[Review Sách] “Burn The Business Plan”: Kế Hoạch Kinh Doanh? Hãy Đốt Nó Ngay Đi! Reviews

Với cuốn sách Burn The Business Plan (Burn the Business Plan – What Great Entrepreneurs Really Do), Carl J. Schramm, người được mệnh danh là “Nhà truyền giáo của tinh thần khởi nghiệp” sẽ đập tan những truyền thuyết thần bí về các bản kế hoạch kinh doanh với những câu chuyện thực tế từ những công ty công nghệ hàng đầu như Apple, Microsoft, Facebook…, đồng thời cung cấp bộ công cụ và những lời khuyên đắt giá để giúp bạn xây dựng doanh nghiệp khởi nghiệp thành công và bền vững.

Có một câu nói quen thuộc mà chắc hẳn tất cả những ai đang khao khát khởi nghiệp đều biết: Nếu muốn khởi nghiệp thành công, trước tiên hãy viết một bản kế hoạch kinh doanh. Thị trường tiềm năng của ta ở đâu? Vốn điều lệ là bao nhiêu? Hướng phát triển sản phẩm mới như thế nào? Lựa chọn kênh truyền thông nào thì phù hợp nhất?.... Rất nhiều các “gạch đầu dòng” được đặt ra cho một bản kế hoạch kinh doanh.

Kế hoạch kinh doanh dường như đã trở thành một công thức bất di bất dịch, nhưng liệu rằng nó có thực sự hiệu quả?

Carl J. Schramm, nhà kinh tế học nổi tiếng người Mỹ, không cho là như vậy. Người được mệnh danh là “Nhà truyền giáo của tinh thần khởi nghiệp” đưa ra một lời khuyên cực sốc:

Nếu bạn đã viết một bản kế hoạch kinh doanh thì hãy nghe tôi: Đốt nó ngay đi!

Tại sao lại như thế? Nếu bạn còn đang thắc mắc thì hãy mở những trang sách đầu tiên của cuốn Burn The Business Plan và khám phá những điều bí ẩn cùng tác giả Carl J. Schramm.

Kế hoạch kinh doanh ư? Hãy đốt đi!!

Thực tế thì những câu chuyện mang tính tiểu thuyết về một thiên tài trẻ tuổi, thường là nam giới, có khả năng sử dụng công nghệ cao sẽ chỉ chiếm một phần rất nhỏ, khoảng từ 5% đến 7% trong cả vũ trụ rộng lớn này. Câu chuyện thực sự về những người khởi nghiệp và tỷ lệ thành công của họ lại cho chúng ta thấy có cái gì đó rất khác. Hầu hết những người khởi nghiệp đều không đi học đại học, và hầu hết sẽ không mở công ty khi họ chưa đạt được nhiều bước tiến trong sự nghiệp của mình. Hãy nhìn một số thống kê sau:

Thông thường, một người sẽ khởi nghiệp khi gần 40 tuổi. Hơn 80% các công ty được mở ra bởi các ông chủ trên 35 tuổi. Tuy nhiên, những người khởi nghiệp trong độ tuổi 45-55 lại nhiều hơn cả, và những người trên 55 tuổi lại mở ra nhiều công ty hơn những người 35 tuổi.

Một số thống kê thú vị khác còn chỉ ra rằng cơ hội “sống sót” cho một công ty mới sẽ tăng tương ứng với độ tuổi của người sáng lập ra công ty ấy. Do đó có thể nhận thấy rằng doanh nhân “trưởng thành” là một yếu tố quan trọng trong thế giới khởi nghiệp. Một công ty lớn chính là môi trường thực thụ mà tại đó một anh chàng doanh nhân có thể học cách thực hiện các công việc liên quan đến thử nghiệm sản xuất, định giá, bán sản phẩm, tổ chức và sắp xếp nguồn lực, làm việc với bên cung ứng,....

Một doanh nhân kinh nghiệm sẽ đủ khả năng chèo lái con thuyền khởi nghiệp của mình. Minh chứng chính là sự thành công của hàng loạt các tập đoàn lớn trên thế giới: Apple, Microsoft, Facebook,.... Các CEO đều là những người rất thành công từ khi thương hiệu của họ mới chỉ còn ở thuở sơ khai. Và họ không cần bất cứ một bản kế hoạch kinh doanh nào cả.

Bản kế hoạch kinh doanh có thể đem lại cho chủ doanh nghiệp khởi nghiệp một số tác động tiêu cực:

• Lên kế hoạch rồi cứ thế bị lệ thuộc, lệ thuộc và lệ thuộc. Sự lúng túng hoàn toàn có thể xuất hiện khi một vài thứ đi chệch khỏi các kịch bản trong kế hoạch đó.
• Các nhà khởi nghiệp thành công đều là những người “phiêu” theo nhạc điệu của thị trường chứ không đứng yên.
• Kế hoạch là để dành cho các nhà đầu tư chứ không phải để khởi nghiệp. 

Doanh nghiệp khởi nghiệp đôi khi sẽ gặp phải một vài cú sốc về vốn, và nếu muốn huy động được chúng, họ vẫn cần phải có một bản kế hoạch kinh doanh đủ thuyết phục với các tổ chức tài chính cho vay. Nếu muốn có được khoản vay đó thì chủ doanh nghiệp sẽ phải trình một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết theo mẫu cho trước để các ngân hàng lưu trữ và thực thi nghiệp vụ. Không tính tới các khoản vay trên thị trường “chợ đen” hay từ các nhà đầu tư thiên thần, chủ doanh nghiệp sẽ cần phải có một phần trình bày rõ ràng kế hoạch kinh doanh của mình, có thể là trong một vài năm tới, nhưng hãy nhớ, đó là kế hoạch cho nhà đầu tư (là người mà anh ta đang thuyết phục cho vay). Đó không nên là một bản kế hoạch định hướng cho toàn bộ các hoạt động kinh doanh sau này.

Mười hai điều dành cho những ai khao khát khởi nghiệp

Tác giả Carl J. Schramm đã có vinh dự được gặp gỡ và tiếp xúc với hàng nghìn nhà khởi nghiệp. Trong mỗi lần trò chuyện, ông đều hỏi về những gì mà các doanh nhân học được trong quá trình lên các ý tưởng và khởi nghiệp. Những bài học giá trị nhất mà họ lượm lặt được có thể tới từ rất nhiều tình huống, thành công có, thất bại có, sự thoái trào của công ty cũng có,.... Những câu chuyện các doanh nhân kể cho tác giả là những khó khăn ngoài dự tính, những khách hàng đột nhiên biến mất, những cánh cửa đóng sầm, những rào cản đầu tư, bị đánh bại bởi những nhà khởi nghiệp khác, bị gạt bỏ bởi những người tự xưng là chuyên gia. Đó là chưa kể đến những bữa ăn rẻ tiền, sự phản đối từ phía gia đình, những chuyến du lịch bị bỏ lỡ, và dĩ nhiên, là cả những đêm thức trắng. Tác giả Carl J. Schramm cũng tự rút ra bài học từ chính những thành công và thất bại của ông, những nguồn cảm hứng tới từ những lần phát điên của chính bản thân tác giả. Qua kinh nghiệm bản thân và chắt lọc từ rất nhiều câu chuyện khởi nghiệp khác, tác giả đúc rút ra 12 điều vô cùng quan trọng dành cho những ai đã, đang và sẽ có ý định khởi nghiệp.

1. Bạn chỉ có thể học thông qua thực hành

Steve Jobs thay vì bán hàng thông qua các kênh bán lẻ được ủy quyền giống như các hãng máy tính khác, ông tự mở các cửa hàng riêng cho mình. Đây là một cách tiếp cận hoàn toàn mới, khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Jobs tin tưởng rằng các cửa hàng của Apple sẽ phục vụ tốt hơn cho khách hàng và hiểu rõ hơn những gì khách hàng cần từ các sản phẩm của Apple. Qua những trải nghiệm thực tế với khách hàng, Jobs đã học được cách biến sản phẩm hiện tại thành những sản phẩm thân thiện hơn với người tiêu dùng, có độ bền cao hơn với thiết kế đẹp mắt và thu hút. Chính những cửa hàng của ông đã tạo dựng nên lòng trung thành tuyệt đối trong tâm trí khách hàng.

Tục ngữ có câu “Học đi đôi với hành”. Điều này chưa bao giờ sai cả.

2. Khởi nghiệp không dành cho những người non trẻ

Ngay từ đầu, tác giả đã khẳng định rằng sự thành công của một doanh nghiệp khởi nghiệp phụ thuộc chủ yếu vào đầu tàu của nó – là các doanh nhân, chứ không phải là một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết và tỉ mỉ tới vài con số sau dấu phẩy.

Tại sao chúng ta luôn cho rằng nếu một người không khởi nghiệp trước 30 tuổi thì họ sẽ không bao giờ thành công trong việc khởi nghiệp nữa? Bởi vì hàng năm sẽ có khoảng đôi người khởi nghiệp thành công khi vừa mới chớm qua độ tuổi teen, và chắc chắn nó sẽ thu hút cái nhìn của dư luận. Ví dụ, Patrick và John Collison là hai anh em, năm 2010 họ cho ra đời một dịch vụ thanh toán trực tuyến có tên là Stripe. Cả hai anh em đều bỏ học và trở thành triệu phú khi còn trong độ tuổi 20. Và họ nói rằng nếu không khởi nghiệp sớm, chúng ta sẽ lãng phí thời gian, lãng phí thanh xuân, lãng phí sự nhiệt huyết của tuổi trẻ. Trước 30 là độ tuổi lý tưởng để chúng ta có thể cháy hết bản thân mình với sự sung mãn nhất của chất xám. Nhưng liệu điều đó có hoàn toàn đúng không?

Thực tế chứng minh điều ngược lại. Hãy nhìn lại thống kê xã hội học về độ tuổi khởi nghiệp phổ biến trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Chúng ta thường bị dư luận che mắt bởi sự choáng ngợp thông tin trước các cuộc khởi nghiệp thành công từ lứa tuổi teen, nhưng hãy nhớ rằng đó không phải là những trường hợp phổ biến. Đó là những câu chuyện khởi nghiệp tới từ các “ngôi sao mai”, không phải là câu chuyện có tính đặc trưng cho khởi nghiệp và không phải là bức tranh tổng thể về việc xây dựng và phát triển sản phẩm mới. Câu chuyện của anh em nhà Collison giống như câu chuyện về kỳ lân hay các siêu lân tinh – đẹp nhưng hiếm hoi.

3. Bạn sẽ học được nhiều điều từ một công ty hơn là trường đại học

Những ai đang có khao khát khởi nghiệp cháy bỏng thì nên làm việc cho một công ty lớn trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này có vẻ trái với nhận định của nhiều người khi cho rằng một công ty lớn trên thực tế giống với một trường học, chỉ khác ở chỗ bạn được trả lương để học. Nhưng hãy cân nhắc những điều mà một nhân viên có thể học hỏi từ một công ty lớn. Cách thức thử nghiệm và sản xuất các sản phẩm của công ty là gì? Các yếu tố giúp định giá là gì? Làm thế nào để thiết lập kế hoạch marketing và kiểm nghiệm tính hiệu quả của kế hoạch đó? Cách thức đánh giá nhu cầu của công ty về trang thiết bị, cơ sở vật chất? Ban giám đốc học hỏi được những gì từ sai lầm và làm thế nào để công ty có thể đáp ứng được những thay đổi trên thị trường?

4. Lựa chọn ngành học thật kỹ khi vào đại học

Nếu không có kiến thức cũng như các trải nghiệm cho riêng mình, nhà khởi nghiệp sẽ không thể nhìn ra được nhu cầu cho sản phẩm mới, đồng thời hiểu được cách thức kết hợp các nguồn lực với nhau nhằm phản hồi lại nhu cầu đó. Để xây dựng một doanh nghiệp hiệu quả thì chủ doanh nghiệp cần tận dụng tối đa nguồn kiến thức của mình nhằm cho ra sản phẩm mới.

5. Khởi nghiệp là cả một quá trình

Dựa trên những con số thống kê xã hội học thì việc thành lập một công ty khởi nghiệp thành công sẽ mất rất nhiều thời gian. Khi nhìn lại những ngày khởi đầu, các nhà sáng lập công ty đều thẳng thắn thừa nhận rằng họ thực sự không biết mình đang làm gì. Quan sát này rất quan trọng khi chỉ ra một cái nhìn mới về các công ty khởi nghiệp. Trên thực tế, tất cả các công ty non trẻ đều tìm kiếm một sản phẩm giúp công ty có thể đạt được quy mô. Dĩ nhiên sản phẩm này phải được xây dựng, thiết kế thông qua quá trình lặp đi lặp lại và được đưa ra thị trường nhằm kiểm thử. Nhiều người với khát vọng khởi nghiệp cháy bỏng nghĩ rằng chỉ cần đưa ra một ý tưởng hay là có thể khởi nghiệp, tuy nhiên trên thực tế các nhà khởi nghiệp thành công đều hiểu rõ rằng những ý tưởng ban đầu là thứ gần như không dẫn đến thành công cho công ty của họ. Cũng giống như các công ty lớn, các công ty khởi nghiệp cũng phải không ngừng cải tiến sản phẩm nếu muốn tồn tại.

Trên thực tế, điều cần nhất cho các nhà khởi nghiệp chính là những trải nghiệm.

6. Vốn đầu tư mạo hiểm dường như chẳng liên quan

Có lẽ lý luận dùng để biện hộ nhiều nhất cho việc lập kế hoạch kinh doanh là những người đầu tư mạo hiểm cần có bản kế hoạch này. Có một điểm đúng là ai cũng cần tiền để khởi nghiệp. Bản kế hoạch kinh doanh mẫu thì luôn nói cho chủ doanh nghiệp biết chiến lược rút lui khỏi thị trường chính là đích đến cuối cùng, do đó đôi khi những người đang mang trong mình khát vọng khởi nghiệp luôn đùa rằng những nhà đầu tư mạo hiểm chính là những “khách hàng đầu tiên”. Việc hiểu sai ngay từ đầu sẽ dẫn đến quan điểm sai lầm khác.

Thực tế, hầu hết các nhà khởi nghiệp đều lấy vốn từ các khoản tiết kiệm của mình, bao gồm cả quỹ hưu trí. Một khi đã đi vào hoạt động, hầu hết các công ty sẽ tự cấp vốn, kích hoạt tăng trưởng dựa trên doanh thu hoặc quay lại ngân hàng để thanh toán các khoản vay được thế chấp bằng tài sản tăng lên của công ty. Vốn đầu tư mạo hiểm chỉ là ngoài lề và ít có liên quan.

7. Mỗi doanh nghiệp khởi nghiệp đều cần có một CEO

Các công ty thành công đều có những nhà lãnh đạo thành công, và thường chỉ có một lãnh đạo. Rất nhiều công ty lớn tồn tại với lý do là họ có một nhà lãnh đạo tài ba.

Hầu hết những nhà khởi nghiệp đều nhận ra tầm quan trọng của việc tự “chạy” một mình. Đồng sáng lập là một ý tưởng hay, nhưng hàm chứa nhiều rủi ro. Công ty có thể đi đến thất bại khi “cuộc chiến giữa các nhà đồng sáng lập” xảy ra, mà điều này thì thường không thể tránh khỏi. Mỗi người có một quan điểm kinh doanh khác nhau, có cá tính khác nhau, sự xung đột là điều có thể dự đoán được. Cổ nhân nói rằng: “Một nước không nên có hai vua” nhằm ám chỉ những rủi ro của sự đồng sáng lập.

8. Khi bạn khởi nghiệp, bạn là ông chủ

Những người sáng lập công ty đều biết rằng một khi công ty ra đời thì mình chính là người tuyển dụng. Trên thực tế, một trong những thách thức đầu tiên dành cho người đứng đầu công ty chính là tuyển dụng nhân tài. Trong những ngày đầu thành lập công ty, những nhà khởi nghiệp cần sự chung tay góp sức của những người khác để biến ý tưởng của họ thành những sản phẩm có hình hài cụ thể. Bởi vậy, một lỗi nhỏ trong tuyển dụng tại các công ty khởi nghiệp cũng có thể làm công ty chết yểu. Thực tế này khiến cho những nhà khởi nghiệp phải học thật nhanh cách quản lý con người hiệu quả.

9. Bán hàng là tất cả

Chúng ta có thể thấy bài học mà Steve Jobs để lại trong mô hình bán hàng mà ông xây dựng cho Apple. Chia sẻ cũng như chăm chú lắng nghe ý kiến từ khách hàng có thể là kim chỉ nam giúp tạo ra những thiết kế mới cho sản phẩm cũng như cải tiến sản phẩm. Khi biết được khách hàng cần gì thì việc bán hàng sẽ dễ dàng thành công hơn rất nhiều.

Khách hàng chính là người nắm giữ tương lai của các công ty khởi nghiệp. Khách hàng biết rõ mình muốn gì, cần gì hay thích gì, và họ sẽ cho chủ doanh nghiệp biết được thứ gì đối với họ là có giá trị. Một bài học tất yếu về nhu cầu của khách hàng sẽ cho chủ doanh nghiệp biết được rằng anh ấy đã tìm đúng thị trường hay chưa.

10. Bạn phải ở trong “Vòng tròn băng”

Những đóng góp, phản hồi của người thân hay bạn bè chẳng mang lại lợi ích gì cho chủ doanh nghiệp trong việc đánh giá phản ứng của thị trường. Người thân, bạn bè và các thành viên trong nội các sẽ tạo nên một “vòng tròn nhiệt” xung quanh chủ doanh nghiệp, tức là những người này sẽ luôn có xu hướng ủng hộ và hỗ trợ anh ta. Tuy nhiên, khi cần thử nghiệm ý tưởng của mình và đo lường phản ứng của thị trường, “vòng tròn nhiệt” thường sẽ thiếu sự công tâm, khách quan. Chủ doanh nghiệp khi đó cần đặt bản thân mình vào trong “vòng tròn băng”, bởi những người thuộc vòng này sẽ cho chủ doanh nghiệp những ý kiến công tâm và không thiên vị. Nhờ đó, anh ta có thể tiết kiệm được thời gian, tiền bạc và tránh được những sự thất vọng sau này nếu như sản phẩm không đúng như kỳ vọng.

11. Khởi nghiệp đồng hành với việc kiếm ra tiền

Không phải ai cũng có thể chịu đựng được tình trạng không ổn định, sự hi sinh cũng như nỗi đau cô độc trong suốt thời gian dài. Đó là lý do vì sao tiền lại đóng vai trò quan trọng trong việc tạo động lực cho các nhà khởi nghiệp. Nếu một công ty mà mục tiêu chính không phải là kiếm tiền thì công ty đó không nên tồn tại. Kiếm tiền là việc làm thiết yếu giúp công ty tồn tại chứ chưa nói đến tăng trưởng. Kiếm tiền còn tạo ra một lực đẩy giúp công ty đạt được quy mô. Và dĩ nhiên, ngoài mong muốn kiếm được nhiều tiền, nhiều nhà khởi nghiệp còn được tiếp thêm động lực nhờ những phần thưởng tinh thần, phần thưởng phi vật chất. Đó là các cảm xúc, các buổi từ thiện, tạo thêm nhiều việc làm cho xã hội,....

12. Nếu cơ hội không gõ cửa, hãy tự tạo một cánh cửa

Tất cả những nhà khởi nghiệp đều có thể cho chúng ta thấy rằng có một hoặc hai sự kiện may mắn nào đấy đã giúp họ có được thành công như ngày hôm nay. Thực tế là chẳng có bản kế hoạch kinh doanh nào nhắc đến sự may mắn cả. Chẳng ai có thể dạy chúng ta cách chỉ để gặp may và tránh được mọi xui xẻo.

Vậy các nhà khởi nghiệp thành công đã làm thế nào để có thể có mặt đúng chỗ, vào đúng thời điểm?

Trước tiên họ là người chăm chỉ. Họ cũng là những con người có khả năng đổi mới sáng tạo với tất cả những gì họ có trong tay.

Thứ hai, bất kỳ ai khởi nghiệp cũng cần phải tích cực tạo ra các mối quan hệ xã hội đem lại giá trị. Mạng lưới này càng hoàn thiện thì cơ hội xuất hiện càng nhiều.

Cuối cùng, vận may sẽ đến khi nhà khởi nghiệp biết tạo ra cơ hội từ những sự kiện ngẫu nhiên. Những sự việc diễn ra hàng ngày, một thay đổi trong thiết kế sản phẩm cho đến ý kiến thu nhận từ phản hồi của khách hàng đều có thể mở ra một cánh cửa vận may mà anh ta không hề dự đoán được trước đó.

Kết

Đất nước Việt Nam chúng ta trong năm 2018 đã có những tăng trưởng rất tích cực trong nền kinh tế, đặc biệt là kinh tế khu vực tư nhân. Tuy nhiên, dù cho những tín hiệu tích cực ấy có phản ánh phần nào những nỗ lực của Đảng và Nhà nước, chắc chắn tiềm năng của khu vực ấy vẫn chưa được khai thác tối đa. Chính phủ cần có những chính sách thích hợp hơn nữa để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế khu vực tư nhân – khu vực chủ đạo cho chiến lược phát triển lâu dài của đất nước ta. Muốn vậy, một trong những biện pháp ưu tiên số một chính là khuyến khích khởi nghiệp. Các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam đang phát triển rất mạnh mẽ, những doanh nhân thành đạt liên tục được biểu dương trong các Gala kinh tế. Một tín hiệu đáng mừng.

Nếu như bạn là một người đã, đang và sẽ có ý định khởi nghiệp thì hãy tìm đọc cuốn Burn the Business Plan của tác giả Carl J. Schramm. Đây không chỉ là một cuốn sách hướng dẫn bạn những nền tảng cơ bản của khởi nghiệp mà nó còn là một nguồn cảm hứng lớn để cổ động tinh thần khởi nghiệp vẫn đang sôi sục trong con tim bạn.

Tác giả: DO

______________

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv