Xem thêm

Không chỉ là những câu chuyện thần tiên kì dị, chúng ta được chìm đắm trong bầu không khí của Trung Hoa cổ đại. Chúng ta hiểu được cuộc sống hàng ngày của người dân Trung Hoa thế kỉ 17, hiểu về tín ngưỡng, văn hoá của họ, về những cảnh quan và khu vườn xinh đẹp của họ, về thói quen tán tỉnh ý nhị mà thẳng thắn, nhanh chóng mà son sắt. Chúng ta cũng hiểu về cái nhìn của họ đối với những vật vô tri, tình cảm của họ đối với động vật. Không phải vì thế mà Bồ Tùng Linh vẽ ra được Cầm tinh (cây đàn thành tinh), mô tả ra tâm tư của Hồ tinh (cáo thành tinh), tình cảm của Thanh xà, Bạch xà (rắn xanh, rắn trắng thành tinh). Ngay chính con người, khi trên dương thế chỉ là cõi tạm, họ còn đời sống sau khi chết, có khi gặp gỡ Diêm vương và nhận ra mình chưa tận số nên sống lại, hay tái sinh trong cơ thể mới. 

Điều hấp dẫn nhất trong tác phẩm này chính là tác giả khẳng định rằng đây là những câu chuyện có thật mà ông đã tích luỹ được khi nghe chuyện phiếm từ hàng xóm, người thân và bạn bè, khiến chúng ta cảm thấy những câu chuyện này rất thật, dường như một ngày nào đó chúng ta cũng có thể gặp được thần tiên tỷ tỷ, hay là biết đâu chú chó bạn nuôi góc nhà sống lâu bỗng hoá thành một cô gái tới nhà trả ơn. Đây là món quà tuyệt vời nhất dành cho những người không phải là độc giả thích đọc nhưng lại thích thỉnh thoảng ngó nghiêng vào những nền văn hóa lạ, những sự kiện kỳ ​​lạ, những câu chuyện lãng mạn mà không cần đầu tư quá nhiều công sức và thời gian. 

Ban đầu, tác phẩm này được viết bằng Tiếng Hoa cổ, bởi đối tượng độc giả mà Bồ Tùng Linh hướng đến là những vị hoạ giả và những quý ông, do đó, ngôn ngữ ông viết rất trang trọng, với lối viết ẩn ý và hoa mỹ. Trong thời đại này, chính những người Trung Quốc cũng gặp khó khăn khi đọc bản gốc của tác phẩm này, nên đối với chính tôi, tôi cũng thực sự thấy khó đọc. Thế nên tôi khuyến nghị bất kì ai đến với cuốn sách này, hãy cân nhắc nghiêm túc việc đọc phần giới thiệu cuốn sách và ghi chú của người dịch. 

Tất nhiên là việc dịch từ tiếng Trung không hề dễ dàng, nhất là phải chuyển từ ngôn ngữ cổ sao cho sát nghĩa nhất mà độc giả vẫn có thể hiểu được. Thế nên một khuyến nghị khác tôi muốn nói với mọi người là đừng quá khắt khe khi sự tinh tế của tác phẩm bị mất đi phần nào, bởi vì thực sự dịch giả đã cố gắng hết sức để giữ cho những tác phẩm này dễ đọc và đơn giản, đồng thời truyền tải được tinh thần của những câu chuyện đến với chúng ta. Đây là cuốn sách để chìm đắm, tưởng tượng, cảm nhận chứ không phải để nhanh chóng kết thúc những tình tiết.

Cuốn sách cũng mang lại cho bạn cái nhìn sâu sắc về thế giới của tác giả thời kì này, qua đó chúng ta có thể thấy được nguồn gốc của một số thói mê tín và hủ tục nhất định. 

Ngoài những áng văn lên bổng xuống trầm, thực tế mà kì ảo, mỗi câu chuyện đều đi kèm những bức tranh minh hoạ mang phong cách Trung Hoa cổ điển tuyệt vời.

“Những điều kì bí dị thường không phải là một thế lực siêu nhiên, mà nó hoàn toàn có thể được tìm thấy trong cuộc sống tự nhiên. Điều quan trọng nhất để thấy nó là bạn phải thoát ra khỏi sự tầm thường của cuộc sống". 

Bồ Tùng Linh bắt đầu viết "Liêu trai chí dị" ở tuổi 20, và viết liên tục cho đến khi ông gần đất xa trời. Bản dịch của tác phẩm này rất hay, nhưng chỉ góp nhặt được một phần trong số mấy trăm tác phẩm của ông. 

Là một văn sĩ tò mò với chuyện đời, dường như ông bị vận xui đeo bám, bị tiểu nhân đố kị. Ông liên tục bị bôi nhọ trong các kì thi làm quan và không bao giờ chạm đến giấc mơ làm quan phụ mẫu của mình. Ông cho rằng lời nguyền này đến từ những thế lực dị thường, ma tiên bướm quỷ lởn vởn trong không gian và đang bám theo ông. Có lẽ bởi vậy mà ông cứ luôn bị ám ảnh bởi yêu ma quỷ quái, và ông đem toàn bộ nỗi ám ảnh đó vào tác phẩm văn chương của mình. Và yêu ma quỷ quái trong tác phẩm của ông không hoàn toàn là kẻ xấu. Giống như khi ta thất vọng quá nhiều trong cuộc sống thực tại, ta tìm nơi ẩn náu trong một thế giới thần tiên. 

Viết về những truyện kì lạ, Việt Nam mình có "Truyền Kỳ Mạn Lục", Trung Hoa thì nổi tiếng với "Liêu Trai Chí Dị" của Bồ Tùng Linh. Bộ truyện này được coi là một kỳ thư và được đánh giá là đỉnh cao của tiểu thuyết văn ngôn thời cổ đại.


Đề tài chủ yếu của "Liêu Trai Chí Dị" do tác giả sưu tầm trong dân gian, hoặc rút từ truyện chí quái đời Lục triều, các truyện truyền kỳ đời nhà Đường rồi sáng tạo thêm cho thêm phần hấp dẫn. Hầu hết các truyện nói về thần tiên ma quái, các loài thành tinh như hồ ly, lang sói, hổ báo khỉ vượn, rồi cây cỏ, hoa lá. Có cả những câu chuyện về con người.


Truyện chia làm 49 chương. Mỗi chương là một câu chuyện ly kỳ. Thật sự tôi thích yếu tố kì ảo nhưng ở tác phẩm này có một điểm tôi không thích lắm. Đó là cảnh người, ma hay yêu tinh vừa gặp nhau đã giao hoan. Sao dễ dàng đến thế? Rồi đám nam nhân quá dễ dàng sa ngã trước tửu sắc. Mà thôi, chắc hẳn đó là dụng ý của tác giả.


Mượn những mẫu chuyện kì lạ, Bồ Tùng Linh hướng đến đả kích chế độ chính trị tàn bạo, vạch mặt bọn tham quan, cường hào ác bá. Đồng thời, tác phẩm còn phơi bày những tệ lậu của chế độ khoa cử, đả kích việc dùng văn bát cổ để chọn nhân tài. Tác phẩm cũng chứa đựng nguyện vọng đập tan những trói buộc của chế độ hôn nhân phong kiến, giành lấy quyền tự do yêu đương của nam nữ thanh niên. Những giá trị tư tưởng đó góp phần làm nên sức sống của tác phẩm.