.png)
Bạn
đang nghĩ rằng có phải quá "cliche" khi cứ tới cuối năm lại ngồi
"hồi đáp", nhớ lại về một năm đã qua không? Mình cũng không phải người
hay có thói quen nhìn lại một năm thường xuyên, hoặc chí ít chỉ nghĩ trong đầu
chứ không viết ra. Nhưng mình nhận thấy, không chỉ riêng mình mà với tất cả
chúng ta, năm 2020 là một năm đáng để nhìn lại đấy chứ! 2020, chẳng phải vốn là
một điều đặc biệt với những lần đầu phải không? Lần đầu của những vụ thảm họa
kinh hoàng, lần đầu của dịch bệnh, của giãn cách xã hội khi Covid-19 xuất hiện,
lần đầu của những trận lũ kéo dài như thế,… Xã hội là thế, còn chúng ta thì
sao? 2020 để lại trong bạn những ấn tượng gì? Chẳng cần phải bắt đầu bằng điều
gì to tát. Hãy cùng nhìn lại một năm đã qua bằng việc nhìn lên giá sách của
chính mình nào!
I.
Ngoảnh lại để nhìn nhận việc đọc sách của bản thân trong năm vừa qua
Năm cũ đã qua đi, một năm mới đến bên chúng ta với biết bao hy vọng. Dành một chút tĩnh lặng để nghĩ về khoảng thời gian đọc sách vừa qua của chính mình, bạn có thấy hài lòng về bản thân không? Mục tiêu đặt ra trong năm trước bạn đã hoàn thành chưa? Bạn thấy tiếc nuối điều gì nhất?... (Tất nhiên, những câu hỏi này chỉ xoay quanh một chủ đề nhỏ là việc đọc sách thôi nhé!). Mỗi cá nhân là một thế giới tinh thần phức tạp. Có lẽ, sự đối diện của mỗi người với những vực thẳm nội tâm chính mình luôn là một chiều kích gai góc nhất, nhức nhối nhất và khó khăn nhất nhưng lại rất cần thiết để ta được một lần nhìn lại chặng đường ta đã đi qua. Để tự tin. Không phải để mặc cảm. Để lạc quan mà dũng cảm bước tiếp. Không phải để chán nản, thất vọng về bản thân. Dù sao đi nữa, bạn cũng đã cố gắng đi hết một hành trình rồi! Chỉ nhiêu đó thôi cũng đáng để nhìn lại và tự hào lắm chứ!
Tổng
kết một năm đã qua, việc đọc sách của bạn đã có những bước tiến nào rồi?
Mình
nghĩ rằng, cách tốt nhất để trả lời cho câu hỏi này chính là bước đến giá
sách/tủ sách/phòng đọc sách của mình và dọn dẹp, sắp xếp lại những cuốn sách của
bạn. Đó chính là khoảng thời gian mà bạn có thể tự tổng kết một cách khách quan
nhất về việc đọc của bản thân. Hãy bắt tay vào hành động. Và xem nào, bên chồng
sách cũ, những câu hỏi nào sẽ hiện lên trong đầu bạn nhỉ?
1.
Trong năm vừa qua, bạn đã đọc được bao nhiêu cuốn sách rồi?
Có
thể là 10, 20 cuốn thậm chí nhiều hơn thế. Hoặc cũng có thể là ít hơn năm ngoái
hay đơn giản chỉ là hoàn thành mục tiêu đã đặt ra, hay vẫn còn rất nhiều cuốn
sách mà bạn chưa hoàn thành? Hài lòng có. Thất vọng (dù ít hay nhiều) cũng có
luôn. Nhưng là tự nhìn lại mà. Đó là một cách để ta hiểu chính mình hơn!
2.
Với bạn thì đâu là cuốn sách ý nghĩa nhất? Đâu là cuốn sách mà bạn thấy tệ nhất?
Số
lượng sách cũng là một thước đo thành quả bạn đạt được nhưng chất lượng cũng cần
được đánh giá một cách công bằng chứ nhỉ? Dù bạn có đọc bao nhiêu sách đi chăng
nữa nhưng những gì bạn học được từ chỉ là con số 0 thì liệu số sách bạn bỏ tiền
ra mua có đáng được trưng bày đẹp đẽ trên kệ sách nhà bạn hay không? Mỗi cuốn
sách đều có giá trị riêng của nó và tìm ra cuốn sách mình cảm thấy có ý nghĩa
nhất là điều mà bạn nên làm. Bởi khi biết đánh giá về những điều tốt – những điều
chưa tốt mà cuốn sách mang lại thì chính bạn đã tự nâng khả năng đọc của mình
lên một “level” cao hơn rồi đấy!
3.
Tốc độ đọc của bạn đã tốt lên nhiều chưa? Còn những thiếu sót gì bạn cần khắc
phục để cải thiện việc đọc của bản thân? Sách đã thay đổi bạn như thế nào?...
Đứng
trước giá sách của chính mình, chắc hẳn bạn sẽ có nhiều câu hỏi hơn thế! Mình
tin rằng, việc tự đặt ra những câu hỏi và trả lời những câu hỏi ấy chính là điều
cần thiết để bạn hiểu bản thân mình hơn.
II.
Nào, giờ thì lên kế hoạch về việc đọc sách cho năm mới thôi nào!
Một
công việc thiếu kế hoạch là một công việc khó đạt được thành công. Theo các
chuyên gia tâm lý, muốn lên kế hoạch thì phải biết hướng tới mục tiêu là gì,
dành cho nó bao nhiêu thời gian. Đọc sách cũng là một công việc đấy chứ! Mà đã
là công việc thì rất cần có một kế hoạch cụ thể.
1.
Bắt đầu với một mục tiêu cụ thể
Đây
là bước vô cùng quan trọng, ảnh hưởng lớn đến việc đọc sách của bạn trong năm tới.
Có mục tiêu thì mới có thể lên kế hoạch các việc làm chi tiết. Đặt mục tiêu
luôn là việc không hề dễ dàng, nếu bạn nghiêm túc với các mục tiêu đồng nghĩa với
bạn đã có 50% quyết tâm thực hiện.
Có
một nguyên tắc rất hay mà bạn có thể áp dụng cho chính mình chính là nguyên tắc
SMART. Nguyên tắc SMART thực chất là từ ghép được ghép bởi 5 chữ cái đầu của 5
từ khác nhau, mỗi từ/chữ cái đại diện cho một tiêu chí khi bạn đặt ra mục tiêu
cá nhân, bao gồm:
-
S - Specific: cụ thể, rõ ràng và dễ hiểu
-
M – Measurable: đo đếm được
-
A - Achievable/Attainable: có thể đạt được bằng chính khả năng của mình
-
R - Realistic/Relevant: thực tế, không viển vông
-
T -Time bound/Time based: thời hạn để đạt được mục tiêu đã vạch ra.
Ví
dụ:
Mục
tiêu của mình trong năm 2021 là: Mình sẽ cố gắng đọc thật nhiều sách.
Dễ
nhận thấy đây là một cách tiếp cận điển hình để tạo ra các tham vọng, nhưng rất
mơ hồ. Bằng cách diễn đạt hiện tại, các ý định có thể sẽ không đạt được. Các
tuyên bố thiếu chi tiết cụ thể, khoảng thời gian, động lực và kiểm tra thực tế.
Đó là một sai lầm mà không chỉ riêng mình mà có lẽ rất nhiều người đang mắc phải.
Vậy thì áp dụng nguyên tắc SMART, cụ thể trong việc đọc sách sẽ như thế nào? Sau
đây là một gợi ý:
- S (Specific) – cụ thể: Đó chính việc trả lời cho câu hỏi: Bạn muốn đạt được điều gì? Thành tích ra sao?
Với mình, điều mình muốn đạt được trong năm tới chính là
chăm đọc sách hơn và đọc được bằng, thậm chí nhiều sách hơn so với năm ngoái.
Như vậy, “năm ngoái” chính là cột mốc, là thước đo cụ thể để mình từng bước thực
hiện mục tiêu đã đề ra.
- M (Measurable) – đo đếm được: Con số cụ thể là bao nhiêu? (Bao nhiêu cuốn sách? Mỗi loại sách sẽ đọc bao nhiêu cuốn?).
Năm vừa qua, mình đã đọc trọn vẹn 20 cuốn
sách chẳng hạn. Vậy thì năm tới đây, mình sẽ cố gắng giữ vững số lượng sách đó
(nếu đọc được nhiều hơn thì càng tốt!)
- A (Achievable) – khả thi: Có khả thi hay không? Mục tiêu có quá thấp hay không?
Mình
khá tự tin ở khả năng đọc và ghi nhớ của bản thân. Tốc độ đọc của mình trong
năm vừa qua cũng đã được cải thiện đáng kể. Do vậy, với mình thì mục tiêu 20 cuốn
sách này rất khả thi và mình hoàn toàn có thể đạt được.
- R
(Realistic) – thực tế: Có phù hợp với tình hình thực tế hay không?
Có
thể nhiều bạn sẽ thắc mắc khi mình trả lời rằng, năm tới mình sẽ cố gắng giữ vững
số lượng sách cần đọc là 20 cuốn. Tại sao vậy? Chúng ta cần cụ thể, cần đo đếm
được, nhưng cũng cần cả một mục tiêu lớn hơn để phấn đấu nữa chứ? Sao lại chỉ
giậm chân tại chỗ thôi vậy? Đó là suy nghĩ của mỗi người. Với cá nhân mình,
mình chú ý đến tính thực tế của số lượng sách mình đặt ra cho bản thân bởi mình
thấy rằng việc đọc sách nhiều hay ít còn phụ thuộc vào hoàn cảnh môi trường và
thời gian của mình nữa. Năm tới, mình cần phải đi nhiều, hoạt động nhiều và cần
phải tập trung cho việc học tập cũng như ôn thi ở trường nhiều hơn nữa để hoàn
thành một mục tiêu lớn hơn. Dựa vào tình hình thực tế trong năm tới thì số lượng
sách mình đề ra cho bản thân hoàn toàn phù hợp.
- T (Time bound) – có kỳ hạn: Thời hạn hoàn thành là khi nào? Thời gian đó có hợp lý hay không? Bạn sẽ thiết lập thời gian cho mục tiêu đó như thế nào?
Chẳng hạn,
mình đặt ra mục tiêu là sẽ đọc 20 cuốn sách trong cả năm 2021 chẳng hạn. Đó là
một thời gian đủ dài và đủ lớn để mình hoàn thành mục tiêu đó. Mình có thể chia
nhỏ thời gian đó thành các khoảng nhỏ hơn để dễ thực hiện như: Tháng nào rảnh sẽ
đọc từ 3 - 4 cuốn (tháng nào bận có thể đọc 1 – 2 cuốn, bất khả kháng thì có thể
không đọc), mỗi ngày đọc khoảng 80 trang sách,…
=>
Như vậy, qua việc áp dụng nguyên tắc SMART, mục tiêu của mình trở nên rõ ràng
và điều đó đồng nghĩa với việc mình có định hướng tốt hơn và có thể dễ dàng
hoàn thành mục tiêu mình đã đặt ra. Hy vọng rằng, phương pháp này sẽ đem lại
nhiều điều thú vị, bổ ích và cải thiện việc đọc sách của bạn cũng như rất nhiều
việc khác nữa trong cuộc sống.
2. Lên kế hoạch chi tiết
Sau
khi đã thiết lập mục tiêu, bạn cần lên kế hoạch chi tiết, nên nhớ rằng việc làm
càng chi tiết cụ thể thì cơ hội hiện thực hóa càng cao. Bạn có thể áp dụng
phương pháp 5W - 1H, đặt câu hỏi và trả lời:
What:
Để đạt được mục tiêu này bạn phải làm những việc gì?
Where:
Bạn sẽ làm ở đâu?
When:
Làm vào thời điểm nào, khi nào cần hoàn thành?
Why:
Tại sao bạn cần làm những việc đó?
Who:
Ai sẽ là người hỗ trợ bạn?
How:
Bạn sẽ làm việc đó bằng cách nào? Kiểm tra kết quả ra sao?
Phương
pháp này không chỉ áp dụng trong kinh doanh mà còn có thể vận dụng để giải quyết
rất nhiều việc khác trong cuộc sống nữa. Và đọc sách cũng không phải là một ngoại
lệ. Bạn có thể tìm đọc để hiểu hơn về phương pháp này trên mạng.
III.
Một vài điều chia sẻ từ sự trải nghiệm của cá nhân mình.
Đọc
bao nhiêu? Đọc ra sao? Đọc như thế nào?... Những câu hỏi đó, có lẽ bạn là người
hiểu chính mình hơn ai hết. Nhà văn Pháp Marie Darrieussecq đã từng nói như thế
này:
“Đọc
là biến đi khỏi thế giới
Đọc
là tìm lại thế giới
Đọc
là còn lại một mình với cả thế giới trong lòng bàn tay.”
Khi
đọc nhưng câu nói này, mình đã phá lên cười vì hiểu ngôn ngữ theo đúng nghĩa
đen của nó:v. Nhưng nghĩ cho kĩ thì mình nhận ra những lợi ích to lớn mà quá
trình tiếp nhận mang lại. Đọc chính là một cách để ta tự nhìn lại chính mình mà
thấy thêm ta. Mỗi một cuốn sách sẽ luôn trổ ra những cánh cửa mới để ta hiểu
mình hơn.
*
Tiêu chí đọc sách
Mình
cho rằng, đọc sách không đồng nghĩa với việc “thấy người ta ăn khoai cũng vác
mai đi đào”, cũng không phải là kiểu “có mới nới cũ”, thấy người khác đọc sách
này thì nhất định cũng phải đọc theo (dù chẳng cần thiết và chẳng phù hợp với
mình), thấy sách mới xuất bản cũng phải mua bằng được (dù sách ở nhà chưa đọc hết).
Theo quan điểm của mình, đọc sách cũng cần có những tiêu chí nhất định. Khi lựa
chọn sách, mình thường cố gắng đáp ứng 3 tiêu chí:
1.
Những cuốn sách giúp chúng ta thay đổi tư duy tích cực.
2.
Những cuốn sách dạy chúng ta một chút về kỹ năng để chúng ta có thể hình thành những thói quen, những kỹ năng tốt để học tập và làm việc hiệu quả hơn.
3.
Những cuốn sách truyền cảm hứng: Mình nghĩ đây là một tiêu chí rất quan trọng.
Có nhiều người cho rằng, phần nhiều những cuốn sách self – help chỉ hô hào khẩu
hiệu, không thực tế, chẳng thiết thực gì cả, ngôn ngữ mượt mà, bóng bẩy nhưng
nhìn chung sáo rỗng. Còn những cuốn sách về chủ đề khoa học thì sao nhỉ? Khô
khan, cứng nhắc, chẳng có hứng thú gì! Bạn nói chúng chẳng đem lại cho bạn cảm
xúc tích cực nào! Nhưng không hẳn là như vậy. Những câu chuyện cuộc đời, những
trải nghiệm của thế hệ thành công đi trước suy cho cùng chính là “đòn bẩy” để
ta vịn vào đó mà bật dậy, bay cao, bay xa hơn. Đó cũng chính là lý do vì sao
chúng ta tìm thấy cảm hứng ở những người thành công, chúng ta cần những nhà
truyền giáo, chúng ta tham gia những buổi diễn thuyết,… Ngoài việc nghe, ta
cũng có thể đọc. Mình nghĩ rằng, đôi lúc, tại một thời điểm nào đó, thứ chúng
ta cần chưa chắc đã phải là “Làm như thế nào?” mà đôi khi chỉ cần một người nói
với ta rằng ta có thể làm được và truyền cho ta thêm động lực để ta có thể bắt
tay vào thực hiện ước mơ của mình mà thôi. Nhà khoa học người Anh Isaac Newton từng
nói: “Tôi có thể nhìn xa trông rộng hơn người khác, là vì tôi đứng trên vai người
khổng lồ”. Và mình tin chắc rằng, người khổng lồ cho ông đứng trên vai không thể
không kể đến những tri thức cũng như động lực mà ông tìm thấy trong sách vở.
Vậy
đấy, mỗi chúng ta hãy tìm thấy những “người khổng lồ” cho riêng mình – để tin
tưởng và có thêm động lực mà vững vàng bước tiếp.
*
Duy trì thói quen đọc
“Dù
tốt hay xấu, thói quen luôn luôn mang đến kết quả” (Jack Canfield). Mình tin rằng
thói quen tốt hình thành khi còn trẻ sẽ tạo nên sự khác biệt trong mỗi chúng
ta. Đọc sách chính là một thói quen tốt. Cho nên, một lời khuyên cho bạn là:
Hãy cố gắng duy trì thói quen này nhé! Điều này xuất phát từ chính sự trải nghiệm
của bản thân mình trong thời gian vừa qua. Sự thật là trong 4 tháng gần đây, do
có rất nhiều việc bận và một số vấn đề cá nhân nên mình không hề động đến một
cuốn sách nào: không đọc, không viết review, ngay cả đọc cho vui, đọc giải trí
cũng không luôn! Mình đã cố gắng duy trì thói quen đọc trong một năm trở lại
đây. Nhưng! Chỉ 4 tháng không đọc sách thôi (nói là không đọc thì cũng không
đúng lắm bởi mình có đọc nhưng chỉ đọc vài câu, vài đoạn mình cho là quan trọng
và cần thiết với mình mà thôi, nên cuốn nào cũng chỉ đọc đôi ba dòng. Như vậy
thì chưa thể coi là đọc sách được!), giờ quay trở lại với việc đọc, mình có đôi
chút nản. Nhìn cả chồng sách chưa đọc khiến mình thấy “rất chi là bàng hoàng”:
“Ôi sao mà nhiều thế?”, “Sách này từ đâu ra mà dày thế nhỉ?”, “Cuốn này trông lạ
ghê, mình đã mua nó hả?”,… Nhưng không sao, mình nghĩ đó chỉ là sự “shock tạm
thời” thôi và giờ thì mình sẽ “setup” để mọi thứ đâu vào đấy! Nói vậy để thấy rằng,
việc duy trì thói quen đọc là điều hết sức cần thiết. Dù gì thì gì, ít hay nhiều,
nhanh hay chậm, hãy luôn cố gắng duy trì thói quen ấy nhé!
Lời
kết:
“Dấn
thân vì ngày mai tươi đẹp
Nở
một nụ cười trước bão giông
Cứ
thế không ngừng đi đến cuối chân trời
Một
ngày không xa ta tạo ra ánh sáng.”
(The Right Journey
– Rap Việt)
Vạn
sự khởi đầu nan. Một năm mới đến chính là lúc bạn cần reset lại bản thân và lên
kế hoạch cho những ngày tháng sắp tới. Khó khăn là điều mà không ai có thể
tránh khỏi. Và nản chí cũng là điều mà nhiều lúc bạn cảm nhận rõ hơn ai hết
(mình tin rằng, trên hành trình mà bạn đang theo đuổi, sẽ có đôi lúc bạn cảm thấy
như thế, cảm thấy muốn từ bỏ, muốn buông xuôi mọi thứ). Nhưng hãy để những cảm
xúc tiêu cực ấy trôi qua nhanh và tiếp tục cố gắng hết mình nhé. Sách chính là
một hành trang quý giá trong cuộc hành trình vươn tới ước mơ của mỗi chúng ta.
Hy vọng rằng, với những chia sẻ của mình, bạn có thể thấy được chút gì đó về ý
nghĩa cũng như thêm trân trọng những cuốn sách quanh mình. Mình mong rằng bằng
việc học hỏi những điều bổ ích từ những cuốn sách bạn đã đọc, bạn có thể tìm ra
“The Right Journey” cho chính mình để “Một ngày không xa ta tạo ra ánh sáng!”.
Tác giả: Kim Chi – Bookademy
Hình ảnh: Kim Chi – Bookademy.
______________
Theo
dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
Bạn đam mê viết lách,
yêu thích đọc sách và muốn lan tỏa văn hóa đọc tới cộng đồng của YBOX.VN? Đăng ký để trở thành CTV
Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc
đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “Tên tác giả - Bookademy”. Các
bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ
bỏ.
