Lặng Yên Dưới Vực Sâu Reviews

Có những cảm xúc khó gọi thành tên. Ừ! Có thể đó gọi là nỗi đau, sự đồng cảm, xót thương... Bao nhiêu cảm xúc len lỏi vào nhau khiến cổ họng tôi nghèn nghẹn. Tôi rất buồn khi đọc cuốn tiểu thuyết của Đỗ Bích Thúy "Lặng yên dưới vực sâu". Tất cả chỉ như một giấc mộng kinh hoàng mà các nhân vật đều muốn thoát ra khỏi. Hạnh phúc tưởng chừng nở hoa khi Súa đồng ý cho Vừ cướp về làm vợ. Nhưng tên Phống, con trai người giàu nhất U Khố Sủ, đã lừa Vừ rồi cướp Súa về làm vợ. Được làm con dâu nhà giàu nhưng Súa không vui. Cô muốn vùng chạy, trốn đi khỏi nơi này. Nhưng rồi thấy mình không còn xứng đáng với Vừ nữa. Vừ đã từng để dành cái thứ quý giá của Súa như "để dành một tảng thịt ngon trên gác bếp" nhưng giờ đây tên Phống khốn kiếp, đã hùng hục trên người Súa. Súa tủi hồ vì mình chẳng còn gì để cho Vừ. Anh không đáng để gặm lại một cái bắp ngô đã bị gặm dở bởi một thằng người chẳng ra người. Uất nghẹn quá, thương Súa quá! Cô gái vui vẻ, long lanh như một giọt sương đã bị cái thằng Phống xấu xa ấy hóa thành một chiếc lá vàng tàn úa, chỉ cần có một cơn gió thoảng qua là rụng xuống. Súa cũng không thể về nhà nữa. Cô nhớ đến những cơn ho của bố. Súa nghĩ đến những sợi tóc bạc trên mái đầu của cha. Vì chữ hiếu, cô không thể làm cha buồn thêm nữa. Khổ quá! Súa không còn con đường nào khác là quay về ngôi nhà có kẻ mà cô căm hận. Mỗi ngày cô lặng câm như hòn đá, cô tự ví mình như một quả bí đã già, ai muốn đặt đâu thì đặt, không để tâm đến nữa. Cô sẽ sống với một tâm hồn sẽ chết. Khủng khiếp nhất là mỗi ngày phải nhìn mặt kẻ mình căm phẫn, đêm đêm lại bị nó hành hạ thân xác. Súa không cào cấu, chống cự như những ngày đầu nữa nhưng cô như một cái xác vô hồn, mặc Phống muốn làm gì mình thì mình. Chán chường vì vợ như một hòn đất bị phơi nắng nhiều ngày, Phống đánh vợ rồi khóc lóc, bỏ đi, đến khi trở về thì say mềm. Những chuỗi ngày dài cứ thế mà nặng nề trôi qua. Cuộc đời quá khốn nạn với Súa. Cái đêm bị chồng trói vào chuồng bò đánh, ví cô không làm vợ bằng một con bò, Súa đã quyết chí bỏ trốn. Nhưng rồi, Súa biết mình có thai. Cô đã phải sinh đứa bé ra. Đôi lúc cô thấy không ghét Phống nữa vì cuộc đời Phống chỉ có cái lỗi sai duy nhất là cướp cô về. Bình thường thì anh là một người con tốt, một người cha hết mực thương con, chơi nhiều nhưng cũng làm nhiều. Nhưng tất cả những cảm xúc còn lại cũng tan biến khi cô thấy hai thân xác đang quấn vào nhau trên cái giường của vợ chồng mình... Câu chuyện ám ảnh ta với bao buồn trĩu nặng: cái buồn của Vừ, của Súa, của Xí, Phống, Chía và cả ông bà của Vừ, cái chết dưới vực sâu của Chía, ông Vừ rơi xuống vực mà qua đời, Súa cũng nhiều lần ngồi trên mép vực định nhảy...

Đỗ Bích Thúy - tác giả của quyển sách “Lặng yên dưới vực sâu” chia sẻ khi bắt tay hoàn thiện cuốn tiểu thuyết và ra mắt bạn đọc vào tháng 4 – 2017, thì nhà văn cũng đang dựng quyển sách hay ấy thành phim. Sự tỉnh táo giữa nhà văn viết tiểu thuyết và nhà biên kịch đã tạo nên thành công cho “Lặng yên dưới vực sâu” trên lĩnh vực văn học của cuốn sách và cả điện ảnh. Cuốn sách đã được độc giả đón nhận rất nồng nhiệt tại thời điểm ấy với một câu chuyện mang lại ý nghĩa nhân văn to lớn đối với người dân miền núi nói riêng và cả dân tộc trên cả nước nói chung. Cùng thời điểm ra mắt cuốn sách, bộ phim cùng tên “Lặng yên dưới vực sâu” cũng thu hút khán giả xem truyền hình. Theo dõi đọc tiểu thuyết góp phần giúp độc giả hình dung rõ hơn về tác phẩm cũng như tài năng tự kết hợp của tác giả. 

Ngôn ngữ giữa các nhân vật trong tác phẩm này được nhà văn sáng tạo bằng những câu văn ngắn, có nhịp điệu tựa như lời ăn tiếng nói của người vùng cao. Họ nghĩ gì nói nấy, không vòng vo trong suy nghĩ hay ngôn từ. Tái hiện những đoạn hội thoại giữa các nhân vật bằng những từ ngữ ngắn gọn, súc tích mà không mất đi những đặc trưng vốn có của dân tộc Mông cũng là nét sáng tạo và tiếp thu văn hóa tích cực của tác giả.

Không hề nỗ lực đi tìm một cấu trúc viết tiểu thuyết mới lạ hay cố gắng khai thác một đề tài mới mẻ, hấp dẫn nhưng câu chuyện từ cuốn tiểu thuyết của Đỗ Bích Thúy lại khiến người ta khao khát được tìm hiểu những người dân, những cảnh vật của miền núi.

Hiện nay, những cây bút viết về miền núi không nhiều, và viết hay, viết độc đáo càng rất ít ỏi. Thế nhưng, Đỗ Bích Thúy đã khai thác đề tài này ngay từ khi cầm bút viết cho đến hiện tại nhưng vẫn tạo ra nét mới mẻ, cuốn hút. Đỗ Bích Thúy thực sự xứng đáng với danh hiệu “một trong những cây bút quan trọng nhất hiện nay ở mảng văn học viết về miền núi”.

Không gian nghệ thuật của cuốn tiểu thuyết là vùng không gian văn hóa của Hà Giang, đặc biệt là nếp sống, phong tục tập quán của dân tộc Mông. Đọc “Lặng yên dưới vực sâu”, người ta ngỡ như Đỗ Bích Thúy đang sinh sống tại miền núi, cùng băm đay, cùng bẻ bắp, cùng tẽ ngô như những nhân vật của mình. Ban đêm, họ cùng hẹn hò, cùng ngắm trăng nơi miền núi, sương giăng khắp chốn, cùng lắng nghe tiếng đàn, tiếng khèn của vùng cao. Đọc mỗi trang sách, người đọc như đang mơ màng đặt chân lên vùng miền núi xanh thẳm, đặt chân lên những bậc cầu thang, những căn nhà gỗ nhỏ, cùng say sưa nghe câu chuyện của tình yêu.

Mặc dù viết về đề tài tình yêu, nhưng đây hoàn toàn không phải cuốn tiểu thuyết “câu khách”, chạy theo xu hướng của thị trường. Cuốn tiểu thuyết đề cao những giá trị nhân văn của con người: mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình, tình yêu lứa đôi, tình bạn bè, bằng hữu. Những mối quan hệ này được nhìn dưới điểm nhìn trần thuật là đôi mắt của người miền núi nên rất chân thật, bộc trực yêu – ghét rõ ràng. Giữa cuộc sống bộn bề, đôi khi những điều nhỏ bé, chân thành ấy lại khiến người đọc ấn tượng.

Kết thúc của cuốn tiểu thuyết "Lặng yên dưới vực sâu" là một kết thúc mở: “Cuộc sống đã dừng lại. Súa chỉ cảm thấy duy nhất điều đó, khi gió từ đáy vực đang cuộn lên như muốn lôi tuột theo cả Súa”. Tác giả không đi sâu miêu tả cuộc sống của Súa sau khi nút thắt của câu chuyện được mở ra mà chỉ gợi mở cho người đọc biết được những bế tắc, quẩn quanh trước kia đã chấm dứt hoàn toàn. Cái dừng lại ở ý thức trong suy nghĩ nhưng chưa phát triển thành hành động của nhân vật khiến nhiều độc giả bị hụt hẫng. Nhưng không vì vậy mà làm mất đi cái hồn vốn có của nó đâu.

Tác giả đã xây dựng mâu thuẫn của tiểu thuyết “Lặng yên dưới vực sâu” bằng tục lệ bắt vợ – một hiện tượng có thật của đồng bào miền núi. Thực chất, chuyện tình giữa các nhân vật trong cuốn tiểu thuyết mang màu sắc bi kịch. Tất cả các nhân vật đều xoay quanh mối tình không có kết quả tốt đẹp, vì bản thân họ phải chịu những hủ tục của người miền núi. Súa – là nạn nhân của hủ tục “bắt vợ”, cô phải chung sống với người chồng mình không yêu thương, nhưng không có cách gì thoát ra được định kiến “làm vợ người ta rồi”. Hay nhân vật Chía – cô gái chịu nạn tảo hôn, phải lấy người chồng kém ba tuổi, lại không biết nói, biết nghe nhưng cô vẫn chịu đựng, vẫn không tìm cách thoát ra khỏi nó. Nhưng cuốn tiểu thuyết không phải nhằm mục đích phê phán sâu sắc hủ tục này mà thực chất để xoáy sâu vào hình ảnh của cô gái, chàng trai Mông hiện đại, họ đã có nhận thức cho cuộc sống, cho tình yêu của mình. Kết thúc cuốn tiểu thuyết, Súa đã nhận ra cuộc sống bế tắc của mình phải chấm dứt, Phống nhận ra những sai lầm của những năm tháng tuổi trẻ ngông cuồng của mình, Xí nhận ra cuộc hôn nhân không có tình yêu của Vừ sẽ là bi kịch nên can đảm từ bỏ…. Chất hiện đại trong câu chuyện của những thanh niên miền núi ấy mang giá trị nhận thức cao, họ ý thức được quyền sống và quyền hạnh phúc của mình.

“Lặng yên dưới vực sâu” là cuốn tiểu thuyết thứ 5 trong số 17 cuốn sách của Đỗ Bích Thúy tiếp tục khai thác đề tài cuộc sống và văn hóa của người dân tộc sinh sống ở Tây Bắc nhận được rất nhiều lời khen ngợi của độc giả. Đây cũng là cuốn tiểu thuyết được ra mắt độc giả vào tháng 4 – 2017. Cuốn tiểu thuyết chỉ gồm hơn 200 trang nhưng đã để lại ấn tượng sâu sắc với bạn đọc về tình yêu, về văn hóa của người Mông trên mảnh đất Hà Giang. Hệ thống nhân vật của “Lặng yên dưới vực sâu” là Súa, Vừ, Phống, Chía, Xí – những cô gái, chàng trai của dân tộc Mông trên mảnh đất U Khố Sủ xa xôi. Họ đều có những cá tính, bản năng và suy nghĩ riêng mình. Sợi dây liên kết giữa các nhân vật với nhau là tình yêu trong sáng, chân thành của người miền núi. Nhưng chính tình yêu cũng là bi kịch của họ, khiến họ rơi vào những vực thẳm của tâm hồn.

Chẳng ai trên đời này là người tốt hay xấu, không phải lằn ranh giữa tốt và xấu mong manh, nhưng nó được đánh giả bởi chính cá nhân tạo ra nó và một cái gì đó được nhận nó. Người ta chỉ tốt với người họ yêu thương và tàn nhẫn với những cái còn lại. Nhưng cũng có lúc họ lại tàn nhẫn với người họ yêu thương, vì nhiều cái, vì cái tình cảm của họ không được đền đáp, vì họ... thôi không biết nữa. Con người phức tạp như chính từng tế bào tạo nên họ. Mình vẫn phục sát đất cái cách mà tác giả đưa ra giữa hai người họ và một con bò, mình vừa buồn cười, nhưng cũng vừa chạy hàng ngàn dòng chữ trong đầu, muốn phát ngất ra ấy chứ. Nó nhạy cảm, nhưng thẳng thừng, sắc bén đến lanh người, cái lạnh của Súa đang chịu đựng truyền theo từng con chữ vào giấc mơ mình mỗi lần đọc trước khi ngủ.

Đây là một cuốn sách hay nhưng buồn. Cái nỗi buồn mù mịt và xám xịt gặm nhấm cảm xúc người đọc từ đầu trang sách đến khi gấp lại rồi vẫn không buông. Sao mà nó có thể thê lương thế chứ. Vừ và Súa đã từng có một tình yêu đẹp như mộng cho đến khi Phống lừa Vừ để bắt Súa về làm vợ. Đời Phống chẳng làm sai việc gì ngoài mỗi việc đem lòng yêu Súa và bất chấp tất cả để có cô nhưng ngờ đâu mọi bi kịch của cuộc đời đều bắt đầu từ đây. Dù cho Phống có là chàng trai nhà giàu nhất U Khố Sủ, đẹp trai và tốt bụng thì Súa vẫn không hề dành một chút tình cảm nào cho chồng ngay cả khi đã có chung một cậu con trai. Trong câu chuyện này, ai cũng là người đáng thương. Súa vì đem lòng yêu Vừ nhưng đã trót làm vợ Phống nên chấp nhận cả đời làm quả bí ngô già nát ở nhà chồng, sống như một bóng ma lẩn thẩn khiến chồng phát điên. Vừ vì quá yêu Súa nên suốt đời chỉ nghĩ đến Súa mà bỏ lỡ cả mối lương duyên với Xí - bạn của Súa và lúc nào cũng là chờ đợi Súa trong vô vọng. Phống yêu vợ một cách si mê cuồng dại, cứ nghĩ chỉ cần bắt về làm vợ là có được mọi thứ nhưng cô chỉ là con búp bê xinh đẹp không hồn, vật vờ, đẩy Phống rơi vào trạng thái bê tha, chán nản, tăm tối. Chía và Xí cũng là nạn nhân của bi kịch này không hơn không kém. Những tưởng vậy là đã thảm lắm rồi, nhưng đến những trang cuối cùng chỉ còn nhìn thấy một màu vực đen thăm thẳm như cái vách núi mà ông Páo - ông nội Vừ đã ngã xuống và mãi mãi không bao giờ trở về nữa, sâu mãi như muốn nuốt chửng những con người tại U Khố Sủ xuống đây... Tác giả miêu tả cảnh thiên nhiên và cuộc sống của người Mông bằng những con chữ chân thật như cái bụng của họ vậy và cũng muốn phản ánh sự biến tướng xấu xí của tục lệ bắt vợ hiện nay của các thanh niên Mông.