Có khi nào trong cuộc sống, bạn gặp những tình huống tâm lý, xã hội, con người mà bạn không thể lý giải được hay cách mà bạn đối mặt, giải quyết? Thế giới quả là rộng lớn và có quả là nhiều vấn đề. Thế giới trong bạn, một cuốn sách đề cập, giải thích, phân tích, đối thoại đến các vấn đề đó, những vấn đề mà chúng ta tưởng chừng như đã biết nhưng lại không biết, tưởng chừng hiểu nhưng vẫn chưa hiểu. Qua đó, chúng ta nắm được những kiến thức, thực tế áp dụng để hiểu chính chúng ta. Như tác giả từng nói trong buổi vấn đáp đầu tiên tại trường Brockwood Park, Anh, 1983: “...Vì vậy, chúng ta phải bắt đầu từ chính mình. Đó là lý do tại sao việc hiểu chính bạn, có được hiểu biết trọn vẹn về chính bạn là cực kỳ quan trọng - không phải qua người khác, không phải qua các nhà tâm lý học, chuyên gia về não bộ,... mà là biết bạn là gì. Bởi vì, bạn là câu chuyện của nhân loại…”
Cơn giận và không thể khoan dung
Chúng ta chắc hẳn cũng những lúc giận giữ, nổi điên với cộng sự của mình. Trong sách, với bối cảnh là một người nổi giận với cộng sự của mình vì muốn ép người cộng sự đó theo khuôn khổ hành vi của mình, điều khiến người đó không thể khoan dung, và không khoan dung là thiếu suy nghĩ thì cách giải quyết là gì, làm sao để chế ngự cơn giận. Trong trường hợp đó, tác giả khẳng định rằng vấn đề nằm ở chính người đó mà không phải là người cộng sự. Muốn giải quyết, người đó phải nhận thức được sự thiếu suy nghĩ của chính mình và nguyên nhân của nó.
Nếu trông cậy vào môi trường để giải thoát mình khỏi cơn giận, thì anh sẽ thành nô lệ của nó. Nếu lệ thuộc vào môi trường, thì anh sẽ trở nên thiếu suy nghĩ. Điều đó cũng giống với những ai cứ liên tục thay đổi mối quan hệ của họ, tức là khi bị vỡ mộng hoặc mệt mỏi với một người hoặc một nhóm người nào đó, họ sẽ tìm kiếm tình bạn hoặc tình yêu ở một người hoặc nhóm người khác. Bởi vì họ không nhận thức đầy đủ về mối quan hệ, nên việc đơn thuần thay đổi môi trường sẽ lại sản sinh các xung đột, tâm trạng vỡ mộng và sự chán ngấy y hệt như cũ dưới những hình thức khác.
Cách viết thật ngắn gọn mà sâu sắc cũng vô cùng dễ hiểu.
Con người và máy móc
Về chủ đề con người và máy móc, quan điểm của tác giả là một cỗ máy, một vật vô tri vô giác được con người lắp ráp mà thành thì bản thân nó không tốt cũng không xấu.
Tốt hay xấu phụ thuộc vào cách con người ta sử dụng nó. Chẳng phải ngu dốt nằm ở việc đưa ra các giá trị sai, ở việc đặt nặng những thứ không có ý nghĩa, ở việc coi những thứ chẳng quan trọng là quan trọng hay sao? Chừng nào người ta còn chưa thay đổi những giá trị của họ, thì máy móc vẫn còn được sử dụng cho các mục đích gây hại và tàn phá.
Ví dụ cho điều này, nếu một người nhìn sâu vào tận đáy lòng để biết mình đang tìm kiếm điều gì, nếu đang tìm kiếm cái thiện của mình và sau đó là cái thiện của người khác, thì sự tử tế và trí tuệ sẽ quyết định nghề nghiệp và sinh kế của mình.
Lòng từ thiện không rào cản
Những câu chuyện, giá trị bên trong cuốn sách của ông vẫn còn nguyên tính thời đại. Năm 2021 vừa qua, những câu chuyện, những nghi ngờ về số tiền từ thiện của các nghệ sĩ, người của công chúng cho các khu vực khó khăn, đồng bào bị lũ lụt rất được quan tâm và cũng có rất nhiều vấn đề khác xoay quanh. Tác giả Krishnamurti cũng có quan điểm, phân tích của mình về từ thiện rằng để thấu hiểu cuộc đời thì cần có một trí óc phóng khoáng, chứ không phải lối suy nghĩ toan tính hay logic; đòi hỏi một trái tim rộng lượng chứ không phải khả năng cân nhắc chu đáo và tính toán cẩn thận. Bên cạnh đó, “hoạt động thiện nguyện nên trực tiếp, người cho và người nhận không được cảm thấy đó là nghĩa vụ, người cho không phải là bề trên ban cho người thấp kém hơn, người nhận cũng không nên có cảm giác xấu hổ. Việc thiện nguyện cần phải thực hiện bằng cả trái tim."
Chữa bệnh cho chính mình
Một người bác sĩ có thể chữa bệnh, điều trị, giải quyết vấn đề cho người khác nhưng không thể tự chữa cho chính mình do ông không thấy bình an từ bên trong. “Thật dễ dàng khi dùng lời nói để giúp người khác điều trị, chữa lành cho chính họ. Nhưng thật khó làm sao khi chữa trị cho chính mình.” Vậy cách giải quyết là gì? Tác giả nhấn mạnh rằng để chữa cho bản thân, để có bình an bên trong, người ta phải hạ đổ các hàng rào ngăn cách mà họ đã cần mẫn xây dựng quanh mình, chẳng hạn danh vọng, lề thói giàu sang và tất cả những gì nó mang lại như bạn bè, mối quan hệ, tiếng tăm, đường học vấn thành công. Không chỉ trong trường hợp này mà rất nhiều trường hợp khác cũng có những vấn đề tương tự, cách giải thích tương tự mà chúng ta có thể tự suy nghĩ, tự chiêm nghiệm. Phải chăng cứ đi tìm những cái niềm vui bên ngoài mà không để ý, không tác động đến cốt lõi vấn đề là bên trong con người mình thì cũng không thể nào giải quyết được? Tác giả chỉ ra rằng hoặc tiếp tục củng cố bản chất đó và tiếp tục đau khổ ngày càng nhiều hoặc phải bắt đầu làm suy yếu nó, hóa giải nó.
Điều ông đang tạo ra là một quãng tạm lắng đau buồn, một khoảng thời gian chuyển tiếp giữa hai cuộc xung đột, một sự bình an, hay đúng ra là tình trạng mệt mỏi vì tranh đấu. Là một bác sĩ tâm thần, ông hiểu rõ rằng bình an ở nội tâm phải có được thông qua nhận thức về khả năng tự tri, không phải bằng cách kìm nén, mà thông qua sự hòa hợp. Và chính nhận thức này sinh ra thiền định.
Thiền định giúp mang lại sự hòa hợp nội tại sâu sắc, vượt qua những trạng thái đối lập.
Tình dục
Tình dục, một vấn đề thường ít được nhắc đến hay bàn luận trong cuộc sống hằng ngày, một vấn đề mà thường bị giấu đi hay bàn luận không công khai. Theo tác giả, tình dục trở thành một vấn đề rất nan giải bởi vì nó là một sự đào thoát khỏi cái tôi nhỏ nhen, ràng buộc. Nó là sự giải tỏa và trở thành một thói quen và thói quen là thiếu suy nghĩ.
Người ta phải suy nghĩ cẩn trọng bằng cách trở nên có ý thức. Nhờ nhận thức, họ bắt đầu thấu hiểu nhiều thói quen suy nghĩ và cảm nhận của mình. Những thói quen này nên được suy nghĩ kỹ càng và xem xét thấu đáo, cần nhìn ra những hàm ý của nó. Vì vậy, khi tâm trí hữu thức thấu hiểu trọn vẹn, cởi mở và phóng khoáng, thì những nội dung của vô thức - tức là tâm trí tiềm ẩn - có thể tự phóng chiếu vào tâm trí hữu thức. Và do tâm hữu thức cởi mở và tỉnh táo, nên nó sẵn sàng tiếp nhận chúng.
… Càng cưỡng lại một thói quen và càng tạo ra sự kháng cự với nó thì bạn càng trở nên thiếu suy nghĩ hơn. Thông qua nhận thức đúng, việc tư duy liên quan tới tất cả các hoạt động và thói quen suy nghĩ, cảm nhận của chúng ta đều được bộc lộ và vượt qua. Phát triển trạng thái đối lập với sợ hãi là tạo ra một thói quen khác, nhưng khi trở nên ý thức được sự sợ hãi và suy ngẫm về nó kỹ càng, cảm nhận đầy đủ về nó, thì sự thiếu suy nghĩ sẽ không phát triển trong những trạng thái đối lập, bởi vì không có tự do trong những trạng thái đối lập. Bạn nên nhận thức về các thói quen suy nghĩ và cảm nhận liên quan tới những mối quan hệ của mình, tới những hoạt động xã hội và chính trị, tới tôn giáo của bạn.
Một lần nữa, thiền định lại được nhắc đến. Thiền định là quét sạch tính vị kỷ khỏi trái tim và tâm trí để tư duy đúng đắn hiện hữu, chỉ nó mới có khả năng giải thoát con người khỏi sầu khổ.
Kết luận
Đọc Thế giới trong bạn, chắc hẳn chúng ta đều cảm nhận được những giá trị trong từng câu chữ, từng đoạn, từng phần. Tác giả truyền đạt, gợi mở cho mọi người tự chiêm nghiệm, tự suy nghĩ để tìm kiếm câu trả lời hướng tới chính bạn, vì chúng ta phải bắt đầu từ chính mình, hiểu chính mình, mình là câu chuyện của nhân loại.
Về tác giả
Jiddu Krishnamurti (1895 - 1986) là một triết gia và nhà diễn thuyết nổi tiếng về các vấn đề triết học và tinh thần, các chủ đề bao gồm: mục đích của thiền, mối quan hệ giữa con người và phương cách để tạo nên sự thay đổi tích cực cho xã hội.
Được sinh ra trong một gia đình thuộc tầng lớp Brahmin tại Ấn Độ, nhưng Krishnamurti khẳng định rằng mình không thuộc bất cứ quốc tịch, tầng lớp, tôn giáo hay trường phái triết học nào. Ông dành suốt quãng đời còn lại của mình đi khắp thế giới như một nhà diễn thuyết độc lập.
Krishnamurti không lệ thuộc vào bất kỳ tôn giáo, giáo phái, hay quốc gia nào. Ông cũng không tán thành bất kỳ trường phái tư tưởng thuộc học thuyết hay chính trị nào. Trái lại, ông quả quyết rằng những trường phái này chính là yếu tố phân chia con người với con người và tạo ra xung đột cũng như chiến tranh. Lời dạy của ông vượt trên mọi biên giới, ranh giới do con người tạo ra.
Review chi tiết bởi: Quỳnh Anh
Hình ảnh: Quỳnh Anh
--------------------------------------------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Đọc “Thế giới trong bạn”, ta sẽ thấy rằng trước mọi câu hỏi, lời hồi đáp của Krishnamurti đều giúp cho người đọc tự nhìn thấy các vấn đề của họ bằng cách hãy tự biết mình. Bởi mọi niềm vui và đau khổ của thế giới đều là sự phản ánh của niềm vui và đau khổ trong ta, vì ta chính là thế giới, nên mọi thay đổi đều phải bắt đầu từ chính mình. “Giống như cái cây sẽ chết nếu các cành và lá của nó bị cắt cụt nhiều lần, sự vô minh và đau khổ phải bị triệt hạ ngay khi chúng xuất hiện, thông qua nhận thức không ngừng và sự hiểu biết”, ông nói.
Nhưng, tự biết mình bằng cách nào và tự nhận thức như thế nào là sâu sắc? Câu trả lời sẽ được lật mở chậm rãi qua 80 bài đối thoại trong cuốn sách “Thế giới trong bạn”. Tựu trung, theo Krishnamurti, sự hiểu biết trọn vẹn về chính mình bắt đầu từ việc xem xét triệt để các suy nghĩ và cảm xúc, vượt lên trên kiến thức, không so sánh, không phán xét, không lệ thuộc vào người khác và nhất là không tuân theo bất cứ khuôn mẫu nào.