.png)
Là một người trẻ, chắc hẳn bạn đã từng ít nhất một lần trải qua những phiền muộn, bế tắc trong cuộc sống và không tìm được lối đi đúng cho riêng mình. Khi xã hội ngày càng phát triển, con người ta ngày càng phải đối mặt với những khó khăn và áp lực vô hình. Robert de Board, người đã có kinh nghiệm hơn hai mươi năm làm tham vấn tâm lý, đã nhận ra thực trạng chung này. Với mong muốn phổ cập tới mọi người, nhất là những người trẻ, có nhiều hiểu biết hơn về sức khỏe tâm lý, ông đã viết cuốn sách “Ngài Cóc đi gặp bác sĩ tâm lý”. Với lối dẫn chuyện nhẹ nhàng, cuốn sách đã thu hút rất nhiều độc giả ở mọi độ tuổi và chức vị, từ sinh viên, các chuyên gia hay thậm chí là trẻ em. Quá trình tham vấn tâm lý của ngài Cóc cũng sẽ khiến bạn đặt những câu hỏi tương tự cho bản thân và tự khám phá ra câu trả lời cho riêng mình, về những gì đã tạo nên bạn của ngày hôm nay, bao gồm cả những hạnh phúc và bất hạnh.
“Ngài Cóc đi gặp bác sĩ tâm lý” được chia thành 16 chương, tương đương với từng giai đoạn của một cuộc tham vấn tâm lý. Nhờ những cuộc hội thoại giữa ông Diệc (người tham vấn tâm lý) và ngài Cóc, bạn có thể tìm ra cách phù hợp phân tích cảm xúc của bản thân và tự phát triển về mặt cảm xúc. Bạn có thể chọn hùa theo hay kiểm soát (theo như lời ông Diệc) giao kèo trò chơi của chính mình. Nghe thì thật vô lý khi chẳng ai có đủ tỉnh táo để xem liệu mình sẽ cảm thấy buồn bã hay đau khổ. Về mặt hành vi cảm xúc, “chúng ta không lựa chọn điều chúng ta cảm nhận như cách chúng ta chọn ăn thêm một viên sô-cô-la, chúng ta đưa ra những sự lựa chọn ấy một cách vô thức, gần như là phản xạ có điều kiện vậy.”
Đây chính là trạng thái Cái tôi trẻ em. Trong suốt quá trình trưởng thành, mọi đứa trẻ cần phải học cách thích nghi và tìm ra những hành vi phù hợp để đối phó với những gì mà chúng đang phải trải qua. Tất cả những thích nghi này sẽ trở thành trung tâm, và các hành vi khác sẽ phát triển xung quanh trung tâm này khi ta lớn lên. Dù sẽ có những biến cố trong cuộc đời khiến chúng ta thay đổi, nhưng ta không thể phủ nhận sự ảnh hưởng to lớn của những trải nghiệm đầu đời đã hình thành nên chúng ta.
Cha mẹ thường hay phán xét những hành vi của con trẻ, dạy chúng biết điều nên làm và không nên làm. Lâu dần, khi bị người khác trách mắng, đứa trẻ sẽ tự động cho mình là có tội và tự phán xét bản thân.
“Vậy thì tôi phải làm gì đây?” Cóc hỏi. “Tôi còn cả cuộc đời phía trước. Tôi không muốn cứ mãi tự trừng phạt bản thân, nếu đó là điều mà tôi đang làm. Tôi muốn được hạnh phúc. Tôi phải làm gì đây hả ông Diệc? Ông hãy giúp tôi với được không?”
“Điều này có thể hơi thẳng thắn, nhưng Cóc à, chỉ có cậu mới giúp được bản thân cậu thôi. Có rất nhiều câu hỏi mà cậu nên cân nhắc. Ví dụ như Cậu có thể ngưng phán xét bản thân không?, Cậu có thể trở nên tử tế hơn với chính mình không?, và có lẽ câu hỏi quan trọng nhất trong số ấy là Cậu có thể yêu thương bản thân mình không?.”
Ở cuối cuộc hành trình tham vấn tâm lý, chàng Cóc đã tìm ra câu trả lời cho riêng mình. Và tôi hi vọng bạn cũng sẽ làm được điều tương tự.
Quay trở lại cuộc giao kèo mà chúng ta vẫn cá cược hàng ngày với chính mình, ông Diệc nhắc đến một khái niệm mới, trạng thái Người trưởng thành. Sẽ rất khó để bạn lựa chọn cảm xúc của mình, nhưng bạn có thể tự chịu trách nhiệm với hành động và cảm xúc của mình.
“Nó có nghĩa là cậu có thể bắt đầu làm điều gì đó với chúng. Nếu cậu tự chịu trách nhiệm với bản thân, cậu nhận ra rằng cậu là người nắm quyền kiểm soát. Từ đó, cậu biết rằng mình có khả năng thay đổi hoàn cảnh của mình, và quan trọng hơn cả là thay đổi chính mình.”
Trong suốt cuộc đời của mình, chàng Cóc đã lập được vô số chiến công hiển hách, như đánh đuổi những kẻ trong Rừng Hoang khỏi tòa lâu đài của mình, phóng vun vút trên những chiếc xe máy cực ngầu. Nhưng chàng Cóc lại có một tuổi thơ bị ám ảnh bởi những lời chê bai từ cha và sự thờ ơ từ mẹ. Chàng luôn cố gắng chiều lòng mọi người, đến khi chàng cảm thấy kiệt sức.
Ông Diệc sẽ giải thích cho bạn chi tiết hơn về cách mà chàng Cóc tham gia trò chơi của chính mình và để chàng tự nhận ra mình đang làm gì.
Nếu những ý tưởng này là thật, hoặc “có sự thật trong chúng” như ông Diệc nói, thì hiện giờ nó đang diễn vở kịch nào? Đôi khi, dường như nó đang đóng một bộ phim hài và nó là tâm điểm của mọi sự chế nhạo cùng những lời cười chê, và dù nó có cố gắng như thế nào đi chăng nữa cũng chẳng thể thay đổi được kịch bản. Nhưng dạo gần đây, nó nhận ra rằng mình vẫn còn một lối sống khác. Thay vì phải tuân theo một kịch bản đã được định sẵn, người ta có thể sống mà không cần chúng và tự tạo ra chúng cho mỗi thời điểm khác nhau, hay đại loại là vậy. [...]
Mặt khác, thật thú vị khi nhận ra rằng mọi khoảnh khắc mới lạ đều đại diện cho những khả năng và thách thức hoàn toàn khác biệt. Chàng Cóc quyết định rằng đây chính là ý nghĩa của việc được là chính mình, đưa ra những phản ứng chân thực trước những yêu cầu ở thời điểm hiện tại. [...] Cóc quyết định rằng nó sẽ trở nên thành thật hơn trong cuộc sống và lối sống của bản thân.
Thế đấy, ông Diệc để cho Cóc tự suy nghĩ về những sự kiện xảy ra trong đời và tự quyết định mình sẽ giải quyết như thế nào với nó. Chàng Cóc tự rút ra cho mình triết lý của kẻ chiến thắng trò chơi cuộc sống.
Mỗi người đều có sự gắn kết nhất định với xã hội xung quanh. Theo như ông Diệc thì tồn tại 4 vị thế sống, trong đó xác định trạng thái cảm xúc của chủ thể và những người xung quanh. Tất cả mọi người đều phải trải qua bốn vị thế này. Hiểu được cách thức hoạt động của bốn vị thế sẽ khiến bản thấu hiểu với những hành vi của mọi người hơn, đặc biệt là của bản thân mình. Sẽ rất khó để giải thích bốn vị thế sống chỉ với vài dòng, nhưng nếu bạn theo dõi cuộc hành trình tham vấn tâm lý của ngài Cóc một cách sát sao, có lẽ sẽ không khó để nhận ra bạn đang ở trong vị thế nào.
Trong cuốn sách “Đại dương đen” của Đặng Hoàng Giang mới được xuất bản gần đây, mỗi người đều có sức chịu đựng riêng của mình. Nhiều người đổ lỗi cho những hành vi tự gây hại bản thân của người khác, họ cho rằng giới trẻ ngày nay quá yếu đuối. Họ đang dùng những trải nghiệm của bản thân mình để đánh giá hành vi của những người xung quanh. Hiển nhiên, họ nhìn thế giới với vị thế sống của riêng họ.
Thật không may, không nhiều người công nhận trầm cảm hay rối loạn lo âu là một loại bệnh. Các bậc cha mẹ thường chỉ lo lắng khi con cái bị những tổn thương vật lý. Điều này đã vô hình chung làm cho những người gặp vấn đề về tâm lý không dám thể hiện hay nói ra vấn đề của mình. Thêm vào đó, dịch vụ tham vấn tâm lý cũng chưa được chú trọng ở Việt Nam. “Ngài Cóc đi gặp bác sĩ tâm lý” sẽ cung cấp cho bạn một phương pháp để phân tích tâm lý của mình, từ đó thấu hiểu bản thân hơn và tìm ra con đường đúng đắn để cải thiện và phát triển về mặt tâm lý.
Hãy cởi mở hơn với những vấn đề mà bạn đang gặp phải. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài. Tìm hiểu về tâm lý học nói chung và chia sẻ cảm xúc cũng là một cách để bắt đầu cuộc hành trình thấu hiểu bản thân và chữa lành tổn thương!
Review chi tiết bởi: Trần Ngân - Bookademy
Hình ảnh: Trúc Phương
Một cuốn sách nhỏ tuyệt vời mà tôi sẽ giới thiệu cho những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về thế giới trị liệu và tư vấn.
Bất chấp kích thước của nó, khá khó khăn vì như tiêu đề đã nói, nó là một cuộc phiêu lưu tâm lý về những tổn thương thời thơ ấu của chúng ta và cách chúng ta có thể vượt qua chúng.