Ra đời vào năm 2002, cuốn tiểu thuyết Hình Hài Yêu Dấu (The Lovely Bones) bất ngờ trở thành một hiện tượng bán chạy tại Hoa Kỳ thời điểm ấy khi mạnh dạn đề cập đến một chủ đề thời sự không hề mới mẻ nhưng vô cùng nhạy cảm xoáy vào ác mộng kinh hãi nhất của mọi gia đình: vấn nạn xâm hại tình dục ở trẻ em. Dưới ngòi bút tài năng của nhà văn mới Alice Sedold, câu chuyện bi thảm được xây dựng từ nỗi đau buồn và sự đấu tranh tuyệt vọng của một gia đình phải đối mặt khi mất đi đứa con bé bỏng của mình trở thành một cuốn tiểu thuyết tràn ngập ký ức, niềm hi vọng, thậm chí là niềm vui và sự chữa lành. Tác phẩm thổi vào tâm hồn người đọc một màn sương âm u đìu hiu lạnh giá của cái chết nhưng dần sưởi ấm trái tim họ bằng thứ ánh sáng rực rỡ gọi là thiên đường.
Câu chuyện diễn ra trong những năm 70 của thế kỷ XX, thời kỳ mà công nghệ trinh thám còn vô cùng lạc hậu và lực lượng cảnh sát thời này vẫn còn thiếu kinh nghiệm phá án. Cuốn tiểu thuyết bắt đầu với giọng nói của Susie Salmon, mười bốn tuổi, giờ đây đã ở trên thiên đường. Cô bé từ chốn lạ lẫm này kể về định mệnh của mình, bằng cảm xúc tươi tắn tràn đầy tinh thần của một đứa trẻ đang lớn, về vụ hãm hiếp và giết người mà gã hàng xóm bệnh hoạn gây ra cho mình. Với 26 chương sách, tác phẩm để lại cho người đọc nỗi ám ảnh kinh hãi về những sự kiện có thật vẫn hằng ngày rình rập âm thầm xảy ra trong cuộc sống chúng ta.
Tóm tắt nội dung
Susie qua đời trong một hoàn cảnh đau đớn, ắt là cái chết kinh hoàng nhất
mà không một ai ngờ đến, khi bản tính tò mò thích thám hiểm của em bị mắc bẫy kế
hoạch của tên biến thái dụ dỗ khám phá căn hầm bí ẩn được đào giữa một cánh đồng
ngô rộng lớn hiu quạnh trong vùng. Kẻ hàng xóm Harvey đơn độc mất nhân tính đã
tàn nhẫn hãm hại em, hắn tàn bạo tước đoạt sự ngây thơ trong sáng hồn nhiên của
cô bé rồi nhẫn tâm tước
đi tương lai đầy hứa hẹn của một cô gái trẻ nhiều tham vọng. Susie bất lực kêu
la giãy giụa trong khốn khổ cùng cực, em nhớ về mẹ, nhớ cảnh gia đình sốt ruột
mong ngóng em trở về nhà đúng bữa tối trong lúc thể xác bị cưỡng đoạt tàn bạo
dưới một căn hầm bí ẩn tăm tối ẩm mốc, và rồi linh hồn em rời dương thế, thoát
khỏi thân xác rời rạc của những mảnh cơ thể bị chặt khúc và chôn vùi dưới một
cái hố sâu hun hút, ngoại trừ một tấm xương khuỷu tay vô tình bị bỏ quên ở lại
cánh đồng.
Không có gì là chắc chắn!
Câu nói được sử dụng rất nhiều lần trong cuốn tiểu thuyết này chính là
niềm an ủi lẫn nhau của bố mẹ Susie nhằm vực dậy tinh thần để tiếp tục nuôi dưỡng
niềm hi vọng tìm thấy con gái. Những tuần sau cái chết rùng rợn, Susie theo dõi
cuộc sống trên Trái biến chuyển như thế nào khi không có mình – cô lắng nghe những
người bạn chung trường tung tin đồn về sự mất tích của bản thân, đau xót thầm
thương ba mẹ chết lặng từng ngày nhưng phải tiếp tục tồn tại để nuôi hi vọng
tìm thấy con gái, đột nhập vào ý nghĩ thâm sâu và hành động tàn độc của kẻ giết
người đang cố gắng che giấu dấu vết của mình. Nhiều tháng trôi qua không kết quả,
Susie chứng kiến cuộc hôn nhân của cha mẹ gặp nhiều trục trặc khó khăn vì mất
mát. Người bố và người mẹ có cách ứng xử hoàn toàn mâu thuẫn nhau: một mặt, cha
cô chọn cách đối mặt với nỗi đau bằng mọi nỗ lực tìm ra chứng cứ; đồng hành với
người bố là nỗi cô độc, dù không có chứng cứ thuyết phục, không hề nhận được sự
ủng hộ của cảnh sát, ông vẫn đánh hơi được sự bất an nham hiểm của kẻ hàng xóm
Harvey đồi bại và không ngừng từ bỏ hi vọng lật tẩy được nhân tính kẻ ác; thì mặt
khác mẹ cô lại quá yếu đuối để có thể đối mặt với sự bất hạnh này, bà tìm cách
lẩn trốn mớ cảm xúc dằn vặt bằng việc chấp nhận rằng sẽ không bao giờ tìm được
hung thủ và rời xa người bố để đi tìm những khoái lạc với người đàn ông khác nhằm
giải tỏa tâm trạng rối bời.
Những thành viên còn lại trong gia đình cũng có nhiều sự thay đổi đáng kể về mặt nhận thức; em gái mười ba tuổi, Lindsey giờ đây thay Susie gánh vác trọng trách chị cả hàn gắn mối quan hệ vốn rất mong manh của gia đình Salmon; Lindsey đủ lớn để hiểu được sự mất mát và cố gắng nỗ lực để trở nên mạnh mẽ hơn nhưng không ngừng thương nhớ người chị mỗi ngày, còn đứa em trai bốn tuổi Buckley thì dần dần hiểu được ý nghĩa của sự biến mất đột ngột đến từ một thành viên trong gia đình.
Với lòng trắc ẩn, sự khao khát và mong muốn giải thoát những người mình yêu thương khỏi cảm giác tội lỗi đày đọa họ mỗi ngày, từ trên cao, Susie theo dõi từng người họ chiến đấu vượt qua đau buồn và bắt đầu hàn gắn. Cha cô bắt tay vào một nhiệm vụ đầy rủi ro để gài bẫy kẻ giết con gái mình với sự ủng hộ thầm lặng nhưng kiên quyết của em gái cô; công cuộc phá án của người bố sau đó đã thất bại thảm hại và khiến ông bị trọng thương. Nhưng điều đó càng thúc đẩy Lindsey tin vào ý chí của cha mình, cô gái trẻ mười ba tuổi lặng lẽ thực hiện một kỳ tích của sự táo bạo bất ngờ đáng kinh ngạc, cô đột nhập vào nhà của kẻ giết người, tận dụng lúc tên này ra khỏi nhà nhằm hi vọng tìm được chứng cứ cho việc buộc tội Harvey có dính líu tới cái chết của chị gái mình. Harvey bắt quả tang Lindsey đang rình mò trong căn nhà nhưng thất bại khi không thể đuổi kịp cô bé, Lindsey lúc này chạy về nhà cầm trong tay tấm bản đồ dẫn đến căn hầm ở cánh đồng ngô, còn kẻ giết người lập tức lên kế hoạch che mắt cảnh sát và bỏ trốn. Tên hàng xóm đồi bại Harvey sau này kịp thời bỏ trốn vì sự lơ đễnh của cảnh sát, nhưng tiếng tăm xấu bắt đầu lan rộng ở khu vực rồi bỏ mạng vì bị trượt chân xuống vực trong lúc mải mê gạ gẫm một cô gái khác. Trên cao Susie cùng những linh hồn từng bị Harvey hãm hại được mãn nguyện siêu thoát, Susie được gặp lại ông nội của mình và luôn thầm lặng theo dõi và cầu nguyện cho những người thân yêu dưới trần thế.
Nỗi đau trong tim chúng tôi đổ vào nhau như nước san
từ ly này qua ly khác. Mỗi lần kể chuyện mình, tôi lại bớt được một giọt nhỏ
đau thương. Ngày hôm ấy tôi biết tôi muốn kể lại câu chuyện của gia đình mình.
Bởi vì những chuyện kinh hoàng ở trần thế là điều có thật và diễn ra từng ngày.
Nó như bông hoa hay mặt trời kia, không ai và không có cách nào ngăn ngừa hay
trấn áp được.
Thế giới nhiệm màu giữa cái sống và cái chết
Quan điểm của tác giả về thế giới bên kia rất lạc quan; Alice Sedold tin rằng mọi người đều có phiên bản thiên đường của riêng họ với những ước nguyện sở thích khác nhau, trong khát vọng của Susie, thì đó là một sân thể thao song lập, một trường trung học không có nam sinh. Thiên đường của Susie thật mầu nhiệm, lạc quan, hạnh phúc và đồng cảm, trái ngược hẳn với những đau đớn mà em đã trải qua tại dương thế. Ở đây, Susie gặp gỡ những người bạn, trạc tuổi có, lớn tuổi có, họ là những nạn nhân mắc kẹt trong sự dằn vặt mòn mỏi tìm ra công lý cho bản thân, họ chia sẻ cùng nhau nỗi bất hạnh về món nợ chưa được giải đáp ở trần thế, họ trở thành niềm an ủi tinh thần cho những tâm hồn lạc lõng bơ vơ nhớ nhung hơi ấm gia đình. Thế giới mà Susie đang ở, không tàn độc như chốn trần gian nhưng không thanh thản như xứ thiên đàng; em vẫn chưa yên tâm giải thoát bản thân khỏi tình cảnh xung khắc giữa việc ở lại để đòi công lý hay rời đi và bỏ lại mọi uất ức phía sau. Mọi thứ Susie từng mong muốn khi còn sống đều xuất hiện ngay khi cô ấy nghĩ đến từ lúc đặt chân đến mảnh đất diệu kỳ này - ngoại trừ điều cô ấy mong mỏi nhất: được trở lại với những người cô ấy yêu quý trên Trái Đất.
Hình Hài Yêu Dấu là một hành trình đầy cảm xúc đưa người đọc đến những giọt nước mắt, giận dữ, hi vọng và yêu thương. Tất cả chúng ta luôn tự tin khẳng định rằng những người sống hướng thiện thì hạnh phúc tự khắc tìm đến nhưng thầm bí mật hiểu rằng sự thật cuộc sống không phải luôn như vậy; và thông điệp khó chịu này liên tục được gửi gắm xuyên suốt câu chuyện, nó phản ánh tâm lý chủ quan của cộng đồng luôn phớt lờ hiện thực khách quan rằng cái thiện và cái ác luôn tồn tại song song và những điều tồi tệ vẫn luôn rình rập lấn át điều tốt. Để đưa hai sắc thái đen tối và phức tạp - giết người bạo lực và thế giới bên kia - và biến chúng thành một câu chuyện mang tinh thần phong phú và chiều sâu cảm xúc mà không một lần chìm vào sự rùng rợn hoặc tuyệt vọng là một thành tựu đáng kể của tác giả Alice Sedold, và hơn hết sự am hiểu sâu sắc của người kể chuyện về hành vi và bản ngã của con người chính là nhân tố chính tạo nên sự cuốn hút của cuốn tiểu thuyết này.
Tình yêu là sức mạnh vĩ đại nhất
Cuộc đấu tranh của tình yêu cũng là một trong những chủ đề xuất sắc xuất
hiện trong cuốn tiểu thuyết này. Cho dù có nhiều tình tiết hư cấu, tình yêu
luôn là thứ tình cảm mãnh liệt nhất vượt qua cả sự giới hạn của niềm tin.
Tôi đã phải chịu đau đớn vì những bàn tay
không hề biết đến dịu dàng. Nhưng sau khi tôi chết, mặt trăng rọi một luồng ánh
sáng xoáy và chớp chớp lên tận thiên đường của tôi – đó là nụ hôn của Ray
Singh.
Đấy là thứ tình yêu xuất phát từ sự ngây ngô đáng trân quý chuyển hóa
thành kết nối dục vọng hình thành giữa hai người bạn trạc tuổi nhau học chung
trường – Susie và Ray. Susie và Ray phải lòng nhau trong những khoảnh khắc vô
tình nhưng xao xuyến, hai người là nụ hôn đầu của nhau, trao cho nhau những cảm
xúc dạt dào trong sáng nhất của lứa tuổi học trò. Từ cái chết của cô bé, Ray
không bao giờ ngừng nghĩ, ngừng dằn vặt bản thân nhung nhớ người mình yêu;
Susie ở trên thiên đường cũng không bao giờ yên ổn, cô luôn dõi theo Ray với một
lòng ngưỡng mộ khao khát được chạm đến trái tim Ray một lần nữa. Trong một chi
tiết vô cùng hư cấu, Susie được trở về trần thế lần thứ hai, hòa nhập linh hồn
mình trong thế xác của một bạn nữ tên Ruth, tìm đến Ray và trao cho cậu bé nụ
hôn nồng nhiệt nhất của tuổi trẻ cùng khát vọng dục cảm cuồng nhiệt nhất của tuổi
mới lớn.
Miệng thì trả lời là có hai đứa con. Nhưng
trong thâm tâm em vẫn nói là ba đứa. Lúc nào em cũng thấy phải xin lỗi nó về
chuyện đó… Em nhìn đâu cũng thấy nó… Có khi em thấy mái tóc nó, nhưng nhìn lại
thì khuôn mặt không khớp. Hoặc em thấy hình dạng nó hay tướng nó đi đứng.
Tình yêu của cha mẹ đối với con cái là tình yêu lớn nhất từ trước đến
nay, bố mẹ luôn làm bất cứ điều gì để dành những gì tốt nhất cho con cái của họ.
Cha mẹ của Susie rất yêu thương con cái của họ và họ luôn yêu quý Susie mặc dù
cô ấy đã chết; chính tình yêu thương mãnh liệt này đã tiếp cho cha của Susie
linh tính và sức mạnh phi thường để tìm thấy kẻ hãm hại con gái mình, và kéo
người mẹ tỉnh ngộ khỏi giấc mộng ảo tưởng tội lỗi để nối lại tình cảm gia đình
thậm chí hạnh phúc hơn trước.
Mặc dù đã tìm được lời giải đáp cho những biến cố, tám năm sau, không
nhân vật nào có thể duy trì một cuộc sống bình thường như cũ, hình bóng của
Susie vẫn hiện hữu trong từng suy nghĩ của họ và là động lực lớn nhất để họ sống.
Cái kết điển hình mà độc giả thường bắt gặp trong các mẩu truyện tình cảm “tất
cả đều sống hạnh phúc mãi mãi về sau” không hề phù hợp trong hoàn cảnh này,
nhưng câu chuyện vẫn tạo được hiệu ứng “kết thúc có hậu” cho các nhân vật, nhằm
làm nổi bật triết lý mà tác giả muốn truyền tải rằng cuộc sống này có thể khủng
khiếp nhưng đồng thời vẫn thật tuyệt vời, rằng kể cả là nơi tăm tối nhất thì hi
vọng vẫn được thắp lên.
Lời kết
Với một chủ đề được đánh giá là quá đen tối và bạo lực thì nội dung và
tinh thần câu chuyện lại được xây dựng bằng chất liệu vô cùng ấm áp, hồn nhiên
mang hơi hướng ủy mị. Nửa phần đầu của cuốn sách đã làm rất xuất sắc nhờ gây dựng
được một bối cảnh rùng rợn đáng sợ và dấy lên nhiều cảm xúc của người đọc,
nhưng gây bối rối và sao nhãng ở những phần cuối vì việc dồn ép quá nhiều chi
tiết khiến cái kết trở nên thiếu tập trung (và đây được đánh giá là một trong
những điểm yếu của mạch truyện từ ý kiến của một số độc giả). Nhưng nhìn chung,
cá nhân tôi, Hình Hài Yêu Dấu là một
cuốn sách rất nhân văn; với khả năng tạo dựng niềm cảm thông sâu sắc cho những
mảnh đời bất hạnh cũng như cách truyền đạt thông điệp nhiều lớp nghĩa, tôi thấy
đây là một cuốn tiểu thuyết đáng đọc và xứng đáng đứng ở vị trí cao trong kho
tàng văn học viễn tưởng nhờ khả năng truyền tải nhịp nhàng các chi tiết tưởng
tượng hão huyền nhưng vẫn có tác động lớn đến niềm tin của con người.
Review chi tiết bởi: Diệu Anh – Bookademy.
Mở Đầu Bằng Sự Ám Ảnh
"Tên họ của tôi là Salmon - giống tên một loài cá, còn Susie là tên tôi. Tôi được 14 tuổi khi tôi bị sát hại vào ngày 6/12/1973."
Câu chuyện bắt đầu với lời thoại ám ảnh của Susie Salmon, một cô bé mười bốn tuổi với mái tóc vàng và nụ cười chói lóa hơn mặt trời.
Ai đã viết gì lên trang giấy trắng cuộc đời em?
Câu Chuyện Bi Thảm
Susie, cô gái chỉ mới chập chững bước vào tuổi teen đầy mơ mộng với tâm hồn trong vắt như pha lê.
Vẫn là em, cô gái chết theo cách quá dã man và tàn bạo. Em bị cưỡng hiếp, bị giết, bị cắt vụn bởi gã hàng xóm, và xác em mãi mãi bị vùi chôn nơi hố rác, vĩnh viễn không bao giờ được tìm thấy và đào lên.
Susie sẽ không bao giờ lớn hơn mười bốn tuổi, vĩnh viễn là một cô bé. Một cô bé đang sống những ngày hạnh phúc ngây thơ với trang giấy trắng cuộc đời, nhưng rồi lọ mực loan màu làm tờ giấy rách nhàu chẳng thể trở lại nguyên vẹn như ban đầu được nữa.
Cuốn Tiểu Thuyết Gây Chấn Động
"Hình Hài Yêu Dấu" là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Alice Sebold, ra đời vào năm 2002, gây chấn động khi dám đề cập đến một chủ đề khá nhạy cảm lúc bấy giờ: xâm hại tình dục trẻ em. Tác phẩm xoay quanh cuộc sống sau cái chết của Susie, nhân vật chính là một nữ sinh bị sát hại dã man bởi kẻ bệnh hoạn sống ngay cạnh nhà-George Harvey. Sau khi chết, hồn của Susie lạc vào cõi hư vô nằm ở giữa thiên đường và trần thế. Ở nơi đó, em kể lại hành trình của mình trong dạng một linh hồn.
Hành Trình Tìm Kiếm Công Lý và Sự Tha Thứ
"Hình hài yêu dấu" không chỉ là câu chuyện về ấu dâm mà còn là hành trình đi tìm bình yên và sự tha thứ.
Cốt truyện nghe tăm tối và ám ảnh nhưng giọng kể của Susie lại rất bình thản, nhẹ nhàng, dẫn dắt người đọc qua từng khoảnh khắc tuyệt vọng, hy vọng và cuối cùng là sự giải thoát qua 26 chương sách.
Để rồi sau khi đóng lại cuốn tiểu thuyết, ta cứ day dứt, bất lực vì không thể thay đổi quá khứ của Susie. Mà có lẽ vậy cũng hay, nhờ vậy mà ta mới nhận ra sự tàn khốc của hiện thực và những hậu quả không thể cứu vãn của nạn xâm hại tình dục trẻ em.
Những Khoảnh Khắc Đáng Giá
Nhiều năm về sau, tôi vẫn nhớ mãi khung cảnh khi Susie tỉnh dậy trong căn phòng tắm của kẻ sát nhân, với một hình dạng một linh hồn. Em giương đôi mắt vô hồn nhìn vạn vật, thấy cha mẹ mình khóc nấc trong đêm tối vì con gái của họ đã vĩnh viễn ra đi.
Tôi ngạc nhiên khi Susie chứng kiến nụ hôn đầu tiên của em gái mình và khóc. Không phải Susie không vui đâu, em vui lắm chứ. Đứa em gái chẳng tin vào tình yêu ngày nào giờ đã có bạn trai. Chỉ là Susie thì mãi không bao giờ được hôn người con trai mình yêu thương, người đã trao em những vần thơ, người mà em nợ nụ hôn ngọt ngào của tình yêu đôi lứa.
Và tôi choáng váng khi Susie nhìn thấy kẻ sát nhân Harvey vẫn nhởn nhơ, lên kế hoạch giết hại thêm một mạng người nữa, và đối tượng lần này là em gái của em. Đôi mắt xanh thuần khiết của Susie tối lại và đầy ắp hận thù. Susie như thể sắp hóa điên trong nỗi thống hận khôn cùng. Em muốn hắn chết, muốn hắn phải trả giá cho những gì hắn đã gây ra, muốn hắn bị đọa đày nơi địa ngục.
Cha em đã đi theo tiếng gọi vô âm của em, đuổi theo kẻ sát nhân vào cánh đồng ngô. Em đã bị hận thù che mù mắt, đã dẫn lối cho cha đến với một kết cục mà em sẽ không bao giờ muốn. Ông không những không bắt được kẻ sát nhân, mà còn bị hiểu lầm và đánh đập. Từng cú đá, từng cú đánh lên Jack, như trực tiếp đâm vào linh hồn đang vụn vỡ của Susie. Em với lấy cha nhưng không thể. Lòng em đau như triệu triệu vết cứa.
Trong làn nước mắt, Susie đã quyết định buông đi những vương vấn thế gian, buông bỏ hận thù, để tốt cho chính em, và cho những người thân nữa. Em tiến về thiên đường, nở một nụ cười đầy thanh thản, khát khao sự giải thoát.
Cảnh Tỉnh Xã Hội
"Hình hài yêu dấu" khiến tôi nhớ lại trải nghiệm bị một người hàng xóm lớn tuổi quấy rối. Ông ta sờ mó nơi nhạy cảm, nhìn tôi bằng một ánh nhìn như muốn ăn tươi nuốt sống. Mỗi lần xong chuyện, ông lại dỗ ngọt. Dỗ không được, tên khốn ấy dọa sẽ giết tôi. Hóa ra không phải là lần đầu khiến người ta đau, mà là bất kể lần đụng chạm nào, chỉ cần là bản thân không tự nguyện, đều đau như thế. Tôi lấy hết can đảm vạch tội nhưng không một ai tin vì tôi còn nhỏ có biết gì đâu, hoặc cũng có thể vì ông ta nổi danh hiền lành, thương vợ con. Chính vì thế, tôi thấu hiểu nỗi đau mà Susie và những nạn nhân khác phải chịu đựng. Qua từng con chữ, tôi cảm nhận được nỗi thống khổ và sự bất lực rõ ràng. đồng thời nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giáo dục và bảo vệ trẻ em khỏi những hiểm họa tiềm tàng.
"Hình dài yêu dấu" dạy tôi rằng người ở sát nhà đôi khi là kẻ bệnh hoạn, những người mà người ta gọi là người thân, là thầy giáo chuyên cần, đều có thể là những tên bệnh hoạn núp mình trong bóng tối. Sau khi gây ra tội ác, chúng hòa vào dòng đời hối hả và lại trở thành những con người bình thường như bao người ngoài kia, vì vậy tôi nên giữ khoảng cách với họ.
George Harvey-ác quỷ không tự nhiên được sinh ra mà là được tạo thành
Tôi muốn nói thêm một chút về kẻ phản diện George Harvey - kẻ sát nhân đội lốt chú hàng xóm tốt bụng - được khắc họa với những chi tiết khiến người đọc rùng mình.
Tâm lý méo mó và lệch lạc
Ban đầu tôi kinh tởm hắn vì tội ác hắn gây ra, vì những lời thoại quá mức biến thái đầu câu chuyện. Tôi ám ảnh mãi với những lời thoại hắn nói với Susie khi cưỡng bức em.
"Cởi hết quần áo ra," Harvey ra lệnh. "Ta muốn kiểm tra xem mi có còn trinh không?"
"Còn mà, chú Harvey ạ", tôi trả lời.
"Ta phải kiểm tra cho chắc. Bố mẹ mi sẽ cảm ơn ta nữa là khác."
"Bố mẹ cháu à?"
"Họ chỉ muốn có con gái nết na," hắn nói.
Nghe bệnh hoạn kinh khủng!
Harvey là một nhân vật độc ác có chứng nhận, giết người thành bản sắc, luôn ra tay tàn nhẫn không tính người, ích kỷ, lệch lạc, và không cảm thấy hối hận về những gì mình đã làm.
Harvey hành nghề thợ mộc để che mắt thiên hạ, thường xuyên dụ nạn nhân xuống hầm xem “bộ sưu tập” rồi ra tay đồi bại. Sau khi nạn nhân sa bẫy, hắn sẽ khống chế, trói chặt và giết chết họ. Hắn thường chọn khu vực núi hẻo lánh để phi tang xác.
Xuyên suốt câu chuyện, Harvey vẫn chưa bao giờ bị nghi ngờ nhờ khả năng diễn xuất tài tình.
“Kẻ giết tôi là một tay hàng xóm. Mẹ tôi thích loại hoa hắn trồng dọc hàng rào, bố tôi có lần trò chuyện với hắn về phân bón.”
Tôi đã từng ghét cay ghét đắng hắn vì dục vọng mà che mờ lý trí. Nhưng càng đọc về sau, tôi chợt thấy hắn không đơn giản sinh ra đã là ác quỷ như bao gã yêu râu xanh bình thường.
Susie và Harvey, nạn nhân và thủ phạm, một bên tinh khiết như dòng suối chảy từ thiên đàng không vương chút bụi trần, một bên đã bị nhấn chìm bởi lớp bùn nhơ bẩn chốn hồng trần. Một bên sinh ra trong gia đình êm ấm, một bên bị chính gia đình bào mòn tuổi thơ, để rồi trở thành cái ác mà người người kinh tởm. Sau bao tôi ác hắn đã làm lên cuộc đời em, em chọn cách thứ tha.
“Tôi hình dung hắn cô đơn. Chúng tôi có được đọc về những loại đàn ông tương tự trong giờ Y học - Sinh lý. Những kẻ không lấy vợ, tối về hâm thức ăn đông lạnh đóng gói sẵn, luôn sợ bị hắt hủi đến nỗi thú vật cũng không dám nuôi. Tôi thấy thương hại hắn.”
Dù Harvey là một kẻ sát nhân, Susie - nạn nhân của hắn - vẫn chọn cách tha thứ cho hắn. Có lẽ Susie hiểu hắn cũng là nạn nhân của một xã hội và gia đình thiếu thốn tình thương. Susie nhìn nhận Harvey với một lòng thương hại và thấu hiểu, em nhận ra rằng hắn không chỉ là ác quỷ mà còn là sản phẩm của một tuổi thơ đầy đau khổ và cô độc.
Tôi không phải tẩy trắng cho Harvey. Tôi thương hại hắn nhưng tôi không mù quáng bênh vực hắn. Ác nhân thất đức thì cuối cùng phải lãnh đủ quả báo là chuyện tất nhiên. Chỉ là tôi muốn mọi người hiểu hắn là sản phẩm của một tuổi thơ đầy bất ổn và cô độc.
Quá khứ kẻ phản diện
Harvey sinh ra trong môi trường thiếu tình thương và sự giáo dục đúng đắn, trở thành kẻ bệnh hoạn và tàn nhẫn khi lớn lên. Theo J. Oliver Conroy từ tạp chí The Guardian, nhiều kẻ giết người hàng loạt là những người sống sót sau chấn thương thời thơ ấu như lạm dụng thể chất hoặc tình dục, rối loạn chức năng gia đình, xa cách về tình cảm hoặc không có cha mẹ. Harvey chính là một ví dụ điển hình cho việc làm thế nào mà một đứa trẻ bị tổn thương có thể biến thành một kẻ sát nhân tàn bạo.
Harvey có tuổi thơ rất bất ổn. Hắn nếm trải sự cô đơn, bị bỏ rơi và thậm chí còn mắc phải hội chứng rối loạn gắn bó. Hắn lớn lên với sự thiếu thốn kỷ luật, tình yêu và giới hạn nên rất dễ vượt qua ranh giới pháp lý, không có sự đồng cảm với người khác.
Hắn không phải là con quỷ đến từ địa ngục, hắn là con ác quỷ được nhào nặn từ xã hội loài người. Mẹ của Harvey đã dạy hắn cách ăn trộm trong cửa hàng và cha hắn đã ngược đãi mẹ. Harvey thiếu sự nuôi dưỡng mà hầu hết trẻ em cần nhận được từ cha mẹ, lớn lên trong tư tưởng méo mó mà không ai cứu rỗi, và rồi một ác quỷ được sinh ra. Ác quỷ ấy mang vẻ ngoài rất bình thường.
Tư tưởng méo mó
Mỗi hành vi hắn làm đều hợp lý trong mắt hắn. Với hắn, những điều hắn gây ra là cách thế giới vận hành vậy thôi. Tư tưởng của hắn đơn giản là không giống khái niệm của cả thế giới. Hắn giết người vì họ là kẻ yếu. Những người đó không phải là mình, giết đương nhiên là dễ; họ là kẻ yếu đuối, chết cũng chẳng hề gì.
Không ai đến bên hắn vào lúc hắn cô đơn, cũng không ai dạy hắn công đạo ở đời là như thế nào. Hắn làm việc xấu, vì hệ thống tư duy của hắn lệch ngay từ đầu không ai sửa lại. Rồi dần dần hắn nghiện cảm giác khi giết chóc, như liều heroin, lạ lẫm và khoan khoái.
Harvey tiếp tục giết thêm những con thú nhỏ để tận hưởng cảm giác quyền lực ngập tràn của mình. Nạn nhân của hắn toàn là những phụ nữ, trẻ em gái, vì những con người đó được cho là yếu ớt. Hắn nhằm vào họ vì hắn biết chắc hắn sẽ thắng. Hắn cưỡng hiếp không hẳn để thỏa mãn nhu cầu tình dục, phần lớn là nhằm thỏa mãn nhu cầu thống trị và kiểm soát.
Sai đến mức không dung thứ được.
Nhưng nếu tôi có thể viết lại quá khứ cho Harvey, như là cha mẹ hắn là những con người tử tế, chăm sóc hắn đúng cách. Nếu như hắn không bao giờ phải một mình, hắn được xã hội bảo bọc, được thụ hưởng một nền giáo dục tốt. Nếu như có ai đó cho hắn được biết rằng tình yêu thương còn ngọt lành hơn cảm giác thống trị. Có khi hắn sẽ thành một Harvey khác, có khi Susie, những người vô tội khác, những loài động vật nhỏ bé khác đã tránh khỏi cái chết bi thương.
"Hình hài yêu dấu" khiến tôi nhận ra trên đời hầu như mọi hung thủ đều từng là nạn nhân. Khó kiếm được cái ác thuần khiết trên đời, cũng khó mà tìm thấy cái thiện hoàn mỹ. Thế gian này như một nồi súp thập cẩm: tốt và xấu, giàu và nghèo, công bằng và bất công. Thống trị và bị trị, mọi thứ. Khởi nguồn của Harvey là một đứa trẻ cô độc lớn lên trong nồi súp Loài Người. Sau đó, nồi súp thêm nguyên liệu hoài nghi. Sau đó lại thêm giảo hoạt. Sau đó còn thêm rất nhiều nguyên liệu nữa. Và Harvey trở thành nồi súp nhiều nguyên liệu kinh khủng nhất: độc ác, ích kỷ, khát máu, dối trá, thái nhân cách, lại đang được nấu lên. Khỏi nói cũng biết, đừng hòng bóc tách gì luôn.
Hình tượng Harvey như một lời nhắc nhở đừng bao giờ để bị đánh lừa bởi vẻ bề ngoài. Ác quỷ có thể ẩn lấp ở ngay xung quanh bạn. Bên cạnh đó, một kẻ tội phạm tiềm tàng đều phải chịu đựng những biến động trong quá khứ. Muốn ngăn chặn tội phạm, phải ngăn chặn từ tận gốc. Mỗi chúng ta cần học cách kiểm soát bản thân, đặt ra ranh giới giữa phần “con” và phần “người”, và giúp chúng ta trở thành những người tốt thay vì gây ra những tội ác.
Dù kết thúc câu chuyện, Harvey không vướng vào tù tội, nhưng hắn không thể thoát khỏi lưới trời. Cái chết thê thảm của hắn ở cuối truyện, rơi xuống vực núi, bị đập nhiều lần vào đá và bị vùi trong tuyết lạnh là kết cục xứng đáng cho những tội ác hắn đã gây ra. Hắn bị tai nạn mà qua đời chẳng có kẻ đưa người tiễn. Đó chính là nhân quả.
Nhiều người bảo cái chết của hắn quá nhẹ nhàng, nhưng bản án kinh hoàng cỡ nào cũng không thể trả lại cho Susie một cuộc đời. Tôi thích cách Susie buông bỏ chấp niệm bởi hận thù làm chi vì chẳng ai còn mãi trên đời, và cách một người chết là cách trả giá cho tội ác của người đó.
Kết:
Tôi đã lặng đi thật sâu trong từng trang sách ấy, lặng đi như để lắng nghe tiếng thở than của từng số phận. Đọc tác phẩm, người ta không thấy một quyển sách cố gắng đào sâu vào bạo lực, cưỡng hiếp và bất công. Cái mà con người ấy gửi gắm chính là đem tình yêu thương, sự thứ tha vào nơi oán thù. Những thứ ấy sẽ khiến con người ta thanh thản gấp trăm vạn lần sự trả thù và oán hận. Dù câu chuyện có những cảnh khiến tôi dựng tóc gáy như cưỡng hiếp, giết người và chặt xác của một cô bé mười bốn tuổi, thì tôi vẫn cảm nhận được cốt truyện nhấn mạnh nhiều hơn về cách tha thứ, yêu thương, cách những người xung quanh Susie vượt qua cái chết của cô và tiếp tục sống. Tôi yêu "Hình hài yêu dấu" vì lẽ đó.