Chú Bé Rắc Rối Reviews

Một tình bạn đẹp không chỉ thể hiện qua lời nói, nó là thứ tình cảm chân thành, thiêng liêng bộc lộ qua sự quan tâm, giúp đỡ cho nhau, luôn bên cạnh nhau lúc khó khăn. Bạn bè là mối quan hệ không thể thiếu trên đường đời, ở cái thuở phấn trắng ai cũng có rất nhiều bạn. Song, tìm được cho mình một người bạn thân và gắn bó lâu dài không phải dễ, nó đòi hỏi xuất phát từ sự tương đồng về tình cách, thời gian, sở thích, thói quen... Và hơn hết một tình bạn đẹp đòi hỏi sự đồng điệu về tâm hồn.

Chú Bé Rắc Rối, một cuốn sách đầy tính nhân văn. Một tác phẩm đến từ tuổi thơ của Nguyễn Nhật Ánh, tác giả vốn chẳng xa lạ gì đối với độc giả Việt Nam từ lớn đến nhỏ. Cuốn truyện tuy không dày nhưng những giá trị và ý nghĩa của câu chuyện mà mỗi người rút ra được thì chẳng mỏng tí nào.

Truyện kể về lát cắt thời học sinh của đôi bạn “cùng lùi” Nghi và An. Nếu như Nghi học giỏi sáng láng bao nhiêu thì chú bé rắc rối An lại học dở tối tăm bấy nhiêu. Nhưng bù lại An lại vô cùng thông minh và lém lỉnh, cậu nghĩ ra được những câu đố hóc búa mà ngay cả học sinh giỏi nhất cũng phải chào thua, mỗi tội cậu chẳng muốn học bài. Và nhiều chuyện dở khóc dở cười xoay quanh hai chú bé học trò thành phố đáng yêu này.

Đôi điều về tác giả

Nguyễn Nhật Ánh là một nhà văn, nhà thơ, bình luận viên Việt Nam. Ông được biết đến với nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi trẻ, các tác phẩm của ông được độc giả ưa chuộng và nhiều trong số đó được chuyển thể thành phim. Ông cũng đã đoạt nhiều giải thưởng như: Năm 1990, truyện dài “Chú bé rắc rối” được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trao giải thưởng Văn học Trẻ hạng A.

Trước khi trở thành nhà văn nổi tiếng, Nguyễn Nhật Ánh từng có thời gian đi dạy học, viết báo với nhiều bút danh như Chu Đình Ngạn, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc phương Đông,... Năm 13 tuổi, ông đã có thơ đăng báo. Năm 1984, tác phẩm truyện dài đầu tiên Trước vòng chung kết đã định vị tên tuổi của ông trong lòng độc giả và kể từ đó, đối tượng cho các chủ đề trong những cuốn sách của ông nhắm vào lứa tuổi thanh thiếu niên.

Năm 1995, ông được bầu chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995) qua cuộc trưng cầu ý kiến bạn đọc về các gương mặt trẻ tiêu biểu trên mọi lĩnh vực của Thành đoàn TP HCM và Báo Tuổi trẻ. Đồng thời ông cũng được Hội Nhà văn TP HCM chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995). Năm 2010, tác phẩm “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” của ông được trao tặng Giải thưởng Văn học ASEAN.

Người bạn vô tư

Nghi - Là một cậu bé tinh nghịch và có phần láu cá. Bản thân cậu chưa từng lo cho ai bao giờ. Cậu lo cho chính mình còn chưa xong nữa là. Đến tận mười ba tuổi nhưng cậu vẫn được hưởng cái quyền lợi được phụ huynh tắm rửa cho mỗi ngày vì cái tật tắm không kỹ lưỡng. Thêm vào đó, tính tình cậu thì bộp chộp, rửa ba cái ly cũng để bị bể. Cậu chỉ được mỗi cái là học hành không thua súc gì ai.

Trong nhà, ba và mẹ là những người thường xuyên không công nhận về cái năng lực “học sinh tiên tiến nhiều năm liền” của cậu. Chỉ riêng bà là người luôn bênh vực cháu. Phải chăng người già thường không thích thay đổi, ngay cả trong lời nói hằng ngày. Mỗi lần có chuyện, bà đều bênh vực đứa cháu đích tôn bằng cách bắt đầu bằng câu “Thôi rầy nó làm chi” và kết thúc bằng câu “Tao nói là nói vậy!” chỉ để chấp nhận thua trước những lời phản biện của ba má Nghi.

Trong lớp, hễ có đứa kém thì sẽ có một đứa học khá kèm cặp. Và người học kém mà Nghi “may mắn” bắt cặp là An – Một cậu bé con nhà khá giả, lúc nào cũng tiền bạc rủng rỉnh trong túi. Cứ đến giờ ra chơi là thấy An ngồi ở căng – tin, miệng móp mép hết món này đến món khác. Ở lớp thì cậu học dở đều các môn, năm ngoái phải thi lại, may mắn lắm mới không bị lưu ban.

Kể từ đó, Nghi và An chơi thân với nhau mặc dù chẳng đứa nào nhắc đến chuyện giúp đỡ nhau học tập. Trong khi các cặp khác lúc nào cũng túm tụm lại ở góc lớp hay gốc cây trong sân trường cùng nhau giải bài tập, thì hai đứa cứ kè kè nhau đi đá bóng, tâng cầu hoặc ngồi đấu láo trong căng – tin.

Đến nổi An bị lên bản trả bài miệng hai lần vào một tuần sau đó, còn kết quả thì chẳng tới đâu. Trong giờ kiểm tra toán, khi cô giáo bảo cậu nêu định nghĩ thế nào là góc, cậu đã trả lời rằng “góc là khoảng không gian giữa hai cạnh”. Trong khi đối với định nghĩa trong sách, với cô giáo và các bạn còn lại thì “góc là hình tạo bởi hai nửa đường thẳng giao nhau tại một điểm”.

Đối với quan điểm cá nhân, tôi thấy câu trả lời của An có phần dễ hiểu và dễ nhớ hơn so với câu định nghĩa trông có vẻ học thuật và hàn lâm kia. Xét về môn toán học nói riêng và trong thực tế nói chung mà nói thì việc giải thích càng dễ hiểu một vấn đề hay một sự vật gì đó sẽ giúp bài toán ta tinh gọn đi rất nhiều. Nếu bây giờ bị hỏi lại câu hỏi trên thì liệu bạn sẽ trả lời như An hay bạn vẫn còn nhớ đến cái định nghĩa bỏ xó trong sách giáo khoa Toán hôm nào?

Có lần An kể cho Nghi nghe về lý do tại sao cậu ta không chịu học hành tử tế. Hỏi ra thì mới biết là mẹ cậu bảo cậu rằng “học chi lắm cho mệt đầu”. Nhà An có hai người anh trai. Anh cả thì ngày xưa học dốt, bỏ học nửa chừng nhưng bây giờ không biết làm gì nhưng khấm khá và giàu sụ. Còn người anh ba thì học hành đến nơi đến chốn, đến khi rớt đại học thì đi thanh niên xung phong không một xu dính túi.

An đã có ý định nghỉ học từ lâu, chỉ cần thời cơ chín muồi là nó sẽ vọt đi ngay để bắt chước anh cả. Nhưng Nghi Thì lại muốn thằng An học tiếp. Cậu đã khuyên răng nó và hai đứa đã có những lời hứa qua lại về học tập nhưng bụng An chưa hẳn là quyết tâm lắm vì nó nghĩ kiếm tiền vẫn là trên hết, không bằng học nhiều để rồi chả có xu nào. Nghi về nhà và cũng suy nghĩ nhiều về chuyện đó nên đã đem đề tài về tiền bạc đem kể cho ba nghe. Ba cậu nghe xong đã tặng cậu một câu nói:

“...Cái vốn quý nhất của con người là sự hiểu biết chứ không phải tiền bạc. Có một câu ngạn ngữ nói rằng tiền bạc là phương tiện của người khôn và mục đích của người dại...”

Tiền bạc bao giờ cũng đến sau, cái chính vẫn là công việc.Và ta chỉ làm việc tốt chỉ khi nào ta học hành đến nơi đến chốn. Ngay cả người nông dân trên đồng ruộng cũng phải học bởi vì làm việc có kỹ thuật thì mới đạt năng suất cao.

Có hôm An thúc giục Nghi bắt đầu học với nó. Lý do là bởi vì anh ba của nó kiểm tra đột xuất tập vở thằng em mình thì vô tình thấy 2 con ngỗng. Tối đó anh đã bắt cậu học thuộc làu làu các bài vở cũ của hôm nay để hôm sau lên trả bài. Hôm sau thầy dạy văn gọi An lên như thật.

Ba má đặt tên An làm gì để năm học nào cũng phải đứng đầu danh sách lớp. Thầy cô chỉ toàn gọi những đứa xấu số đó thành ra An lại một lần nữa được thầy xướng tên trong giờ trả bài miệng. Nhưng lần này cậu đã chưng mình cho mọi người thấy rằng mình không lười biếng. Cậu trả lời tất cả các câu hỏi của thầy khiến cả lớp và Nghi tròn mắt thán phục. Cả lớp ai ai cũng tỏ ra thiện cảm với sự tiến bộ này và ánh mắt của mọi người dành cho Nghi cũng trở nên phần nào tốt hơn trước.

Hai đứa cũng sắp xếp lịch học cho buổi chiều sau buổi học ở lớp. An đề nghị khoảng thời gian từ 1 đến 3 giờ nhưng Nghi nhất quyết không chịu. Vì trong khoảng thời gian tâm linh đó cậu bé rất sợ đi ngang qua lò thịt – ngôi nhà hoang nằm giữa quãng đường từ nhà Nghi đến nhà An, tại đây người lớn hay dọa là có vong hồn của những người đã khuất, có nghe thấy ai gọi tên mình cũng đừng trả lời nếu không muốn bị mất hồn.

Đối với An thì chuyện ma cỏ thật sự không tồn tại trên đời. Thầy giáo văn trong lớp cũng đã chứng minh được điều đó, đó chẳng qua là ảo giác của những người bị ám ảnh. Cậu An vía nặng hơn nên đã chứng minh cho Nghi thấy rằng trong lò thịt không hề có ma như người người đã đồn. Trưa hôm ấy cậu đã một mình vào đó và đánh một giấc trước cái dáng vẻ run cầm cập của Nghi. Anh cả của An (Người anh bỏ học nửa chừng) khi biết chuyện mấy đứa này liền quát cho tụi nó một trận, vì anh ấy cũng nghĩ là trong lò thịt thực sự có ma.

Học chung hay chơi chung?

Buổi học đầu tiên và thứ hai của đôi bạn diễn ra dưới sự không nghiêm túc của An. Buổi đầu thì Nghi giở tập ra ôn cho nó nhưng mãi mà chẳng vô được chữ nào, nó đang mải mê nhìn hai con gà chọi nhau ngoài cửa sổ đến hết giờ. Bữa thứ hai thì chú bé An lại kiếm cớ sử dụng những câu đố của mình để lừa bịp “thầy giáo”. Nó đố những câu mẹo khiến Nghi không tài nào đoán ra nên tức tối chơi với nó đến hết giờ. Tuy vậy nhưng kết thúc của chúng lúc nào cũng ngọt ngào từ những dĩa trái cây trong tủ lạnh nhà An.

Hai cậu bé đã bắt đầu ngày cùng nhau hứa sẽ học tập khá lâu nhưng kết quả chẳng tới đâu. Nghi cứ mãi bị cuốn vào những việc làm sai trái đầy quyến rũ của An. Lúc nào An cũng giở giọng “từ từ mới học” làm Nghi khó mà phản đối cho được.

“Thực ra buổi tối tôi ôm tập tới nhà nó gọi là ‘chơi chung’ chính xác hơn là ‘học chung’”.

Khi thì đi công viên, khi thì vào rạp chiếu bóng, đổi hứng đi đi vào sở thú xem cọp... Hai đứa lúc nào cũng có chuyện hay để đi “nghía” thử. Trong đa số các trường hợp, Nghi đều là người bị lôi cuốn. Trong đầu cậu đinh ninh là mình chỉ đi lần này nữa thôi nhưng sự thực là những lần rủ rê của An thực sự quá hấp dẫn, muốn từ chối cũng là một chuyện khó.

An bày mưu tính kế chuyện học tập trong lớp với Nghi. Hai đứa nhiều lần qua mặt được ban cán sự lớp là thằng Nhuận và con Dạ Lan. Tới những tiết học lý thuyết như sinh, địa, sử,.. – những môn học mà không cần dùng quá nhiều tới não là thằng An học bài tuốt và lúc nào tới tiết cũng là người đầu tiên xung phong lên trả bài. Nó thuộc làu làu làm cả lớp trố mắt nhìn nó bằng vẻ thiện cảm. Sau vài lần như vậy, các thầy cô không màng “hỏi han sức khỏe” nó nữa. Nhưng đối với những môn không phải lý thuyết thì Nghi chỉ còn biết cách “hỗ trợ” An bằng cách cho nó...cóp – pi.

Nhưng không thể nào qua mặt được mọi người mãi mãi. Trong một giờ kiểm tra toán vô tình các bạn trong lớp và cô giáo đã biết đến chiêu trò của hai chú bé tinh nghịch vì số bài làm cao điểm trong lớp chỉ có vỏn vẹn 5 bạn nhưng thật lạ lại có An trong đó. Một đứa trước giờ không nhận điểm trứng ngỗng thì cũng là điểm con ngỗng mà tự dưng làm đúng được một bài toán hóc búa khiến biết bao nhiêu học sinh giỏi trong lớp phải vò đầu bứt tóc.

Cô giáo và các bạn đã nghi ngờ và quả thực An chẳng giải thích được cái công thức số mà nó đã ghi. Trong giờ sinh hoạt đầu tuần của lớp. Cô giáo chủ nhiệm đã có một quyết định rằng An và Nghi không thể nào tiếp tục là đôi bạn cùng tiến. Nhưng An đã tuyên bố với mọi người rằng mình sẽ thay đổi thói quen mình và sẽ học tập nghiêm túc cùng Nghi mà không rủ bạn đi chơi nữa.

Nghi cảm thấy việc cô giáo muốn tách mình và An là một việc vui nếu đó là những ngày đầu khi chúng bắt đầu học chung. Nhưng bây giờ thì Nghi và An đã có những ngày tháng vui chơi khó quên, chúng đã trở thành đôi bạn thân từ những cuộc du ngoạn và những trò tinh nghịch nên Nghi không còn muốn rời xa nó nữa. Hai đứa đã xin cô giáo và cô đã đồng ý cho chúng tiếp tục con đường học tập của mình.

Những buổi học sau đó, An vẫn có vẻ chưa quyết tâm lắm như cái bửa nó đã nói trước lớp khi chúng đang bị kiểm điểm. Nó vẫn chứng nào tật nấy. Cứ hễ học được 30 phút thì nó lại lôi cái cớ rằng “học nhiều sẽ chẳng vào đầu” nên hai đứa lại xách mông đi ra sân bóng. Đi ra sân cỏ thì gặp ngay thằng Phước cùng tổ trong lớp. Nó vẫn rủ hai đứa vào đá bóng bình thường nhưng khi vào lớp thì nó lại méc với ban cán sự về hành vi lười biếng của An và Nghi.

Sự thật về cái lò thịt bỏ hoang

Câu chuyện về cái lò thịt vẫn chưa dừng lại. Một hôm mẹ Nghi sai cậu đi mua hột vịt lộn, đạp xe chạy ngang lò thịt thì Nghi giật thót mình khi nhìn thấy một cái bóng đen xẹt qua lùm cây. Về nhà nó đã kể chuyện này cho nhỏ Ái - em gái nó. Lên trường thì nó lại kể cho thằng An nghe. Thằng An vía nặng, chưa gặp ma bao giờ nên nó hùng hổ bảo rằng hai đứa sẽ đi xem cho ra lẻ cớ sự gì đang diễn ra ở cái lò thịt cũ.

Mặc cho những lời răn đe của bà và những lời dọa dẫm của người anh cả của An, Nghi vẫn tò mò muốn đến cái chỗ rùng rợn đến sởn gai ốc đó với An để khám phá ra bí mật ít ai biết. Tối đó đúng 8 giờ hai đứa đã rủ nhau ra lò thịt cũ. Mỗi đứa cầm theo đèn pin và đồ nghề đầy đủ phòng những bất trắc xảy ra.

"An một tay cầm dao một tay cầm đèn pin, ngồi yên hông nhúc nhích, lù lù như một con báo đang rình mồi. Còn tôi thì như còn chồn đen, mắt láo liên dáo dác, tim đập thình thịnh trong lồng ngực như trống lân."

Tới nơi hai cậu đã phát hiện ra tại đây có một cái hầm bí mật. Nhưng chưa kịp khám phá những thứ bên trong thì Nghi đã bị ai đánh sau đầu làm cho bất tỉnh. Tỉnh dậy Nghi nhận ra mình đang bị trói chặt, cậu tình cờ nghe về cuộc đối thoại giữa An và tên côn đồ kia, Nghi nhận ra ngay đó là anh cả của An. Thì ra lý do mà anh ấy có nhiều tiền là nhờ vào “công việc” ăn cắp. Không những làm việc một mình, anh ta làm việc theo một băng nhóm. Toàn bộ số hàng mà chúng lấy cắp sẽ được cất vào hầm này chờ ngày tiêu thụ.

An đã chống trả quyết liệt với những hành vi sai trái của anh trai mình và cả hai đứa đều bị trói chặt trong căn hầm tối tăm đó. Đến khi có người phát hiện ra hai đứa thì cả hai đều nói dối là không biết ai đã làm ra những chuyện tày trời này. Về phần An thì không muốn anh trai mình bị bắt, còn về phần Nghi thì nó không muốn khai ra anh trai của An thì muốn giữ mối quan hệ tốt với nó, sợ nó buồn rầu mà nghỉ học thì không nên.

Nhưng rồi cái kim trong bọc có ngày cũng lòi ra. Anh cả An ngay sau đó bị bắt. An đi học với nỗi sợ bị bạn bè chọc ghẹo vì mang tiếng là “em kẻ trộm” nên nos quyết định nghỉ học sau đó. Vài hôm sau, cậu bé trở lại cũng nhờ vào những việc làm tốt của anh ba. Anh ấy không giống với người con trai đầu của mẹ An, anh đã làm những việc tốt và được tuyên dương trên truyền hình khi đang là một thanh niên xung phong.

Lại một lần nữa, An đề nghị Nghi cho cậu được học tập nghiêm túc một lần nữa. Sau bao lần nhận được lời hứa suông của An thì lần này Nghi vẫn quyết định tin tưởng nó một lần nữa. Trong mắt An, lần này cậu ấy thực sự bộc lộ được quyết tâm thay đổi theo chiều hướng tích cực của anh ba hơn so với người anh hai thất học trộm cắp kia.

Lời kết

Ngoài ý nghĩa chính là đề cao tình bạn trong sáng giữa An và Nghi, truyện còn muốn nhắn nhủ đôi điều cho những ai vẫn còn đang ở lứa tuổi học trò : “Cái vốn quí nhất của con người là sự hiểu biết, chứ không phải tiền bạc. Có 1 câu ngạn ngữ nói rằng: Tiền bạc là phương tiện của người khôn và mục đích của người dại”.

Chính cái sự vô tư của An đã phần nào góp phần trong sự thành công của câu chuyện. Cậu bé dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào về bình tĩnh và tự tin, không sợ hãi hay lo lắng. Điều đó rất ít có một cô cậu học sinh cấp Hai nào có được. Nhưng cũng vì sự vô tư quá đà đó dẫn đến những kết quả không tốt trong thành tích học tập của cậu. Không những vậy đã bao lần sự vô tư đó đã làm liên lụy đến Nghi mặc dù Nghi là một học sinh học tốt.

Cuốn sách này mang đến cho người đọc cảm nhận được sự nhân văn bên trong nó. Đọc tác phẩm như tuổi thơ của chính mình trong truyện khiến nhiều người cảm thấy nôn nao. Tác giả Nguyễn Nhật Ánh vốn dĩ đã không còn xa lạ với độc giả Việt Nam từ lớn đến nhỏ.

Các tình tiết được đan xen, nối tiếp nhau đã tạo nên sự hấp dẫn. Mang đến cao trào có khi lại phát hiện được sự thật về anh Dự – anh cả của An. Cuối cùng là một cái kết trọn vẹn khi người anh thứ 2 đã tình nguyện đi thanh tiên xung phong và được nêu gương “người tốt việc tốt”. Bên cạnh ý nghĩa chính là đề cao tình bạn trong sáng, gắn bó giữa An và Nghi, câu chuyện còn muốn nhắn nhủ đến những ai còn trong lứa tuổi đi học. Đừng giữ suy nghĩ rằng khối người không đi học vẫn thành tài, mặc dù con đường đến với sự đầy đủ ấm no theo con đường học vấn truyền thống dài ngoằn và gian khổ cũng đừng vì thế mà làm những việc sai trái để có được cái lợi trước mắt. Hãy kiên nhẫn, chăm chỉ, chờ đợi, chắc chắn những điều tốt đẹp sẽ đến với chúng ta.

 -----------------------------------------------------------

Tóm tắt bởi: Minh Toàn - Bookademy

Hình ảnh: Minh Toàn

-----------------------------------------------------------