Cuộc sống ngày nay luôn gắn liền với những áp lực, lo toan khiến chúng ta mải mê chạy theo những kỳ vọng, ước muốn của bản thân mà dường như quên mất những kỉ niệm tươi đẹp gắn liền với tuổi thơ của mỗi người. Để rồi bất chợt trong một thoáng nào đó, ta nhận ra mình đã bỏ lỡ quá nhiều thứ ở khoảng sân tuổi thơ, nơi ta được là chính mình, vô âu, vô lo cùng sự hồn nhiên, chân thật của mình. Trong tác phẩm mới nhất của mình: Làm bạn với bầu trời, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh sẽ cho bạn một vé về tuổi thơ để sống lại những năm tháng hồn nhiên đó, để nghỉ ngơi và thư giãn giữa những tạp âm của cuộc sống xung quanh.
Chúng ta đều biết bầu trời tượng trưng cho sự rộng mở, khoáng đạt. Cũng chính từ hình ảnh đó, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã cho chúng ta sống lại một khoảng thời gian của tuổi thơ để ôn lại những kỉ niệm vô cùng đẹp đẽ. Cuốn sách là truyện dài được chia ra làm nhiều chương với đầy ắp niềm vui, niềm hy vọng và sự hạnh phúc để dành tặng cho các bạn trẻ và những ai từng có tuổi thơ hồn nhiên, trong trẻo.
Đôi nét về tác giả Nguyễn Nhật Ánh
Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955 tại tỉnh Quảng Nam. Ông được coi là một trong những nhà văn thành công nhất viết sách cho tuổi thơ, tuổi mới lớn với hơn 100 tác phẩm các thể loại.
Trước khi trở thành nhà văn nổi tiếng, Nguyễn Nhật Ánh từng có thời gian đi dạy học, viết báo với nhiều bút danh như Chu Đình Ngạn, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông,... Năm 13 tuổi, ông đã có thơ đăng báo. Năm 1984, tác phẩm truyện dài đầu tiên Trước vòng chung kết đã định vị tên tuổi của ông trong lòng độc giả và kể từ đó, ông tập trung viết cho lứa tuổi thanh thiếu niên.
Tên tuổi của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh gắn liền với các tác phẩm làm say lòng người đọc bao thế hệ như Mắt biếc, Còn chút gì để nhớ, Hạ đỏ, Cô gái đến từ hôm qua, Chú bé rắc rối,… Nhiều trong số truyện này được chuyển thể thành phim và thu hút các độc giả yêu thích văn phong của Nguyễn Nhật Ánh. Mới đây nhất, truyện dài Làm bạn với bầu trời đã ra mắt bạn đọc và được đón nhận rộng rãi bởi những câu chuyện hàng ngày đầy hóm hỉnh và thú vị của bọn trẻ con được vẽ ra đầy hồn nhiên và đáng yêu mà không khỏi khiến người lớn phải suy ngẫm.
“Giáo dục các em mà áp đặt một cách cứng nhắc, khiên cưỡng thì có khi lại không vào các em được. Phải giáo dục thế nào đó làm cho các em yêu cuộc sống, yêu bạn bè, thương yêu gia đình nhưng lại rất giản dị, tức là người được giáo dục không có cảm giác mình bị giáo dục. Đấy mới là giáo dục đúng nhất và siêu nhất, và chỉ có cách ấy thì mới đến được với các em. Nguyễn Nhật Ánh đã chọn con đường này và tôi có thể nói rằng anh rất thành công.” (Nhà thơ Trần Đăng Khoa)
Thế rồi, tai nạn xảy ra, Tèo phải nằm liệt giường… Những tưởng ngọn roi khủng khiếp ấy sẽ quật ngã em, sẽ khiến em buồn phiền, sinh bệnh, biến em thành một đứa trẻ cộc cằn, ỷ lại... Ấy vậy mà em vẫn trong sáng, thánh thiện, vẫn cao quý như đóa sen nở trong đầm lầy, vẫn truyền cảm hứng cho những người bạn Nghị, Hằng, Lam và cho những người xung quanh.
Cuộc sống và câu chuyện của Tèo hiện lên dưới cái nhìn của nhân vật tôi - Lam. Tèo là một cậu nhỏ luôn tươi tắn nụ cười trên môi, ước mơ luôn trong mắt, nồng hậu, dịu dàng, cậu trao tình yêu và lòng tin vào cuộc sống, hồn nhiên coi thường mọi bất hạnh.
Trên trời có mây đủ hình, có những cánh chim bay, thỉnh thoảng có những cánh bướm đủ màu lượn quanh cửa sổ. Những hạt mưa như có ai chấm lên người từng chấm lạnh. Như là ai đó dùng chiếc cọ nhúng vào mưa quét lên người chọc ghẹo…
Có đôi khi, ta cứ chìm sâu vào đáy vực tăm tối mà quên đi ánh sáng rực rỡ, ta chỉ biết ngồi im chấp nhận đau đớn ăn mòn bản thân mà quên mất rằng ngay khoảnh khắc cuộc đời đang vùi dập ta với biết bao điều tàn nhẫn, ta vẫn nắm trong tay mình quyền lựa chọn cao đẹp và thiêng liêng nhất đời người,... lựa chọn giữa đau khổ và hạnh phúc! Đời cứ tiếp diễn, ngày cứ mãi trôi, đối với một người mang trái tim nặng trĩu, cuộc sống thật nhạt nhẽo, nhưng đối với Tèo - cậu bé mang trái tim luôn đong đầy yêu thương, dẫu có khó khăn vất vả bao nhiêu, trong đôi mắt lấp lánh của cậu, cuộc đời kia vẫn thật đẹp đẽ và rực rỡ vô cùng!
Tuổi thơ – bầu trời đẹp đẽ của kỉ niệm.
Mỗi người chúng ta – ai cũng từng là trẻ em, ai cũng từng có tuổi thơ cho riêng mình. Tuổi thơ đó là những kỉ niệm, là những câu chuyện được mở ra từ hiện thực bằng những lời văn lãng mạn, giản dị làm mọi người mê đắm, là những con chữ mang lại hạnh phúc cho người đọc.
Tuổi thơ của bé Tèo có phần đặc biệt so với những người bạn đồng trang lứa. Đó là tuổi thơ không hề màu hồng, không đẹp đẽ từ khi em lên 8 tuổi với biết bao nhiêu những nỗi đau về mặt thể xác và lẫn tâm hồn. Cậu bé bị liệt cả người trong một vụ tai nạn, cả ngày quanh quẩn bên chiếc giường, mọi hoạt động đều cần có người bên cạnh giúp đỡ, cậu đành đánh bạn với bầu trời. Qua ngòi bút của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, thằng Tèo nổi lên xuyên suốt cả câu chuyện là một người có trái tim vô cùng lương thiện, một nỗi khát khao được sống, một tâm hồn ngập tràn yêu thương, sự hồn nhiên, luôn mang đến nguồn năng lượng tích cực cho mọi người quanh em.
Dường như trái tim thằng Tèo luôn nhúng vào tình yêu. Nó luôn tìm thấy cơ hội để tha thứ cho cuộc đời, nhờ vậy tâm hồn nó lúc nào cũng bình yên.
Qua những câu chuyện mà tác giả đã kể, chúng ta như một phần nào đó được trở về, được sống lại những ngày tháng tuyệt vời đó cùng với thằng Tèo, thằng Lam, thằng Nghị và những người bạn của tuổi thơ ngày nào. Chỉ là những cô cậu học trò ở trường làng, cũng có những rung động đầu đời; cũng đau đầu với chuyện học hành, thì cử; cũng trốn bố mẹ qua nhà bạn, từng có những trò nghịch ngợm chỉ có ở lứa tuổi ấy … Nhưng chính những điều đó đã góp phần tạo nên một bức tranh “tuổi thơ dữ dội” cùng với những đứa bạn của mình. Để rồi sau này, khi mỗi người đều lớn hơn một chút, trưởng thành hơn một chút đều mong ngóng có được “một vé đi tuổi thơ” để trở lại những tháng ngày đó.
Gia đình – nơi yêu thương luôn đong đầy
Mong muốn lớn nhất của mỗi đứa trẻ là khi sinh ra nó có được tình yêu của những thành viên trong gia đình. Thằng Tèo từ khi sinh ra cho đến lúc 8 tuổi vẫn không được biết những người thật sự đã sinh thành ra mình. Tuy nhiên, cuộc đời vẫn không quá phũ phàng, tệ bạc với em. Tèo vẫn luôn được mọi người xung quanh bù đắp cho em những tình cảm thiếu thốn, “bầu trời” của tình yêu thương mà đáng lẽ một đứa trẻ trạc tuổi Tèo đều phải có. Cách san sẻ của anh hai Tí, sự nuôi nấng của dì Hào, bác Đỉnh, chú Vịnh; sự quan tâm, lo lắng của đám bạn: Lam, Nghị và Diệu đều là những tình cảm đáng quý mà mọi người muốn thay mặt đấng sinh thành để trao đến em.
Bên cạnh đó, cô Hạnh được biết đến là mẹ của Tèo - người đã phạm phải những sai lầm không đáng có. Thế nhưng, không vì như vậy mà mọi người hắt hủi người mẹ ấy. Cô luôn được chào đón bằng sự niềm nở của những người trong gia đình, bằng những bữa cơm nhà thật tao nhã, giản dị mỗi lần về. Và cho tới khi câu chuyện trong quá khứ bị vỡ lở, mọi người vẫn hết sức thông cảm và giúp đỡ cô.
Qua đây, tác giả đã đề cao tình cảm thiêng liêng của gia đình. Chúng ta vẫn luôn biết rằng không một gia đình nào là hoàn hảo... vẫn có cãi vã, vẫn có chiến tranh lạnh, thậm chí là sự bỏ mặc trong một thời gian dài, nhưng đến cuối cùng, gia đình vẫn là gia đình... nơi tình yêu luôn hiện hữu, nơi luôn luôn tha thứ cho những lỗi lầm mà chúng ta mắc phải.
Gia đình là thứ mà ta đã có trước cả khi lọt lòng, gần gũi và quen thuộc đến mức nhiều người dường như quên mất, nhãng đi, bỏ mặc để đi tìm kiếm hạnh phúc ở đâu đó xa xôi… Chỉ đến khi vấp ngã mới chợt tỉnh, thấy rằng cuối cùng vẫn là gia đình mới là nơi bao dung, che chở cho mình.
Tình yêu – nơi con người ta học được sự trưởng thành.
Nếu bạn hỏi tôi rằng, điều gì làm tôi trưởng thành nhất. Tôi sẽ mỉm cười và đáp với bạn rằng “Đó là tình yêu”. Tình yêu – thứ tình cảm vô cùng đặc biệt ấy đã ít nhiều cho chúng ta biết sự thật về cuộc sống tàn nhẫn và khắc nghiệt đến nhường nào. Với truyện dài này, không chỉ riêng những người trẻ, mà người lớn có thể đọc để chiêm nghiệm về chuyện đời và cũng để thấy được chính mình qua từng nhân vật trong câu chuyện tình yêu dang dở, luôn có những sóng gió của chú Vịnh, sự dại dột, sai lầm của cô Hạnh trong tình yêu thời còn trẻ hay những mâu thuẫn vợ chồng của dì Hảo, cô Đài, chú Quỳ.
Mỗi câu chuyện đều diễn ra theo cách riêng của nó, nhưng tựu chung lại đều là những kỉ niệm vừa đẹp, vừa buồn, vừa có chút tiếc nhớ và không thể nào quên được của mỗi nhân vật chính. Chính cãi vã, xung đột và biến cố trong những câu chuyện đó đã cho họ thêm nhiều bài học về mối quan hệ trong cuộc sống, để họ bước tiếp và bắt đầu những câu chuyện đẹp hơn.
Tuổi trẻ, chúng ta thường sống hết mình, cháy hết mình cho tình yêu. Tuy nhiên vẫn phải biết điểm dừng của mình ở đâu, mình nên dừng chỗ nào. Khi yêu, chẳng có ranh giới hoàn toàn nào cho việc đúng hay sai, cứ làm những gì ta cảm thấy hạnh phúc, nhưng đừng vì hạnh phúc tức thời, mà tự mình làm mình tổn thương cả đời và kéo theo những người thân yêu của chúng ta cùng với sự dại dột của mình.
Câu chuyện làm chúng ta suy ngẫm về những mối quan hệ xung quanh, vốn chỉ được xây dựng một cách thụ động. Ta yêu thương cha mẹ không phải vì họ sinh ra ta, mà là vì họ sẽ cho ta tình yêu vô điều kiện đến suốt đời; ta yêu thương anh chị em không phải vì họ chung dòng máu, mà là vì họ sẵn sàng ở bên ta khi cả thế giới quay lưng. Ta quen với việc xếp hạng những mối quan hệ dựa vào các tiêu chí ngoại cảnh, mà quên rằng gốc rễ của một mối quan hệ chỉ có thể là tình thương. Trẻ em thì không như thế, chúng cho đi yêu thương một cách dễ dàng, miễn là cũng được nhận lại. Chúng tạo dựng những mối quan hệ chỉ thuần trên phương diện tình cảm, phương thức mà người lớn từ lâu đã bỏ quên. Và những mối quan hệ của chúng, hay ít nhất là ký ức về nó, kéo dài mãi mãi. Bởi thế nên những mối quan hệ ta có, bất kể là với ai, sẽ luôn bền chặt, nếu ta vun đắp đủ yêu thương.
Nguyễn Nhật Ánh cùng với Làm bạn với bầu trời đã chứng minh rằng: Với một trái tim ngập tràn yêu thương thì cuộc sống không bao giờ có cơ hội trở thành một gánh nặng.
Lạc quan - chìa khóa vượt qua nghịch cảnh
Xuyên suốt câu chuyện, tác giả đều mô tả Tèo qua lăng kính của nhân vật Lam và không đề cập đến hai từ “lạc quan”. Nhưng thông qua hoàn cảnh, cách ứng xử, cách Tèo nhìn từng sự vật trong cuộc sống xung quanh mình đã nói lên điều đó.
Bao giờ cũng nhìn thấy sự may mắn trong một hoàn cảnh không may mắn, bao giờ cũng tươi vui trong một số phận kém vui tươi, bao giờ cũng đối xử tốt với cuộc đời mặc dù không phải lúc nào cuộc đời cũng đối xử tốt với mình. Những phẩm chất đó có lẽ chỉ có ở thằng Tèo, đứa bé xem việc được làm bạn với bầu trời cao xanh và khoáng đạt là niềm vui lớn lao. Lớn lao hơn nhiều so với những mất mát của bản thân mình.
Cách Tèo nhìn cuộc sống thật ngọt ngào và vị tha pha lẫn chút ngây thơ của trẻ nhỏ: Nó nằm mơ thấy ba nó bớt thương nó hơn. Ba nó không còn đánh nó nữa bởi anh hai của nó nói rằng: Ba đánh em nhiều vì có câu thương cho roi cho vọt… Khi hỏi về ước mơ, Tèo ước mình biến thành một con chó, điều ước không khỏi khiến mọi người phải ngạc nhiên, nhưng không biết lý do sau đó thực sự cảm động: Tại con Vàng nhà em sống một mình. Một con chó sống không có bạn thì nó sẽ rất buồn. Em sẽ đánh bạn với nó.
Một trái tim thuần khiết pha lẫn chút ngây ngô mở ra cho Tèo một thiên đường xanh thẳm – nơi có các cô tiên bay xung quanh để phù hộ cho em và mọi người, tuy em gặp khó khăn về thể chất nhưng tinh thần em hoàn toàn khỏe mạnh và là một tinh thần “đẹp”, một tâm hồn “lộng lẫy vị tha”, đúng như những gì Tèo nghĩ: chỉ cần có lòng tốt, con người ta sẽ làm được tất cả.
Chính nhờ những điều đó mà mọi người xung quanh em, kể cả là những đứa bạn trạc tuổi hay cả người lớn như chú Vịnh, dì Hảo,… đều học hỏi được nhiều điều mà trước nay họ đã vô tình lãng quên đi.
Từ khi chơi với Tèo, tôi học ở nó rất nhiều thứ. Tôi biết chú ý đến người khác. Tôi cảm nhận được thiên nhiên.Tôi biết nâng niu một bông hoa, một chiếc lá và yêu những cánh chim bay trên đầu. Nhờ vậy, tôi cảm thấy cuộc sống xung quanh tôi như được vẽ lại bằng một gam màu khác, tươi tắn hơn và giàu cảm xúc hơn, vì thế trở nên đáng yêu hơn.
Qua từng trang sách, Tèo đã dạy cho chúng ta bài học về cách nhìn cuộc sống: Không ai cấm cản bạn khi bạn vẽ ra thế giới của bạn qua lăng kính riêng như thế nào. Vậy tại sao lại không vẽ cho mình một thế giới hoàn hảo nhất, đẹp đẽ nhất, đầy màu sắc nhất cho cuộc sống của chính mình? Hãy nhớ rằng:
“Con thuyền cuộc đời của bạn là do bạn lái
Bản đồ cuộc đời là do bạn vẽ
Cuộc sống của bạn vui hay buồn là do bạn lựa chọn”
Hãy đeo lên mình lăng kính của sự lạc quan, biết nhìn thấy hoa sen trên đầm lầy, không vì những nghịch cảnh, khó khăn mà chùn bước, từ bỏ những khát khao cháy bỏng trong mình. Đó cũng chính là thông điệp mà nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã khéo léo lồng ghép thông qua hoàn cảnh của em Tèo.
Như nhà văn từng phát biểu: Điểm mạnh của văn chương nằm ở khả năng thẩm thấu. Bằng hình thức đặc thù của mình, văn chương góp phần mài sắc các ý niệm đạo đức nơi người đọc một cách vô hình. Bồi đắp tâm hồn và nhân cách một cách âm thầm và bền bỉ, đó là chức năng gốc rễ của văn chương, đặc biệt là văn chương viết cho thanh thiếu niên.
Câu chuyện về em Tèo chỉ là một cá biệt trong số vô vàn câu chuyện về những người luôn giữ được tinh thần lạc quan trong hoàn cảnh khó khăn, khắc nghiệt của cuộc sống. Ý chí, sự nỗ lực và khát khao của em đã khích lệ và truyền được nhiều động lực, cảm hứng cho mọi người. Với cuốn sách không quá dày, chỉ hơn hai trăm trang nhưng qua ngòi bút sắc sảo, tài tình của Nguyễn Nhật Ánh, mọi thứ diễn ra thật tự nhiên, giản dị và chân thật, cho người đọc được hóa thân vào câu chuyện, đồng cảm với hoàn cảnh của họ và nhận ra những giá trị sống đích thực của cuộc sống.
Bạn nghèo, vẫn có người ở bên đó chính là hạnh phúc; bạn ốm, có người chăm sóc, đó chính là hạnh phúc; bạn lạnh, có người ôm lấy, đó chính là hạnh phúc; bạn khóc, có người an ủi, đó chính là hạnh phúc; bạn già rồi, vẫn có người bầu bạn, đó chính là hạnh phúc. (Miêu Công tử)
Lời kết
Làm bạn với bầu trời thật sự là một cuốn sách đáng đọc. Bạn sẽ thấy được cái cách người ta yêu thương nhau thật bình dị, thật dễ thương, từ những cô cậu bé Lam, Nghị, Hằng đến những người lớn như chú Vịnh, chú Toàn. Dường như mỗi cuốn sách của bác Ánh là một ngôi nhà đầy sự nhân văn và mỗi nhân vật là một con người nhân hậu. Yêu làm sao cái cách mà Hằng tặng cho Tèo con chuột đồ chơi, Tèo nói sẽ đem tặng lại cho anh Tí, nhưng em sẽ luôn nhớ về món đồ chơi mà chị đã tặng cho em. Cũng giống như một món quà, một con người tuy giờ không còn nữa, nhưng vẫn in sâu trong tâm trí chúng ta.
Một câu chuyện giản dị, chứa đầy bất ngờ cho tới trang cuối cùng. Vẻ đẹp lộng lẫy, vì lòng vị tha và tình yêu thương, khiến mắt rưng rưng vì một nỗi mừng vui hân hoan. Cuốn sách như một đốm lửa thắp lên lòng khát khao sống tốt trên đời.
Viết về điều tốt đã không dễ, viết sao cho người đọc có thể đón nhận đầy cảm xúc tích cực, và muốn được hưởng, được làm những điều tốt dù nhỏ bé mới thật là khó. Làm bạn với bầu trời của Nguyễn Nhật Ánh đã làm được điều này.
Sau tất cả, tác giả đã khép lại cuốn sách, lại là những điều bỏ lửng. Bầu trời tuổi thơ, của kỉ niệm vẫn còn đó. Chỉ có thằng Tèo, Nghị, Lam và những đứa trẻ đều phải lớn lên. Nhưng dù có như thế nào, thì kỉ niệm vẫn ở đấy, bầu trời vẫn xanh và đẹp đẽ để những đứa trẻ ngày ấy khi mệt mỏi sẽ có thể nhớ về. Nếu như mỗi người chúng ta đang cảm thấy chơi vơi, mệt mỏi trong quá trình trưởng thành của chính bản thân mình, bạn muốn quay về thời thơ ấu, cuốn sách Làm bạn với bầu trời sẽ giúp bạn rất nhiều. Và biết đâu qua những trang sách bạn có thể bắt gặp hình ảnh của chính bản thân mình trong đó.
Review chi tiết bởi: Hương Trà - Bookademy
Hình ảnh: Mai Trang - Bookademy
--------------------------------------------------
Theo
dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
Bạn đam mê viết lách, yêu thích đọc sách
và muốn lan toả văn hoá đọc tới cộng đồng của YBOX.VN? Đăng ký để trở thành
CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv
(*) Bản quyền bài viết thuộc về
Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ
“Tên tác giả - Bookademy”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều
không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
.png)
Nếu xét đặc trưng về nội dung tư tưởng, “Làm bạn với bầu trời” được xây dựng theo motif mang tinh thần lạc quan, có hậu của truyện cổ tích, với nhân vật chính thuộc kiểu nhân vật bất hạnh không rõ cha mẹ là ai. Nhưng thay vì sử dụng các yếu tố thần kỳ để giành chiến thắng cho cái thiện, thì Nguyễn Nhật Ánh dùng tình yêu thương để cảm hóa tất cả.
“Làm bạn với bầu trời” kể về chú bé Tèo bị liệt nửa người, ngày qua ngày em nằm trên chiếc giường kề bên cửa sổ, ngắm mây trời và làm bạn với thiên nhiên. Truyện diễn biến xung quanh tính cách của em, đến bệnh tình, rồi mở rộng ra thân thế. Và xuyên suốt những bất hạnh xuất hiện dày đặc trên cuộc đời bé con mới 8 tuổi, em vẫn luôn sống với niềm lạc quan yêu đời và lòng bao dung hết thảy, sự thông minh và tâm hồn tinh khôi ấy gột rửa mọi thứ bụi bặm của cuộc đời và của lòng người.