Một trong những đặc điểm kì lạ hơn của sự tự ghét bỏ bản thân là sự phiền não có thể vô tình thoát khỏi sự chú ý của chúng ta một cách dễ dàng trong phần lớn giai đoạn của đời sống. Nói một cách đơn giản hơn, chúng ta có thể không nhận thức được rằng chúng ta không thích bản thân mình cho lắm - ngay cả khi căn bệnh tự căm thù bản thân đã hoàn toàn tàn phá chúng ta trong nhiều tình huống.

Mặc dù chúng ta là những người không ngừng soi xét người khác, nhưng lại hiếm khi dừng lại để tự nhận xét và kiểm điểm về những thứ xây dựng nên tính cách của bản thân. Chúng ta có thể nhận ra sự chấp thuận hoặc không tình của chính mình về bản thân trong các các hành động cụ thể; chúng ta sẽ biết khi nào chúng ta - chẳng hạn - vượt qua việc chậm hoàn thành nhiệm vụ hoặc khi nào chúng ta vui vẻ khi nhận được sự đồng ý của đồng nghiệp. Nhưng chúng ta hiếm khi có xu hướng lùi lại phía sau và xem xét bản thân mình trong tổng thể, vì khi đó chúng ta có thể sẽ giống như như là một người xa lạ. Chúng ta quá quan tâm đến bản thân mà quên mất việc đánh giá sắc nét hơn về  những về tính cách của chính mình. Có rất ít trường hợp mà chúng tôi có cơ hội để tự hỏi bản thân liệu rằng mình có thích chính bản thân mình không.


Kết quả là, sự nghi ngờ bản thân của chúng ta có xu hướng kéo dài ở dạng chưa được chẩn đoán. Chúng ta bỏ lỡ mức độ mà chúng ta có thể phải chịu đựng bởi sự ghê tởm bản thân một cách đặc hữu - và thậm chí cả khi mà một hình thức tự vấn có thể coi là chấp nhận được và có thể tiếp thêm năng lượng đã biến thành một chuỗi tấn công liên tiếp vào mọi thứ định nghĩa nên bản thân chúng ta và những gì chúng ta đang làm. Chúng ta có thể - một cách nghịch lý - ngay lập tức rất chán nản về bản thân mà quên mất rằng chúng ta đang làm như vậy.


Để biết những gì chúng ta đang chống lại; chúng ta nên đo lường ý thức của chúng ta về bản thân. Đối với việc này, có thể không có cách nào tốt hơn là việc sử dụng công cụ tâm lý học thô sơ nhưng đơn giản và hữu ích nhất, bảng câu hỏi.

Chúng ta có thể hỏi ở mức độ nào chúng ta đồng ý với những câu sau đây trên thang điểm từ một đến mười, trong đó mười nghĩa là rất nhiều, còn số không biểu hiện cho hoàn toàn không phải.

- Nếu mọi người biết tôi thực sự là ai, họ sẽ rất kinh hoàng.

- Tính cách tôi thật kinh khủng.

- Tôi thường xuyên không thể chịu đựng nổi mình là ai.

- Tôi thật kinh tởm.

- Tôi đáng xấu hổ.

- Tôi yếu đuối.

- Người khác có lý do chính đáng để ghét và hãm hại tôi

- Chỉ là vấn đề thời gian trước khi những điều khủng khiếp xảy ra với tôi, dù tôi có là ai đi nữa.

- Tôi nổi loạn về mặt tình dục.

- Tôi ghê tởm về mặt thể chất.

- Tôi không đáng được tha thứ

- Tôi là mục tiêu thích hợp để chế giễu

- Tôi chắc chắn sẽ thất bại

- Tôi không đáng được thông cảm

- Mọi người thường nhìn thấy tôi trên đường phố và cảm thấy khinh.

- Tôi đã hành xử một cách tồi tệ trong suốt cuộc đời mình

- Có điều gì đó cơ bản không ổn về tôi.

Chúng ta không cần phải tính toán chi li cẩn thận để đạt được một bức tranh toàn cảnh về vấn đề này với tốc độ nhanh. Một số người trong chúng ta sẽ có mức độ “mười” trong hầu hết các trường hợp được nêu ở trên; còn những người khác – bằng một cách may mắn - sẽ cảm thấy hoàn toàn bối rối với chủ đề này.


Nếu chúng ta thấy mình đạt được những con số cao, chúng ta có thể bị cám dỗ để đi đến một kết luận mạnh mẽ nhưng hoàn toàn sai lầm: rằng chúng ta là những người tồi tệ. Trong thực tế điều đó chỉ ngay lập tức chứng minh rằng điều đó không khủng khiếp như vậy mà thậm chí có tính cứu chuộc hơn nhiều: chúng ta không quá tệ hại chút nào; chúng ta chỉ đang rất ốm. Bảng câu hỏi chỉ cho chúng ta biết về một nỗi đau, không phải về quá khứ của chúng ta hay những gì chúng ta xứng đáng có, hoặc chúng ta thực sự là ai. Những câu trả lời vô cùng cực đoan của chúng ta sẽ báo hiệu rằng một điều gì đó đang xảy ra vượt xa những gì mà bất kỳ con người nào từng mắc phải. Chúng ta không ác độc; chúng ta chỉ đang phải chống chọi với một căn bệnh quái ác mà đã hủy hoại một cách có hệ thống bất kỳ sự tự tin hoặc sự hào phóng nào mà chúng ta có thể cảm thấy đối với bản thân. Chúng ta đang đối xử với bản thân bằng bạo lực và sự nhẫn tâm mà chúng ta không nghĩ là sẽ giáng cho kẻ thù tồi tệ nhất của chúng ta. Bằng cách nào đó, chúng ta không hề hay biết, chúng ta đã đối xử với người mà chúng ta phải đồng hành đến suốt cuộc đời với một thái độ lạnh lùng, dè bỉu và khinh thường.

Đã đến lúc phải đối mặt với sự đau khổ của chúng ta - từ chối sự cám dỗ và ác ý của sự tự hận bản thân.

                                                                                              

-------------

Dịch giả: Nguyễn Thủy Tiên

Biên tập: Nguyễn Thủy Tiên

Minh họa: Nguyễn Thủy Tiên

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về YBOX.VN. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Tên dịch giả - Nguồn: YBOX.VN”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Với mục tiêu chia sẻ và góp phần nâng cao kiến thức tâm lý cho những người trẻ, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Trở thành Cộng tác viên hoặc thực tập sinh để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức chuyên sâu về tâm lý cho cộng đồng tại đây   https://bom.to/AxK6nj 

(***) Follow Facebook Tâm Lý Học Tuổi Trẻ tại www.facebook.com/tamlyhoctuoitre để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày.  

----------------------------

Xem thêm