[Tóm Tắt & Review Sách] "Bánh Mì Thơm, Cà Phê Đắng": Thổi Bùng Giác Quan, Đi Theo Hương Vị “Thơm” Và “Đắng” Reviews

Bạn là kiểu người nào? Là một người ăn gì cũng được, uống gì cũng được không quan trọng, với châm ngôn “ăn chỉ để sống” hay là một người sành ăn uống, đam mê bất diệt với đồ ăn, châm ngôn bất diệt là “sống là để ăn”. Dù bạn là kiểu người nào nhưng khi đọc đến cuốn sách Bánh mì thơm, cà phê đắng thì mọi giác quan của bạn sẽ được thổi bùng, bật công tác qua từng lời miêu tả, từng con chữ. Cuốn sách như những hương vị sống đánh thức tất cả các giác quan của độc giả, khiến cho họ đắm mình vào thế giới tưởng tượng của chính mình. Ở đây có một sự kết nối vô cùng hài hòa. “Đó là sự kết nối những xúc cảm rung động, đánh thức những hưởng thụ, trí trí tưởng tượng và sự hài hòa đơn thuần trong hương vị “thơm” và “đắng” của tiêu đề của sách, một sự quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam của chúng ta”.

1, Tác giả là ai?

Cuốn sách Bánh mì thơm, cà phê đắng được sáng tác bởi thạc sĩ, nhà văn Ngô Thị Giáng Uyên. Cô sinh ngày 25-07-1981, tốt nghiệp Đại học Ngoại thương Thành phố Hồ Chí Minh. Cô đã đi được 30 nước trên thế giới.

Cô được xem là con nhà người ta trong truyền thuyết.Khi còn ngồi trên giảng đường Trường Đại học Ngoại thương TPHCM, Uyên được mệnh danh là cô sinh viên của những hội nghị quốc tế.  Cô đã dành được học bổng danh giá Chevening (được chọn học ở bất kỳ một trường đại học nào ở Anh Quốc). Lúc 25 tuổi,  Uyên đầu quân cho hãng dược GlaxoSmithKline (văn phòng tại Việt Nam), đảm nhiệm vị trí giám đốc nhãn hiệu - "sếp" trẻ nhất của tập đoàn đa quốc gia này ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Được biết đến với hình tượng trẻ trung, xinh đẹp, mạnh mẽ, đi nhiều, có vốn kiến thức sâu rộng như thế song trong những trang viết của Uyên vẫn thể hiện rõ hai mặt đối lập này- giọng văn của cô có nét hồn nhiên, trong sáng nhưng đâu đó có sự trăn trở, suy nghĩ của người lớn.

2, Vài nét về cuốn sách

Cuốn sách thuộc thể loại hồi ký-tùy bút. Cuốn sách như những câu chuyện tản mạn, tập hợp những ký sự ghi lại hành trình đi khắp Châu Âu của nhà văn Giáng Uyên.Trong bài báo Tuổi trẻ, Giáng Uyên có chia sẻ: “Đó như là một kỷ niệm của thời đi học, như là cảm xúc của một người trẻ khi quan sát những quốc gia, những nơi mình đặt chân đến. Tôi là người có đời sống tinh thần khá phong phú, tôi thấy được cái đẹp mà những người làm kinh doanh khác thấy bình thường. Như bữa trưa ngủ dậy, quang cảnh sau cơn mưa trở nên khác lạ, tôi có thể ngồi viết về những điều đó.”

Cuốn sách mang đến những câu chuyện tản mạn về ăn uống nơi phương Tây lạnh giá, và những điều mà tác giả khám phá được những cảnh vật xung quanh, khác lạ như nào với cảnh vật Việt Nam.

3, Qua cuốn sách Bánh mì thơm, cà phê đắng, độc giả nhận được gì?

Tác giả xây dựng cuốn sách với 14 chương chính gắn liền với từng câu chuyện, từng hành trình của mình.

Chương đầu tiên, Lan man ẩm thực trời Âu

Tự nhận mình là “tín đồ” sùng bái chuyện ăn uống, Uyên đi khắp mọi nơi ở trời Tây, thưởng thức biết bao món ngon, vật lạ, có những địa điểm cô chỉ lập kế hoạch đến đó để ăn… sau một thời gian phải nhịn đói. 

Đây dường như là bộ sưu tập đồ ăn dù không quá chỉnh chu, có hệ thống, đúng mục đích tuy nhiên nó mang lại cho độc giả sự hài hòa về thưởng thức lẫn trí tưởng tượng phong phú, đánh thức mọi giác quan. Khi đi đến những nơi mới, Uyên không  chỉ miêu tả lại thành phần, cách bài trí mà cô còn chịu khó đặc tả lịch sử và cách chế biến món ăn đó. Có rất nhiều món theo như cô chia sẻ khá mới lạ-”món cá tuyết Thụy Điển trải qua nhiều công đoạn cầu kỳ: được ngâm nước lạnh từ năm đến sáu ngày, sau đó nhúng vào dung dịch nước hòa tro từ cây linh sam trong vòng hai ngày để miếng cá phồng lên lớn gấp rưỡi, tiếp theo ngâm nước lạnh hai ngày trước khi nấu bằng cách hấp rồi bỏ lò”. 

Tuy nhiên điểm đặc biệt ở đây là cô chia sẻ dù ăn bất cứ món gì ở đâu thì cơm nhà, cơm mẹ nấu vẫn là ngon nhất. Cô thú nhận rằng “dường như chất nước mắm thấm vào tận xương tủy” rồi. Để đến khi “gặp gỡ” món ba khía mặn mà của quê nhà trong một buổi tình cờ ghé qua siêu thị, khi ăn lại hoài mong người dân nghèo quê mình sẽ sớm sung túc hơn từ các sản vật tự làm.

Chương 2, Phong cách bánh mì

Ẩm thực trời Tây đầu tiên mà cô nhắc đến đó là bánh mì. Đây cũng là loại ẩm thực đầu tiên mà cô thưởng thức sau khi mới đến trời Tây. Thời gian mới tới, cô ăn tiệc nướng với hai người bạn; ăn kèm với bánh mì. Trong buổi trò chuyện giữa cô và hai người bạn, độc giả có thể thấy được sự khác nhau nho nhỏ khi nhận biết về cách ăn bánh mì và làm ra một chiếc bánh mì của Việt Nam và phương Tây. 

Ngoài ra, cô còn khám phá được cái tên đặc biệt, nguồn gốc từng tên của bánh mì theo từng thời gian lịch sử. Ở phương Tây, cô cho độc giả thấy được nhiều loại kiểu bánh mì và nguồn gốc của nó theo thời gian lịch sử hình thành mà ở Việt Nam không có. Ví dụ điển hình là về bánh mì cắt lát, thành ngữ Anh còn có câu: “ “Thứ tốt nhất kể từ khi có bánh mì xắt lát”. (The best thing since sliced bread), ám chỉ thứ gì rất tốt, rất tiện lợi, xuất sắc. 

Một điểm thú vị nữa hay gọi cách khác là gợi ý thú vị mà Uyên đưa ra cho độc giả đó là cách ăn mới mẻ có sự kết hợp của hai nền văn hóa Việt Nam và phương Tây:“ổ bánh mì Tây Ban Nha rồi kẹp lạp xưởng Việt Nam, kết hợp phong cách “béo ngậy Địa Trung Hải”.

Chương 3, Slovenia, ngon quên đường về

Trước khi đặt chân đến Slovenia, cô luôn thể hiện bản thân rất mong chờ, phấn khích. Và đúng như mong đợi của cô, những ngày ở đây vô cùng đáng nhớ. 

Cảnh vật xung quanh khiến cô ấn tượng vô cùng- “Những cánh đồng nho xanh rờn ở Slovenia cũng là một trong những điểm du lịch, trong đó có luống tuổi đời trên dưới 400 năm, được cho là luống nho già nhất thế giới còn cho trái”. Đặc biệt cô ấn tượng vị rượu tại nơi đây nhưng chỉ đủ dùng cho người bản xứ mà thôi. 

Cô cho độc giả hiểu biết thêm về nền văn hóa ẩm thực của Slovenia- Ẩm thực Slovenia chịu ảnh hưởng qua lại của nhiều nước láng giềng. Những năm dưới sự cai trị của đế quốc Áo-Hung mang lại những món xúc xích và bánh strudel của Áo, món súp goulash và thịt bò hầm của Hungary. Ảnh hưởng của Đức có thể thấy qua việc bắp cải và khoai tây có mặt trong hầu hết những bữa chính. Miền Nam giáp với Ý nên cũng du nhập nhiều món Ý như cơm risotto, mì sợi và không thể không nhắc đến pizza”. Ngoài ra nhắc đến Slovenia, cô nhắc đến cụm từ “pizza ngon nhất thế giới”, chưa kể đến còn rất nhiều ẩm thực khác được cô nhắc đến như bánh kem Bled nổi tiếng, súp,...

Chương 4, Ăn hàng chợ Helsinki

Mở đầu chương cô nhắc đến nhà văn Nguyễn Tuân như là “nguyên nhân” khiến cô có mặt tại hàng chợ Helsinki. Trong chuyến đi chợ này, cô khám phá được nhiều món ngon từ giản dị đến sang trọng như trái cây, rau đến thịt bò rán thậm chí tại nơi đây có bán mấy đồ lưu niệm từ sừng và da tuần lộc. 

Cô cho biết hải sản ở Phần Lan rất tươi, ngon, là một phần không thể tách rời trong bữa ăn hàng ngày của người bản xứ. Và các món đặc sản khác của Helsinki được cả dân địa phương lẫn khách du lịch ưa thích, bao gồm cá trích biển Baltic nướng than ăn kèm nước sốt bơ đun chảy với rau thì là xắt nhuyễn hoặc thịt băm viên tròn kiểu truyền thống sốt cà chua.

Nhưng điểm nổi bật mà cô nhớ nhất ở chuyến đi này là những con thuyền neo bên bến cảng gần bờ mà cô đã khám phá ra được. Trong số đó là cabin thuyền. Cô cho biết Cabin thuyền là một quán ăn nhỏ nhắn mà chỉ những người sành và khoái ăn uống mới biết, vì bên ngoài thuyền không có bảng hiệu hay bất cứ một dấu hiệu nào cho thấy đây là nơi bán thức ăn.

Ngoài ra ở trong chương này, cô có nhắc đến nền văn hóa ẩm thực mà nền ẩm thực Việt Nam bị tác động không nhỏ đó là nền văn hóa nước Pháp- Văn hóa ẩm thực VN ảnh hưởng rất nhiều từ người Pháp, dễ thấy nhất qua thói quen uống cà phê buổi sáng (trong những tấm postcard Paris bán cho du khách trên đường phố, bên cạnh những tấm ảnh chụp tháp Eiffel, Khải Hoàn môn, sông Seine… có những tấm ảnh chỉ chụp những tách cà phê bốc khói nghi ngút). Ẩm thực Pháp tác động không nhỏ đến ẩm thực Việt nhưng vẫn có sự tác động trở lại. Ẩm thực Pháp cũng du nhập rất nhiều món ăn Việt. Sách du lịch Lonely planet viết về VN nhiều nhất trong phần viết về ẩm thực nước ngoài ở Paris. Người Pháp đưa món chả giò và phở bò vào thực đơn nhiều nhà hàng truyền thống Pháp với cái tên le nem và le pho, cũng như người Anh lấy cà ri Ấn Độ làm một trong những món truyền thống Anh vậy.

Chương 5, Đi uống Cafe

Ở chương này, tác giả nhắc đến thức uống yêu thích của chính tác giả. Tác giả từ nhỏ đã rất thích uống cafe và mẹ của cô cũng không cấm cản. Ở Anh, cô có câu chuyện về Irish coffee-1 loại thức uống mắc tiền mà những quán sang trọng mới bán. Theo như cô nghiên cứu, đây được gọi là thức uống mịn như nhung và dễ chịu, làm ta hồi phục cả sức khỏe lẫn tinh thần. Làm Irish coffee rất công phu, phải dùng nước nóng rửa ly thủy tinh có chân, lau khô, rót rượu whiskey vào, phải là những loại whiskey “chân chính” của Ailen như Bushmills hay Tyrconnell, thêm một muỗng đường nâu, khuấy đều cho tan đường, lấy diêm châm lửa đốt rượu vài giây để giảm độ cồn trong rượu và cân bằng hương vị giữa cồn và caffeine, đúng là “nghề chơi cũng lắm công phu”. Rót đầy cà phê thật nóng và đậm đặc cách miệng ly đúng 1cm, chờ một lúc để hỗn hợp rượu và cà phê hòa lẫn vào nhau mới cho kem tươi (whipped cream) trắng muốt lên trên, không khuấy nữa vì bí quyết uống Irish coffee là nhấm nháp cà phê nóng xuyên qua lớp kem lạnh.

Cô còn chia sẻ công thức uống coffee ngon nhất là lúc chui vào chăn đọc báo cùng với đó là được nhâm nhi một tách cà phê giúp cho ta xóa tan đi cái lạnh. 

Với niềm đam mê bất diệt về cafe, cô đã sang Pháp và khám phá ra rất nhiều loại cà phê và cách thức nấu cơ bản của các loại. Cô còn sang Ý thưởng thức loại coffee có tên gọi là capuchino và khám phá được thêm nhiều điều mới lạ, văn hóa của nước Ý, và còn rất nhiều nơi khác như Hà Lan, Thụy Điển,... Và cô để lại niềm tiếc nuối, nhớ nhung những ngày đi uống cà phê ấy.

Chương 6, Hôm nay có trà kem

Có ai đã từng uống thử hay nghe đến loại nước trà kem này chưa? Đây là một loại nước uống khá béo ngậy. Ở chương này, tác giả đã đưa ra một loại nước uống khá lạ, khá mới cho độc giả. Cô cũng thể hiện cảm nhận của mình về loại nước này và công thức cơ bản làm ra nó độc giả có thể học theo. 

Ngoài ra cô còn kể ngoài lề về câu chuyện sinh sống của một người con Việt Nam khi sinh sống ở nước ngoài mà gặp gỡ hai chữ đồng hương. Chỉ cần nhìn vào căn bếp có mắm, có ruốc, có đủ mọi gia vị cũng đủ cho ta ngầm hiểu đó là một người con Châu Á, một người con gốc Việt.

Chương 7, Xúc xích nướng, yaourt mật ong và hơn nữa…

Giống như chương 4, cô lần nữa đến một khu chợ khác và có vẻ như chuyến đi này khó khăn hơn trước. Nhưng bù lại, cô được thưởng thức rất nhiều món ngon như tô súp đầy sớ cá biển Baltic- món súp này được cô miêu tả rất chi tiết, chân thực về cả khẩu vị mà độc giả thậm chí có thể tưởng tượng món ăn ngay trước mặt mình.

Ngoài ra cô còn đến các nước khác chơi như Đức, Hy Lạp, Bắc Âu; được thưởng thức những món đặc sắc tại nơi đó. Đặc biệt là xúc xích Munich, cô không chỉ ấn tượng khó quên với món ăn mà còn nhớ mãi phút giây ở nước Đức. Khung cảnh ở nước Đức khiến cô nhớ quê nhà…

Chương 8, Ăn Ý

Tác giả tại chương này giúp cho độc giả hiểu hơn về văn hóa, ẩm thực nước Ý- “Ẩm thực những vùng khác nhau ở Ý rất dễ phân biệt. Ở miền bắc (Milan, Venice, Bologna, Turin…) thức ăn có xu hướng dẻo như kem và béo hơn, trong khi dân địa phương miền trung (Florence, Perugia, Siena…) dùng rất nhiều dầu oliu và rau thơm, thức ăn cũng đơn giản, thanh đạm và tươi hơn. Càng về phía nam (Rome, Naples, Catanzaro…), những món ăn Ý càng nóng và cay hơn…”. Và còn nhiều hơn thế về nước Ý cổ điển.

Chương 9, Ẩm thực của nắng và gió

Sự hòa quyện nhịp nhàng giữa cảnh trời và đồ ăn được đặc tả, thể hiện rõ ở chương này. Uyên đến với vùng đất Bồ Đào Nha. Tại đây bạn có thể mường tượng được khung cảnh đêm ở Tây Ban Nha, không khí đêm lạnh nhè nhẹ với làn hương thơm của đồ ăn khiến cho cô tận hưởng mà thích thú vô cùng.

Và bạn đã bao giờ bánh cá tuyết chưa? Nếu chưa, đọc chương này bạn có thể sẽ rất thích thú và tò mò về hương vị món bánh cá này đấy. 

Chương 10, Mặn mà Smorrebrod

Đố bạn biết Smorrebrod là gì? Đó là bánh phết bơ, ngoài ra còn được phủ lên trên tôm sốt đỏ hồng, pate gan béo ngậy, thịt dăm bông mềm mại nuột nà, cá trích xông khói thơm phức, thịt heo quay nguyên mỡ và da giòn tan, cả trứng cá caviar…tuỳ ý thích của khách. Smorrebrod là món ăn trưa hàng ngày của người Đan Mạch cũng như phở là món điểm tâm của người Việt, một món ăn kinh điển mà người địa phương cũng như khách nước ngoài đều ưa chuộng.

Chiếc bánh này ở đâu cũng có ở trời Tây xa xôi nhưng lại thể hiện hương vị đặc trưng riêng của từng nơi.

Chương 11, Thiên đường Berry

Theo như nhà văn đã nghiên cứu, “Berry là từ chung chỉ những quả mọng nước như dâu, mâm xôi, man việt quất… Đến hè, khoảng từ tháng sáu đến đầu tháng chín, berry chín khắp nơi, trái căng bóng tưởng chừng có thể nứt ra bất cứ lúc nào. Có lẽ tôi nên bắt đầu từ những trái dâu sương gắn bó với tôi hơn bất kỳ loại trái cây nào khác (thật ra “dâu sương” là chữ tôi đặt cho blackberry, vì từ điển Anh – Việt gọi chung blackberry và raspberry là trái mâm xôi, trong khi đây là hai loại quả khác nhau)”.

Ở chương này, tác giả thể hiện niềm yêu thích và nhớ nhung về thế giới berry mùa hè của cô. “...Những trái dâu xanh (blueberry) màu xanh tím tròn trĩnh to bằng móng tay có núm ở dưới cuống trông thật ngộ. Những trái man việt quất (cranberry) chua thanh nổi tiếng một phần nhờ tên ban nhạc The Cranberries với những bản alte active rock. Những trái dâu rượu vang (elderberry) không ăn được nhưng thường ngâm đường để làm nước trái cây hoặc rượu vang…”

Chương 12, Ra ngõ Flanders gặp món ngon

Có ai đã từng đến xứ Flanders chưa nhỉ? Một xứ sở ở phía Bắc của Bỉ, nổi tiếng với khoai tây chiên giòn tan, uống những loại bia nổi tiếng và thưởng thức socola tuyệt hảo. Ở đây cô cho biết, món ăn xứ Flanders có khẩu phần lớn như món Đức và chất lượng như món Pháp. Một bài báo đã viết như vậy, theo lời một anh chàng hướng dẫn viên du lịch. Lúc đang ngồi với cậu bạn Alastair trong một quán ăn khuất phía sau quảng trường trung tâm Bruges, tôi nhắc lại câu này khi đang ăn những con vẹm xanh núc ních hấp vang trắng, kèm khoai tây chiên giòn tan. Alastair gật gù xác nhận, anh đang ăn một khẩu phần khổng lồ món Stoofvlees, thịt bò hầm bia nâu và gia vị, cùng với khoai tây chiên.

Tác giả trong chương này đã nghiên cứu chi tiết, bàn luận về hai món nổi tiếng của xứ Flanders: khoai tây chiên, súp Waterzooi.

Chương 13, Từ Nữ hoàng xứ Sheba

“ Nữ hoàng xứ Sheba” là một nhà hàng Ethiopia ở phía Bắc London. Tại nơi đây, tác giả được thưởng thức món qwant’a firfir, thịt bò nướng sốt bơ gia vị kiểu Ethiopia, đựng trong một chén nhôm để múc ra trải trên bánh injera, rồi xé bánh ra cuốn cả lại cùng rau trộn. Người bản xứ chỉ ăn bốc bằng tay, bánh injera thay dĩa, khi ăn xong ăn cả “dĩa” khỏi phải rửa chén nhiêu khê. Trong bữa ăn là câu chuyện xoay quanh về Ethiopia giúp cho độc giả có thêm hiểu biết, mở mang tầm mắt của mình.

Chương 14, Chuyện mắm ba khía ở London

Khi đọc được tựa đề chương, chắc độc giả sẽ thắc mắc ở London có mắm ba khía hả? Thực ra, có một nơi có nhiều người Việt sinh sống tại London- Hackney. Tại đây, cô mua được món “mắm ba khía”- một món ăn cô chưa thử bao giờ. Lần đầu được thử món này, đã gợi biết bao nhiêu câu chuyện, tuổi thơ của cô có thể là một bài viết, có thể là dòng câu ca dao,... Ngoài ra, cô còn nhắc về sự khó khăn, khổ cực của mỗi người dân dù là người Việt hay dân Anh đều có nỗi khổ cực riêng; cô còn nêu quan điểm của mình: Có ai đó nói người giàu trở thành nghèo sẽ là người khổ nhất vì đã quen với sự sung sướng, trong khi người nghèo hoài không khổ vì họ đã biết sung sướng, thừa mứa là gì đâu mà so sánh với hoàn cảnh hiện tại. Có lẽ người nói câu đó chưa thấy những chị ngâm mình dưới nước lạnh buốt riu tôm, hay những thanh niên ăn bụi nằm bờ ở rừng mắm, rừng đước chờ bắt ba khía.

4, Cảm nhận của bản thân

Bản thân tôi là người cũng thích đi đây đi đó nhưng chưa có dịp cũng chưa có điều kiện để đi đến một quốc gia khác để tìm hiểu ẩm thực, văn hóa nước họ. Tuy nhiên qua cuốn sách Bánh mì thơm, cà phê đắng, tôi có thể tưởng tượng bản thân được đi khắp nơi, thưởng thức món ăn, có thể mường tượng cảm nhận được món ăn mà tác giả đã thưởng thức ở từng điểm đến. 

Ngoài ra, từ tác giả, từ cuốn sách, tôi có thể biết thêm nhiều về văn hóa, ẩm thực nước họ. Có những câu chuyện lịch sử về văn hóa, về ẩm thực của phương Tây xa xôi khiến tôi thích thú và càng khiến tôi có động lực thực hiện ước mơ đi muôn nơi của mình.

Tác giả: Nguyễn Phương Huyền My - Bookademy.

Hình ảnh: Nguyễn Phương Huyền My

--------------------------------------------------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.