Ngày 21 tháng Chín năm 1945, một đứa trẻ lang thang chết trong ga Sannomiya. Ở đai cuốn bụng đầy rận của cậu, người ta tìm thấy một hộp đựng kẹo. Khi nhân viên nhà ga ném chiếc hộp vào bóng tối, những con đom đóm bay lên tán loạn và những mẩu xương trắng lăn ra. Đó là xương đứa em gái bốn tuổi của cậu, đã chết do suy dinh dưỡng,...

Đọc những câu văn trên, tôi thấy thật ám ảnh. Vậy nên, nếu bạn là 1 người chỉ đơn giản tìm mua cuốn sách này vì bìa sách được thiết kế rất đẹp, tôi khuyên bạn đừng mua nó. Còn nếu bạn muốn hiểu hơn về một góc khuất của đất nước Nhật Bản năm 1945 thì đây chắc chắn là tác phẩm bạn không thể nào bỏ qua.

Nosaka Akiyuki là một nhà văn người Nhật Bản. Ông sinh năm 1930 tại Kamakura thuộc tỉnh Kanagawa. Ông lớn lên cùng em gái trong gia đình Harimaya tại Noda, Hyogo. Người em gái của ông đều chết vì suy dinh dưỡng, trong khi người bố nuôi của ông mất trong trận ném bom của Mĩ tại Kobe. Nosaka đã dựa vào những trải nghiệm và đau thương, mất mát trong cuộc đời mình để cho ra đời tác phẩm Mộ đom đóm.

    Mộ đom đóm không khác nào lời cầu siêu cho cô em gái đã khuất của Nosaka.

                                                      Nhà phê bình văn học Ozaki Hotsuki

Qua tác phẩm này, người đọc sẽ thấy được bi kịch của những thanh thiếu niên Nhật Bản thuộc thế hệ đổ nát và chợ đen’ qua hình ảnh của 2 nhân vật chính là Seita và Setsuko.


Nghệ thuật đảo cấu trúc truyện độc đáo.

Truyện mở ra khung cảnh nhà ga Sannomiya nhộn nhịp, đông đúc với mùi thức ăn tỏa ra ngào ngạt. Trong khung cảnh tưởng như rất đời thường ấy, hiện lên hình ảnh cậu bé Seita đã chết vì suy dinh dưỡng. Trong đống quần áo đầy chấy rận của cậu, người ta tìm được một hộp kẹo’ gỉ sắt, bên trong là ba mẩu xương nhỏ’ của Setsuko, em gái cậu. Nhà văn đưa ta quay về trận ném bom ở Kobe, khi mẹ của Seita và Setsuko bị bỏng nặng do bom và qua đời. Hai anh em phải sống tại nhà một bà cô vợ của em họ bố, nhưng họ nhanh chóng bị bà ta ghét bỏ, lạnh nhạt. Seita và Setsuko liền rời đi và trú trong một hang tránh bom gần đấy. Tuy nhiên,vì thiếu thức ăn nên Setsuko ngày càng gầy yếu, suy dinh dưỡng và bị tiêu chảy. Và cô bé qua đời. Seita đặt em gái vào giỏ mây cùng với những vật dụng thân thiết của em. Khi lửa bùng lên, hàng ngàn con đom đóm bay xung quanh khiến Seita nghĩ chúng sẽ cùng Setsuko bay lên thiên đường.

Xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh đom đóm nhấp nháy, lập lòe...

Nếu như ví cuộc đời của hai anh em là bóng tối âm u, mù mịt thì những chú đom đóm tỏa ra ánh sáng yếu ớt kia chính là những vị cứu tinh bé nhỏ, giúp cho họ nhìn ra ánh sáng le lói, nhỏ nhoi tưởng như thật dễ dàng bị dập tắt. Đom đóm cũng là niềm hy vọng bé nhỏ của 2 anh em, và là những người bạn luôn luôn bên cạnh Seita và Setsuko trong những đêm dài trong hang tối lạnh lẽo. Vậy nên, khi những con đom đóm chết, Setsuko đã xây mộ cho chúng, như thể hiện lòng biết ơn chân thành dành cho những người bạn bé nhỏ của mình.

    Nét nghệ thuật làm nên bụi vàng của tác phẩm.

                                                           Nhà văn Paustovsky

Quả là vậy. Hình ảnh những con đom đóm chính là hình ảnh đắt giá nhất của tác phẩm.


 

 Thế giới cổ tích thơ mộng hay bi kịch chiến tranh?

Đọc tựa đề Mộ đom đóm, người đọc cứ ngỡ sẽ lạc vào một thế giới thơ mộng như trong truyện cổ tích. Nhưng không phải vậy. Bao trùm khắp truyện là cái đói hoành hành lấy hai anh em Seita và Setsuko. Cái đói đã khiến cho bà cô góa của 2 anh em xa lánh, khinh bỉ và ghét bỏ họ chỉ vì một túi gạo. Cái đói khiến Seita phải nặn mụn trứng cá bỏ nhân trắng nhờn vào miệng. Và có thể nói rằng, cái đói bắt nguồn từ chiến tranh tàn khốc. Chiến tranh đã gây ra biết bao đau thương và mất mát. Hai anh em đáng lẽ được hưởng một cuộc sống êm ấm trong một gia đình hạnh phúc, thì nay lại trở thành trẻ mồ côi và sống một cuộc sống khổ cực. Là nhà văn với ngòi bút hiện thực, Nosaka đã khắc họa đúng bi kịch của con người Nhật Bản trong chiến tranh thế giới thứ hai. Bi kịch khi hai anh em còn quá nhỏ mà đã mất cả cha lẫn mẹ. Bi kịch khi Setsuko phải chết vì suy dinh dưỡng. Bi kịch khi trước ngày chính phủ Nhật tuyên bố chính sách dành cho trẻ mồ côi, Seita lại qua đời. Tuy nhiên, vượt lên mọi điều khốn khổ đó là tình cảm anh em gắn bó, bền chặt và khăng khít giữa Seita và Setsuko.

Tình cảm anh em vượt lên mọi thách thức của cuộc sống

Là một người anh trai, Seita luôn bao bọc, che chở và dành những điều tốt nhất cho Setsuko. Cậu thương em đến mức khi biết Setsuko cần bổ sung dinh dưỡng, cậu đã nghĩ đến việc cắt ngón tay để cô bé uống máu. Cậu thậm chí sẵn sàng để Setsuko ăn thịt cả ngón tay của mình nữa. Seita yêu em gái mình đến độ cậu đặt cược mạng sống của mình để lấy trộm lương thực cứu Setsuko khỏi cơn đói. Khi tiếng kẻng leng keng vang lên báo hiệu máy bay địch sắp đến, thay vì trốn vào hầm trú ẩn thì cậu lại cố gắng đào khoai và kiếm thức ăn cho Setsuko. Hay khi Setsuko qua đời, Seita vẫn đặt xác em mình lên đầu gối, vuốt ve mái tóc em và áp vầng trán lạnh ngắt vào má mình. Setsuko cũng rất yêu anh trai mình. Khi Seita bị bắt vào đồn cảnh sát vì ăn trộm lương thực của người dân trong vùng, Setsuko xoa lưng Seita đang khóc nức nở và không thôi gặng hỏi Anh đau ở đâu à? Hai anh em đều là những đứa trẻ ngoan ngoãn, ngây thơ và mạnh mẽ.


Lời kết

Đọc xong Mộ đom đóm, tôi tin rằng ai cũng nên ngẫm lại một lúc để cảm nhận về những đau thương mà hai anh em Setsuko và Seita phải trải qua nói riêng và những đứa trẻ mồ côi những năm 45 nói chung. Truyện tuy không có kết hậu nhưng lại ẩn chứa những chiêm nghiệm, suy ngẫm của nhà văn. Nosaka đã vẽ lại bức tranh một xã hội đầy rẫy những đói khổ, mất mát, đau thương của Nhật Bản thời bấy giờ. Nhưng hiện lên rực rỡ hơn cả là tình anh em đầy thấm thía. Hãy tìm đọc Mộ đom đóm nếu có cơ hội bạn nhé. Tôi tin rằng bạn sẽ không hối tiếc khi có trong tay một cuốn truyện rất xúc động như Mộ đom đóm của Nosaka Akiyuki đâu!

Tác giả: Chau Anh Bui

______________

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv

Xem thêm

Reviews  105

Viết review
Cực hay
65%
Hay
30%
Bình thường
3%
Không hay
1%
Dở
1%
1 star: Bad

Câu chuyện đau đớn và ám ảnh

Ta có một vài nhà phê bình phim (trong đó phải kể tới Roger Ebert) coi Mộ đom đóm là một trong những bộ phim phản chiến mạnh mẽ nhất đã từng được thực hiện. Nhưng nhà nghiên cứu lịch sử hoạt hình Ernest Rister đã so sánh bộ phim này với tác phẩm của đạo diễn Steven Spielberg bộ phim ‘Bản danh sách của Schindler’ và nói thêm: ‘Đây là bộ phim hoạt hình nhân văn nhất mà tôi từng được xem’. Với người Nhật thì bộ phim thường được hiểu như một câu chuyện ngụ ngôn về lòng tự trọng hơn là về tinh thần phản chiến. Dù hiểu theo cách nào thì đây cũng là một trong những bộ phim đáng xem. Vì sao bộ phim lại có tên là “Mộ đom đóm”? Trong tiếng Nhật, danh từ không thay đổi ở dạng số nhiều thì hotaru có thể hiểu là Seita và Setsuko bắt được rất nhiều con đom đóm và dùng chúng để thắp sáng cho cái hầm trú ẩn nơi hai đứa bé sống. Ngày hôm sau, Setsuko đào một ngôi mộ cho tất cả lũ đom đóm và hỏi Seita “Tại sao lũ đom đóm phải chết sớm vậy?’’ Vì vậy tựa phim có thể dùng là mộ đom đóm với đom đóm ở số nhiều. Theo một cách hiểu khác, con đom đóm có thể cũng là để chỉ Setsuko vốn cũng chết rất sớm, nếu như vậy tựa phim có thể là Mộ đom đóm với đom đóm ở số ít. Ngoài ra nó cũng có thể là một phép ẩn dụ để nói tới những cuộc oanh tạc bằng bom gây cháy của không quân Đồng minh, có giai thoại kể lại rằng trong thời gian chiến tranh đôi khi người Nhật gọi những quả bom gây cháy đang được thả xuống đất nước họ là những con đom đóm hoặc nó còn để chỉ những phi công cảm tử Thần phong (Kamikaze), Setsuko đã nói rằng chiếc máy bay cảm tử Thần phong trông giống con đom đóm. Vậy, các bạn hiểu theo cách nào? Còn đối với tôi mà nói những con đom đóm lại là biểu tượng cho những linh hồn đã khuất (Hitodama) như những đóm lửa lập lòe trôi nổi trên những dòng sông, nó đem theo cả giấc mơ về một thế giới tốt đẹp hơn và những ước mơ khát khao cháy bỏng còn dang dở. Bạn nghĩ sao về các nhân vật trong “Mộ đom đóm”? Quả thực đây là bộ phim rất hay về đề tài Chiến tranh và nó được như là một tượng đài trong Thế giới phim hoạt hình, khó bộ phim nào có thể lật đổ được. Hay, ý nghĩa, tâm huyết nhưng rất đỗi đau lòng và ám ảnh. Đó là những cụm từ tôi dành cho bộ phim. Nó hay, điều đó không bàn cãi nhưng nó là đề tài về Chiến tranh được lấy cảm hứng trên câu chuyện có thật nên nó cực kỳ ám ảnh người xem, bạn có thể khóc sưng húp mắt khi xem, bạn có thể nhói đau khi xem, bạn có thể buồn khi xem… Bộ phim được miêu tả vô cùng trần trụi, đầy khắc nghiệt, xem một lần là nhớ mãi, càng xem ta lại càng thấy thương cho số phận của các nhân vật, dù ít dù nhiều là vậy. Người dì thờ ơ, vô cảm, lạnh lùng, tuy là người thân của Seita và Setsuko nhưng không gì người xa lạ, mới xem thì thấy nhân vật này không mấy tốt, nói thẳng ra có thể là rất đáng ghét nhưng khi suy nghĩ thì thấy một phần người dì có thái độ như vậy cũng là do Chiến tranh, vì Chiến tranh là mọi của cải đều bị thiêu rụi, méo mó, vì Chiến tranh mà dồn con người vào bước đường cùng, vì Chiến tranh mà biến một người từ tốt thành xấu chỉ trong phút chốc. "Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau ích kỷ che lấp mất..." Tôi nghĩ người dì cũng vậy, bản chất của dì không xấu nhưng vì thiếu thốn, vì khổ nên chẳng quan tâm đến hai anh em Seita và Setsuko được. Còn Seita là một người anh thương em, luôn muốn làm mọi thứ tốt đẹp cho em nên đi ăn trộm đồ vì sợ em bị đói, sợ em bệnh, Seita cũng đã đấu tranh rất nhiều giữa con tim và lí trí nhưng vì quá thương em nên mới làm điều như vậy. Nhưng xét theo một khía cạnh khác thì Seita là một người bảo thủ, nếu Seita không dẫn Setsuko ra khỏi nhà cùng mình thì có lẽ hai anh em đã không phải chịu khổ nhiều như vậy. Dù gia đình dì đối xử không thân thiện, vô cảm nhưng ít nhất hai anh em vẫn còn có cái ăn, ít nhất sau này Setsuko sẽ không chịu thảm kịch như vậy. Một phần nguyên nhân dẫn tới bi kịch này có lẽ là do Seita suy nghĩ chưa thấu đáo nhưng lúc này cậu ấy chỉ có Mười lăm tuổi thôi, cái độ tuổi vẫn còn ăn vẫn còn học, hồn nhiên và không cần lo nhiều về cuộc sống sau này, đưa ra sự quyết định ở hay đi cũng khó khăn lắm. Sau tất cả, cũng không thể nào đổ hết lỗi cho Seita được. Setsuko có lẽ là nhân vật đáng thương nhất trong phim, em ấy còn quá nhỏ để chịu đựng những sự việc đau lòng này, mất mẹ mất ba nhưng không hề hay biết, tinh khôi như tờ giấy trắng, lanh lợi, ngoan ngoãn nhưng điều tốt đẹp lại chẳng hề đến với em, nhiều lúc em buồn vì nhớ mẹ nhưng lại không đòi mẹ phải về bằng được, nhiều lúc em mệt vì bệnh nhưng em chẳng than vãn, nhiều lúc em lo cho anh hai nhưng em đã không khóc và rất nghe lời anh vì sợ anh buồn. Vậy mà em lại không có được hạnh phúc.
1 star: Bad

Đẹp và đầy ám ảnh.

Đẹp và đầy ám ảnh. Đây là câu chuyện về những gì xảy ra khi xã hội không bảo vệ được những người dân vô tội và những nạn nhân vô tội của chiến tranh. Tôi đã đọc về bộ phim này nhiều năm trước và luôn muốn đọc câu chuyện. Tôi vẫn còn mơ về Seita và Setsuko và buộc phải để họ xuất hiện trong một trong những câu chuyện của mình và tôi thậm chí còn viết một bài thơ xoay quanh họ. Đom đóm, Thế chiến thứ hai và những người chết dưới tay quân Mỹ đã mang đến một góc nhìn hoàn toàn mới. Nosaka có lẽ đã ước mình chết thay cho em gái mình... NHỮNG ĐIỀU KINH KHỦNG NÀY ĐÃ XẢY RA VÀ CHÚNG TA ĐÃ GÂY RA ĐIỀU ĐÓ!!!!!!
1 star: Bad

Cuối cùng tôi cũng đọc quyển sách này sau khi xem bộ phim Mộ Đom Đóm nhiều lần.

Vào ban đêm, một cơn bão, Seita thu mình trong bóng tối của nơi trú ẩn, với cơ thể của Setsuko nằm trên đầu gối của anh, ngay cả khi anh ngủ gật, anh sớm tỉnh dậy, xoa đi vuốt lại mái tóc của cô, áp má mình vào đôi má vốn đã lạnh giá của cô, và anh ấy đã không hề rơi một giọt nước mắt. Tôi không đếm nổi mình đã xem bộ phim Mộ Đom Đóm bao nhiêu lần. Và cuối cùng, tôi đã có cơ hội đọc được truyện ngắn hay và cảm động này của Akiyuki Nosaka. Thế chiến thứ hai được nhìn qua đôi mắt của một đứa trẻ. Nó thể hiện sự tàn khốc của cuộc chiến một cách chân thực như vậy. Cũng giống như sau bộ phim, tôi cũng rơi nước mắt. Đúng là một cách khởi đầu ngày mới tốt đẹp.
1 star: Bad

Thông điệp của tác giả về sự tàn khốc của chiến tranh rất đau thương và buồn khổ.

Bản thân câu chuyện, về mặt viết và truyền tải, ở mức khá trung bình. Chính thông điệp và bài học mà câu chuyện dạy khiến nó trở nên đáng đọc. Chiến tranh là một điều tồi tệ và thật nản lòng khi biết rằng đôi khi tình yêu không đủ để chống lại những ảnh hưởng của nó. Trái tim tôi tan vỡ vì Nosaka và những điều đau thương mà anh ấy phải trải qua để viết được điều này. (đọc vào ngày 23 tháng 7 năm 2019) ↠ 3,5 sao
1 star: Bad

Tôi rất không khuyến khích mọi người đọc quyển sách này, nó không có gì vui vẻ cả.

Tôi phải đọc "Mộ Đom Đóm" vì nó là một bài tập trên lớp và đó là một trải nghiệm khủng khiếp. Mỗi giây tôi đọc nó, tôi đều cảm thấy được bản năng của tôi đang gào thét tôi phải đặt nó xuống và không bao giờ đọc nó lần nữa. Nó thô thiển và rất chi tiết về sự khủng khiếp của chiến tranh và những người dễ bị tổn thương nhất trước nó. Thật là chán nản, tôi chỉ không hiểu tại sao người ta lại đọc cái này, tại sao lại muốn trừng phạt và có cảm giác như thế này, tôi không hiểu. Tôi chỉ giới thiệu điều này cho những người luôn phàn nàn về những điều ngu ngốc để họ có thể có được một số góc nhìn. Tôi sẽ bỏ đi và không bao giờ quay lại cuốn sách này.
1 star: Bad

Câu chuyện rất xúc động.

Thật là một câu chuyện đau lòng. Tôi thấy có một chút thay đổi về nhịp độ trong phong cách viết trong bản tiếng Nhật, nhưng chắc chắn đáng đọc! Rất ngắn, nhưng trôi chảy và kể một câu chuyện có hương vị gần như khiến những cuốn tiểu thuyết dài hơn khác phải xấu hổ. Sẽ còn rất lâu nữa tôi mới có thể gọi một câu chuyện khác là đầy cảm xúc như "Mộ Đom Đóm". Chuẩn bị sẵn khăn giấy và trà.
1 star: Bad

Những gì tôi xem trong bản anime và thấy rất hay thì lại không có trong câu truyện trong sách, đáng thất vọng.

[Sự khác biệt đầu tiên và có lẽ là khét tiếng nhất sau phần kết là dì của họ không tệ như một con yêu tinh như trong sách. Cô ấy vẫn nhỏ mọn và vô tâm, nhưng không bạo hành và ăn trộm đồ ăn như vậy. Họ bỏ qua phần cô lấy thức ăn của họ để đưa cho hàng xóm, cho người thuê nhà và cho con gái cô chẳng hạn. Thứ hai, căn bệnh tiêu chảy mãn tính mà cả hai đứa trẻ mắc phải và chấm dứt cuộc đời của Seita ở nhà ga không được thể hiện rõ ràng trong bản phim anime. Tình trạng suy dinh dưỡng cũng không đến mức tàn bạo. Thứ ba, anime giới thiệu những cảnh ngọt ngào, dịu dàng giữa hai anh em không có trong truyện; ví dụ như cảnh Seita mua thức ăn và đưa cho Setsuko một ít dưa hấu, ở bên cạnh cô ấy cho đến khi cô ấy chết. Cuối cùng, anime kết thúc với một cảnh đáng yêu nhưng buồn bã của hai anh em, bỏ qua số phận cuối cùng của Seita trong cuốn sách. (ẩn spoiler)]