Bạn nghĩ những người thành đạt và giàu có nhờ vào tài trí thiên bẩm, bộ não sắc sảo hay sự nỗ lực chăm chỉ?
Không, không hề. Thực
chất, họ chỉ thành công nhờ may mắn mà thôi.
Tại sao?
Cuốn sách Trò đùa của sự
ngẫu nhiên (ấn bản thứ 2) sẽ cho bạn biết đáp án. Nó dựa vào thuật toán của
sự ngẫu nhiên, được thì được tất hoặc không có gì cả. Hàm chứa trong nó những suy
nghĩ mộc mạc gan ruột của tác giả. Không phải một luận thuyết, hay một công
trình nghiên cứu.
Theo tác giả nó chỉ nên được
đón nhận vì, và với tinh thần giải trí. Trong một tâm thế loại bỏ tất cả những
gì nghe giống công việc, loại bỏ những thứ tri thức đi vay mượn, để tạo nên sự
riêng biệt cho cuốn sách.
Và điểm đặc biệt trong ấn bản thứ hai này chứa gì khác biệt so với
lần một?
1. Sự nghiêng lệch, Bất đối xứng, Phép quy nạp.
Từng nói, việc quan sát vô số nỗi
bất hành hiện hữu trong mọi tình huống khiến chúng ta bớt đi sự tự mãn về những
lạc thú hiện tại của mình, hoặc không còn ngưỡng mộ hạnh phúc của một người vì
trong tương lại biết đâu nó lại thay đổi. Vì tương lai bất định vẫn chưa tới, với
vô vàn tương lại khả dĩ có thể xảy ra; và chúng ta chỉ có thể nói một người là
hạnh phúc khi đáng tối cao tiếp tục hạnh phúc cho người đó đến cuối đời.
Theo mức độ tiếp nhận sự thay đổi
theo thời gian, chúng ta có thể bị che mắt trước những gì xuất giện với sự hỗ
trợ của may mắn có thể bị may mắn lấy đi. Đồng thời thì những gì xuất hiện với
rất ít sự hỗ trợ của may mắn sẽ có khả năng kháng cự tốt hơn trước sự ngẫu
nhiên.
...Tâm lí
lao động chăm chỉ và tính kỷ luật kết hợp với nhận thức nhạy bén về rủi ro có
thể giúp người ta đạt được một cuộc sống thoải mái. Ngoài việc đó ra, tất cả đều
là ngẫu nhiên: hoặc là chấp nhận những rủi ro lớn, hoặc là gặp may mắn khác thường.
Đây là mối liên quan trên góc độ
nghiêng lệch, một sự việc dẫu đạt được thành công nhiều lần đến mức nào cũng không
quan trọng nếu như cái giá của thất bại quá ngưỡng có thể chịu đựng.
Một trong những sự minh họa về hiệu
ứng của sự ngẫu nhiên đối với thứ bậc trong xã hội và sự ganh tị là hai nhân vật
có thái độ trái ngược nhau.
Mượn một bảng đánh giá tổng quan thay cho lối văn dài:
|
Nero |
John |
Xuất phát điểm |
Với tài trí và học vấn cao thì sẵn sàng học và tiếp cận công
việc theo cách mình mong muốn. |
Không có nền giáo dục tốt, không được nuôi dạy đàng hoàng. Không
khỏe mạnh thậm chí là thông minh, hay thạo đời bằng Nero. |
|
Ngao ngán những công việc gò bó với khối lượng cuộc họp và nói
chuyện nhàm chán. Chuyển hướng sang mạng giao dịch độc quyền. Được sống theo
giờ giấc mình đặt ra, tùy thích đi lại và đuổi theo mọi sở thích các
nhân. |
John là nhà giao dịch kiếm lợi nhuận cao, phong cách giao dịch khác
biệt với chiều sau tri thức và sự nhạy bén của người trong nghề. Tuy nhiên về
tuổi nghề lại thấp hơn Nero dẫu vậy tài sản từ nghề giao dịch mang lại thì
gấp ít nhất 10 lần Nero. |
Sự chênh lệch |
Theo
John thì những gã giao dịch đồng quyền này đang chết mòn, và họ đâu biết mình
đang thành đồ cổ rồi. |
Như
một ngôi sao đang lên những giao dịch mang lại lợi nhuận khổng lồ. Làm trật tự
thứ bậc lập tức lộ rõ. |
Những kẻ giàu có nhất là những kẻ
có năng lực kém nhất thuộc bộ phận những kẻ ngốc may mắn nhưng sẽ chỉ có người
ngoài mới nhìn rõ điều đó.
Xác xuất ngẫu nhiên chỉ xảy ra ở một
số trường hợp nhất định tuy nhiên không phải tất cả.
Và bạn giàu nhất cũng chưa chắc là
bạn là người giỏi.
Không có gì là ngẫu nhiên tương xứng
như bạn mong muốn. Muốn có được phần thắng lớn bạn phải chấp nhận những khoản lỗ
nhỏ.
Thành công ở mức độ vừa phải có thể dựa vào kĩ
năng và lao động. Thành công lớn là do những sự biến thiên.
Đời không cho bạn tất cả. Những kẻ
ngẫu nhiên bị che mắt mù mờ và hưởng thụ những thành công của bản thân mà không
hề có sự phòng ngự. Tất cả đều có những điểm chung:
Đánh giá quá cao độ chính xác
trong những niềm tin của mình, hoặc về mặt kinh tế hoặc về mặt thống kê. Xu hướng
thay đổi nội dung câu chuyện. Không chuẩn bị trước kế hoạch hành động phòng trường
hợp khác thường thua lỗ trong giao dịch.
Thiếu tư duy phản biện, thể hiện
qua việc không đánh giá lại lập trường của mình về việc “cắt lỗ”. Chưa bao giờ
là đủ khi một thứ còn có giá trị cao hơn nữa. Mà chỉ kiên định theo lập trường
của mình không nhìn nhận thị trường hay đánh giá phương pháp định giá của mình
có sai lầm hay không?
Phủ nhận hết những sai lầm khi xảy
ra thua lỗ rằng họ chỉ đang phát mãi tài sản, bán sai trong lúc hoảng loạn mà
thôi.
Nhưng hầu như mọi người đều có thể
trung bình không phải tất cả đều giàu có hoặc ngẫu nhiên như vậy mọi thứ bắt
nguồn từ sự nhận thức mình đang có trong sự ngẫu nhiên mà không phải lúc nào
cũng có được.
Biết đối mặt chấp nhận sẽ làm bạn
trở nên hoàn hảo một cách khác biệt.
Vì trên thế giới này không ai hoàn
hảo cả.
Tôi tin rằng mình không có khả năng điều khiển bản thân vì sâu thẳm trong tôi khao khát được hòa mình với mọi người và cả nền văn hóa, nghĩa là rốt cuộc tôi cũng có nét nào đó giống họ; khi tự cô lập bản thân hoàn toàn khỏi thế giới bên ngoài, tôi sẽ có thể kiểm soát tốt hơn vận mệnh của mình.
2. Thiên kiến sống sót và những thiên kiến khác.
Ban
đầu mọi người không hiểu về sự kiện hiếm gặp, không chấp nhận khả năng nó xảy
ra những hậu quả thảm khốc của nó.
Làm
thế nào để ngăn chặn nỗi đau của thất bại?
Nếu
có lời khuyên thì bạn hãy tìm đọc cuốn sách Trò đùa của sự ngẫu nhiên để hiểu về
sự méo mó của các cơ hội và nhìn về mặt thống kê để bớt khổ sở hơn thôi.
Nếu
bạn là người giao dịch thành công được quẳng vào cuộc sống thực tế thì chúng ta
sẽ thi về được những lời bình luận rất thú vị và hữu ích về phong cách giao dịch
xuất sắc, cùng trí óc sắc sảo của anh, và cả những nguồn ảnh hưởng đã giúp anh
đạt được thành tích này. Nhưng nếu bạn không thể làm tốt nữa thì họ sẽ chuyển
sang đổ lỗi soi mói những sơ sẩy trong việc anh sa đà vào chơi bời, tìm ra những
lí do bạn thất bại. Hay đơn giản là anh đã hết may mắn.
Chắc chắn người
lạc quan đương đầu với nhiều rủi ro hơn vì họ tin tưởng thái quá vào các xác suất,
kẻ thắng cuộc sẽ xuất hiện trong nhóm những người giàu có và nổi tiếng; kẻ thất
bại sẽ biến mất khỏi những phân tích. Thật đáng buồn thay.
Tuy
vậy riêng bạn thì bao giờ day dứt đổ lỗi bản thân vì những việc sai lầm trong
quá khứ đều bắt nguồn từ sự lựa chọn của chính mình tại thời điểm đó quan trọng
là bạn làm gì để có thể khắc phục nó thôi, không đi lại vết xe đổ đấy nữa.
Cuộc
sống vốn dĩ không bao giờ công bằng theo cách phi tuyến tính. Chỉ một tác động
nhỏ cũng có thể mang lại những điều sai lệch đi tạo nên những ngẫu nhiên phi lý.
3. Cuộc sống dưới cảm nhận của một nhà kinh tế.
Tác
giả mang những thuật toán tưởng chừng rất khô khan thông hành cùng những câu
chuyện để tạo cho người đọc một bầu khí quyển mà tại đó ta tự rút ra những ý
nghĩa độc nhất trong toàn cảnh thực tế cuộc sống nói chung.
Bằng cấp trong chiếc bánh may mắn?
Nếu
một ngày có khi một người hỏi bạn những kiến thức chuyên môn của những thứ bạn
được dạy ở đại học. Sẽ có những trường hợp xảy ra: bạn luôn biết vấn đề và trả
lời rõ ràng những thứ bạn suy nghĩ; tuy nhiên cũng có nhiều thứ xảy ra là bạn
không hề sử dụng não trong chính vấn đề suy luận mà lại dùng bộ não đơn giản
không liên quan đến vấn đề đó, trả lời qua loa không chủ đích. Chắc chắn sẽ có
người cười vào bạn và: có phải bạn lấy bằng cái bánh may mắn không?
Quá nhiều thành công là kẻ thù (hãy nghĩ về những sự
trừng phạt đổ lên đầy những người giàu có và nổi tiếng); quá nhiều thất
bại sẽ gây nản chí. Lựa chọn mong muốn của tôi là không có cả hay thứ này.
Thật mỉa mai nhưng thực tế là như vậy khi nhiều người không có nhiều kĩ năng, kiến thức nhưng vẫn đủ sức có bằng cấp. Vì sao ư như đã nói là do chiếc bánh may mắn, điều ngẫu nhiên đã xảy ra và làm chúng ta ngu ngơ tin tưởng, thậm chí là ảo tưởng về việc bằng cấp khẳng định được tầm tri thứ thứ hạng của bản thân.
Nhiều lúc bạn làm điều gì đó ngốc nghếch và ngẫu nhiên đến nỗi
không thể lí giải? Bạn có đủ thông minh?
Trong
thực tế cuộc sống bạn không bao giờ đủ khả năng kiểm soát mọi thứ dẫu bạn mạnh
mẽ hay thông minh đến đâu.
Bạn
sẽ chịu đựng khi thấy ba mẹ mình bị sỉ nhục chứ? Không bao giờ có chuyện như thế
được.
Ngay
cả tác giả trong những trường hợp đơn giản hơn nhiều khi một tài xế bất lịch sự
bấm còi xe khi đèn giao thông chỉ mới chuyển màu xanh được một phần tỉ giây,
hay đọc những bình luận ác ý...
Việc bạn làm không phải là kiềm chế lại những cảm xúc trên mà là tìm cách kiến nó biến mất ra khỏi tầm nhận thức của mình, tránh giao tiếp bằng mắt là một trong những mánh khóe để loại bỏ nó, nó hạn chế tầm nhìn, và giảm thiểu sự kích hoạt ,thổi bay những cảm xúc ngẫu nhiên đi theo hướng tiêu cực khó thể lí giải.
Chúng tôi yêu cầu quyền được mâu thuẫn với chính mình.
Lối mòn của sự tin tưởng
Niềm
tin được gọi là phụ thuộc vào lối mòn nếu như trình tự của các ý tưởng được sắp
xếp sao cho ý tưởng đầu tiên hoàn toàn chiếm ưu thế.
Cũng
như trong quá trình dạy con cái làm sao để sống tốt thành công, cha mẹ thường
mang lời ông cha từ các thế hệ ra để đặt niềm tin mà không hề có tư tưởng muốn
đổi mới, và những tư tưởng sai lệch đi thì sẽ được coi là nổi loạn, không có
tôn ti trật tự. Thực tế đã chứng minh, có rất nhiều thế hệ gia đình trọng nam
khinh nữ mà đến khi họ qua đời thì tư tưởng đó vẫn không thay đổi, con trai mới
được thừa kế tài sản, chăm sóc phần mộ...
Trong
một xã hội phát triển hiện nay thì liệu đã thực sự triệt tiêu nó, bằng cách
nào khi nó vẫn cứ diễn ra...
Thử
hỏi nếu bạn thích kem đánh răng PS liệu bạn có nhanh chóng dễ dàng dám thử
nghiệm với dòng, nhãn hiệu mới?
Sự ngẫu nhiên và sự thanh lịch của cá nhân
Tác
giả đã đề cập đến việc con người không thực sự lĩnh hội được thông tin khi cảm
xúc lên tiếng, chúng ta không sử dụng bộ bão lí trí ngoài phạm vi lớp học. Những
đầu sách tự phát triển bản thân hầu hết không có hiệu quả. Mọi thứ phụ thuộc
vào biến ngẫu nhiên trong cuộc sống xảy ra cùng cách xử lí, nhận thức của bạn
thôi. Chẳng ai dạy bạn cả, cuộc đời phải tự phiêu liêu khám phá mới là bạn chứ.
Hãy bắt đầu
nhấn mạnh sự thanh lịch cá nhân vào vận đen tới đây của bạn. Hãy thể hiện rằng
mình biết cách sống trong mọi hoàn cảnh.
Nhưng
nói gì thì để đối mặt với bất cứ tình huống nào bạn cũng nên thanh lịch nhỉ?
Thử
nghĩ mà xem: nếu một ngày bạn bị thua lỗ tiền bạc, cũng đừng trút giận lên thư
kí của mình, mà hãy hết sức lịch sự, ai cũng có những nỗi uất ngút ngàn nhưng họ
không có trách nhiệm gánh chịu những điều đó thay bất kì ai ngoài họ.
Ngưng than phiền đi thì mọi thứ sẽ dễ thở hơn. Nếu không thể là một người tốt thì bạn cũng phải dữ lấy thể diện riêng của mình.
Những lời tái bút cũng như suy nghĩ tuy muộn của tác giả nhưng
lại mang đến điều lớn lao cho độc giả.
Suy
nghĩ vấn đề kĩ năng nghịch đảo.
Bạn
có thấy những người có vị trí cao trong công ty thường có sự đóng góp cho tổ chức
giảm xuống, nhưng các khoản lương thưởng lại leo thang. Vì sao vậy?
Dựa
trên những luật số, cùng những logic thì tác giả sẽ cho bạn biết sự khác biệt
trong quá trình trả lương cho hai thành phần nhân viên bậc thấp và quản lý cấp
cao. Nếu không phải người dám đương đầu rủi ro, không bản lĩnh nhìn nhận sự
ngẫu nhiên thì chắc ta quay về làm nhân viên bậc thấp cho an toàn.
Ngoài
tiền ra thì tất cả mọi thứ đều là triết lí suông. Đồng tiền luôn tương xứng với
thành tựu của mình, âu cũng chẳng công bằng như đồng tiền được.
Tôi biết rằng
mình rất, rất yếu ở điểm này. Tính con người trong tôi sẽ tìm cách đánh lừa
tôi; tôi phải tự bảo vệ mình. Tôi được sinh ra để bị sự ngẫu nhiên lừa dối.
Suy
nghĩ về lợi ích của sự ngẫu nhiên.
Nay
phải viết một bài viết theo đúng yêu cầu từ 2000 đến 3000 từ bạn thấy có nản
không? Ngồi đếm sao cho đủ liệu có thoải mái hơn cái vấn đề là bao giờ chán thì
dừng thôi mà, cảm xúc đừng bắt ép nó chứ.
Giữa
những điều tối ưu và những cái vừa đủ luôn có khoảnh khắc sự ngẫu nhiên. Trong
đời sống hiện nay đang phổ biến trào lưu sống tối giản, lối sống của người Nhật,
người Thụy Điển, sao cho biết đủ mới là tự do. Bạn kệ dòng đời chảy trôi. Không
cần giàu, thành công nhưng có nhiều thứ đến rất tự nhiên, không ai chọn cuộc sống
nghèo khổ chỉ tự ta làm ta khổ nếu không tự mường tượng những khó khăn trước nhất
cùng vinh quang sau này.
Suy
nghĩ về đứng một chân.
Chỉ
với một câu nói thôi.
Đừng
làm với người khác những điều bạn không muốn họ làm với bạn, phần còn lại chỉ
là những lời bình luận mà thôi.
Lời kết
Cuốn
sách tuyệt vời đối với tất cả mọi người đặc biệt là những người có tư tưởng tuyệt
đối, kiên định lập trường cá nhân. Nhưng lại dành cho tất cả mọi người, vì sao
thế? Bài viết chưa thể cho bạn biết đáp án của sự thành công và giàu có thực sự
bắt nguồn từ đâu điều đó phụ thuộc vào bạn khi đến với cuốn sách và cơi nới
tinh thần.
Review chi tiết bởi Muncilpe – Bookademy.
Cuốn sách "Trò Đùa Của Sự Ngẫu Nhiên" của Nassim Nicholas Taleb là một lời cảnh tỉnh dành cho những ai tin rằng mình kiểm soát được mọi thứ. Taleb cho rằng ngẫu nhiên, không phải tài năng hay nỗ lực, thường đóng vai trò lớn hơn trong cuộc sống chúng ta tưởng.
Tác giả đã sử dụng những phân tích sắc sảo và nhiều ví dụ thực tế để làm sáng tỏ vai trò của may mắn trong tài chính, kinh doanh và cuộc sống nói chung. Ông khuyến khích người đọc đánh giá lại cách họ nhìn nhận thành công và thất bại, đồng thời học cách khiêm tốn hơn khi đối diện với những điều không chắc chắn.
Cuốn sách không chỉ mở rộng nhận thức mà còn giúp chúng ta chuẩn bị tốt hơn cho những rủi ro trong cuộc sống. Đây là một tác phẩm không chỉ để đọc mà còn để suy ngẫm lâu dài.