cho cậu tình yêu thương và dạy cậu trở thành một đứa trẻ ngoan. À, nói ông Bồ dạy thì cũng không hẳn, mà là sự tử tế và tình yêu thương ông dành cho Zezé, đã khiến cậu tự muốn trở thành một đứa trẻ ngoan. Tuy gia đình không dạy cậu không yêu thương cậu đúng cách, nhưng cậu gặp được ông Ariovaldo bán sổ in bài hát, cô giáo, ông Bồ,… đều rất yêu quý cậu bé.Mình đã nghĩ đó là sự bù đắp cho những thiếu sót của gia đình cậu. Nhưng không cùng một lúc ông trời lại lấy đi của cậu hai “thứ” mà cậu yêu quý nhất là :cây cam nhỏ và ông Bồ. Lần đầu tiên, cậu bé  biết được nỗi đau thật sự là gì.

Kết chuyện, gia đình đã hiểu ra và biết cách yêu thương cậu, nhưng mình thấy sự mất mát mà cậu bé 5 tuổi phải chịu khi ấy là quá lớn. Dù sau đó mọi chuyện đã qua đi, nhưng nó vẫn để lại trong lòng cậu bé bao niềm day dứt.Zezé năm 48 tuổi vẫn nói”Tại sao người ta lại nói cho bọn trẻ biết nhiều chuyện như vậy trong khi chúng còn bé như thế?”

 


Mình vừa kết thúc cuốn sách “Cây cam ngọt của tôi” với một tâm trạng khó tả. Cuốn sách gây đã một thời gian mà đến hôm nay mình mới tìm mua để đọc. Tựa đề “Cây cam ngọt” mà sao nội dung lại “chua xót” đến thế. 

Đây là cuốn tự truyện của cậu bé Zezé khi cậu chỉ mới 5 tuổi - một cậu nhóc được mọi người đánh giá là khôn trước tuổi. Zezé thường xuyên bị ăn đòn bởi những trò quậy phá xóm làng, chính vì thế mà cậu bị các anh chị trong nhà coi là một đứa trẻ hư. Zezé là cậu bé thông minh, hiếu động và có một trí tưởng tượng tuyệt vời. Cậu đã biến mảnh vườn nhỏ của nhà thành một vườn bách thú với những loài vật “tự phong” hay tưởng tượng cây cam ngọt sau nhà có thể trò chuyện, tâm sự cùng mình. Tinh nghịch hiếu động như thế nhưng bên trong cậu bé 5 tuổi “cụ non” này là một trái tim giàu lòng trắc ẩn. Zezé luôn biết cách quan tâm đến người khác dù không được mọi người quan tâm, hay thậm chí là đối xử tệ (theo mình cảm nhận).

Phần đầu cuốn sách tác giả đưa người đọc bước vào thế giới của cậu bé Zezé bằng cách nhẹ nhàng và cũng đầy hoài niệm. Vậy mà đến phần 2, những cơn sóng cảm xúc bắt đầu cuộn trào lên trong mình. Đầu tiên là đau - “đau” thay cho những cơn đau từ 2 trận đòn của Cha và Anh Chị giáng xuống Zezé, “đau” thắt trong lòng bởi không nghĩ rằng, và cũng chẳng tưởng tượng nổi một đứa bé 5 tuổi sao lại phải chịu đựng cơn đau về cả xác thịt lẫn tinh thần như thế. Đến đây thì mình đã thực sự rơi nước mắt - thương Zezé mà mình thắt lại. Tiếp đến là sự phẫn nộ. Mình đã phải thốt lên rằng tại sao là Cha, là Anh chị, là những người thân ruột thịt lại ra tay tàn nhẫn với đưa trẻ còn mới bắt đầu đi học như thế? Họ không thương Zezé chăng? Hay trong lòng họ vốn dĩ chẳng có lương tâm?

Trái ngược với cách cư xử đó là sự trìu mến, quan tâm đầy yêu thương từ cô giáo và ông Bồ dành cho Zezé. Ở trường Zezé luôn là học sinh xuất sắc, chưa bao giờ vi phạm lỗi gì đến mức Zezé tự nhận mình là đứa trẻ hư hỏng khi ở nhà cô giáo một mực không tin. Cô thương cậu bé nghèo khổ nên hay cho tiền Zezé mua bánh ngọt, cô hiểu cậu là người có trái tim nhân hậu và biết quan tâm đến mọi người. Vì thế. Zezé không “nỡ” nghịch ngợm ở trường để không làm cô thất vọng và phiền lòng. 

Bên cạnh ông Bồ Zezé cũng thế, cậu luôn nghe những lời ông nói, hứa với ông sẽ ngoan, không nói tục nữa, kể cả từ “đ~t”. Trong lòng cậu bé, ông Bồ là người quan trọng nhất, là người bạn tuyệt vời và là người cha đích thực. Ông cũng yêu quý Zezé thật lòng, lo lắng khi cậu bị thương, bất an khi không có liên hệ gì với cậu, ông cho cậu là người “đồng sở hữu” của mọi tài sản của ông, là người bạn và người con trai cưng. Ông Bồ luôn coi Zezé là đứa trẻ ngoan, thông minh, tuy có hiếu động và tinh nghịch nhưng điều đó không phải là hư hỏng. 

Vậy tại sao ở nhà Zezé luôn bị coi là đứa trẻ hư nhưng với cô giáo và ông Bồ thì Zezé hoàn toàn ngược lại?

Mình tự hỏi phải chăng thái độ, hành vi của Zezé ảnh hưởng bởi những gì mà người lớn đối xử với cậu bé?

Vì cha mẹ, anh chị em trong nhà và cả làng xóm láng giềng đều cho rằng cậu hư đốn, mọi tội lỗi đều xuất phát từ cậu bé mà ra, vậy nên trong đầu Zezé đã mặc định cậu là người như vậy, trong cậu luôn có con quỷ nó có thể sai khiến cậu làm hành động sai trái bất kỳ lúc nào. Nhiều lần Zezé biết chắc sẽ ăn đòn no nếu thực hiện hành vi nào đó nhưng rồi cậu vẫn làm và cho rằng lúc đó dòng máu quỷ đã trỗi dậy, thôi thúc cậu làm điều đó. 

Đấy là với suy nghĩ của Zezé khi đã bị mọi người gắn mác hư hỏng, còn với mình đó là biểu hiện của một thiên kiến đã ăn sâu vào tâm trí con người. Cậu bé vô tình đã bị nhồi nhét tư tưởng ấy vào trong đầu từ rất lâu, để rồi những hành động cậu thực hiện dù biết là sai nhưng vẫn làm đâu đó là vì để xứng đáng với danh xưng đó mà thôi. 

Ở nhà làm gì có ai hiểu Zezé, làm gì có ai lắng nghe cậu bé tâm sự ngoài cây cam ngọt sau vườn đâu chứ. Và cây cam thì làm sao giải quyết được hết tất cả những vấn đề mà Zezé đang gặp phải?

Ngược lại, cả cô giáo và ông Bồ đều có điểm chung đó là tin tưởng và thấu hiểu Zezé. Họ trao cho Zezé sự yêu thương đúng nghĩa mà một cậu bé 5 tuổi cần có. Họ thật tâm muốn lắng nghe và chia sẻ với những câu chuyện của cậu bé. Đặc biệt ông Bồ - người bạn tốt nhất của Zezé, ông đã dạy cậu biết thế nào là trìu mến, thế nào là tốt đẹp để em trưởng thành thuần khiết và vẹn nguyên. Vì thế, Zezé sao có thể thực hiện những hành vi khiến họ thấy thất vọng cơ chứ?

Trẻ em luôn rất nhạy cảm, đặc biệt ở độ tuổi đang phát triển và hình thành tính cách như Zezé thì bất kỳ lời nói, hành động nào của người lớn cũng ảnh hưởng đến suy nghĩ, hành vi của trẻ. 

“Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai” 

Vì vậy, hãy luôn dành yêu thương và giúp trẻ có một môi trường phát triển tốt nhất!

Đây là cảm nhận của mình sau khi đọc cuốn sách “Cuốn cam ngọt của tôi” sẽ có phần hơi cá nhân và cảm tính một chút. Còn bạn thấy sao về cuốn sách này, hãy comment cho mình biết nhé!

 

Có đáng là cuốn sách nhất định phải đọc một lần trong đời?

Phân nửa số bài review trên các group đọc sách đều đánh giá Cây cam ngọt của tôi  - José Mauro de Vasconcelos là cuốn sách nhất định phải đọc một lần trong đời, thậm chí luôn nằm trong top những cuốn sách được highly recommend khi có người hỏi gợi ý sách. Liệu cuốn sách có thực sự tuyệt vời như những lời khen dành cho nó hay không? Và nó có xứng đáng với được xếp vào danh sách những cuốn sách nhất định phải đọc không? Theo mình là không.

Mình công nhận tác giả José Mauro de Vasconcelos đã làm rất tốt việc lấy đi nước mắt của người đọc bằng cách khơi gợi lên sự u ám và chát chúa của cái nghèo trong con xóm nhỏ ngoại ô, sự thương cảm cho số phận bất hạnh của cậu bé Zezé hồn nhiên vô tư lự. Giọng kể tản mát, nhẹ nhàng giúp độc giả dễ dàng tiếp cận với tác phẩm.

Nhưng ngoài việc khơi gợi ở độc giả lòng thương xót cho nhân vật, Cây cam ngọt của tôi không làm được gì hơn thế. Nửa đầu cuốn sách có cốt truyện rời rạc, không có sự ăn nhập, khiến mình cảm tưởng như những dòng nhật ký ngây ngô của một đứa trẻ, nhưng lại được kể bằng giọng văn của một người từng trải qua những nghiệt ngã của cuộc đời, nên không hề có sự hồn nhiên con trẻ theo đúng nghĩa. Trong những phân đoạn cuối cùng khi ánh sáng hy vọng vụt mất khỏi tay Zezé, mình đã thất vọng khi tác giả không đào sâu hơn vào tâm lý nhân vật, khắc hoạ chi tiết hơn sự đau đớn, mất mát lẫn bất lực của Zezé. Kết thúc quá đỗi đột ngột đem lại cho mình cảm giác chưng hửng, khiến câu chuyện trở nên nhạt nhẽo đi thay vì "ám ảnh" như những gì được review. José Mauro de Vasconcelos đã mô tả tâm lý nhân vật rất ổn trong nửa đầu và giữa cuốn sách, nhưng đến cao trào thì lại bộc lộ sự cạn kiệt cả về cảm xúc lẫn câu từ.

Không chỉ vậy, mình đã kỳ vọng nhiều hơn vào tính nghệ thuật của tác phẩm văn học được coi là kinh điển của một quốc gia. Nhưng mình không tìm thấy được sự đẹp đẽ của ngôn từ phong phú, những ẩn dụ, tầng tầng lớp lớp nghĩa đen nghĩa bóng đan xen và bao phủ trong đó.

Vậy mình có recommend mọi người đọc Cây cam ngọt của tôi không? Mình có. Mình khuyên mọi người đọc cuốn sách này để cảm nhận cái nghèo chua chát trong bối cảnh những năm 20 của Brazil, sự khắc nghiệt trong số phận của nhân vật Zezé, để thấy trân trọng hơn với những gì mình đang có. Nhưng điều đó không có nghĩa cuốn sách này được tôn lên đến mức thành tác phẩm đáng phải đọc một lần trong đời. Bởi tính nghệ thuật, sự sâu sắc khiến người đọc muốn khai phá và gợi mở trong tầng tầng lớp nghĩa của cuốn sách này chưa đủ.

Cây cam ngọt của tôi xứng đáng với vị trí một cuốn sách đọc để chữa lành và bồi đắp tình yêu thương, nhưng chưa phải là một tác phẩm văn học nghệ thuật đúng nghĩa.


 


REVIEW tiểu thuyết "CÂY CAM NGỌT CỦA TÔI" - được xuất bản vào năm 1968 và được sử dụng cho các lớp học văn của các trường tiểu học ở Brazil.  (Cảnh báo bài viết dài)

---------------------------------------------------

Tiểu thuyết được kể lại dưới góc nhìn, suy nghĩ của một cậu bé mới chỉ có 5 tuổi - Zezé, sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo (nếu ko muốn nói là vô cùng nghèo) tại Brazil, tiểu thuyết chính là diễn biến nội tâm của cậu bé Zeze qua quá trình cậu yêu thương và khám phá nỗi đau.

Ban đầu, lúc mua cuốn sách này dựa trên những review ngắn gọn trên tiki, mình nghĩ đây chỉ là một câu chuyện đơn giản được kể dưới góc nhìn của một đứa trẻ thôi, vì thế nó sẽ rất nhẹ nhàng, ngây thơ và có thể xen lẫn bồng bột. Mình đã nghĩ, chỉ có nhiêu đó thôi, nhưng hoá ra càng đọc, mình càng thấy buồn. Không phải là buồn man mác, mà là buồn đến nỗi sách có 2 phần, thì mình cứ khóc nguyên cả cái phần 2 ấy thôi, đến nỗi giờ đọc xong rồi, nhìn thấy cuốn sách mình lại thấy buồn, lại thấy thương cho Zezé. 

-----------------------------------------------------------

Tại sao lại thương ư? Vì mình yêu quý Zezé, nếu ko có lòng yêu quý, liệu chúng ta có thể thương ko? Thương vì cậu bé mình yêu quý lại phải chịu sự đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần KINH KHỦNG đến như vậy. Mình yêu quý Zezé vì cảm nhận được qua cuốn sách rằng...

Zezé là một cậu bé thông minh. Zezé chỉ mới 5 tuổi thôi vậy mà đã có thể đọc rành rọt và chính xác. Vì thế gia đình đã để Zezé đi học lớp 1 khi cậu chưa đủ sáu tuổi.

Zezé là một đứa trẻ tinh quái, lanh lảu, tuy hay gây ra phiền phức cho hàng xóm nhưng đó cũng chỉ là trò trẻ con, mình cũng phải cạn lời và buồn cười trước những trò quái đản của Zezé.

Zezé là một đứa trẻ với tâm hồn trong sáng, sức tưởng tượng vô cùng phong phú. Đôi khi có thể mình chợt dừng lại trước những câu hỏi của cậu bé. Rồi nhìn lại mình và tự hỏi: Hoá ra trẻ con là thế sao, mình cứ nghĩ mình trưởng thành thật rồi nhưng mà  vẫn trẻ con đó thôi? 

Zezé là một cậu bé có lòng yêu thương cực kì sâu sắc và nhạy cảm (mình không dùng từ "trắc ẩn " ở đây vì lẽ chính mình cũng chưa hiểu nghĩa thực sự của từ đó). Zezé mới chỉ 5 tuổi thôi nhưng đã hiểu tường tận được cái sự nghèo của gia đình cậu. Zezé thương mẹ " Bóng mẹ xuất hiện nơi góc phố. Đúng là mẹ rồi! Mẹ không thể lẫn với bất cứ ai trên thế gian này", vì mẹ phải đi làm từ sáng tinh mơ đến tối về mệt mỏi rã rời để trang trải sinh hoạt phí cho cả gia đình do cha cậu thất nghiệp. 

Zezé thương yêu em trai của mình " Thật là một đứa trẻ xinh xắn! Không có đứa trẻ nào ở Bangu dễ thương như nó", Zezé cũng thương yêu chị gái Gloria của mình, thứ Ba hàng tuần vẫn chạy đi hát để xin về cho chị mình một cuốn sách lời bài hát cũ. Hơn thế nữa, Zezé còn quan tâm đến lọ hoa trống rỗng của cô giáo mình, thay anh trai xử lí các vụ ẩu đả, vẫn hay thường cho bạn gái da đen cùng lớp bánh ngọt vì Zezé biết nhà bạn ấy còn nghèo hơn cả nhà mình. 

Không thể không nhắc đến cây cam ngọt của Zezé, người bạn tâm giao của cậu mỗi khi cậu bị cấm túc sau những trận đòn roi. Quan trọng hợn cả là người bạn bằng xương bằng thịt của cậu, ông Bồ - người đã dạy cho cậu biết thế nào là trìu mến, yêu thương cậu như chính con đẻ của mình.

--------------------------------------------------------

Đó, Zezé thông minh, hồn nhiên và đáng được yêu thương biết chừng nào. Nhưng chỉ vì những trò nghịch tinh quái của trẻ con, cậu phải chịu những trận đòn roi kinh khủng từ anh trai, chị gái, cha của cậu. Có lần cậu tưởng có lẽ mình sắp chết. 

"Tôi không biết mình nên dừng lại hay phải nghe lệnh cha...nhưng trong đau đớn tôi đã quyết định một điều. Rằng đây sẽ là trận đòn cuối cùng của tôi, dù nó có nghĩa rằng tôi phải chết".

Đứa bé 5 tuổi đã có những suy nghĩ như vậy đó. Và tất cả những nỗi đau thể xác ấy đã dẫn đến nỗi đau tinh thần trong cậu. 

"Sự thực là, tôi không thể chiến thắng nỗi đau trong lòng. Nỗi đau của một sinh vật nhỏ bé bị đánh đập tàn nhẫn mà ko biết lý do tại sao." 

Cậu nghĩ rẳng ko có ai yêu thương cậu cả, cậu chẳng được tích sự gì, sinh ra chỉ để mọi người đánh đạp, cậu không đáng được yêu thương, cậu là đứa con của quỷ. Và cậu thậm chí đã có ý muốn tự tử, muốn lên thiên đàng, những 2 lần liền. "Mẹ ơi đáng lẽ con không được sinh ra trên đời này. Đáng lẽ con nên giống như quả cầu của con..."

Buồn thế rồi cũng chưa hết, thậm chí khi Zezé nằm trên giường chỉ còn da bọc xương, mọi người trong gia đình cậu vẫn không ai hay biết vì sao cậu lại trở nên như vậy, chỉ nghĩ rằng cậu sốc vì cây cam ngọt của cậu sắp bị đốn hạ. Nhưng sự thực thì đâu có phải như vậy? Cậu đã lần đầu nhận ra đau đớn ra sao khi ông Bồ của cậu chết trong vụ tai nạn. Chẳng có ai hiểu cậu cả...

Nói dông nói dài, có vẻ mình luyên thuyên về Zezé nhiều quá, ko còn là bài review sách nữa rồi. 😄. Nhưng Zezé không hẳn đáng thương như vậy đâu, cậu vẫn còn chị gái yêu thương, bảo vệ cậu hết mực trước những trận đòn roi. Cả em trai cậu, bà và mẹ cậu nữa. 

Với mình, "Cây cam ngọt của tôi" vẫn là một thước phim buồn lắm. Mình ấn tượng với nội tâm phong phú và tinh thần lạc quan của Zezé. Nhưng chợt nghĩ liệu rằng, có biết bao nhiêu cái tuổi thơ giống như của Zezé ngoài kia nữa cơ chứ???


-------------------------------------------------------

MỘT SỐ ĐIỀU MÌNH SUY NGHĨ VÀ MUỐN ĐEM RA BÀN LUẬN SAU KHI ĐỌC XONG CUỐN SÁCH NÀY:

1. Có phải đứa trẻ nào cũng biết yêu thương nhiều như vậy ko, chẳng qua là chúng không biết cách thể hiện, hoặc do tác động từ người lớn làm thui chột chúng.

2. Bạo lực thể xác chính là bạo lực tinh thần, đặc biệt là vơi trẻ nhỏ?

3. Trẻ con luôn có những lý lẽ của riêng mình, dường như bất kể việc gì trẻ con làm cũng đều có lí lẽ của nó. Trước khi tức giận, nên tìm hiểu vì sao chúng lại làm thế?

4. Đây không phải là điều mình rút ra được, mà là điều mình thắc mắc. Vì sao cha của Zezé, anh trai và chị gái có thể đánh đập Zezé tàn nhẫn như vậy?

𝑪𝒂̂𝒚 𝒄𝒂𝒎 𝒏𝒈𝒐̣𝒕 𝒄𝒖̉𝒂 𝒕𝒐̂𝒊 - 𝑴𝒚 𝒔𝒘𝒆𝒆𝒕 𝒐𝒓𝒂𝒏𝒈𝒆 𝒕𝒓𝒆𝒆 (𝑱𝒐𝒔𝒆́ 𝑴𝒂𝒖𝒓𝒐 𝑫𝒆 𝑽𝒂𝒔𝒄𝒐𝒏𝒄𝒆𝒍𝒐𝒔)

"Mẹ ơi, đáng lẽ con không nên được sinh ra trên đời này..."

Đây là suy nghĩ của một cậu bé 5 tuổi khi nằm ốm trên giường. Phải chăng cuộc sống trong một gia đình quá nghèo khổ, thiếu sự quan tâm từ mọi người, ý nghĩ non nớt, chưa đủ để hiểu mọi chuyện trên đời huống chi là những lời bài hát được học lỏm từ một người đàn ông hát dạo. Đối với cậu, cậu chẳng làm gì sai, nhưng người bố lại đánh cậu không thương tiếc, làm cho cậu bé Zezé cảm thấy mình không đáng có ở trên đời.

"Ông có thể giết chết một người nào đó trong trái tim ông. Không yêu người đó nữa. Và thế là một ngày nào đó người đó sẽ chết."

Suy nghĩ quá đỗi đơn giản nhưng lại chạm đến trái tim người đọc. Cậu bé trong câu chuyện đã có lúc trách người bố, đã có lúc hận ông và muốn giết chết ông... bằng cách không yêu ông nữa. Một cậu bé 5 tuổi mà nghĩ đến những chuyện này thì chắc hẳn những ngày tháng tuổi thơ này không dễ dàng chút nào

__________________________ 

𝑪𝒂̂𝒚 𝒄𝒂𝒎 𝒏𝒈𝒐̣𝒕 𝒄𝒖̉𝒂 𝒕𝒐̂𝒊 là cuốn tiểu thuyết về cậu bé Zezé trên hành trình khám phá nỗi đau và tình yêu thương.

Ở trang đầu, tác giả tưởng nhớ những người có ý nghĩa đặc biệt đối với cuộc đời Zezé như em trai Luis, chị gái Glória, Ông Manuel Valadares. Phải đọc hết cuốn này bạn mới hiểu vì sao tên những người này được đặt riêng một trang để tưởng nhớ và trân trọng.

Những trang đầu, bạn sẽ thấy một Zezé nghịch ngợm, có thể nói bình dân là phá làng phá xóm, không ai có thể yên được với cậu. Nhưng điều đáng nói ở đây là cậu bị gieo vào đầu suy nghĩ: mình là đứa con của quỷ, và đó là lí do bị mọi người đánh đập.

Cậu đã biết mọi thứ quá sớm, 5 tuổi cậu biết đọc, có những suy nghĩ mà những đứa trẻ cùng lứa khác không thể nghĩ đến. Chính vì thế mà tâm hồn Zezé cũng trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị tác động hơn...

Nhưng thật may vì cuộc đời cậu có mẹ, chị Glória, ông Bồ luôn ở bên, em trai Luis luôn trân trọng cậu và người bạn trong tưởng tượng - cây cam nhỏ. Nhân vật ông Bồ xuất hiện như một tia sáng cho cuộc đời cậu bé, nhưng cái kết lại khiến câu chuyện trở nên thổn thức, đau lòng.... 

Có thể thấy thì mình lặp đi lặp lại là Zezé chỉ mới 5 tuổi, vì mình sợ các bạn có thể quên mất. Bởi suy nghĩ sâu sắc, có phần nhạy cảm như người lớn của cậu.

Đọc xong cuốn sách này làm mình rất xúc động, dù phần đầu rất vui. Giọng điệu, cách dẫn truyện rất cuốn nên mình đọc lại tận 2 lần mà vẫn không thấy chán. Cá nhân mình thấy rất đáng để đọc và dành thời gian để cảm nhận!