[Review Sách] “Nền Kinh Tế Tự Do”: Lao Động Trong Một Nền Kinh Tế “Không Giới Hạn” Reviews

Cuốn sách Nền kinh tế tự do (Thriving In The Gig Economy) sẽ gợi ý cho các doanh nghiệp và cá nhân cách phát triển phù hợp với xu thế thời đại. Thế hệ lao động mới đang tham gia vào nền kinh tế tự do như thế nào? Động cơ của họ, mong muốn của họ khi xây dựng sự nghiệp ra sao? Làm thế nào để tìm kiếm những nhân sự xuất sắc trong kỷ nguyên 4.0? Các cá nhân phải làm gì để phát huy lợi thế của mình? Tất cả những điều căn bản về xu hướng lao động thời đại số sẽ được giải đáp bởi Marion McGovern – doanh nhân tiên phong của nền kinh tế tự do.

Đang có một cuộc cách mạng sôi nổi diễn ra trong thế giới việc làm. Cuối cùng, các cá nhân cũng đã có thể toàn quyền theo đuổi một công việc thú vị đúng với mong muốn của mình. Chúng ta có thể làm việc mình thích, với những đồng nghiệp mà chúng ta tin tưởng, với những khách hàng mà chúng ta tôn trọng. Lao động tự do ngày càng khẳng định được tính ưu việt, mặc cho sự thay đổi một cách chóng mặt của thế giới việc làm. Một thế giới mới đã được mở ra, và chỉ những người dám thay đổi mới có thể bắt kịp và đạt thành công.

Nền kinh tế tự do là gì?

Thuật ngữ “Nền kinh tế tự do” dường như vẫn còn khá xa lạ với chúng ta. Chúng ta thường nghe tới các thuật ngữ phổ biến hơn, như “Nền kinh tế theo nhu cầu” hoặc “Nền kinh tế sẻ chia”. Chúng phổ cập hơn trong các chương trình giáo dục, nhưng trong hệ thống chương trình đó, chúng ta chưa được nghe tới thuật ngữ “Nền kinh tế tự do”.

Vậy nền kinh tế tự do là gì? Nó có gì khác biệt so với nền kinh tế theo nhu cầu?

Nền kinh tế tự do đề cập đến giá trị kinh tế bắt nguồn từ xu hướng ngày càng tăng của những người làm việc trong những khoảng thời gian không xác định, khác hoàn toàn với công việc truyền thống có tính chất hạn chế. Như vậy, hiểu đơn giản, nền kinh tế tự do là một nền kinh tế đề cập đến một thị trường lao động, trong đó các hình thức lao động có thể là bất kỳ công việc nào, đặc biệt là trong một khoảng thời gian ngắn hoặc không chắc chắn. Sự “không xác định chắc chắn” có thể hiểu chính là “sự tự do”.

Nền kinh tế theo nhu cầu là một tập hợp con của nền kinh tế tự do và là các hoạt động kinh tế từ các sàn giao dịch kỹ thuật số, cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ khi được viện dẫn. Một sự khác biệt quan trọng giữa nền kinh tế theo nhu cầu và nền kinh tế tự do là nhu cầu cấp thiết, ở đó tính cấp thiết của nhu cầu phụ thuộc vào mức độ kỹ năng cần thiết và thời gian thực hiện của thương vụ tự do.

Một khái niệm khác cũng khá phổ biến là “Nền kinh tế chia sẻ”. Nền kinh tế chia sẻ là các hoạt động kinh tế từ các giao dịch ngang hàng, trong đó một tài sản vật chất được đưa ra phân phối như một hàng hóa hoặc dịch vụ. Cùng với nền kinh tế theo nhu cầu, nền kinh tế chia sẻ yêu cầu sử dụng nền tảng công nghệ có thể xử lý việc giao dịch tài chính trực tuyến.

“Thế hệ Thiên niên kỷ” trong nền kinh tế tự do

Trong nền kinh tế tự do, tất cả các nhóm tuổi đều có thể tham gia, trong đó nổi bật nhất là hai thế hệ: “Thế hệ Thiên niên kỷ” và “Baby Boomers”. Tại Mỹ, hai thế hệ này chiếm tới hơn 70% nhân công. “Thế hệ Thiên niên kỷ” nói tới những người sinh ra trong những năm 1980 và 1990, hiện đang trở thành phân khúc lớn nhất và phát triển nhanh nhất của lực lượng lao động trong nền kinh tế tự do, trong khi đó, “Baby Boomers” nói đến những người lao động có lứa tuổi từ 58 đến 74. Khi “Thế hệ Thiên niên kỷ” bước vào lực lượng lao động, những người thuộc thế hệ “Baby Boomers” nghỉ hưu ngày càng nhiều.

Có một câu nói rằng, “Thế hệ Thiên niên kỷ” làm việc để sống chứ không phải sống để làm việc. Mặc dù tiền rất quan trọng, nhưng mong muốn đem lại một giá trị nào đó, và có lẽ quan trọng nhất, được làm những gì họ thích, mới là điều họ thực sự quan tâm. Họ được nhận diện với mặt tích cực của công việc thay thế, sự độc lập, tính linh hoạt, sự lựa chọn và sự tự do khỏi môi trường làm việc quan liêu. Nhiều người trong “Thế hệ Thiên niên kỷ” đến tuổi đi làm, nhưng trong cuộc khủng hoảng tài chính, tìm được một vị trí làm việc toàn thời gian truyền thống rất khó khăn, do đó họ dịch chuyển sang công việc độc lập. Họ thường làm việc với tư cách là một thực tập sinh hoặc nhân viên hợp đồng thời vụ cho một vị trí toàn thời gian, vì vậy họ đã phát triển sự quen thuộc với khái niệm lao động tự do ngắn hạn. Khi nền kinh tế phục hồi, nhiều người trong nhóm tuổi này xem nền kinh tế tự do là một cách để khám phá những thay đổi nghề nghiệp.

Bởi vì có thể mất một thời gian để tìm được công việc hoàn hảo, “Thế hệ Thiên niên kỷ” là người giỏi nhất ở góc độ “khai thác việc làm tự do”, tìm ra cách khác để kiếm tiền ngoài công việc “thường xuyên”. Nhiều người trong số họ trở thành người làm việc độc lập theo thời vụ, ngay cả khi họ không biết điều đó. Điều này chứng tỏ rằng “Thế hệ Thiên niên kỷ” có một cái nhìn khác về công việc thay thế so với những thế hệ trước. Vì họ không có nhiều kinh nghiệm và thường không có cơ hội kết nối với mạng lưới chuyên nghiệp của những người lao động độc lập nên họ khó tìm được việc làm hơn. Họ cũng cảm thấy cô lập hơn như là một phân đoạn độc lập so với các phân đoạn cũ, và họ quan tâm nhiều hơn đến việc thiếu các lợi ích. Tuy nhiên, mong muốn được tự do và tự trị của họ cho thấy nhóm nhân khẩu học này sẽ tiếp tục là một phần quan trọng của sự tăng trưởng nền kinh tế tự do. Thống kê cho thấy 21% những người trong “Thế hệ Thiên niên kỷ” coi công việc độc lập là một con đường sự nghiệp hữu ích.

Khía cạnh nhu cầu của nền kinh tế tự do

Sự phát triển chóng mặt của công nghệ đã rút ngắn chu kỳ kinh doanh, khiến các công ty gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu với nguồn lực hiện có. Bởi vậy, nhiều doanh nghiệp hiện nay đang có xu hướng sử dụng các chuyên gia theo nhu cầu. Khi sử dụng chuyên gia theo nhu cầu, doanh nghiệp nhằm tới một số mục đích sau:

• Khai thác dự án tốt hơn
• Thu hút nhiều chuyên gia hơn
• Có thêm quan điểm bên ngoài tổ chức
• Chỉ thuê theo nhu cầu
• Lấp đầy chỗ trống trong bộ máy tổ chức
• Thử thách nhân sự tương lai
• Đảm bảo doanh thu nhanh chóng

Người lao động tự do cần đáp ứng được yêu cầu cấp bách của doanh nghiệp để đưa công ty hòa nhập vào thế giới làm việc mới, đồng thời đưa ra các phương pháp được cân nhắc thận trọng, nhằm đảm bảo khách hàng sẽ nhận được kết quả cuối cùng như họ mong muốn. Các công ty cũng nên cân nhắc xây dựng hàng ngũ chuyên gia dự phòng theo yêu cầu, nhằm quản trị được năng lực đáp ứng trong những ngành nghề nhạy cảm về thời gian.

Xây dựng thương hiệu cá nhân

Thương hiệu của bạn dựa vào giá trị cốt lõi của chính bạn.

Những công cụ để chắt lọc thương hiệu tư vấn mà người lao động có thể sử dụng bao gồm một bảng giá trị, ma trận SWOT và tuyên bố định vị thương hiệu. Tuy nhiên, họ cần lưu ý rằng bất kỳ nội dung nào liên quan đến thương hiệu đều phải thật hoàn hảo, không có lỗi chính tả hay ngữ pháp. Mọi thông tin về nền tảng, chuyên môn cần phải chính xác và chân thật.

Các kênh truyền thông xã hội có thể giúp người lao động xây dựng thương hiệu cá nhân, nhưng chọn kênh nào thì tùy thuộc vào chuyên môn của từng người. Trong thời đại ngày nay, sự phát triển của mạng xã hội được coi như một cơ hội dành cho những người đang muốn tạo dựng thương hiệu cá nhân của mình. Họ có rất nhiều sự lựa chọn, như Facebook, LinkedIn hay Twitter. Người lao động cần ý thức rằng xây dựng thương hiệu với mạng xã hội đồng nghĩa với việc họ cần phải đầu tư thời gian và chăm sóc cho thương hiệu đó thường xuyên.

Xây dựng thương hiệu số qua kênh truyền thông xã hội không phải là cách tạo ra thu nhập, nhưng sẽ là cách tăng cường nỗ lực bán chất xám.

Trải nghiệm lao động tự do

Trải nghiệm lao động là một trong những thuật ngữ mới trong thế giới việc làm, khi ngày càng nhiều doanh nghiệp nhận thức rằng cuộc chiến chiêu mộ nhân tài đang diễn ra ác liệt thì việc tạo ra một môi trường ai cũng muốn làm việc là cực kỳ quan trọng. Trên thực tế, nhiều lao động tự do quyết định rời khỏi công ty bởi vì trải nghiệm lao động không “giữ chân” được họ. Hơn bao giờ hết, các nhà nghiên cứu và giám đốc bộ phận nhân sự đang điều tra trải nghiệm lao động để hiểu được yếu tố nào tạo nên môi trường làm việc lý tưởng nhất và điều gì khiến người ta muốn tiếp tục ở lại trong môi trường đó. Ở phía người lao động, để tạo ra trải nghiệm lao động tối ưu nhất cho bản thân, người lao động trong nền kinh tế tự do cần có công cụ kinh doanh, cùng một môi trường làm việc và văn hóa thích hợp.

Hiểu được những khía cạnh trong điều khoản hợp đồng là điều rất quan trọng đối với công việc của người lao động. Đây là bước đầu tiên trong việc xây dựng khuôn khổ hợp đồng, để người lao động có thể linh hoạt áp dụng sau này.

Khuôn khổ hợp đồng và rủi ro là mối quan tâm đầu tiên người lao động cần chú ý. Khi một người được công ty tuyển dụng, bất kể vị trí gì, thường sẽ có thư đề nghị ghi rõ chi tiết của thỏa thuận. Nó bao gồm mức lương, lợi ích hợp pháp, giờ làm việc, ngày bắt đầu và thông báo các mối quan hệ. Tuy nhiên, hợp đồng lao động tự do không cần dài dòng và phức tạp. Tùy vào lĩnh vực chuyên môn cụ thể, nó có thể khá đơn giản.

Mối quan tâm tiếp theo của người lao động tự do là các điều khoản tiêu biểu. Ở phía người lao động, ba điều khoản sau chắc chắn phải suy xét khi xây dựng khuôn khổ hợp đồng:

• Thỏa thuận phạm vi công việc
• Thù lao và điều khoản thanh toán
• Mối quan hệ giữa các bên

Ngoài ra, trong một số lĩnh vực cụ thể, tùy thuộc vào tính chất công việc, người lao động có thể cần quan tâm thêm một số vấn đề hợp đồng khác, ví dụ như: Sở hữu trí tuệ; Cam kết bảo mật thông tin; Bồi thường và tranh chấp.

Bảo hiểm là một điều khoản cũng rất được quan tâm. Bí quyết để đàm phán mọi hợp đồng là hiểu rõ những rủi ro đang được công cụ làm giảm nhẹ và điều chỉnh chúng dựa theo khả năng chịu đựng, quản lý rủi ro. Một số rủi ro có thể được xử lý bằng bảo hiểm. Điều này khiến cho các điều khoản liên quan đến bảo hiểm trở nên được quan tâm nhiều hơn so với trước đây.

Hệ sinh thái kinh tế tự do

Dù cho bạn là một người lao động trong nền kinh tế tự do hay là chủ doanh nghiệp, bạn hoàn toàn làm chủ bản thân mình. Tuy nhiên, khi tham gia vào bất kỳ nền kinh tế nào, không một chủ thể nào tồn tại độc lập cả. Sự độc lập trong nền kinh tế chỉ mang tính tương đối, bởi khi bạn là một chủ thể nhất định trong một nền kinh tế, bất cứ hoạt động nào của bạn sẽ đều tạo những ảnh hưởng hữu cơ tới các bên liên quan, dù ảnh hưởng đó là lớn hay nhỏ, tích cực hay tiêu cực. Có thể ví một chủ thể kinh tế trong nền kinh tế tự do như một hòn đảo, tuy nhiên đó không phải là hoang đảo chưa có người khai phá. Nó giống như những hòn đảo Hy Lạp với thuyền buồm, tàu bè, máy bay riêng và tàu cánh ngầm qua lại sầm uất, ngoài ra còn có cả một hệ sinh thái được tạo ra để phục vụ hoạt động cung ứng, khách du lịch, trao đổi tin tức và hỗ trợ mọi thứ trên đảo. Kẻ đến người đi, khách đầu tư “mỗi người một vẻ”, từ thuyền buồm cho tới máy bay nhào lộn. Chủ thể kinh tế cần phải hiểu được sự khác biệt đa dạng đó và quyết định xem thứ gì phù hợp với mình và có lợi nhất cho hệ sinh thái.

Với một số hoạt động quản lý kinh doanh, doanh nghiệp có thể thuê công ty hoặc nhân sự bên ngoài làm hộ. Hình thức này gọi là “Outsource”. Tương tự, có nhiều doanh nghiệp, gói phần mềm, trang web và nền tảng công nghệ được thiết kế để giúp cuộc sống của một người với tư cách là một chuyên gia độc lập trở nên dễ dàng hơn.

Nếu doanh nghiệp không muốn gặp rắc rối khi tự quản lý công việc thì làm việc thông qua nền tảng dịch vụ lao động là lựa chọn hợp lý. Các nền tảng việc làm cung cấp nhiều dịch vụ như lập hóa đơn, thu và khấu trừ thuế, giúp doanh nghiệp đơn giản hóa công việc quản lý sự nghiệp. Vấn đề kế toán cũng có thể được giải quyết thông qua các dịch vụ hỗ trợ trong hệ sinh thái kinh tế tự do. Ngoài ra còn có dịch vụ giúp giải quyết các lĩnh vực khác như quản lý hợp đồng, năng suất, truyền thông và mạng xã hội. Thậm chí còn có cả một hệ thống quản trị bán hàng dành cho lao động tự do, hỗ trợ họ theo dõi khách hàng tiềm năng, giao dịch đang xử lý và giao dịch đã chốt.

Một khía cạnh không thể thiếu trong hệ sinh thái kinh tế tự do chính là tinh thần tập thể. Có nhiều cách để tạo ra tinh thần tập thể trong cuộc sống hành nghề tự do.

Đối với nhiều người, quán cà phê Starbucks trở thành nơi thay thế cho khu vực uống nước ở văn phòng – địa điểm tụ tập, gặp gỡ đồng nghiệp hay họp nhóm. Bất kỳ ai từng lang thang đến một quán Starbucks hay quán cà phê nào đó lúc 2 giờ chiều rồi tự hỏi: “Những người ngồi quanh đây ôm máy tính là ai vậy?” Câu trả lời là: Phần nhiều họ thường là lao động tự do.

Các hiệp hội chuyên môn và tổ chức nhân sự cũng có thể mang lại cảm giác cộng đồng trong nghề. Cuối cùng, có nhiều trang web và blog hướng đến đối tượng lao động tự do hoặc cộng đồng nhà thầu độc lập. Nó cung cấp những bài báo liên quan đến các chủ đề ảnh hưởng tới người lao động như xử lý khách hàng thanh toán trễ hạn, cách thức tìm kiếm khách hàng có một không hai hay danh sách quán cà phê lý tưởng để làm việc.

Tương lai của nền kinh tế tự do

Trong các báo cáo về nền kinh tế tự do, định nghĩa và dự đoán quy mô có thể khác nhau, nhưng tất cả đều có chung một nhận định: Khuynh hướng làm việc độc lập sẽ tiếp tục phát triển trên toàn thế giới. Sự phát triển này là một hiện tượng toàn cầu. Sự phát triển toàn cầu được dự báo dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm công nghệ, xu hướng nhân khẩu học và việc trao quyền cho người lao động. Công nghệ không ngừng thiết kế lại cuộc sống của chúng ta. Trong vòng 20 năm qua, nhân loại đã chứng kiến sự phát triển ngoạn mục của Internet, phương tiện truyền thông xã hội và điện thoại.

Trong lúc đó, thành phần lao động cũng đang thay đổi, buộc lòng các doanh nghiệp phải cân nhắc về nhiều loại nhân viên khác nhau. Mỗi ngày, có 10.000 công nhân thuộc thế hệ “Boomer” về hưu, điều này tác động đến một số nghề nghiệp nhiều hơn các nghề khác. Vì vậy, mỗi công ty cần có nguồn nhân lực mới, từ truyền thống đến lao động độc lập và thay thế.

Sự gia tăng mức độ chấp nhận lao động tự do đã dẫn đến việc trao quyền cho họ kiểm soát công việc của mình nhiều hơn. Tính linh hoạt và quyền kiểm soát là yếu tố then chốt khiến nhiều người mong muốn làm việc theo dự án hơn. Cách thức làm việc mới và các công nghệ liên quan khiến cho mọi người dễ dàng làm việc theo số giờ họ thích mỗi tuần. Họ có thể giảm số giờ làm nếu đáp ứng được, hoặc tăng lên nếu ai muốn làm nhiều hơn 40 tiếng tiêu chuẩn mỗi tuần, hay linh hoạt thay đổi theo từng thời điểm đối với người không muốn bị gò bó.

Sự tăng trưởng này liên đới đến toàn bộ nền kinh tế. Khuôn khổ pháp lý và các quy định xoay quanh Luật Lao động đã sẵn sàng để được thay đổi. Mạng lưới an sinh xã hội cho người lao động tư do là một trong những vấn đề cần được giải quyết. Các công ty cần tổ chức cơ cấu khác đi để tận dụng tối đa lực lượng lao động độc lập. Cuối cùng, mỗi người cần hiểu rõ toàn bộ sự phát triển để thích nghi trong thế giới mới. Mặc dù vậy, điều quan trọng hơn là họ cần điều hành sự nghiệp của mình một cách độc đáo để gặt hái thành công trên thị trường tiến bộ không ngừng.

Các công ty nên nhận ra những đặc điểm khác biệt của người lao động tự do và khai thác tiềm năng của lực lượng này. Các doanh nghiệp cần sẵn sàng chào đón một cựu nhân viên trước đó đã thôi việc, và nhiều năm sau trở lại làm nhà tư vấn với kinh nghiệm đầy mình. Họ cần ý thức được rằng việc kết hợp giữa làm việc chính thức và tự do bên ngoài sẽ ngày càng trở nên phổ biến.

Ở phía cá nhân người lao động, những kỹ năng quan trọng để họ có thể phát triển được trong nền kinh tế tự do là tinh thần bền bỉ, chấp nhận sự mơ hồ, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề và thành thạo kinh doanh cũng như tài chính. Mỗi người cần tự học về kinh doanh để có thể thành công trong nền kinh tế tự do. Với những người lao động tự do đã có nhiều kinh nghiệm, họ nên xem xét việc cố vấn, giúp đỡ thế hệ mới, cũng như đưa ra những lời khuyên hữu ích cho khách hàng của họ về những bí quyết giao thương.

Kết

Trong cuốn sách Nền kinh tế tự do, Marion McGovern đã cung cấp các lời khuyên thực tế và chuyên sâu cho những người đang mong muốn kiểm soát được nghề nghiệp của họ và dần bước vào nền kinh tế tự do. Là người sáng lập ra một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực này, bà biết rõ những khả năng và những thách thức ẩn giấu của việc thoát khỏi phong cách làm việc kiểu cũ. Bà đã đưa ra những chi tiết đó theo một cách có tổ chức và có kết nối.

Bản chất của công việc đã thay đổi, và mô hình mới về sự độc lập của lực lượng lao động trong cuốn sách Nền kinh tế tự do là một sự phát triển đầy mới mẻ, giúp làm tăng sự linh hoạt, an toàn và tinh thần khởi nghiệp. Bạn đọc có thể tìm tới cuốn sách này, khám phá một khái niệm kinh tế hoàn toàn mới, thấm nhuần những tư tưởng mà McGovern đã gửi gắm thông qua cuốn sách, từ đó có được lợi thế trong việc xây dựng một sự nghiệp và cuộc sống với cách làm việc thích ứng được với nhu cầu ngày càng tăng của thị trường lao động.

Tác giả: DO

______________

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv