Tôi Là Bêtô là một áng văn trong trẻo và đầy hồn nhiên. Tác phẩm được tác giả Nguyễn Nhật Ánh xây dựng thông qua lời kể và cũng là lời tự khẳng định chính mình của một chú cún. Tuy nó xuất hiện ở chương cuối tác phẩm nhưng dẫn dắt cả nhịp truyện ngay từ những chương đầu tiên.
Đây là tác phẩm đầu tiên tôi đọc của Nguyễn Nhật Ánh. Khi cầm trên tay cuốn sách này, tôi cứ nghĩ rằng Tôi là Bêtô chỉ phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi. Thế nhưng khi đọc tác phẩm, với cái nhìn dưới lăng kính của một chú cún. Tác phẩm không chỉ đem lại cái nhìn ngộ nghĩnh của một chú chó, mà nó còn có cái nhìn bao quát về cuộc đời.
Ai cũng đã từng trải qua thời thơ bé, rồi dần lớn lên, già đi và sẽ có thời gian để suy ngẫm. Chỉ là đôi lúc bạn muốn lòng mình được nhẹ nhàng, ngây ngô như một đứa trẻ. Bạn sẽ nhận ra hàng loạt điều mà bạn nghĩ rằng nó đơn giản, nhưng thật ra lại chứa biết bao nhiêu điều mà mãi đến khi đọc đến trang cuối cùng. Bạn mới thốt lên rằng “À, thì ra là vậy.”
Tôi là một người trẻ, chưa trải nghiệm nhiều trong cuộc đời. Song các chi tiết trong tác phẩm thực sự rất gần gũi, rất giản dị, rất đời thường và đem lại nhiều cảm xúc mà trước kia tôi chưa từng có.
Tôi là Bêtô không chỉ là chuyện về những chú chó con!
Mạch truyện trong tác phẩm là dòng ký ức của Bêtô. Nó là chú cún cưng của chị Ni – một người rất đam mê bóng đá. Đó cũng chính là lý do tại sao cái tên của chú cún ra đời, là cái tên của một cầu thủ đội Brazil.Tất cả các chi tiết trong chuyện đều hiện lên qua lời kể của Bêtô, từ ngôi nhà chú đang sống, người bạn triết lý Binô đến những sở thích nghịch ngợm có chút quái gở của mình.
Gặm một chiếc giày đi, vừa nhá vừa nhay, vừa lắc mạnh đầu cho nó nảy qua nảy lại. Thật mê ly. So với cảm giác tuyệt vời này, nhấm nháp một miếng bít-tết chỉ là thú vui rẻ tiền của bọn mèo bình dân.
Tưởng như chỉ là một sở thích bình thường của chú cún. Nhưng thông qua hành động này, có lẻ, Nguyễn Nhật Ánh muốn nói lên nỗi lòng của mình khi chứng kiến cuộc sống tấp nập nơi thành thị. Nơi mà mọi người đổ xô theo những phồn hoa và quên đi cái gọi là sự tự nhiên của một đứa trẻ. Chúng ta đã và đang vô tình lấy đi những khoảng trời nô đùa vui vẻ của lũ nhóc nghịch ngợm. Hàng loạt đứa trẻ đang phải sống theo khuôn khổ, theo quy tắc.
Đôi lúc nhìn những đứa trẻ phải ngáp ngủ trong những giờ học chán ngắt khiến chúng ta như muốn vứt bỏ mọi muộn phiền để quay trở lại cái thời tuổi thơ. Cái thời xưa kia khi mà “ăn được ngủ được là tiên” ấy. Tôi thầm mong rằng những đứa trẻ thời hiện đại cũng sẽ có một tuổi thơ tươi đẹp như tôi của xưa kia. Nguyễn Nhật Ánh như đang kể một câu chuyện thay cho nỗi lòng của chúng ta, điều đó làm cho độc giả say mê bởi cái cách ông thổi hồn vào trong cốt truyện vừa gần gũi lại vừa thâm thúy.
Tôi là Bêtô phản ánh rõ về lòng tốt của “chó với chó”, về những con người xấu xa trong mắt chú cún, những người bạn mới, những yếu tố bất ngờ. Dưới góc nhìn của Bêtô, tác phẩm đưa bạn đọc đồng hành cùng những khung bậc khác nhau với chú chó nhỏ. Đôi lúc vui vẻ như đứa trẻ con đòi được quà; khi thì hào hứng, nhí nhảnh; lúc lại lắng đọng như nhà hiền triết; đôi khi lại ngây ngô làm người ta không nhịn nổi cười. Thông qua những mẩu đối thoại, những tình huống và cách cư xử đời thường, giản dị được tác giả gửi gắm những thông điệp hữu ích dành cho tất cả chúng ta: thông điệp về tình bạn, về mối quan hệ với những người thân trong gia đình…Đây là một trong những yếu tố hút khách của Tôi là Bêtô.
Tôi thích chó, và vì thế tôi rất thích Bêtô.
Đó là một chú chó ngoan, ngoan trong mắt tôi, và cũng ngoan nốt trong mắt một số người, như bà cố chị Ni. Như câu nói để đời của bà cố chị Ni: “Một con chó ngoan là một con chó bỏ đi”. Có lẻ chính sự nghịch ngớm, thích phá phách và đôi khi tự làm đau mình của chú chính là cách thể hiện sự ngoan ngoãn của một chú cún con.Quả là không ngoa khi bà cố của chị Ni đưa ra nhận định như vậy! Chúng ta đang sống với thời gian của tạo hóa, nhưng cách chúng ta sử dụng thời gian ấy để thể hiện sự tự do của bản thân mình.
Trong tác phẩm này, có thêm một nhân vật nữa là thằng chúa quậy Laica. Hắn vốn là nhân vật quậy nhất trong bầy thú cưng của bà cố. Nhưng cũng là đứa trung thành và quấn quýt bên bà nhiều nhất. Ngày mà Laica theo chị Ni về nhà chơi, hắn vùng vẫy rất ghê, mãi cho đến khi bà cố phải ẵm hắn trên tay dỗ dành, hắn mới chịu im. Rồi Laica cũng nhanh chóng trở thành bạn của Bêtô. Những trò phá phách bị nhân lên gấp hai lần vì độ quậy phá của hai đứa. Chơi chán chê, đột nhiên hắn nhớ đến vòng tay của bà, vậy là hắn lại quýnh lên rồi buồn rũ rượi. Beto nhận xét rằng mỗi người sẽ “héo” theo cách của riêng bản thân mình. “Có người thì héo như một bông hoa huệ, tùy mỗi người sẽ có những cách héo khác nhau”. Đọc tới đây, bạn có nhớ gì về đôi chút tuổi thơ của mình không? Bạn có từng khóc thét lên khi mẹ vắng nhà? Bạn đã từng nhịn ăn, xụ mặt khi giận dỗi ba mẹ chưa? Tất cả những điều nhỏ nhặt ấy bỗng tràn về trong lòng tôi như là đang xem một thước phim quay chậm vậy.
Thế mà nó vẫn luôn muốn trèo lên căn gác gỗ. Được sợ hãi, đó là thứ cảm giác mà nhiều người sẵn sàng trả tiền để được thưởng thức.
Đôi khi trong chuyến hành trình của bạn sẽ xuất hiện rất nhiều biến cố, mà để đối mặt với nó bạn phải hội tụ toàn bộ sự dũng cảm của mình. Cũng như câu chuyện trên, bạn hãy tin rằng khi bước được những bước đầu tiên, bạn sẽ thấy mọi chuyện dễ hơn rất nhiều. Cứ dũng cảm bước tới, chờ đón bạn sẽ là vô vàn những điều thú vị tiếp theo mà bạn muốn khám phá. Nếu như bạn sợ hãi, hãy tận hưởng nó, vì đôi khi chính sợ hải chính là một điều tuyệt vời rồi!
“Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Với tính cách điềm đạm của mình, Bino dạy cho Bêtô rằng mõm không chỉ dùng để nhai và nuốt thức ăn, mà nó còn được dùng để gặm hết chiếc giày này cho đến chiếc giày khác. Bên cạnh đó, mõm còn có một chức năng quan trọng hơn, đó chính là trò chuyện, tâm sự, thậm chí là kêu gào hoặc khóc lóc. Nói chung là nó được dùng để phát ra những thông điệp mà trong lòng mình muốn nói. Qua câu chuyện của Bino, tôi chợt nghĩ đến có lẽ con người của chúng ta cũng giống như vậy. “Nếu ta phát ra những lời đẹp đẽ, miệng lưỡi của ta sẽ thơm hơn so với việc chỉ dùng nó để đưa thức ăn từ miệng vào dạ dày”.
Ở những trang văn khác, tác giả lại lồng ghép cách nhìn người, cách nhìn đời đơn giản đến lạ lùng: “Tại sao trong ngành cảnh sát người ta lại huấn luyện chó để phân biệt tội phạm. Bởi vì chó có khả năng phân biệt người tốt và xấu rất giỏi.”
Sự nhân văn và sâu sắc của tác phẩm chưa dừng lại ở đó. Tác phẩm còn ẩn chứa những thông điệp khiến con người ta như bừng tỉnh sau những trò đùa, tiếng cười cợt có thể vô tình, hay đôi khi cố ý của bản thân khi nghe một ai đó nói về những giấc mơ của họ, về những chuyện mà bạn cho rằng nó phi thực tế đến không thể tưởng.
Gặp một chú lùn có ước mơ lớn lên sẽ chơi bóng rổ hay một chú bé dị tật ở chân, nuôi mộng sau này trở thành ngôi sao bóng đá thì đó không phải là điều mà bạn nên chế nhạo. Một ngày nào đó, bạn sẽ nhận ra ý nghĩa của ước mơ không phải ở chỗ nó có phù hợp với khả năng thực tế hay không. Điều quan trọng là nó cho phép bạn sống thêm một cuộc đời nữa với cảm xúc của riêng bạn, trong một thế giới mà bạn có thể hoá thân một cách hồn nhiên nhất vào đấng toàn năng. Như vậy, ước mơ không chỉ là chiếc bàn là tinh thần, giúp bạn ủi thẳng những nếp nhăn của số phận mà còn là cách để bạn bắt gặp hình ảnh của Thượng đế trong bản thân mình.”
Thật bất ngờ khi trong một mẩu truyện ngắn chưa tới 300 trang, song nó lại chứa đựng cả một bầu trời những triết ý thông qua hàng trăm điều nhỏ nhặt. Nguyễn Nhật Ánh không phải là đang dạy đời ta, ông cũng không rảnh rỗi để liệt kê những thứ cao cả mà chúng ta phải nhận thức được. Chẳng qua là ông chỉ kể những câu chuyện về các chú cún hồn nhiên với những suy nghĩ trong sáng, chân thành. Thật vậy, trong thế giới của trẻ con và những chú cún có những điều giống nhau đến lạ lùng. Đứa bạn xấu nhất cũng chính là đứa bạn quyến rũ nhất. Với trẻ con, không có gì nhàm chán hơn với một đứa bạn suốt ngày rủ rê mình học bài. Để làm những điều đúng đắn đó, không cần phải có bạn bè. Bởi vì đã luôn có người lớn nhắc nhở, và chúng sẽ biết mình nên làm gì và không nên làm gì.
Vậy nên, khi đọc cuốn sách này, bạn hãy nhớ lại xem thời thanh xuân của bạn, điểm số làm trái tim bạn rung động ra sao và những lần bị phạt cùng lũ bạn, những kỉ niệm vào thời trẻ trâu đã khiến bạn phải bật cười như thế nào!
Phải thú nhận rằng, một đứa bạn hấp dẫn là một đứa bạn lúc nào cũng xúi ta làm những việc không nên làm. Vứt hết tập vở để đi đá bóng, trốn ngủ trưa để đi tắm sông, những điều đó mới thật tuyệt vời làm sao. Với một đứa trẻ đích thực, ngồi tán gẫu cùng bạn bè bao giờ cũng vui hơn là ngồi trong lớp học. Trốn học để đi uống trà sữa cùng lũ bạn bao giờ cũng thú vị hơn là ngồi luyện thi trên dãy ghế nhà trường. Điều này cũng là hiển nhiên thôi, vì sự tự do bao giờ cũng hấp dẫn hơn là khuôn khổ, ngoại lệ bao giờ cũng được ưu tiên hơn là đúng luật. Nếu mọi thứ đều được diễn ra theo một vòng quy luật đã được định sẵn, thì còn gì là mới lạ, còn gì là khám phá nữa. Mà những đứa trẻ thì cần sự khám phá hơn là những điều được dạy.
Hay như câu chuyện nói về cái tên: Cái tên là dấu hiệu để phân biệt người này với người khác. Không có tên, người ta gọi là vô danh. Vô danh thì không đọng lại được trong tâm trí bất kỳ ai, không phân biệt được với ai. Nó không có hình thù. Nó chỉ là một khối nhờ nhờ. Bạn biết rồi đó, cái tên đôi khi được cha mẹ đặt cho một cách ngẫu nhiên nhưng chính cách sống của bạn đã không ngừng chưng cất cái tên của mình qua năm tháng, giúp cho nó tỏa hương.
Câu chuyện bắt đầu nói về cái tên và kết thúc cũng bằng cái tên, chỉ là một cái tên nhưng ý nghĩa thì không hề nhỏ. Sau khi đọc xong hết những chuyện kể của Bêtô thì cái tên Bêtô thật sự đã ăn sâu vào tâm trí của tôi. Tôi yêu mến cái tên Bêtô đến mức lấy tên đó đặt cho chú chó con nhà mình luôn. Từ bé đến giờ, có nhiều bạn phàn nàn với tôi là tại sao ngày xưa bố mẹ không đặt tên hay hay một chút. Một ví dụ điển hình “tại sao tên đệm lại có chữ Thị" chẳng hạn. Tôi cũng thế, tôi cũng từng rất tò mò và đôi lúc chả ưa gì chữ “Thị” đó. Tuy nhiên, sau câu chuyện này, tôi sẽ nói với các bạn rằng "có sao đâu nhỉ", tên có "Thị" thì càng thơm chứ sao! Tên đệm của tôi cũng có chữ "Thị" thôi. Và tôi yêu tên tôi. Tôi yêu tất cả những gì tôi đang có.
Lời kết
Tôi là Bêtô được kể với giọng văn gần gũi, tự nhiên, hết sức thân thiện, dí dỏm, hài hước, lôi cuốn tất cả mọi người. Một khi đã cầm quyển sách lên, tôi tin rằng, bạn rất khó để rời ánh nhìn khỏi những nét chữ in nghiêng. Qua từng trang truyện, tác giả dẫn dắt người đọc về với những miền ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ nhẹ nhàng và thâm thúy, cuốn hút từ đầu tới cuối. Cuốn truyện còn làm bật cười con trẻ và làm trầm tư người lớn. “Những trải nghiệm buồn vui, những mất mát cay đắng, những ảo mộng tan vỡ, những thức ngộ xót xa cứ bảng lảng, cứ ẩn hiện phía sau những câu chữ bình dị, trong một giọng kể hồn nhiên, ngây thơ.
Có thể nói đây là cuốn sách người lớn nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Bất cứ lúc nào đem ra đọc cũng được. Đọc một mình, cười một mình rồi lại khóc một mình. Và rồi ai đọc xong cũng có thể nói: Tôi là Bêtô.
Review chi tiết bởi:Thanh Nhàn- Bookademy
Hình ảnh: Chu Phương- Bookademy
______________
Bạn đam mê viết lách, yêu thích đọc sách và muốn lan tỏa văn hóa đọc tới cộng đồng của YBOX.VN? Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “Tên tác giả - Bookademy”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Đây là tác phẩm đầu tiên tôi đọc của Nguyễn Nhật Ánh. Không chỉ đem lại cái nhìn ngộ nghĩnh của một chú chó, mà nó là cả cái bao quát khi nhìn cuộc đời. Ai cũng đã từng trải qua thời thơ bé, rồi dần lớn lên, già đi và sẽ có thời gian để suy ngẫm. Tôi là một người trẻ, chưa trải nghiệm nhiều trong cuộc đời, nhưng các chi tiết trong tác phẩm thực sự rất gần gũi, rất giản dị, đời thường và đem lại cho tôi nhiều cảm xúc mà trước kia tôi chưa từng có. Đọc xong, tôi chỉ muốn hét lên rằng: “Tôi là Bêtô”.