Sáng tạo là gì? Bạn có thực sự hiểu được bản chất của hai chữ “sáng tạo” hay không? Hiểu theo cách hiểu thông thường, sáng tạo là quá trình hoạt động tạo ra giá trị vật chất mới, tạo ra sự khác biệt với bản gốc, là hoạt động mang tính chất mới mẻ, độc lạ, khác thường. Nếu bạn chỉ hiểu đơn thuần dừng lại đó về định nghĩa hai chữ “sáng tạo” thì thực chất bạn chỉ mới hiểu mặt nổi của nó. Đối với tác giả Osho, sáng tạo chính là định nghĩa về con người mới, thể hiện sự bùng cháy sức mạnh bên trong của con người. Điều đó được thể hiện trong cuốn sách Sáng tạo- Bừng cháy sức mạnh bên trong. Trong lời đề từ, sáng tạo được xem như là hương thơm của tự do, là sự nổi loạn ngoạn mục nhất trong cuộc sống. Bản thân con người chỉ thể hiện chất sáng tạo, sự sáng tạo của mình khi vượt ra khỏi khuôn phép thông thường. “Người sáng tạo không thể bước theo lối mòn cũ kỹ. Anh ta phải vạch ra hướng đi riêng cho mình, phải tự mình khám phá những bí ẩn của cuộc đời. Anh ta phải dấn thân, phải vượt ra khỏi tâm trí của đám đông.”
Tác giả của cuốn sách là ai?
Osho tên thật là Chandra Mohan Jain, Osho là một nhân vật “ngoại hạng”. Khác biệt với quy luật thông thường là mỗi nhà hiền triết sẽ gắn với một trường phái cụ thể thì ông lại thuộc “phái đa di năng”- hàng ngàn bài giảng của ông đều bao trùm mọi chủ đề, từ vấn đề cá nhân, khám khá và ý nghĩa sự tồn tại của một cá nhân đến sự bao trùm vấn đề của xã hội đương thời hoặc đôi khi là lĩnh vực chính trị.
Có rất nhiều tờ báo đã miêu tả con người, tính cách của ông. Tờ báo Sunday Times của London mô tả Osho là một trong “1.000 Người kiến tạo của Thế kỷ 20” hay tờ Sunday Mid-day của Ấn Độ bình chọn Osho là một trong mười người cùng với Gandhi, Nehru, Đức Phật làm thay đổi vận mệnh của nước Ấn.
Ông còn được biết đến với những đóng góp mang tính cách mạng trong lĩnh vực chuyển hóa nội tâm thông qua thiền thiền định.
Lời chia sẻ của tác giả về cuốn sách
Theo Osho, từ lâu đã tồn tại một quy luật tất yếu đến hà khắc đó là những người làm công việc sáng tạo không bao giờ nghĩ hay mơ mộng về sự trọng vọng. Họ phải sống như một cuộc đời của du mục- một cuộc đời đầy chông gai, dễ mất phương hướng. Đó cũng là điều kiện duy nhất và tốt nhất để họ mặc sức sáng tạo. Nhưng trong tương lai, mỗi người sẽ có kiểu, cách sống khác nhau; cuộc sống du mục là kết quả của một cuộc đời ước định sẵn và tuân theo quy luật cũ.
Bản thân loài người cũng cần phải có mảnh đất riêng, mảnh đất của tự do. Chủ nghĩa du mục là một lối sống không chiều theo quy tắc xã hội, là một kiểu phản ứng tất yếu. Nhưng nếu bản thân tác giả cho rằng tâm nhìn của tác giả trở thành hiện thực, khi đó chủ nghĩa du mục sẽ không tồn tại nữa bởi sẽ không còn gọi là tâm trí đám đông luôn tìm cách thống trị con người. Khi đó chỉ có sự sáng tạo. “Người sáng tạo là người có sự hiểu biết thấu suốt có thể nhìn thấy những điều chưa ai từng thấy trước đó và nghe thấy những điều chưa ai từng nghe.”
Qua cuốn sách Sáng tạo- Bừng cháy sức mạnh bên trong, ta nhận được gì?
Trong hành trình tìm đến sự sáng tạo, tác giả Osho thể hiện quan điểm với năm vấn đề:
Một là, CHUẨN BỊ TOAN, trong đó bao gồm:
Sống đời phong phú
An nhiên trong hành động
Hài hòa với tự nhiên
Hai là, NĂM TRỞ NGẠI, được thể hiện bao gồm:
1- Ý thức về cái tôi
2- Chủ nghĩa cầu toàn
3- Trí tuệ
4- Niềm tin
5- Trò chơi danh vọng
Ba là, BỐN CHÌA KHÓA, bao gồm:
1- Trở lại là một đứa trẻ
2- Sẵn lòng học hỏi
3- Thấy Niết bàn giữa trần thế
4- Sống mộng mơ
Bốn là, BỐN CÂU HỎI, với những tương ứng nội dung bao gồm:
1- Kí ức và trí tưởng tượng
2- Chứng trầm cảm hậu sản
3- Sáng tạo và sự lai tạo
4- Nghệ thuật kính trọng đồng tiền
Năm là, SÁNG TẠO, như một phần kết luận:
Sự sáng tạo tối thượng và ý nghĩa cuộc đời.
Đầu tiên, mở đầu đi vào cuốn sách tác giả Osho đặt tiêu đề là CHUẨN BỊ TOAN, kèm theo đó là một đoạn trích: “Một khi bệnh tật biến mất, mọi người đều trở thành nhà sáng tạo. Chỉ những người ốm đau mới gieo rắc sự tàn phá, còn ai khỏe mạnh thì đều sáng tạo. Sáng tạo là hương thơm của sức khỏe. Khi con người thực sự khỏe mạnh, khỏe toàn diện, tự thân họ sẽ trở nên sáng tạo và khát khao sáng tạo.”
Sống đời phong phú, con người cần sống một cuộc đời phong phú hơn. Đó là một cuộc đời ba chiều, nghĩa là sống có ý thức, sống với lòng trắc ẩn và sống có sáng tạo. Tương ứng với mỗi đặc điểm đó là về sự hiện hữu, tình cảm và hành động. Con người mới phải bao gồm ba yếu tố đó. Thực tế, đây là một thử thách vô cùng lớn cho con người. Cùng một lúc phải hội tụ đủ ba nhân tố, ba yếu tố trên mới tạo nên một con người toàn vẹn; nếu thiếu đi một nhân tố nào đấy sẽ khiến bạn bị thiên lệch, khiếm khuyết.
Có thể bạn muốn theo cuộc đời đơn chiều, lên đến đỉnh cao nhưng đó chỉ mới là một cái đỉnh, chỉ là cái hào quang nhất thời mà thôi. Nếu bạn muốn bản thân có được ánh hào quang mãi mãi hay đứng trên dãy Himalaya với muôn trùng đỉnh cao thì bạn nhất định phải hội tụ đủ ba yếu tố đó, tìm cách sống một cuộc đời phong phú hơn, đa chiều hơn. Bởi cái đơn nhất, một cuộc đời đơn chiều chỉ mang lại vinh quang cá nhân nhất thời. Anh ta có thể tạo ra một vài con người tuyệt vời nhưng chẳng bao giờ có thể tác động đến cả nhân loại, thay đổi được tất cả nhận thức lẫn hành vi của con người trên thế giới này. Chỉ mới vài cá thể đạt được sự khai ngộ. Nhưng mục đích của chúng ta là gì? Đó là cần có thêm nhiều người được khai sáng hơn nữa, và khai sáng theo con đường ba chiều. Như vậy ta có thể thấy con người với theo hướng đơn chiều đã thất bại và những điều trên cũng là định nghĩa của tác giả Osho về con người mới.
Ngoài ra, trong nội dung phần này, tác giả Osho còn liên tưởng đặt so sánh hai định nghĩa, bản chất của logic và thơ ca. Đặc điểm của Logic là khô khan, không thể nhảy múa hay bay bổng, không yêu thương- “không thể yêu dù có tình yêu”, lạnh lẽo, mang bản chất, ý nghĩa trong toán học, trong những con số không có nghĩa lý gì về mặt nhân văn. Còn thơ ca thì ngược lại, thơ ca thì sống động, bay bổng, là “vũ điệu của trái tim”, biết yêu thương, thậm chí nhảy múa giữa những nghịch lý của tình yêu, có tính nhân văn.
Thơ ca, nhạc họa, tình cảm, cảm xúc mang đến cho cuộc sống con người phong phú thêm; cuộc sống của chúng ta chứa đựng sự ấm áp và chiều sâu. Cuộc sống không chỉ dừng lại ở những con số mà giờ đây con người mang trong mình tính nhân văn, nhân bản hơn; tâm hồn con người có thêm sự “ướt át” hơn.
Như vậy đó là ba nhân tố, ba chiều mà tác giả Osho đã khai thác, khám phá ra được trong định nghĩa về con người mới trong cuộc sống của bạn: hiện hữu, xúc cảm và hành động. Trong hành động luôn chứa đựng tính sáng tạo, đủ mọi loại hình sáng tạo. Ở xúc cảm luôn chứa đựng những gì thuộc về thẩm mỹ như tình yêu, cái đẹp vậy. Còn với sự hiện hữu luôn mang trong mình tính chiêm nghiệm, trạng thái chiêm nghiệm về bản thân, nhận biết sáng suốt và ý thức nội tâm.
An nhiên trong hành động, khi muốn được an nhiên, thảnh thơi thì bạn phải hiểu được bản chất của hành động và những dòng chảy ngầm trong hành động đó. Nhiều người muốn được thảnh thơi nhưng không thể. “Sự thảnh thơi cũng giống như việc nở hoa vậy, bạn không thể ép buộc nó. Bạn phải hiểu toàn diện hiện tượng này, chẳng hạn vì sao bạn lại tăng động đến thế, tại sao bạn lại bận rộn với nhiều hoạt động và tại sao lúc nào bạn cũng bị chúng ám ảnh.”
Trước hết, tác giả muốn hiểu và phân biệt được hai khái niệm hành động và hoạt động. Hai khái niệm về lẽ thường có ý nghĩa giống nhau chỉ một cử chỉ nào đó. Nhưng hai khái niệm vẫn thể hiện bản chất riêng lẻ, riêng biệt đối với tác giả Osho. Hành động không phải là hoạt động và hoạt động đương nhiên cũng không phải là hành động. Bản chất của chúng khác biệt và hoàn toàn trái ngược nhau. Hành động xuất hiện khi tình huống đòi hỏi bạn phải thực hiện hành động để đáp trả, hành động phụ thuộc vào tình huống, còn hoạt động thì không phụ thuộc hay liên quan gì đến tình huống. Nó cũng không phải là một sự phản ứng như hành động, nó chỉ xuất phát từ bản thân cá nhân người thấy bồn chồn, không yên nên mới biến tình huống như một cái cớ biện hộ cho sự tăng động như thế, những biểu hiện bất thường bên ngoài của mình. Hành động là sản phẩm của một tâm trí tĩnh lặng- điều đẹp đẽ nhất trên thế gian này. Trong khi đó hoạt động lại là sản phẩm của một tâm trí bất ổn, nên là điều tệ hại nhất. Hành động mang tính khoảnh khắc ngẫu nhiên, tương hợp thì hoạt động lại không có sự tương hợp đó và bị đè nặng bởi quá khứ; mang dáng vẻ tiêu cực, tuôn trào cái bất ổn chứa từ quá khứ mà trở về. Hành động mang tính sáng tạo còn hoạt động mang tính hủy hoại.
Sự khác biệt và tác động tới con người của hai khái niệm này rất lớn. Hoạt động có thể khiến bạn bị ám ảnh, bạn không thể trở về làm chính mình được nữa. Chính bạn không thể tĩnh lặng và ngồi im. Thông qua hoạt động, sự điên rồ bên trong bạn tuôn trào không dứt. Còn hành động thì ngược lại. Hành động thì luôn đẹp đẽ. Nó diễn ra như một sự đáp ứng tự nhiên. Cuộc sống của chúng ta luôn cần những đáp ứng như thế. Mỗi tình huống luôn gắn với hành động . Nó mang trong mình tính tự nhiên và toàn diện. Trái ngược hoàn toàn với hoạt động ở trên, hoạt động không mang tính tự nhiên mà mang bản chất ngẫu nhiên và có điểm nhìn, xuất phát từ quá khứ.
Khi bản thân con người xuất hiện những hoạt động bất thường, mang vẻ năng động thái quá thì con người thường bất giác đổ lỗi cho ma quỷ. Nhưng với quan điểm của tác giả Osho, ông cho rằng điều đó không đúng. Ma quỷ, chứ không phải tâm trí trống rỗng, mà cần đến hoạt động. Làm sao ma quỷ có thể sử dụng một tâm trí trống rỗng cho được? Nó thậm chí còn không dám đến gần nữa là, bởi sự trống rỗng rỗng sẽ giết chết nó. Nhưng khi bạn cảm thấy bị thôi thúc đến điên cuồng phải thực hiện một hoạt động nào đó thì khi đó ma quỷ sẽ ra tay. Chúng sẽ điều khiển bạn. Tác giả Osho cho rằng: “Tâm trí trống rỗng là xưởng thợ của ma quỷ. Không hề như vậy! Tâm trí trống rỗng mới là xưởng thợ của Thượng Đế.” Như khi bạn muốn trèo lên đỉnh núi cao nhất, bạn thấy mọi thứ thật gian nan, đầy thử thách. Nhưng khi đã tới đỉnh và ngửa mặt ngắm mây trời, bạn sẽ thấy trong lòng bạn ngập tràn niềm vui. Niềm vui đó sẽ luôn đến với bạn mỗi khi bạn đạt được bất kỳ đỉnh cao sáng tạo nào đó.
Hoạt động được diễn ra khi bạn thực hiện hành động mà không liên quan gì đến với tình huống. Hãy tự quan sát mình mà xem, chín mươi phần trăm năng lượng của bạn bị tiêu phí, tiêu hao do các hoạt động. Chính vì thế, khi bạn cần hành động thì lúc đó bạn lại không còn sức lực để làm nữa. Người thảnh thơi không hề bị ám ảnh bởi điều gì. Anh ta bảo toàn được năng lượng của mình một cách tự nhiên; đến khi cần, anh sẽ dành toàn tâm, toàn ý và toàn sức cho hành động đó.
Bởi vậy bạn cần tỉnh táo nhận ra vấn đề, phát hiện và ý thức được sự khác biệt của hai khái niệm hành động và hoạt động. Bạn phải nắm được vấn đề, vấn đề là nằm ở cách bạn làm, cách bạn xử lý. Bạn phải chủ động thực hiện nó. Cảm giác thảnh thơi sẽ đến với bạn khi trong cuộc sống không bị ràng buộc hay xuất hiện những “bị”, “buộc”, “phải”,...Sự thảnh thơi thư giãn không chỉ nằm ở thể xác hay chỉ ở tâm trí mà nó còn nằm ở khắp cơ thể người. Nó được trải khắp ở toàn bộ cơ thể con người bạn- thân, trí, tâm.
Bạn thật sự muốn thư giãn? Thư giãn là một trạng thái mà chính bạn khô không thể ép buộc nó vào khuôn mẫu mà bạn muốn bên trong con người. Thay vào đó, bạn chỉ cần buông bỏ những gì tiêu cực, rào cảm thì trạng thái thư giãn mới tự động đến với bạn. Thư giãn thì năng lượng tích cực sẽ hình thành và trở nên sôi nổi, thiêng liêng. Và khi con người có được năng lượng đó, thể hiện rõ ra bên ngoài thì con người sẽ trở nên sáng tạo, thông minh và nhạy cảm hơn, có thể mang đến những điều tốt đẹp. Tuy nhiên khi đã tiết ra năng lượng thì bạn cần phải sử dụng nó bằng không sẽ gây ra sự bất an, bồn chồn. Năng lượng cũng cần được bộc lộ, cần được tận dụng để phát huy sức sáng tạo, bằng không nó sẽ sinh ra bệnh.
Và đôi khi hành động vô tư cũng là biểu hiện của sự tràn trề năng lượng nên đừng ngại sẻ chia hay mặc cả về nó. Bạn phải luôn là chính mình, tận hưởng cuộc sống, không theo khuôn phép, hay mẫu mã nào cả. Cứ là chính mình. Bạn chỉ nên quan tâm trong người bạn có những gì cần được khai phá, bạn chỉ cần nhận biết con người đang ẩn náu bên trong mình là đủ.
Như tác giả Osho đã viết: “Rồi đến lúc chín muồi, bạn sẽ thăng hoa thành một vị Phật."
Hài hòa với tự nhiên, một cách đưa đến vùng sáng tạo. Sự sáng tạo sẽ đến khi bạn hoàn toàn trong trạng thái thư thái nhưng không có nghĩa là bạn sẽ trở thành người vô tri, cứ thừ người ra mà chẳng làm gì cả. Đó không còn là hành động chủ ý của bạn nữa mà nó như khiến bạn trở thành một cái cỗ xe chuyển động dưới sự điều khiển của trạng thái ung dung tĩnh tại. Khi bạn- tiểu ngã không còn hiện hữu nữa mà thay vào đó Thượng đế sẽ hiện hữu, và khi đó sáng tạo sẽ diễn ra.
Đó là khi bạn trở nên sáng tạo, khi bạn để cho sự sáng tạo đến với mình. Hãy hành động hài hòa với quy luật tự nhiên, đây là thông điệp mà tất cả những nhà huyền môn vĩ đại như Lão Tử, Phật Thích Ca,... đều nhắc đến. Hãy sống hài hòa với tự nhiên, với nhịp điệu của vũ trụ bởi đó chính là tinh hoa của sự thông thái. Mỗi khi bạn hài hòa với nhịp điệu của tự nhiên của vũ trụ, bạn sẽ trở thành một nhà thơ, một họa sĩ hay một vũ công chuyên nghiệp.
Bạn không cần phải trở nên nổi tiếng. Người thật sự sáng tạo sẽ chẳng bao giờ mảy may, để ý đến sự nổi tiếng bởi anh ta không cần. Tự thân công việc đã khiến anh ta thấy mãn nguyện với cuộc sống của mình, hài lòng với tất cả. Bạn sẽ thấy, khi bạn sáng tạo, những ham muốn trong bạn cũng sẽ biến mất, bạn đang được là chính mình- người mà bạn luôn mong muốn trưởng thành nhất.
Còn rất nhiều định nghĩa, ý nghĩa của sáng tạo trong con người, trong cuộc sống của con người nên được khám phá…..
Cảm nhận của bản thân
Đọc cuốn sách Sáng tạo- Bừng cháy sức mạnh bên trong, tôi càng bị cuốn vào những dòng chữ đánh thức chính mình tỉnh giấc. Sáng tạo chằng hề đơn giản như nghĩa thuần của nó mà hai chữ “sáng tạo” tác động rất lớn đến một con người. Biểu hiện của sự sáng tạo trong con người cũng được thể hiện rất đa dạng. Như cách tác giả Osho nói, sáng tạo là sự bùng cháy sức mạnh bên trong và là định nghĩa về con người mới. Đọc sách tôi như được thay mình, hoàn thiện hay tỉnh ngộ về bản chất con người, về sự tồn tại của bản thân mình hơn.
Tác giả: Nguyễn Phương Huyền My- Bookademy.
Hình ảnh: Nguyễn Phương Huyền My
--------------------------------------------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Khi nhìn vào tự nhiên chúng ta thấy được sự tĩnh tại và vô lo tuyệt đối, thật ra cuộc đời chúng ta cũng phải thuận theo dòng chảy tự nhiên thì tâm mới có thể an yên, tự do để làm điều mình muốn được. Hành động và hoạt động thì khác nhau hoàn toàn bởi để đạt được một điều gì đó hãy đảm bảo rằng tâm trí của bạn được yên tĩnh tuyệt đối, khi đó bạn sẽ hành động một cách sáng suốt. Nếu làm việc với một cái đầu quá nhiều suy nghĩ, ám ảnh thì sẽ không có chỗ cho những nguồn năng lượng tích cực giúp bạn sáng tạo.
“Hành động là sản phẩm của một tâm trí tĩnh lặng – điều đẹp đẽ nhất trên thế gian này. Trong khi đó hoạt động lại là sản phẩm của một tâm trí bất ổn, nên là điều tệ hại nhất”.