Khi nhắc đến những cuốn sách bán chạy nhất của thế kỷ 21, chúng ta không thể không nhắc đến cuốn tiểu thuyết lừng danh của nhà văn và nhà viết kịch người Mỹ Suzanne Collins – Đấu Trường Sinh Tử. Được xuất bản lần đầu tiên vào năm 2009, cuốn sách đã nhận được thành công vang dội, được dịch ra 26 thứ tiếng và phát hành tại 38 quốc gia và đã được chuyển thể thành một series phim cũng thành công không kém. Đấu Trường Sinh Tử kể về Katniss Everdeen, một cô gái cá tính và nổi loạn, và trải nghiệm của cô trong một show truyền hình mang tên Đấu trường sinh tử - nơi những thiếu niên từ 12 - 18 tuổi ở các quận bị cho vào một đấu trường để chém giết nhau.

Thế giới giả tưởng

"Welcome to District 12, where you can starve to death in safety."

Thật không sai khi cho rằng Suzzanne Collins là một tác giả rất táo bạo - lấy cảm hứng từ Theseus trong thần thoại Hy Lạp, cùng với những võ sĩ giao đấu trong những cuộc chiến sinh tử để mua vui khán giả thời Hy Lạp và La Mã cổ đại, cô đã tạo nên Đấu Trường Sinh Tử, một hình thức giải trí đầy bạo lực cho khán giả ở vùng đất Panem. Chính thế giới tưởng tượng này là một trong những yếu tố cốt yếu làm tạo nên thành công vang dội của cuốn tiểu thuyết này.

 Tác phẩm được lấy bối cảnh ở một quốc gia giả tưởng Panem ở Bắc Mỹ trong một tương lai xa, nơi quyền bá chủ nằm vào tay của thành phố Capitol. Tuy chỉ là một thành phố, nhưng Capitol lại sở hữu quyền kiểm soát tuyệt đối đối với 12 quận xung quanh, mỗi một quận tập chung vào một ngành nghề nhất định, chẳng hạn như quận 11 là dành riêng cho nông nghiệp, trong khi quận 12 của nhân vật chính Katniss chủ yếu là khai thác than. Khác với các quận, cư dân thành phố Capitol chỉ ăn sung mặc sướng, hưởng thụ thành quả của 12 quận. Chính vì thế, trong thế giới tưởng tượng của Suzanna Collins, sự chênh lệch giữa cuộc sống cùng cực của người dân các quận và cuộc sống sang chảnh trong Capitol lộng lẫy luôn hiện diện xuyên suốt câu chuyện.

Thật vậy, trong khi thần dân các quận nghèo túng và khổ cực bao nhiêu, thành phố Capitol lại ăn chơi, truỵ lạc bấy nhiêu. Sự chênh lệch giàu nghèo trong xã hội giả tưởng này được thể hiện rất rõ ràng qua nhiều tiện nghi và công nghệ hiên đại trong Capitol, những bữa ăn sang trọng nơi mà khách còn phải uống một loại thuốc đặc biệt để kích thích khẩu vị và ăn hết suất ăn đã cho, những xu hướng thời trang, những bộ quần áo kỳ quặc nhưng xa xỉ và cuối cùng là những dịch vụ giải trí, đặc biệt là các “chương trình truyền hình thực tế” như là The Hunger Games. Gọi là chương trình truyền hình thực tế như thế thôi, chứ Đấu trường sinh tử thực chất là một hình thức trừng phạt cho các quận xung quanh sau một cuộc nổi dậy, một cách để nhắc nhở cư dân các quận rằng họ buộc phải phục tùng những mệnh lệnh từ thủ đô Capitol, không được chống đối. 

Dẫu vậy, nhu cầu giải trí của cư dân Capitol là quá lớn, khiến cho họ có thể chấp nhận, và cả cổ vũ, một “trò chơi” tàn bạo như thế này. Các “vật hiến” tham gia không những phải chém giết nhau, mà còn phải chịu nhiều thách thức đặt ra bởi những “gamemakers” để chiều thị hiếu khán giả. Những người “gamemakers” này có quyền kiểm soát xem các thí sinh sẽ chết như thế nào, chịu đựng thời tiết gì, thậm chí là có thể giết luôn những thí sinh dễ như trở bàn tay, nhưng họ vẫn phải đảm bảo phần “giải trí” của chương trình - các thí sinh vẫn phải chém giết nhau, và đến đỉnh điểm của “The Hunger Games”, những người này có thể kéo dài cái chết của Cato, chỉ để chiều lòng khán giả. Sự dã man này chính là cách tác giả châm biếm một hiện tượng đã khá phổ biến trong xã hội hiện đại - khi sự đau khổ quả người khác bị biến thành một hình thức giải trí để làm hài lòng khán giả hay cộng đồng mạng. Dù thế giới này khá cực đoan, nhưng tác giả vẫn khiến cho chúng ta tự hỏi rằng thế giới chúng ta đang sống thực sự có khác thế giới giả tượng này quá nhiều không? Chính cách vận dụng thế giới giả tưởng để phản ánh những vấn đề xã hội của thực tại cho thấy sự tài tình của tác giả Suzanne Collins khi viết tiểu thuyết này.


Những nhân vật khó quên

Nhưng thế giới tưởng tượng không phải là tất cả, vậy điều gì đã làm nên sức hút của Đấu trường sinh tử? Câu trả lời chính là nhân vật chính Katniss, một điểm nhấn đặc sắc của cả cuốn truyện. Dù là nhân vật nữ chính, cô sống tự lực, không trông cậy hoàn toàn vào một người “hoàng tử” như những nữ chính thông thường. Ở Katniss cũng không tồn tại một vẻ dịu dàng, yểu điệu như các nữ chính khác. Thay vào đó, vì hoàn cảnh khó khăn, cô buộc phải gồng mình lên, và do đó cô rất cá tính và mạnh mẽ, với ý chí luôn luôn bền bỉ y như một ngọn lửa vậy. Từ bé, sau khi mồ côi cha, cô đã phải tự lực gánh sinh, phải vào khu rừng cấm để săn động vật kiếm ăn cho gia đình. Dần dần, cô tự tích luỹ kinh nghiệm săn bắn, thương lượng với những người dân trong quận để đổi lấy thức ăn về cho em và mẹ. Dù cho khoảng thời gian này có khó khăn thế nào, thì ý chí của Katniss vẫn luôn kiên cường, cô vẫn luôn cố gắng vì gia đình mình. Nhưng, dẫu cuộc sống của Katniss đã tràn đầy những khó khăn, ngày hội reaping tới và mang theo đầy rẫy những rắc rối cho Katniss - em của cô, Primrose, đã bị chọn làm “vật tế” cho Đấu Trường Sinh Tử năm đó. Dù có gai góc cỡ nào, ẩn sâu trong Katniss vẫn là một tấm lòng nhân hậu và tình yêu thương lớn lao đối với gia đình và bạn bè, và đó chính là lí do tại sao cô tự nguyện xung phong đi thay cho em của mình. 

Môi trường của The Hunger Games lại càng khiến cô phải khép mình, thận trọng trong từng ý nghĩ cử chỉ, và đề phòng tất cả mọi người, kể cả thí sinh cùng quận Peeta, người đã giúp cô trong một hoàn cảnh khó khăn trước đấy. Dù cho Peeta không có ý gì xấu, Katniss vẫn luôn luôn đề phòng, luôn luôn tự hỏi xem những hành động tốt đẹp của Peeta là có ý đồ sâu xa gì. Thật vậy, dẫu rằng Katniss có nhiều phẩm chất rất tốt đẹp mà chúng ta luôn ao ước, chẳng hạn như sự can đảm để có thể hy sinh thân mình cho mạng sống của em gái, nhưng cô ấy cũng như chúng ta, không bao giờ hoàn hảo. Sự thận trọng của cô khiến cho cô nghi ngờ tình cảm của Peeta một cách vô lí, dù các manh mối đã rõ ràng. Và cũng như mọi thiếu niên khác, tâm trạng của Katniss đôi khi thay đổi rất bất thường, như khi cô hận bố mình vì đã thiệt mạng trong sự cố hầm mỏ đó, hay khi cô tức giận với Peeta, ngay sau khi cậu vừa khen tài năng săn bắn của cô. Sự không hoàn hảo về mặt tính cách này cũng khiến cho nhân vật Katniss trở nên gần gũi và dễ đồng cảm hơn với độc giả.


Ngoài Katniss ra, thì các nhân vật khác cũng đặc sắc không kém. Trong số đó, chúng ta không thể không kể đến Gale. Không những là người bạn đồng hành thân thiết với Katniss trong những buổi săn bắn, Gale còn là một chỗ dựa vững chắc cho Katniss trong những thời gian khó khăn. Sau khi Katniss tự nguyện đi thay vị trí em gái, Gale đã hứa sẽ chăm sóc và lo cho gia đình Katniss. Là một hình mẫu con trai lý tưởng, đương nhiên Gale có rất nhiều cô gái khác luôn dõi theo, nhưng anh chỉ luôn quan tâm đến Katniss. Nhưng anh không phải là người duy nhất. Peeta, chính anh chàng thí sinh còn lại của quận 12, đã âm thầm ấp ủ một tình cảm lớn lao cho Katniss. Anh luôn dõi theo cô trong từng hành động nhỏ, dù anh chỉ đứng ở phía xa và không dám lại gần. Trong Đấu Trường, Peeta cũng luôn luôn cố gắng để bảo vệ Katniss, sẵn sàng chiến đấu với những thí sinh khoẻ nhất chỉ để cho Katniss có thời gian trốn chạy. Cả hai nhân vật cùng với Katniss tạo nên một mối tình tay ba vô cùng khó quên.

Cốt truyện thu hút cùng cái kết khó đoán

Ngay từ đầu cuốn sách, độc giả dường như đã bị hấp dẫn hoàn toàn bởi thế giới giả tưởng thú vị. Với giọng văn không quá rườm rà, tác giả Suzanne Collins kể lại từng sự việc một cách nhanh chóng, từng trang như một loạt những cảnh quay liên tiếp khiến độc giả không thể rời mắt. Với tình tiết này nối tiếp tình tiết kia với tốc độ chóng mặt, sự kịch tích của cuốn chuyện cũng dần dần tăng theo cho đến đỉnh điểm là ngày cuối cùng của “The Hunger Games”. 


Lời kết

Khác với những câu chuyện thông thường với phần kết rõ ràng viên mãn làm hài lòng độc giả, thay vào đó Suzanne Collins đã xây dựng phần kết mở để người đọc tò mò chờ đợi cuốn tiếp theo, và trong lúc đợi có thể tự do liên tưởng đến những khả năng có thể xảy ra. Dẫu vậy, phần kết này vẫn được đánh giá rất cao vì tính hợp lý với nội dung cốt truyện - nó cho thấy một sự kết thúc của một hành trình dài, và cũng là sự mở đầu cuả một cuộc sống mới, vất vẻ và gian nan hơn bao giờ hết. Nụ hôn cuối cùng với Peeta đánh dấu cái kết của hành trình đầy khó khăn của Katniss trong Đấu Trường Sinh Tử. Từ đây, Katniss sẽ phải đối diện với những thử thách mới, những mối quan hệ phức tạp và hơn hết là những mối nguy hiểm từ chính quyền ông tổng thống Snow. Nhưng sau tất cả, Katniss đã có cho mình một mục đích, một ngọn lửa nhen nhóm trong tim, một ước muốn để cuối cùng có thể đứng lên thách thức Capitol, và chấm dứt “truyền thống” tổ chức những đấu trường tàn ác như là “The Hunger Games”.

Review chi tiết bởi: Hoàng Nguyễn Phúc Anh - Bookademy

Hình ảnh: Kiều Oanh

--------------------------------------------------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Xem thêm

Đến giai đoạn này của câu chuyện, Katniss cần phải phát triển thêm về mặt tính cách, để hoàn thiện hành trình của mình, nếu không phải là hành trình cá nhân thì ít nhất cũng là đường dây phát triển của câu chuyện. Katniss đã từng được dùng như một biểu tượng để thúc đẩy các quận khác nổi dậy, vì cô được cho là sở hữu sức mạnh nội tâm, như đã thấy trong các kỳ Hunger Games. Giờ đây, cô trở thành gương mặt đại diện cho cuộc cách mạng, dù cô có muốn hay không. Các quận đã được truyền cảm hứng bởi hình ảnh Katniss mạnh mẽ, quyết liệt mà họ tin là thật, nhưng thực chất đó là một lời dối trá. Hóa ra cô cũng chẳng phản đối việc bị lợi dụng, miễn là những người thao túng cô là người quen (Quận 13). Tôi đã có thể chấp nhận diễn biến này nếu nó xuất hiện trong phần 'Catching Fire'. Nhưng đến phần cuối cùng, Katniss đáng ra phải nắm quyền quyết định số phận của mình, phải hiểu được vai trò của mình, phải trở thành một hình mẫu. Thay vào đó, tôi cảm thấy như mình đang đọc từ góc nhìn của một kẻ nghiện ngập tinh thần không ổn định.

Rồi còn cuộc nổi dậy thì sao? Tôi mong đợi sự tàn sát, chiến tranh, đau khổ và kinh hoàng qua con mắt của nữ anh hùng Katniss và nam anh hùng Peeta như trước. Nhưng thay vào đó, chúng ta phải chịu đựng những chiến dịch truyền thông và một chuyến phiêu lưu thừa thãi chỉ diễn ra ở phần cuối sách, và thậm chí cả điều đó cũng không thỏa mãn vì đầy những cái chết vô nghĩa (Finnick và Prim). Thẳng thắn mà nói, Finnick là phần hay nhất của 'Mockingjay' và tôi thậm chí còn chẳng kịp tiếc thương cho anh ấy vì thời lượng xuất hiện quá ít và cái chết thì quá nhanh. Nhưng quay lại vấn đề chính, mục đích của nhiệm vụ giết người của Katniss là gì? Cô ấy thật sự ngu ngốc đến mức không nhìn ra bức tranh toàn cảnh sao? Cô không thể vượt lên những cảm xúc cơ bản, ích kỷ của con người và những sự kiện chỉ xoay quanh bản thân sao? Cô không thể ít nhất cố gắng để xứng đáng với trọng trách đã đặt lên vai mình? Cô không thể cố gắng để xứng đáng với nó sao? Và điều đáng buồn nhất là nỗ lực trả thù đó – cái đã khiến Finnick và Prim thiệt mạng – cuối cùng lại chẳng có ý nghĩa gì. Snow vẫn sống, cho đến khi bệnh lao giết ông ta. Ít nhất thì tôi đoán là vậy, vì cách ông ta chết cũng chẳng được làm rõ

Mockingjay, phần cuối của bộ ba The Hunger Games của Suzanne Collins. Trong suốt một năm, tôi đã háo hức chờ đợi để được đọc về cuộc phiêu lưu của những kẻ nổi dậy, về một kết thúc hy vọng và hạnh phúc. Nhưng tôi đã sai lầm. Có một cái kết — nhưng không hề hạnh phúc như nhiều người mong đợi. Những kẻ nổi dậy đã chiến đấu, họ đã chiến thắng. Nhưng theo một cách nào đó, Collins cho chúng ta thấy rằng khi bạo lực bị đẩy lên tới cực điểm, thì chẳng ai là người thắng cả; đúng là có một 'kẻ chiến thắng' được công bố — nhưng nỗi buồn và sự mất mát từ cả hai phía chứng minh rằng trong chiến tranh, không ai thật sự chiến thắng. Trong lúc đọc, tôi cảm thấy gần như trầm cảm như Haymitch tỉnh rượu vậy. Cuốn sách có rất nhiều cái chết (tôi đã khóc khi Finnick chết). Tuy vậy, dù có nhiều cái chết, phần lớn đều là những nhân vật mới: thủ lĩnh Quận 13 - Coin; Boggs - một trong các vệ sĩ của Katniss; hầu hết là những nhân vật mới hoặc ít được biết đến. Nhưng nỗi buồn thật sự không đến từ từng cái chết cụ thể, mà đến từ cách Katniss mô tả sống động những cuộc thảm sát hàng loạt mà họ chứng kiến sau chiến tranh: nhóm trẻ em bị giết ngay trước cổng dinh Tổng thống Snow – bao gồm cả Prim; những công nhân bị vùi chết trong ngọn núi "Nut" ở Quận 2; bệnh viện bị thiêu rụi ở Quận 8. Đó mới là thứ khiến bầu không khí cuốn sách trở nên u ám.

Theo tôi, không phải cái chết tạo nên nỗi buồn sâu sắc nhất trong sách. Một số hành hạ thể xác và tinh thần còn khiến mọi thứ tồi tệ hơn. Peeta bị tẩy não, Finnick từng bị lạm dụng tình dục, Johanna chịu đau đớn thể xác. Và đau đớn nhất là Katniss – người được kỳ vọng sẽ là 'Mockingjay' kiên cường giữa mọi hỗn loạn ấy. Tất cả những đau đớn mà cô ấy trải qua, đáng lý phải mang đến cho cô một cuộc sống hạnh phúc về sau. Thế nhưng thay vì ở bên bạn bè và gia đình còn sống, cô lại ở một mình, trong một Quận 12 đổ nát, ngồi bên lò sưởi trong ngôi nhà của Người chiến thắng. Điều đó, hơn bất cứ điều gì khác, khiến độc giả đau lòng.

SPOILERS!!!*****************
Ugh. Tôi chỉ biết ơn là mình đã trưởng thành đủ để không chờ đến nửa đêm mua sách rồi thức trắng đọc. Tôi mua bản Kindle từ sáng sớm và đã phớt lờ con mình suốt 4 tiếng để đọc hết. Cuốn sách này khiến tôi nhận ra rằng hai phần đầu dựa rất nhiều vào sự căng thẳng tạo ra từ chuyện tình tay ba. Trong Mockingjay, tác giả đã cướp đi khỏi độc giả — khỏi tôi — điều mà chúng tôi khao khát! Đến cuối cùng, mọi thứ trở nên rối tung đến mức Peeta với Gale chỉ còn là 'Ôi trời, ai còn quan tâm nữa?'. Tôi không thể không thất vọng — quá bạo lực, ai cũng chết (TÔI KHÔNG THỂ tha thứ cho Collins vì đã lấy đi cả Finnick và Prim!!), và dù có một đoạn kết kiểu 'gói quà đẹp đẽ', tôi vẫn muốn nhiều hơn thế... KỲ VỌNG nhiều hơn thế từ phần cuối cùng này. Tôi đành gán cuốn này vào dạng 'Hội chứng Twilight'... tác giả tài năng với một cuốn đầu tiên tuyệt vời, sau đó là những phần tiếp theo ngày càng vội vàng, viết càng lúc càng tệ và thiếu suy nghĩ.
Kết luận: Bạn vẫn nên đọc nó, nhưng đừng bỏ tiền ra — mượn từ bạn bè thôi. Rồi sau đó nhớ lại những gì tuyệt vời ở cuốn đầu tiên.

Gửi đến những người sẽ chế giễu bài đánh giá của tôi và cho rằng cuốn sách này 'hoàn hảo' vì nó 'thực tế', tôi chỉ muốn nói: Thôi nào, làm ơn tỉnh lại đi. Bộ truyện này chưa bao giờ được viết ra để trở thành một tài liệu chiến tranh. Đây là một cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng dành cho tuổi teen. Trong truyện có cả động vật và côn trùng biến dị, xin Chúa phù hộ! Thực tế nào ngoài 'tưởng tượng' lại có chuyện một thiếu niên dẫn đầu một cuộc nổi dậy? Hàng triệu cô gái yêu mến Justin Bieber nhưng cậu ta đâu có trở thành tổng thống tiếp theo. Chúng ta đâu có ngóng từng giây phút vì tính hiện thực. Đó không phải lý do khiến độc giả say mê Hunger Games. Chúng ta yêu bộ truyện này vì cốt truyện cuốn hút, với những nhân vật lôi cuốn và đáng để dõi theo. Đáng buồn là ở đâu đó giữa chừng, Collins đã lạc mất định hướng câu chuyện và bắt đầu rẽ sang con đường giảng đạo. Tôi không cần một nữ anh hùng là nạn nhân. Tôi muốn một người chiến thắng.

Sau hai cuốn sách hoành tráng, tôi kỳ vọng nhiều hơn. Các nhân vật xứng đáng được nhiều hơn thế. Thật tồi tệ cho họ — và cho cả chúng ta, những người phải đọc nó. Trong lúc đọc Mockingjay, tôi cảm thấy mình giống như Katniss, chỉ là một con tốt thí.

“Nhưng điều tôi thắc mắc nhất là: tại sao Collins lại ghét Peeta đến vậy?”
Khi không biến anh ấy thành kẻ tàn phế trong hai phần đầu, thì Peeta thực sự tỏa sáng. Thế mà sang phần 3, anh lại bị Capitol điều khiển, quên mất tình yêu dành cho Katniss và thậm chí còn được huấn luyện để giết cô. Cái quái gì đang xảy ra vậy? Tại sao? Tại sao không để anh ấy có cơ hội chứng minh giá trị, đạt đến sự vĩ đại mà anh xứng đáng? Tại sao lại biến anh thành con rối của người khác?

Cuốn sách này là một sự giả tạo. Một cách thoái thác trách nhiệm. Và nó phá hỏng toàn bộ giá trị của hai cuốn đầu trong loạt truyện. Các nhân vật không những không phát triển, mà còn thoái hóa, trở thành những phiên bản tồi tệ nhất của chính mình. Kết thúc thì vô thưởng vô phạt, còn cái đoạn kết hậu truyện thì thật vớ vẩn.

Tôi thuộc Team Peeta từ đầu đến cuối, nhưng cảm thấy như bị lừa. Katniss không thực sự chọn anh ấy, mà chỉ chấp nhận anh – vì Peeta là người duy nhất quay trở lại vì cô. Không có tuyên bố nào từ phía cô ấy, không có sự thừa nhận, không có lời thú nhận tình cảm. Peeta xứng đáng nhận được nhiều hơn thế. Và độc giả chúng tôi cũng xứng đáng nhận được một cái kết tốt đẹp hơn.

Còn về điều khiến bao thiếu niên trăn trở khi đọc cuốn sách này – rốt cuộc thì Katniss sẽ chọn Gale hay Peeta? Nhưng thật sự, có phải là một sự lựa chọn không? Vấn đề không nằm ở hai chàng trai đó, mà – như đã được nói rất rõ ràng – nằm ở những gì họ đại diện. Một số người, tôi biết, đã thất vọng khi cô ấy “chấp nhận” (ngay cả bản thân Katniss cũng không vui) “người mà cô ấy nghĩ rằng mình không thể sống thiếu”. Ừ thì… đúng vậy. Katniss là một người sống sót đến tận cùng. Và nền tảng của bất kỳ mối quan hệ nào cũng cần có sự hỗ trợ, bình yên, thấu hiểu và tin tưởng. Không phải lúc nào cũng là ngọn lửa rực cháy đam mê đâu. Điều quan trọng là ai sẽ là người giúp bạn tiếp tục sống tiếp. Peeta hiểu cảm giác bị lợi dụng và tổn thương, còn Gale thì không. Katniss đã có đủ lửa hận trong đời. Vậy là đủ rồi.

“Điều tôi cần để sống sót không phải là ngọn lửa của Gale – thứ được thắp lên bởi giận dữ và hận thù. Tôi có đủ lửa trong mình rồi. Điều tôi cần là bông bồ công anh vào mùa xuân – màu vàng tươi sáng biểu trưng cho sự tái sinh chứ không phải hủy diệt. Là lời hứa rằng cuộc sống có thể tiếp tục, bất chấp những mất mát. Rằng nó có thể tốt đẹp trở lại.”

Một điều buồn – và rất thực tế – mà tôi yêu ở cuốn sách này là không có cái kết “hạnh phúc mãi mãi”. Katniss sống sót, nhưng phải trả một cái giá. Cô mãi bị ám ảnh bởi quá khứ, ngay cả sau hai mươi năm. Cô không bao giờ thực sự hồi phục. Và điều đó khiến tim tôi tan vỡ.