Lắng Nghe Người Sống Sót Sau Sang Chấn Kể Chuyện Reviews

Sang chấn tâm lý - một tác phẩm kinh điển của tâm thần học hiện đại được viết bởi Tiến sĩ Y khoa Bessel Van Der Kolk sẽ tiết lộ thế giới của những bệnh nhân sang chấn tâm lý. CẢM XÚC CỦA TRẺ TỪNG BỊ LẠM DỤNG: NGUY HIỂM, HIẾU CHIẾN VÀ KHIẾP SỢ: Nina và tôi quyết định tạo ra một bộ thẻ trắc nghiệm đặc biệt dành cho trẻ em, gồm những bức ảnh cắt từ các cuốn tạp chí. Nghiên cứu đầu tiên của chúng tôi so sánh 12 em trong độ tuổi 6-11 đang là bệnh nhân của bệnh viện, với một nhóm trẻ em đến từ một trường học gần đó. Hai nhóm trẻ này càng giống nhau về độ tuổi, chủng tộc, trí tuệ và bối cảnh gia đình càng tốt. Điểm khác biệt đó là nhóm trẻ em bệnh nhân của chúng tôi chịu ảnh hưởng từ việc bị người thân lạm dụng: một bé trai toàn thân bầm tím vì bị mẹ đánh đập liên tục, một bé gái bị cha xâm hại tình dục năm 4 tuổi, hai bé trai thường xuyên bị trói vào ghế và đánh bằng roi và một bé gái lúc lên 5 tuổi đã thấy mẹ (một người hành nghề mại dâm) bị hãm hiếp, chặt xác, thiêu cháy rồi bị nhét vào cốp xe. Tay ma cô của người mẹ này bị tình nghi đã lạm dụng tình dục bé gái ấy. Nhóm trẻ em đối chứng cũng có hoàn cảnh nghèo khó và thường chứng kiến cảnh bạo lực ở khu mình sinh sống. Khi nghiên cứu này đang được thực hiện thì một cậu bé trong nhóm đã đổ xăng đốt bạn của mình. Một cậu bé khác bị dính vào một vụ nổ súng khi đang đến trường cùng bạn và bố. Em bị thương còn bạn em đã chết. Khi chứng kiến nhiều cảnh bạo lực như vậy, liệu phản ứng của các em với những tấm thẻ có khác gì so với những em đang là bệnh nhân của bệnh viện hay không? Một trong những tấm thẻ của chúng tôi mô tả khung cảnh gia đình. Trong khi những em trong nhóm đối chứng kể câu chuyện với những cái kết bình yên như chiếc xe sẽ được sửa xong, ông bố sẽ chở hai con đến tiệm McDonald‘s thì những em bị sang chấn lại kể những câu chuyện khủng khiếp. Một bé gái nói rằng bé gái cầm búa trong bức ảnh sắp lấy búa đập vỡ sọ cha mình. Một bé trai chín tuổi từng bị lạm dụng thể chất nặng nề kể chi tiết rằng bé trai trong ảnh sẽ đá cái giá đỡ để chiếc xe sập xuống, đè nát cơ thể người bố, máu me sẽ bắn đầy gara. Trong lúc kể những câu chuyện này, các em thuộc nhóm bệnh nhân tỏ vẻ rất hăng hái và mất trật tự. Không mấy ngạc nhiên khi hầu hết các em đã được chẩn đoán mắc ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý – Attention-deficit hyperactivity disorder) và hầu hết các em đều đã dùng thuốc Ritalin dù dường như thuốc này không làm dịu được sự kích thích của các em trong tình huống này. Những đứa trẻ bị lạm dụng có câu trả lời tương tự khi xem tấm ảnh của bóng một người phụ nữ mang thai in trên cửa sổ (hình bên dưới). Khi chúng tôi đưa bức ảnh này cho một em bé 7 tuổi từng bị lạm dụng tình dục vào năm 4 tuổi, cô bé trò chuyện về các bộ phận sinh dục của nam và nữ, rồi liên tục hỏi Nina những câu hỏi như: "Cô đã quan hệ với bao nhiêu người rồi?". Giống như nhiều bé gái khác tham gia nghiên cứu, vốn cũng từng bị lạm dụng tình dục, em kích động đến mức chúng tôi phải dừng lại. Một bé gái 7 tuổi trong nhóm đối chứng đã cảm nhận được tâm trạng buồn của nhân vật bức ảnh. Em kể rằng đó là một góa phụ đang buồn bã nhìn ra ngoài cửa sổ, nhớ về chồng mình. Nhưng cuối cùng, người phụ nữ ấy đã tìm được một người đàn ông tốt để làm cha của đứa con mình. Sau khi cho hai nhóm trẻ xem từng tấm thẻ một, chúng tôi nhận thấy các em chưa bị lạm dụng tuy có cảnh giác với rắc rối nhưng chúng vẫn tin tưởng vào một thế giới hiền hòa và có thể tưởng tượng ra cách để thoát khỏi những tình huống xấu. Chúng dường như cảm thấy an toàn và được bảo vệ trong vòng tay gia đình. Các câu trả lời của các em thuộc nhóm bệnh nhân rất đáng báo động. Những bức ảnh trong trẻo, ngây thơ nhất vẫn khuấy động trong các em cảm xúc nguy hiểm, hiếu chiến, kích thích tình dục và khiếp sợ. Chúng tôi chọn những bức ảnh này để đưa cho các em xem đơn giản vì đây là những bức ảnh đời thường, chứ không phải đây là những bức ảnh hàm chứa ẩn ý mà chỉ người nhạy cảm mới có thể nhìn ra. Chúng ta chỉ có thể kết luận rằng đối với trẻ em bị lạm dụng, cả thế giới đầy rẫy những sự kích động. Chừng nào trẻ còn có thể tưởng tượng ra những tai họa nặng nề xuất phát từ những tình huống tương đối ôn hòa thì chừng đó, bất cứ ai đi vào phòng, bất kỳ người lạ, bất kỳ hình ảnh nào dù là trên màn hình hay trên tấm bảng quảng cáo đều có thể được các em xem là dấu hiệu của thảm họa. HỖN ĐỘN TỪ BÊN TRONG Trẻ em có tiền sử bị ngược đãi và bỏ mặc nhận ra dù chúng có sợ hãi, van xin, khóc lóc thì những người chăm sóc chúng cũng chẳng thèm đoái hoài. Chúng không thể làm gì nói gì để ngăn người đó đánh đập chúng, cũng không thể kêu gọi sự chú ý và giúp đỡ. Kết quả là chúng buộc phải đầu hàng khi đối mặt với những thách thức về sau trong cuộc đời. Nghiên cứu cho thấy: "Khi trẻ bùng phát cảm giác tức giận, thấy có lỗi hoặc thấy sợ hãi vì bị bỏ rơi, thì những cảm xúc ấy là rất chân thực vì trẻ đã từng trải qua việc bị bỏ rơi như thế. Ví dụ, trẻ em sợ hãi việc bị bỏ rơi thì đó không phải chỉ là sự bộc lộ những thôi thúc trong lòng trẻ ngay tại lúc ấy, mà có thể là vì trẻ đã bị bỏ rơi về thể chất hoặc tâm lý, hoặc đã bị đe dọa bỏ rơi nhiều lần trước đó. Trẻ em tràn ngập cảm xúc thịnh nộ là do bị người khác từ chối hoặc bị đối xử khắc nghiệt. Trẻ gặp xung đột nội tâm mãnh liệt về cảm xúc giận dữ của mình có thể là vì trẻ không được phép nói ra những điều mình cảm thấy, hoặc thậm chí nếu trẻ nói ra thì trẻ sẽ gặp nguy hiểm". VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT LÀ GÌ? Tôi rất ngạc nhiên khi thấy các buổi thảo luận của nhân viên bệnh viện hiếm khi đề cập đến những trải nghiệm thực tế khủng khiếp của các em và tác động của các sang chấn đó lên cảm xúc, suy nghĩ và việc tự điều chỉnh bản thân của các em. Thay vào đó, hồ sơ y tế của các em ghi đầy những chẩn đoán như "rối loạn hành vi", "rối loạn thách thức chống đối", hoặc "rối loạn lưỡng cực". ADHD ("rối loạn tăng động giảm chú ý") là một chẩn đoán "đồng bệnh" cho hầu hết mọi đứa trẻ. Liệu các chẩn đoán này có che mất những sang chấn bên trong các em? Bây giờ chúng tôi phải đối mặt với hai thách thức lớn: Một là tìm hiểu xem có phải thế giới quan của trẻ giúp chúng có khả năng hồi phục, và từng đứa trẻ hình thành thế giới quan của mình như thế nào. Câu hỏi còn lại cũng quan trọng không kém: Liệu có thể giúp tâm trí và bộ não của những trẻ em từng bị bạo hành xây dựng lại bản đồ tâm trí của chúng, và hợp nhất lòng tin tưởng với sự tự tin hay không? (Trích sách "Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành" của Tiến sĩ Bessel Van Der Kolk)

Mình thích đọc sách và viết lách, thích để lại những dòng chữ trên trang giấy, những trang giấy đã cũ mèm. Để kể lại câu chuyện của mình, của người và của thế gian. Dòng thời gian cứ trôi chẳng biết từ lúc nào một thằng thanh niên kỹ thuật như mình lại thích viết lách đến vậy. Trong bản đồ ước mơ của mình có một cuốn sách. Một cuốn sách mang tên mình. Nghe người ta bảo viết sách nghèo lắm, tiền nhuận bút có 9-15% giá bìa à. Tất nhiên khi bạn bán được hàng triệu cuốn thì nó sẽ khác nhưng được mấy ai. Với lại mình không viết sách vì tiền. Mình vẫn viết và đăng lên mạng mỗi ngày, những bài viết không đồng. Vậy tại sao không xâu chuỗi nó lại, có thể vài năm mới ra được một cuốn sách nhưng miễn sao tên mình được in trên cuốn sách đó. Mình rất thích viết sách tâm lý nhưng có lẽ tuổi đời và trải nghiệm của mình chưa đủ để viết sâu về chúng. Có lẽ sẽ là một cuốn sách kể về mình, về người về thế gian này trên một góc độ nào đó về tâm lý. Những cuốn sách về tâm lý cho mình hiểu rõ hơn về nhân sinh quan trên thế gian này. Vì sao con người ta lại như thế, xã hội vận hành ra sao. Nhân tướng học, chiêm tinh học, triết học, khoa học đều góp phần nào đó tạo nên ngành tâm lý học. Thể loại sách đầu tiên mình đọc là self help. Sau này đọc càng nhiều mình nhận ra rằng hầu như những cuốn sách self help hay mình đọc, tác giả của sách đều là những bậc thầy về tâm lý. Từ đó mình bắt đầu đọc về sách tâm lý và triết học. Những cuốn sách đó đã thay đổi mọi góc nhìn của mình về thế giới.

“Sang chấn tâm lý, hiểu để trưởng thành” không phải là một cuốn sách giáo khoa với những lý thuyết chuyên ngành khô khan. Tiến sĩ Bessel Van Der Kolk đã dẫn dắt các câu chuyện của từng bệnh nhân, kết hợp với kiến thức và phương pháp chữa trị để mang đến cho người đọc hình dung và hiểu rõ hơn về “Tâm lý”. Để rồi, khi đọc bạn sẽ mãi dõi theo để tìm hiểu rõ hơn những gì bệnh nhân bị sang trấn đã gặp phải, làm sao để họ có thể trải qua và tiếp tục với cuộc sống đối với những con người ở hiện tại. Mở đầu cuốn sách là những câu chuyện từ những cựu chiến binh trở lại từ mặt trận Việt Nam, chỉ cần đọc những câu chuyện nhỏ đó thôi bạn cũng đã tìm được điểm kết nối vì cảm giác nó liên quan đến cuộc sống của chúng ta. Không chỉ dừng sau hậu quả từ sang chấn, Tiến sĩ Bessel Van Der Kolk còn cho chúng ta hiểu rằng sang chấn đã có từ rất lâu, từ những thể kỉ trước cho đến hiện tại, chỉ là tuỳ theo mục đích sở tại mà con người lựa chọn lấp liếm đi những hậu quả cũng như những phương pháp chữa trị. Có thể thấy nhiều hơn những khó khăn từ trong cuộc sống đến chính trị. Ngoài những vấn đề như stress thay đổi tâm lý và thái độ của mọi người, thì“Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành” giúp người đọc hiểu sâu hơn về những “vấn nạn” mà con người đang gặp phải. Một đứa trẻ bị bạo hành từ tâm lý đến ấu dâm, những vấn đề bạo lực, cô lập… những nỗi đau tưởng chừng như nhỏ ấy lại đeo đuổi nạn nhân dai dẳng và dẫn đến hiệu ứng domino, nỗi đau ấy không thể biến mất mà nó lại tiếp tục lan ra đối với những người khác, cụ thể là từ chính những người thân của nạn nhân ấy. Để rồi nỗi đau lại trồng chất lên trên nỗi đau như một vòng lẩn quẩn. Bạn nghĩ nỗi đau nào khiến con người sống những năm tháng đau thương nhất? Mình đã không biết cho đến khi“Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành” nói cho mình biết những sang chấn từ nạn loạn luân, ấu dâm, hiếp dâm, bạo lực từ gái mại dâm, ma cô vẫn luôn tồn tại trong xã hội từ rất lâu rồi cho đến mãi bây giờ khi nó được đưa ra ngoài ánh sáng nhờ mạng xã hội. Là một người phụ nữ bản thân mình không giám tưởng tượng mình sẽ như thế nào khi nỗi đau ấy xảy ra… Đọc từng câu chuyện mà tim quặn thắt lại… Mà thường nạn nhân thường là những đứa trẻ ngây ngô từ 3tuổi cho đến 10 tuổi, những người không thể tự bảo vệ bản thân. Vậy chúng ta có thể làm gì để có thể giúp đỡ cuộc đời bớt đi những nỗi đau ấy… Cuốn sách được chia thành 5 phần lớn: Phần I – Tái khám phá sang chấn: Quá trình tìm hiểu và hình thành những hiểu biết khoa học về Stress do sang chấn nói riêng và Sức khỏe tâm thần nói chung, bắt nguồn từ những khám phá ban đầu về stress do sang chấn ở các cựu binh Mỹ tham chiến tại Việt Nam. Phần II – Khám phá bộ não bị sang chấn Bao gồm những kết quả nghiên cứu của khoa học thần kinh và hình ảnh học thần kinh, giúp chúng ta hiểu được mối liên hệ giữa não bộ với tâm lý – tâm thần ở con người. Phần III – Tâm trí trẻ thơ và Phần IV – Dấu ấn của sang chấn: Mô tả những ảnh hưởng của sang chấn lên trẻ em và người trưởng thành. Phần V – Con đường hồi phục: Mô tả con đường hồi phục của những người bị stress do sang chấn, thông qua các phương pháp trị liệu và tự chữa lành. Đúng như tên“Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành” , Tiến sĩ Bessel Van Der Kolk sẽ giúp mọi người hiểu và cảm thông về những vết thương trong tâm lý mà có thể những người xung quanh ta đang gặp phải. Để rồi nâng cao hơn ý thức, hành động và san sẻ cảm thấu cho nhau. Thay vì đọc ở mỗi nơi 1 ít chưa được kiểm chứng thì bạn có thể đọc luôn “Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành”.

Sang chấn tâm lý Hiểu để chữa lành – tác giả Bessel Van Der Kolk không phải là tựa sách dễ đọc, dễ thẩm thấu nhưng cũng không phải là lựa chọn quá đỗi chuyên môn cứng nhắc hay khó hiểu. Cuốn sách cũng không chỉ dành cho những người hoạt động trong lĩnh vực Tâm lý học hay những cá nhân đang nỗ lực để đối diện với các Sang chấn tâm lý. Đây là tựa sách thuộc lĩnh vực khoa học có lối thể hiện nhân văn với nhiều chia sẻ đầy xúc cảm của bác sĩ Y khoa cũng chính là tác giả của cuốn sách. Đây cũng là một cuốn sách với nhiều nội dung có thể khiến bạn mất nhiều năng lượng vì rất đỗi thương cảm, đồng cảm. Với nhiều cung bậc cảm xúc kèm những bài học giá trị về Sang chấn tâm lý, cuốn sách cũng khiến mình có được những trải nghiệm giá trị và muốn chia sẻ đến mọi người! Đối với chúng ta, cụm từ Sang Chấn Tâm Lý có vẻ không mấy quen thuộc. Bởi vốn dĩ chúng ta chưa có một khái niệm gần với những nhận định về các vấn đề tâm lý. Để dễ hình dung, chúng ta nên ý thức được rõ ràng hơn về Sang Chấn Tâm Lý. Đó không phải là những nỗi buồn, những lo lắng, trăn trở thường ngày. Đó cũng không nặng nề đến mức chúng ta phải thường trực sống trong bệnh viện dành cho những người có vấn đề tâm thần. Nhưng, Sang Chấn Tâm Lý có thể xen vào bất cứ khi nào trong cuộc sống của chúng ta, khiến chúng ta khó lí giải được hành vi của chính mình, thận chí làm tổn thương bản thân và những mối quan hệ gắn bó. Như vậy, Sang Chấn Tâm Lý vốn dĩ không rõ ràng như nguồn gốc của một căn bệnh. Chúng là kí ức, là những gì chúng ta đã trải qua nhưng chúng không ở lại trong quá khứ mà có thể đeo bám chúng ta đến hiện tại và tác động mãnh liệt vào cách chúng ta suy nghĩ, hành động. Và không riêng bất kì cá nhân nào khác, chúng có khả năng lan truyền đến những người thân thương cũng như thế hệ sau của chúng ta. Đó là tác động cực lớn của những Sang Chấn Tâm Lý không được Nhận biết, không được Chữa lành. Vậy chúng đến từ đâu mà bất kể ai trong chúng ta cũng có thể mang trong mình những Sang Chấn Tâm Lý? Chúng đến từ mọi tình huống trong cuộc sống: Một sự mất mát những người thân yêu, Một quãng thời gian bị lạm dụng tình dục, Một vụ tai nạn, Một sự thay đổi môi trường học tập hay làm việc,… Ngoài ra, Bạn cũng không cần là nhân vật chính trong các tình huống thật sự thì mới mang theo mình những sang chấn đó. Sang chấn có thể bắt nguồn từ việc bạn chứng kiến một tình huống tai nạn, một hình ảnh bạo lực,… Chỉ đơn giản như vậy thôi. Bộ não bạn ghi nhận những cảm xúc, hình ảnh, âm thanh,… khi xảy ra một sự kiện nào đó. Và bạn bị mắc kẹt ở thời điểm đó lúc nào mà không hay! Nơi an toàn nhất có thể là nơi thiếu an toàn nhất Một trong những điểm nổi bật mà mình nhận được từ Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành chính là bài học về tầm quan trọng của gia đình. Có thể nói, tựa sách này không chỉ phù hợp cho những cá nhân muốn tìm hiểu về lĩnh vực tâm lý mà còn là một cuốn sách nên có trong danh mục sách dành cho các bậc phụ huynh để hiểu về vai trò của gia đình. Thông thường, chúng ta yêu thương trẻ, chăm sóc trẻ và luôn thường trực những lo lắng về mức độ an toàn của trẻ khi chúng đi học, sinh hoạt động đồng,… Nhưng, nơi khiến trẻ dễ tổn thương, dễ mắc phải những vấn đề tâm lý lại là mái ấm của chúng. Tại ngôi nhà của những đứa trẻ, chúng luôn cần được bảo bọc, thương yêu thì đó cũng là nơi chúng dễ dàng bị tổn thương dẫn đến những Sang Chấn Tâm Lý mà mãi đến khi trưởng thành rất khó khăn để vượt qua. Mình thật sự cảm thấy đau lòng khi nghe về những câu chuyện được đề tả trong cuốn sách. Đứa trẻ là nhân vật chứng kiến bạo lực gia đình, đứa trẻ là nạn nhân của lạm dụng tình dục do chính người thân của mình gây nên, đứa trẻ là nhân vật bị đổ lỗi cho những bi kịch xảy ra trong chính mái ấm của chúng, đứa trẻ là nhân vật đứng bên lề sự quan tâm và yêu thương thật sự của cha mẹ chúng,… Dẫu vậy, tâm trí của đứa trẻ luôn cần sự chăm sóc của gia đình – kể cả khi gia đình là nơi kinh hoàng nhất đối với tuổi thơ của chúng. Vậy nên, chúng học cách chấp nhận mọi hoàn cảnh trong mái ấm của mình, miễn chúng vẫn có một ngôi nhà để trở về. Đôi khi, để in hằn trong tâm trí của trẻ cũng không cần đến những cú sốc lớn như bạo lực, hay lạm dụng. Mỗi phụ huynh đều có thể mắc sai lầm khi nuôi dạy trẻ với những nỗi ám ảnh cá nhân của mình, nói cách khác, Sang chấn của trẻ cũng có thể xuất phát từ cách mà người lớn không nhận ra hành vi của mình cũng bắt đầu từ những Sang chấn trong quá khứ. Vết thương càng lớn, Sự chối bỏ càng nhiều: Theo logic thông thường, chúng ta nghĩ rằng, khi có bất cứ sự kiện gì xảy ra, tác động của chúng càng lớn thì chúng ta sẽ lưu giữ thời khắc đó rõ ràng. Nhưng không! Có rất nhiều trường hợp lâm sàng đã cho thấy, sau khi trải qua sang chấn, mọi kí ức thuộc về cảm xúc một cách rời rạc. Những người trải qua sang chấn thường không thể kể lại những gì họ đã trải qua như một câu chuyện trong quá khứ. Tất cả chỉ là những mảnh ghép không hoàn thiện, mang tính xúc cảm, thiếu logic. Thậm chí, có những trường hợp, họ còn không nhớ họ đã trải qua những gì trong quá khứ. Đó chính là trở ngại rất lớn trong quá trình trị liệu Sang chấn tâm lý. Và thấu hiểu điểm mấu chốt này, sẽ giúp chúng ta có cái nhìn cảm thông hơn đối với những người đã trải qua sang chấn. Việc chúng ta gượng ép ai đó phải kể lại một câu chuyện trọn vẹn có mở đầu, kết thúc sau sang chấn của họ là điều rất khó khăn, đôi khi là một cực hình đối với họ. Như vậy, trong quá trình thấu hiểu để chữa lành những sang chấn, chúng ta không thể vội vàng nhận định, không thể phán xét. Tất cả chỉ là những mảnh ghép đơn lẻ cần có thời gian cũng như phương pháp phù hợp để có thể chữa lành. Chuẩn bị hành trang cho hồi phục sang chấn: Những nội dung thuộc Phần V – Con đường hồi phục, tác giả Bessel Van Der Kolk đã tập trung làm rõ những phương pháp mà ông đã sử dụng để hỗ trợ cho những trường hợp ông được tiếp cận. Mình sẽ không nêu chi tiết các phần nội dung có trong tựa sách Sang chấn tâm lý Hiểu để chữa lành. Mục này mình sẽ tóm tắt một số thông tin gợi mở để bạn có thể tiếp tục để trải nghiệm cuốn sách với các nội dung chuyên sâu của tác giả nhé! Gọi tên được cảm xúc: Việc gọi tên cảm xúc tưởng chừng như đơn giản nhưng lại khó khăn đối với người có Sang chấn tâm lý. Họ không dễ dàng đối mặt với sang chấn, không xâu chuỗi được sang chấn, không giải thích được quá khứ của chính họ. Hầu như họ rối bời trong những cảm xúc đan xen nhau. Đó chính là một trong những yếu tố khiến giai đoạn gọi tên được cảm xúc được đánh giá quan trọng. “Trong khi sang chấn khiến chúng ta chết lặng thì con đường thoát khỏi sang chấn lại được lát bằng những từ ngữ, được lắp ráp cẩn thận từng mảnh một, cho đến khi toàn bộ câu chuyện có thể được phơi bày” Phân biệt được Quá Khứ và Hiện Tại: Sang chấn tâm lý được biểu hiện rõ nét khi cá nhân đó bị mắc kẹt vào khoảnh khắc đã xảy ra điều tồi tệ với họ / hoặc họ là người chứng kiến. Đối với mỗi cá nhân, khoảnh khắc đó có thể dài ngắn khác nhau. Nhưng, tâm trí của họ không thể nào tháo gỡ được các mâu thuẫn xoay quanh sang chấn. Vì thế, họ luôn cảm giác thời điểm đó có thể tái diễn lại bất cứ lúc nào mặc dù quá khứ đó đã rất xa hiện tại cũng như không hề giống với tương lai. Đôi khi một sự kiện, một hành vi của người đối diện cũng khiến họ lo hãi. Cụ thể hơn, có thể hiện tại hay tương lai họ đã trở thành những người trưởng thành nhưng “đứa trẻ” bên trong vẫn luôn yếu đuối, tự trách móc bản thân và không đánh giá được tình hình thực tế. Quá khứ không thể thay đổi. Cũng không có một phép màu nào có thể xóa bỏ quá khứ. Để giúp Sang chấn giảm bớt tác động cũng như cảm giác về hiện tại, tương lai trở nên “an toàn” hơn thì bản thân cá nhân đó phải có cảm nhận rạch ròi giữa quá khứ và thực tại. Họ cần “ghi đè” những dữ liệu “an toàn” ở hiện tại để thay thế dần những cảm giác “bất ổn” của quá khứ mà họ đã “lo hãi” trải qua. Đặc quyền của Tình Yêu Thương: Những kiến thức về Sang chấn tâm lý sẽ dễ dàng giúp chúng ta nhận diện được những bất ổn định trong hành vi hoặc cách tiếp cận các tình huống thường ngày của một ai đó. Tuy nhiên, sự cảm thông, tình yêu thương đối với những gì chúng ta cảm nhận từ một Sang chấn tâm lý của một ai đó luôn cần phải có sự kiểm soát nếu chúng ta thật sự muốn đồng hành tích cực với họ. Bởi vì, có những tình huống việc cố gắng giúp đỡ cũng chính là tạo cơ hội để những người bị sang chấn cảm thấy tồi tệ hơn trong nỗi đau của họ. Điều đầu tiên chúng ta có thể làm là kiểm soát cảm xúc thương cảm để truyền dẫn sự thương cảm vào việc tập trung vào họ, lắng nghe họ, tạo cho họ cảm giác an toàn khi ở bên cạnh. Chấp nhận họ khi họ phản ứng gay gắt, kì quặc hoặc quá khó hiểu. Đó chính là đặc quyền của Tình Yêu Thương – Điều mà họ không nghĩ rằng họ có thể đón nhận.Tình Yêu Thương bằng cách nào đó có thể chữa lành những tổn thương từ quá khứ. Tạm kết: Khoa học luôn xuất hiện trong tâm trí chúng ta là những rạch ròi, những kết luận khôn mẫu. Nhưng không, khoa học về Tâm lý học – cụ thể là những nghiên cứu về Sang chấn được đưa ra trong cuốn sách này lại đầy tính nhân văn, đầy xúc cảm đưa đến cho chúng ta nhiều cung bậc khi trải nghiệm. Trên đây là những mảnh ghi chép nhanh của mình trong quá trình đọc Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành của tác giả Bessel Van Der Kolk.

Trước thời điểm “Sang chấn tâm lý – Hiểu để chữa lành” – của tác giả Bessel Van Der Kolk, M.D được xuất bản tại Việt Nam, các fanpage về tâm lý học thường chia sẻ về những người hướng nội và các vấn đề gặp phải của stress. Theo cảm nhận chủ quan của mình: Các kiến thức, thông tin hiểu biết về tâm lý ở Việt Nam còn khá ít, mọi người đều chưa có cái nhìn chuyên sâu về nó. Chỉ khi các sự việc đó gây ra những hệ quả nghiêm trọng thì lúc đó mọi người mới dừng lại và bắt đầu ngộ độc thông tin về các nội dung tràn lan trên mạng xã hội. Nhất là vào đợt thi cuối cấp, nhiều bạn học sinh đua nhau chia sẻ các triệu chứng trầm cảm và tự nhận bản thân đang gặp vấn đề tương tự, điều này khiến mình cảm thấy lo lắng. Với mình, khủng hoảng tuổi vị thành niên nó khiến nhiều bạn bị rơi vào bế tắc cũng như đưa ra các quyết định sai lầm. Đó cũng chính là con dao hai lưỡi của mạng xã hội. Và rồi, sự xuất hiện của cuốn sách “Sang chấn tâm lý: Hiểu để chữa lành” đưa ra rất nhiều lý giải về các vấn đề mà những nạn nhân gặp phải vấn đề về sang chấn. Theo tác giả Bessel Van Der Kolk, mọi người vẫn thường hay nhầm tưởng rằng sang chấn tâm lý là những vấn đề liên quan đến ký ức, những điều tưởng chừng sẽ dần bị lãng quên theo thời gian. Nhưng nếu chỉ đơn giản như vậy thì “Sang chấn tâm lý: Hiểu để chữa lành” đã không được đánh giá là một tác phẩm kinh điển của tâm thần học hiện đại (Theo Tiến sĩ y khoa Alexander McFarlane). Theo ông, khi kết hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực như khoa học thần kinh, tâm bệnh học phát triển và sinh học thần kinh thì chúng ta mới có thể hiểu được sâu sắc những tác động của sang chấn lên con người. Trong cuốn sách “Sang chấn tâm lý: Hiểu để chữa lành” này, tiến sĩ Bessel Van Der Kolk đưa ra cho người đọc (dù là người bình thường hay các y bác sĩ) các kiến thức từ cơ bản cho đến những nguồn gốc xa xưa đầy tranh cãi về stress và cả những nhận định sai lầm về hậu quả do sang chấn đem đến từ người lớn cho đến trẻ em. Phần 3 – “Tâm trí trẻ thơ” giúp người đọc hiểu được những trải nghiệm của tuổi thơ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành lối sống, suy nghĩ của mỗi người. Đối với một đứa trẻ được lớn lên trong một môi trường hạnh phúc, bình dị, chúng dễ dàng tiếp nhận cuộc sống theo lối tích cực và thành công hơn trong mọi mối quan hệ ngoài xã hội. Và ngược lại, những đứa trẻ trải qua tuổi thơ bất hạnh, bị bạo hành, bị tấn công tình dục, cưỡng hiếp sau này thường gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp xúc với mọi người trong xã hội. Cuộc sống của những đứa trẻ này thường phải đấu tranh trong tư tưởng rất nhiều giữa cái thiện và cái ác mà đôi khi bản thân chúng không thể làm chủ, và vô tình, từ nạn nhân chúng trở thành người gây ra tổn thương cho những người khác. Theo tiến sĩ Bessel Van Der Kolk, sang chấn tâm lý còn là việc cơ thể bạn bị mắc kẹt lại cảm giác vật lý của cơ thể như tim vỡ vụn hay đau co thắt ruột gan hoặc trạng thái cơ thể đóng băng. Cũng như bài báo mô tả đứa bé bị cha dượng đánh đập nhưng bé hoàn toàn đóng băng, không khóc lóc, la hét hay có xúc cảm biểu hiện trên khuôn mặt, nguyên nhân là do đứa bé đang tìm cách chạy trốn trong tiềm thức ở thực tế. Chúng hoàn toàn vô vọng, không thể tìm được phương pháp hữu ích để kéo bản thân ra khỏi nỗi đau, chúng chỉ còn cách chạy thoát ra khỏi bản thân của mình. Cảm giác lặng tờ như người đang hứng chịu không phải là bản thân mình. Sang chấn tâm lý dẫn đến việc thay đổi kết cấu nền tảng của cách thức mà tinh thần và não bộ xử lý nhận thức. Nó thay đổi việc chúng ta suy nghĩ như thế nào và về cái gì, thay đổi cả khả năng suy nghĩ của chúng ta. Cụ thể, nhiều người sau khi trải qua sang chấn tồi tệ đã trở thành những người nhu nhược, đưa bản thân đến những ngõ cụt khi tự nhận mọi tội lỗi về bản thân. Sẽ rất ít người vượt qua những khó khăn của cuộc sống. Và không phải tất cả mọi người có đủ điều kiện để có thể vượt qua những tổn thương mà sang chấn gây ra. Trong một cuốn sách gần đây mình đã đọc có tên gọi “Nội tình của ngoại tình”, nội dung sách có nói về một trong những trải nghiệm ở tuổi thơ khi chứng kiến mẹ bảo vệ bản thân trước người cha bạo hành, người con trai sau này luôn đặt trách nhiệm yêu thương mẹ lên hàng đầu. Và ngay khi có vợ, tình yêu thương và trách nhiệm dành cho vợ sẽ giống với suy nghĩ bảo vệ cho mẹ. Điều này dẫn đến việc thay đổi từ tình yêu trai gái (với vợ) qua một tình cảm trân trọng và yêu cầu đảm bảo như đối với vợ. Suy nghĩ này dẫn đến hệ quả việc giảm xúc cảm khi quan hệ vợ chồng và cuối cùng là ngoại tình, dù tình cảm dành cho vợ luôn là sự trân trọng… Từ những mắc xích từ trong cuộc sống, có thể thấy được rằng sang chấn tâm lý không chỉ mang đến nỗi đau cho một người mà chúng còn ảnh hưởng đến những yêu thương xung quanh ta. Thông qua “Sang chấn tâm lý: Hiểu để chữa lành”, tiến sĩ Bessel Van Der Kolk đã mở ra một cánh cửa mới của sự cảm thông và thấu hiểu, mà tất cả mọi người đều có thể khám phá. Ngay cả khi gấp lại cuốn sách thì nội dung của cuốn sách vẫn theo bạn đến những trường hợp quen thuộc cho cuộc sống.