Có những cuộc gặp gỡ mà không thể ngờ rằng đó là lần gặp nhau cuối cùng, con người là vậy, càng kinh qua tuế nguyệt sẽ càng tỏ tưởng sự vô tình của thời gian. Đợi đến khi thấm nhuần ý nghĩa của một câu nói, ngoảnh đầu lại người bên cạnh đã sớm rời đi. Đáp án của thời gian là câu chuyện không có tình tiết gây cấn hay trường đoạn yêu đương, chỉ đơn thuần miêu tả quá trình nhận ra tiến bước luôn song hành với đánh mất của thanh niên tên Trần Dịch Dương.
“Mỗi chúng ta đều là người may mắn sống sót sau những chuyện dĩ vãng, điều cuối cùng mà ta học được, luôn là làm thế nào để chung sống với chính mình.”
Tác giả sinh năm 1991, tại tỉnh Giang Tô (Trung Quốc), từng là nghiên cứu sinh tại Melbourne, và góp mặt trong Top 3 Bảng xếp hạng các tác giả 9x nổi tiếng nhất. Lư Tư Hạo là cái tên quen thuộc với đối tượng độc giả trẻ tuổi, cũng là cây bút truyền cảm hứng và cổ vũ tinh thần có đông đảo người hâm mộ.
Cuộc đời của mỗi người đều có những khó khăn khác nhau, chung quy là không ai có thể trải qua nhân sinh thuận buồm xuôi gió. Thế nhưng, Đáp án của thời gian sẽ giúp người đọc đắm mình vào khoảng không thuộc về chính mình, từ đó khám phá sức mạnh của bản thân. Kể cả những người đã vượt qua giai đoạn đôi mươi đầy vũ bão, sau khi đủ sức gồng gánh tinh thần đầy mệt nhoài, đọc Đáp án của thời gian cũng sẽ thấu triệt đạo lý đời thường mà xưa kia luôn cảm thấy mơ hồ.
Tuổi mười chín bỡ ngỡ vì thế sự vô thường
Tuổi mười chín đến với Trần Dịch Dương bằng một loạt những hình ảnh gợi nhắc về quá khứ không mấy dễ chịu. Nào là chống chọi với những cơn đau ốm triền miên, thời gian ở bệnh viện và ở trường còn nhiều hơn ở nhà. Lại còn vô số áp lực mà một người nhút nhát và thiếu tự tin phải nếm trải, như bị vu oan, tẩy chay, hay đáng chú ý nhất là ngay cả gia đình cũng không cho Trần Dịch Dương cảm giác được che chở.
“Tất thảy mọi nguyên nhân đều không còn quan trọng nữa, tôi chỉ biết một điều: một khi con người ta nhận định một sự thực, thì cơ bản không cần tìm chứng cứ.”
Cứ như vậy, Trần Dịch Dương ngày càng lớn lên lại càng rụt rè, thu mình lại trong thế giới mà không tìm được một ai đồng điệu với mình. Cho đến tận lúc vào đại học, môi trường mà đáng lẽ người thành niên nào cũng phải nỗ lực kết giao các mối quan hệ và hào hứng tham gia hoạt động tập thể để ghi dấu tuổi trẻ thì Trần Dịch Dương lại trầm lặng ít nói, cố tình lảng tránh ánh nhìn của mọi người.
Mặt khác, người cứa thêm một vết lên trái tim u ám của Trần Dịch Dương là cô gái tên Mộng Châu. Cả hai gặp nhau trong tiệm băng đĩa - nơi Dịch Dương thoả thích thả mình vào cảm giác không vướng bận - vào mùa hè năm cậu mười sáu tuổi.
“Tôi cảm thấy mình đã tìm được một toạ độ, tìm được một người có thể trò chuyện hợp ý. Tôi thành tâm nói hết thảy những cảm nhận của mình với cô ấy, không mảy may giữ lại.”
Điều đó có ý nghĩa tương đương với loại bản lĩnh mà tác giả viết về nhân vật Mộng Chân: có thể khiến Trần Dịch Dương bất giác nói sạch sành sanh mọi điều mà trước giờ chỉ biết chất chứa trong lòng.
Chính vì Mộng Chân như cái phao quý giá giữa đại dòng sông vắng vẻ, nên sự biến mất của cô ấy, dựa vào tâm trạng của Trần Dịch Dương mà nói giống như nội tâm bị khuyết mất một mảng.
“Thế giới một lần nữa bị thu nhỏ tới phạm vi chỉ có việc học, tôi quyết định tạm thời giữa khoảng cách với tất thảy hồi ức liên quan đến Mộng Chân.”
Và đó cũng là hình ảnh mà Trần Dịch Dương dù có trốn chạy từ quê nhà đến Bắc Kinh cũng không tài nào xoá sạch được.
Cơ duyên nào đó đã đẩy khoảng cách của Trần Dịch Dương gần lại với Hạ Thành, đối tượng nổi bật trong lớp và có vô số mối quan hệ. Khó tưởng tượng hơn nữa, Dịch Dương của tuổi mười chín bắt đầu lao vào những bữa tiệc có cồn và bị thâu tóm mới cuộc vui mà Hạ Thành bày ra.
Sau khi đắm mình trong sự nhộn nhịp từ lúc thân thiết với Hạ Thành, Dịch Dương giống như được thuyền cứu hộ trợ giúp sau khi chiếc phao Mộng Chân biến mất. Nhưng cũng chính những cảnh tượng náo nhiệt đó khiến Dịch Dương trở nên sợ hãi khi một mình chịu đựng sự lẻ loi. Trong mắt của Dịch Dương, không còn nơi nào để dung thân ngoài tiệc tùng cùng Hạ Thành. Kể cả bạn cùng ký túc xá cũng bất đồng tam quan, nên Trần Dịch Dương cùng với mớ suy nghĩ rối như tơ vò quyết định chuyển ra ngoài ở.
“Con người có rất nhiều bộ mặt, hơn nữa chúng còn có thể chuyển đổi lẫn nhau một cách kín kẽ, cho dù tôi đã tiếp xúc nhiều lần nhưng vẫn không khỏi ngỡ ngàng và băn khoăn: con người mang theo ý nghĩ xấu xa, trưng ra vẻ mặt thích hợp, nói lời thích hợp, làm mãi thành quen.”
Cũng may, bạn cùng nhà trọ của Dịch Dương là Khương Duệ, đàn anh có lối sống ngăn nắp, thích nấu ăn và rất biết cách thiết lập thời gian biểu nghiêm ngặt để quản lý bản thân. Cả hai lại còn cùng nhau làm thêm trong một tiệm sách, Khương Duệ giống như người thầy từng bước giúp Trần Dịch Dương khôi phục lại nếp sống kỷ luật, dù không hoàn toàn, nhưng chí ít cũng ra dáng vẻ một sinh viên nên có hơn.
Không có cuộc gặp nào vô cớ
Hạ Thành có bạn gái là An Gia Ninh, bạn thân của An Gia Ninh là Đổng Tiểu Mãn, cũng là người bước chân vào cuộc đời Trần Dịch Dương năm hai mươi tuổi, cho đến trang sách cuối cùng.
“Có những vấn đề chưa chắc đã có đáp án ngay lập tức, nhưng trong quá trình nói ra sẽ khiến tư duy của bản thân trở nên rõ nét hơn.”
Đó là lời Tiểu Mãn nói với Dịch Dương, cũng là Lư Tư Hạo muốn nói với những ai đang nghĩ rằng mình đang trong tình cảnh mọi sự lộn xộn y hệt mớ bòng bong. Quan trọng hơn hết, với người thiếu thốn tình cảm như Dịch Dương, câu nói đó giống như tia sáng mà khó khăn lắm cậu mới nhìn thấy được. Dù không thể so sánh với mặt trời vĩ đại, ít ra cũng gần giống mục đích chiếu sáng và sưởi ấm còn hạn chết khi con người tạo ra bóng đèn. Đổng Tiểu Mãn là cứu tinh lần nữa đưa Dịch Dương ra khỏi cái hố sâu mang tên “cô độc”.
“Tôi chợt nhận ra rằng, sau khi lên đại học, mỗi khi vấp phải hoàn cảnh khó khăn, tôi luôn đổ lỗi cho sự rời bỏ của Mộng Chân. Nhưng thực ra, đó không phải lỗi của cô ấy, mà là vấn đề của tôi.”
Không có cuộc gặp gỡ nào là vô cớ, nếu như Mộng Chân chỉ xuất hiện tạm thời trong một tháng tuổi trẻ của Trần Dịch Dương, thì sự có mặt của Đổng Tiểu Mãn có nhiệm vụ tháo gỡ nút thắt đó. Mông Chân rời đi làm bên trong Dịch Dương tăng cảm giác tự ti, có điều căn nguyên thật sự là do vấn đề tâm thái của cậu. Tiểu Mãn giống như chất xúc tác để thức tỉnh Trần Dịch Dương, không ai khác ngoài bản thân cậu nắm giữ chiếc chìa khoá để thoát khỏi căn hầm tự mình tạo ra.
Bầu trời Bắc Kinh trở nên âm u, không còn ánh nắng chói chang nào, cơn mưa sắp trút xuống cũng giống như cơn mưa mà Trần Dịch Dương sắp đón nhận. Khương Duệ thay đổi hoàn toàn khác vì sức ép kinh khủng từ phía gia đình, hai người cũng không còn sống cùng nhau; Hạ Thành quyết định ra nước ngoài truy cầu nghiệp lớn, thẳng thừng phủi bỏ tình cảm của An Gia Ninh.
“Tựa hồ mọi thứ đều đang chứng thực những lời Khương Duệ nói, khi xe đến trạm sẽ luôn có người rời đi trước, người này nối tiếp người kia.”
Trần Dịch Dương năm hai mươi tuổi lại tiếp nhận sự thay đổi long trời lở đất. Người vốn luôn cảm thấy bản thân vô vị như Dịch Dương không biết mình có tư cách để quản chuyện của người khác không, cũng không biết phải quản thế nào mới phải. Chỉ có thể đứng yên, quan sát mọi chuyển động, mọi biến hoá theo lẽ thường tình mà cuộc sống xưa giờ đều tồn tại, từ đó sắp xếp lại tư duy và bước thêm một bước trên bậc thang trưởng thành.
Nếu mỗi người trên thế giới là một nhân vật, thì vai diễn mà tác giả mặc định cho Trần Dịch Dương là đảm nhiệm vị trí lắng nghe người khác. Trong lòng cậu cũng hiểu rõ, mình không có khả năng mang đến niềm vui cho chính mình, huống hồ gì là cho người khác. Có lẽ đó cũng là lý do mà Dịch Dương chưa hề dám tưởng tượng người khác có thể thích mình, như Mộng Chân trước kia và hiện tại là Tiểu Mãn.
Quả thực, đi đến nhiều nơi mới biết thế giới rộng lớn, kỳ nghỉ một mình ở Mạc Hà đã dạy cho Dịch Dương nhiều giá trị sống, và cả bí quyết ngắm mặt trời mọc mỗi khi có chuyện phiền muộn nữa.
“Chân tướng của thế giới này chính là không có đáp án, sum vầy rời xa đều không có đáp án, chỉ cần hồi tưởng lại không thẹn với lòng là được.”
Dù đau lòng khi thấy tình cảm An Gia Ninh dành cho Hạ Thành bị phụ bạc, dù tức không nói nên lời khi thấy mẹ của Khương Duệ tìm đến tận Bắc Kinh mắng con mình xa xả, và dù nhìn cả bản thân lẫn gia đình mình, Trần Dịch Dương mới nắm bắt được rằng mỗi người đều có phương thức trưởng thành riêng.
Câu chuyện kết thúc bằng cuộc gặp của Trần Dịch Dương và An Gia Ninh, nội dung là Gia Ninh ám chỉ cô bạn thân Tiểu Mãn của mình có tình cảm với Dịch Dương. Người vẫn đang từng bước thấu hiểu cuộc sống như Dịch Dương vừa bất ngờ, vừa thấy mình quá vô tâm, vừa ngấm ngầm thừa nhận trong lòng mình cũng có Tiểu Mãn. Đáp án của thời gian thật ra không có đáp án nào cụ thể, chỉ có dấu chấm lửng khi Dịch Dương nhận ra phàm nhân không địch nổi với sinh lão bệnh tử thì càng phải sống thật hạnh phúc.
Năm tháng đi qua, điều gì còn ở lại? (cảm nhận sau khi đọc)
Dường như với tất cả mọi người, việc định hình bản thân là chuyện gì đó rất đỗi đơn giản, duy nhất với Trần Dịch Dương thì không. Chàng thanh niên mười chín tuổi, năm đầu tiên dấn thân vào ngưỡng cửa đại học và thoát ly với gia đình, luôn cảm thấy việc định vị chỗ đứng cho riêng mình giữa thế giới này là nhiệm vụ bất khả thi.
Chính những tác động bất hạnh về mặt tâm lý từ thuở bé, Trần Dịch Dương đã bước vào tuổi mười chín với tâm thế mà không người trẻ nào muốn có. Thế giới của cậu lúc đó, ngoài học tập và âm nhạc thì chẳng còn điều gì đáng để tha thiết nữa. Lư Tư Hạo đã dựng một chiếc lồng bằng sắt kiên cố, bên trong đó là nam chính với đủ thứ vòng vây bao xung quanh như thành kiến, hiểu lầm. Tuổi đôi mươi, khoảng thời gian thanh xuân phơi phới với những người đồng trang lứa, chỉ riêng có Trần Dịch Dương là cảm thấy mình bị cầm tù không lối thoát.
Không khác gia đình mấy, mối quan hệ xã hội của Trần Dịch Dương dưới ngòi bút của người viết cũng không khả quan cho lắm. Đứng trước những rung động khi vừa bước qua tuổi trăng tròn, cậu thiếu niên chỉ biết cúi gằm mặt mỗi khi đi đường giống như người ngộp nước lại vớ được phao. Dù câu chuyện cậu nói nhạt như nước lã, nhưng đối phương vẫn cười rạng rỡ thay cho lời hồi đáp. Cả hai người họ nhờ vậy mà giảm bớt ưu phiền như cái mai vô hình gắn trên lưng, có lẽ đó là phương thức mà kiểu người như nam chính trong Đáp án của thời gian giao tiếp với người cùng tần số với mình.
Lư Tư Hạo hoàn toàn đặt tâm tư của mình vào cảm xúc nhân vật, nếu không sẽ không thể lột tả chân thực từng dòng suy nghĩ trồi sụt, từng hơi thở nặng trịch của Trần Dịch Dương khi Mông Chân không từ mà biệt. Trong lòng Dịch Dương bỗng xuất hiện một lỗ hổng, giống như tầng ozon bị thủng, mọi thứ cố tích luỹ phút chốc trôi tuột ra từ đó mà không có cách nào giữ lại.
Nói đến Bắc Kinh, đây là thành phố mà mỗi khi Dịch Dương cảm thấy chỉ còn cách nó một cái chạm tay thì bất thình lình đụng phải một bức tường dày không sao vượt qua được. Dù cho cố gắng phủ nhận sự tồn tại của Mộng Chân thế nào đi nữa, Dịch Dương vẫn không ngăn được bóng dáng cô hết ngày này đến ngày khác xâm chiếm giấc mơ của mình.
Người không biết gì về kỹ xảo kết bạn, hơn nữa còn thiếu lòng tin và không hứng thú mấy với những cuộc trò chuyện xã giao như Trần Dịch Dương chính là không thể bước vào thế giới đại học một cách bình thường như bao người. Chính nhận thức hẹp hòi này đã gia tăng tự ti trong Dịch Dương, đồng thời khi nhìn những người có thể kết bạn dễ dàng xung quanh mình, cậu chỉ biết ngưỡng mộ và ganh tị.
Có lẽ mượn lời nói của nhân vật để truyền tải thông điệp sẽ dễ tiếp cận với độc giả hơn. Một phần do chuyển biến của câu chuyện, nhờ đó người đọc có thể lĩnh hội nội dung mà người viết trình bày. Giống như lời Đổng Tiểu Mãn nói với Dịch Dương, mỗi người đều hình thành dựa vào bản thân trong quá khứ, nếu cứ mãi phớt lờ hay mải miết chạy trốn thì sớm muộn gì cũng rơi vào cam go.
Suy cho cùng, không thể coi những chuyện trong quá khứ như chưa từng xảy ra, vì như vậy ta sẽ không còn là chính mình hiện tại nữa. Tương tự, điều duy nhất có thể làm là kiên quyết đối mặt. Người viết như muốn khuyên Trần Dịch Dương rằng thay vì phó mình cho men rượu, hãy học cách nhìn nhận quãng thời gian có sự tồn tại của Mộng Chân mới là cách giải quyết hiệu quả nhất. Thỉnh thoảng uống một chút rượu sẽ làm cuộc sống thú vị hơn, nhưng tuyệt nhiên không mượn rượu để thay thế cuộc sống. Càng không nên để quá khứ chi phối thực tại, vì nỗi ám ảnh của chính mình trước kia nói không chừng sẽ khiến con người phủ nhận mình.
Lư Tư Hạo đã mượn những lời an ủi của Đổng Tiểu Mãn dành cho Dịch Dương để hàm ý nhiều điều về nhân sinh. Cho dù người vô cùng quan trọng với mình có rời đi, sau khi buồn một trận ra trò có thể ngồi lại suy ngẫm sẽ vỡ lẽ ra đó cũng là một chuyện tốt.
Thế gian cơ man nào là người này, không có bất kỳ cuộc gặp gỡ nào là vô duyên vô cớ, cũng không tồn tại sự bỏ lỡ nào hoàn toàn sai lầm. Mỗi người, dù đến hay đi trong đời chúng ta đều dọn đến, gửi lại, rồi mang đi vài thứ gì đó. Tình bạn hay tình yêu đều có thể áp dụng cùng một công thức, người đồng hành cùng mình lâu hơn một chút, kỳ thực không thể chọn lựa theo tiêu chuẩn nào, điều cần thiết duy nhất là theo đuổi được sự ăn ý trong tâm hồn.
Lư Tư Hạo đã mượn những lời an ủi của Đổng Tiểu Mãn dành cho Dịch Dương để hàm ý nhiều điều về nhân sinh. Cho dù người vô cùng quan trọng với mình có rời đi, sau khi buồn một trận ra trò có thể ngồi lại suy ngẫm sẽ vỡ lẽ ra đó cũng là một chuyện tốt.
Thế gian cơ man nào là người này, không có bất kỳ cuộc gặp gỡ nào là vô duyên vô cớ, cũng không tồn tại sự bỏ lỡ nào hoàn toàn sai lầm. Mỗi người, dù đến hay đi trong đời chúng ta đều dọn đến, gửi lại, rồi mang đi vài thứ gì đó. Tình bạn hay tình yêu đều có thể áp dụng cùng một công thức, người đồng hành cùng mình lâu hơn một chút, kỳ thực không thể chọn lựa theo tiêu chuẩn nào, điều cần thiết duy nhất là theo đuổi được sự ăn ý trong tâm hồn.
Khương Duệ cũng giống như Đổng Tiểu Mãn, có mặt bên cạnh Dịch Dương là để khai thông suy nghĩ cậu ấy. Nhờ công việc ở tiệm sách và giai đoạn chung nhà với Khương Duệ, nam chính mới hình dung ra cuộc đời giống như xe buýt luôn tiến về phía trước, người gặp nhau chính là đang trên cùng một chuyến, người rời đi chính là đến trạm họ cần đến.
Người còn tiếp tục tồn tại cũng giống như người may mắn sống sót sau mỗi cơn bão đi qua, càng nên trân trọng sinh mệnh và hướng về chiều tích cực mới phải. Quá trình trưởng thành của Trần Dịch Dương, hay nhiều người khác, cũng đều gắn liền với gặp gỡ và ly biệt. Sự cô độc, sự tấn công trong vô thức của sinh lão bệnh tử, đều là bài học mà cuộc đời có lúc dài lúc ngắn này dạy cho mỗi con người.
Quy tắc độc nhất vô nhị của dòng chảy thời gian là giúp mỗi cá nhân tìm được cách lãng quên những niềm đau, tìm được nơi an trú khi bão giông. Trên hành trình trưởng thành, mỗi người đều đang biến thành một bản thân khác, và điều đó chẳng có gì đáng ngạc nhiên. Hơn nữa, phải thuyết phục chính mình lĩnh hội được hàm ý đó mới cảm thấy thỏa mãn khi đứng trước bản thể xa lạ so với trước kia.
--------------------------------------------------
Tóm tắt bởi: Anh Thư - Bookademy
Hình ảnh: Anh Thư
--------------------------------------------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Bước vào cánh cửa đại học – một xã hội thu nhỏ, cậu cố gắng cười cười nói nói, cố gắng gia nhập vào những bữa tiệc không hồi kết, cố gắng đi tìm nơi mà bản thân thực sự thuộc về, nhưng cuối cùng vẫn cứ loay hoay lạc bước trong những tháng ngày đằng đẵng.
Thế nhưng trên con đường tưởng như kéo dài vô tận đó, cậu chưa từng một lần dừng lại. Và rồi thời gian cũng cho cậu một đáp án.
Nhưng sau cùng, mọi điều xảy ra trong quá khứ sẽ tạo thành chúng ta của hiện tại. Chẳng một ai có quyền năng quay ngược thời gian, việc mà chúng ta làm chỉ có thể là cố gắng sống tốt và chờ đợi đáp án của nó. Bởi thời gian tuy chưa từng một lần lên tiếng, nhưng sẽ là đáp án cho tất cả.