Xem thêm

Nhan đề “Chí Phèo” của Nam Cao mang ý nghĩa sâu sắc và có tính biểu tượng hóa cao. “Chí Phèo” lấy tên từ nhân vật chính, một người nông dân lương thiện bị xã hội phong kiến thối nát và thực dân áp bức biến thành kẻ côn đồ. Nhan đề này ngay lập tức định vị câu chuyện về cuộc đời và số phận của Chí Phèo, đồng thời phản ánh sự tha hóa của con người dưới tác động của xã hội.

“Chí Phèo” còn biểu tượng cho bi kịch của một cá nhân bị xã hội đẩy vào con đường cùng. Qua cuộc đời Chí Phèo, Nam Cao phơi bày hiện thực xã hội đen tối, nơi những người nông dân như Chí bị biến chất và bị bóc lột đến mức không còn nhận ra chính mình. Những tiếng chửi rủa và kêu gào của Chí Phèo trong cơn say là tiếng kêu cứu vô vọng của những con người bị xã hội chèn ép. Nhan đề này thể hiện tiếng nói phản kháng, sự đau đớn và tuyệt vọng của con người khi bị đẩy vào ngõ cụt mà không có lối thoát.

Nhan đề “Chí Phèo” không chỉ là tên nhân vật mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa, từ bi kịch cá nhân và xã hội đến khát vọng hoàn lương và tiếng kêu cứu của con người. Nam Cao đã gửi gắm qua đó những thông điệp sâu sắc về giá trị nhân đạo và hiện thực xã hội.

Từ cảnh thật, người thật ở làng Đại Hoàng mà Nam Cao chứng kiến, ông đã dựng lên làng Vũ Đại và tạo nên nhân vật có một không hai- Chí Phèo.

Cuộc đời Chí Phèo là một cuộc đời luẩn quẩn và đầy bế tắc. Từ khi sinh ra anh đã không được may mắn như những đứa trẻ khác, anh vốn là một con người của sự tự do và có một ước mơ nhỏ bé cho riêng bản thân mình, nhưng hiện thực phũ phàng lại đẩy anh vào những vòng xoáy nghiệt ngã của cuộc đời, xã hội thối nát đã biến một người nông dân lao động lương thiện thành một ” con quỷ ” . Chí Phèo gặp được Thị Nở là một sự tình cờ, và để rồi sự tình cờ ấy đã mang đến một nguồn sống mới, mang đến cho cuộc đời u tối của Chí Phèo một ánh sáng lẻ loi. Tình yêu giữa họ diễn ra đẹp nhưng đầy chớp nhoáng đôi lúc làm cho người đọc cảm thấy bất ngờ và đầy tiếc nuối. Nhà văn Nam Cao là bậc thầy về việc đẩy nhân vật của mình vào những hoàn cảnh khốn cùng, đẩy nhân vật vào “con đường cụt”, vào ngã tối không lối thoát.

Để rồi, lại thêm một cái kết nữa gây ám ảnh cho người đọc. Chí Phèo hiện tại ngay lúc này không còn là một thứ vứt đi nữa, anh là đại diện cho người nông dân vùng lên phản kháng mạnh mẽ khi họ thức tỉnh về quyền được sống, vùng lên trước sự tuyệt vọng. Tôi đã khóc cho Chí Phèo, khi tôi cảm nhận được sâu thẳm trong con người anh sự khát khao hạnh phúc của con người.

Có ai từng đi học mà không biết đến Chí Phèo. Có ai từng đi học mà chưa một lần nghe đến tác giả Nam Cao. Điều đầu tiên tôi xin khẳng định, Chí Phèo là một trong những tác phẩm thành công nhất của Nam Cao và là một áng văn bất tử của văn học Việt Nam. Chí Phèo là cuốn sách viết về xã hội Việt Nam trước năm 1945, phản ánh rõ hiện thực xã hội phong kiến bần cùng, thối nát. Nếu Lão Hạc chọn cái chết khi bị bần cùng hóa, thì Chí Phèo lại chọn con đường lưu manh hóa.

Nội dung truyện xảy ra cao trào khi Chí ra từ và gặp được Thị Nở – một người vô duyên chẳng ai bằng, nhưng lại là niềm hy vọng của Chí Phèo khi hắn nghĩ Thị có thể đưa hắn trở về với cuộc sống thiện lương. Nhưng hình ảnh bà dì của Thị, chính là hình ảnh ẩn dụ của đại đa số người dân khi mà đã ngăn cản Chí đến với Thị, cũng chính là ngăn cản Chí Phèo trở về với cuộc sống nông dân lao động.

Cốt truyện mới lạ cùng với nghệ thuật xây dựng nhân vật vô cùng đặc sắc, và đẩy xung đột của câu chuyện trở nên cao trào, Nam Cao đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của một tác giả khi mà giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm được đẩy lên cao. Để rồi kết thúc câu chuyện với cái chết của Chí và mở ra một vòng luẩn quẩn bi kịch khi mà hình ảnh cái lò gạch cũ và dấu ba chấm kết thúc truyện như mở ra một vòng tròn số phận của Chí Phèo con. Một áng văn xuất sắc của văn học Việt Nam.

Người nông dân nghèo luôn là chủ đề mà các nhà văn đương thời hướng ngòi bút đến, tuy nhiên Nam Cao vẫn để lại những dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả qua lối văn riêng biệt của mình, với ông:

’’Văn chương không cần đến những người thợ khéo tay, làm theo một vài kiểu mẫu đưa cho. Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi những nguồn chưa ai khơi, và sáng tạo những cái gì chưa có…’’

Vì vậy có thể nói Chí Phèo chính là vàng được đãi từ dòng sông hiện thực đã qua tay bao nhà văn đi trước, tuy nhiên tác phẩm không vì thế mà đi theo khuôn mòn của chủ đề người nông dân mà đã đột phá theo cách riêng để trở thành một kiệt tác

Chính điều đó đã giúp cho tác phẩm trở thành một áng văn chương bất hủ neo đầu vững chắc trong lòng người đọc muôn đời.

Hình ảnh Chí Phèo đã vượt ra khỏi những trang văn, chạm vào đời sống con người và tái hiện lại cho chúng ta thấy một hiện thực tàn khốc do xã hội đương thời gây nên và đã trở thành một áng văn điển hình.

Tác phẩm chính là giọng nói riêng của Nam Cao, một chất giọng tàn nhẫn chua chát nhưng ẩn sâu bên trong là sự ấm nóng của tình thương mà không tìm được ở bất kỳ nhà văn nào khác.