Cây Olive Màu Trắng Reviews

REVIEW: CÂY OLIVE MÀU TRẮNG - TÁC GIẢ: CỬU NGUYỆT HI.

I - Đôi nét về tác giả Cửu Nguyệt Hi.

Tác giả người Bắc Kinh, Trung Quốc. Chuyên viết truyện ngôn tình, là mẹ đẻ của nhiều truyện ngôn tình nổi tiếng.  

II - Review truyện "Cây olive màu trắng".

          Chiến tranh đôi khi không phải khúc khải hoàn ca toàn thắng ngày trở về. Đôi khi nó là khúc trường ca đượm buồn để tưởng niệm linh hồn người đã khuất. "Chiến tranh" - hai chữ nghe oai hùng nhưng trải qua lại thấm thía bao nỗi buồn, nỗi đớn đau, tuyệt vọng. Tiểu thuyết "Cây olive màu trắng" của Cửu Nguyệt Hi, một tiểu thuyết ngôn tình lấy bối cảnh chiến tranh. Với sáu mươi chín chương (theo website Truyện full) đã làm từng cơn sóng lòng trong tôi lay động, khi nhẹ nhàng êm ả lúc lại chẳng khác gì bão giông. 

        Trải qua bề dày lịch sử hơn bốn nghìn năm, nhân dân Việt Nam đã không ngừng đứng lên, quật cường chiến đấu. Cứ người này ngã xuống, người kia lại xung phong làm vị trí tuyến đầu. Họ - những cố nông bần hàn nghèo khổ, ra đi vì quyết tâm giành lại nước nhà, giải thoát non sông cũng là giải thoát cho bản thân khỏi tháng năm lầm than nô lệ. Họ - những chàng trai, cô gái trẻ, ra đi vì nghĩa lớn, hy sinh vì nghĩa lớn, nguyện cống hiến giọt máu đào cho đất mẹ, quê hương. Họ ra đi khi tuổi xuân thì còn phơi phới, họ không màn thanh xuân, gác lại việc học hành, xem Trường Sơn là nhà, là trường đại học thứ hai cũng là đích đến cuối cùng của cuộc trường chinh vạn dặm nếu không về… Không riêng gì đất nước Việt Nam này. Ở ngoài bảy đại lục kia, vẫn còn nhiều đất nước với hàng trăm dân lành họ đã không ngừng vì niềm yêu nhiệt thành với Tổ Quốc, quê hương mà sẵn sàng hy sinh, dùng thân mình làm lá chắn, dùng thân mình trải đường cho non sông gấm vóc độc lập. Dù đã qua rồi mấy nghìn năm lịch sử, dù cánh chim hòa bình đã cất cánh tung bay, dẫu thế giới đã toàn vẹn lãnh thổ. Đâu đó, những cuộc xung đột vẫn không ngừng dấy lên, nhiều cuộc khủng bố, xả súng liên hoàn cũng không ngừng cướp đi bao sinh mạng. "Cây olive màu trắng" - cuốn tiểu thuyết đã khiến tôi tỉnh ngộ ra rằng, dù cho thế giới có hòa bình, thì những cuộc xung đột và chiến tranh vẫn đang âm thầm tồn tại, nó xảy ra ở một góc khuất nào đó và không được báo đài nêu tên. 

     Sau khi đọc "Cây olive màu trắng", điều làm tôi xao xuyến đầu tiên là tình yêu của nam nữ chính. Song, cũng vô cùng xót xa, tình yêu của họ thật đẹp. Đẹp đến nỗi trên đại dương, trong gió nổi, giữa nắng vàng, không chân trời góc bể nào đẹp như tình yêu của họ. Đó là tình yêu dành cho đối phương, cũng là giành cho thế giới này. Chàng là quân nhân, sau một vài biến cố sẵn sàng gia nhập đội lính đánh thuê, tham gia chiến đấu với cương vị kẻ phản quốc (tức đây là một nhiệm vụ bí mật, sống sót trở về không được nêu danh, không thưởng quân hàm, chết đi rồi là kẻ phản quốc, phản bội quê hương). Nàng là phóng viên chiến trường, người con gái xinh đẹp, dũng cảm. Tình yêu của họ cực đẹp, đẹp đến mức khi chàng tự vẫn chết đi, nàng cũng quyên sinh. 

     Trong "Kiếp nào ta cũng tìm thấy nhau" có đoạn: "Tình yêu có thể phát triển và nảy nở ngay cả dưới nền đất bị đóng băng và trong điều kiện khắc nghiệt nhất. Nó tồn tại mọi nơi, và mọi lúc. Tình yêu là đóa hoa nở rộ trong tất cả các mùa". Quả thật xác đáng, tình yêu mang phép nhiệm mầu luôn phát sinh trong bất kỳ hoàn cảnh. Nó tồn tại dưới hình dạng phi vật thể, như luồn dương khí dịu dàng len lỏi vào trái tim, xâm nhập vào khối óc. Đặc biệt, khi con người ta nghèo nàn về chân tâm nhất, khi đó nếu họ có tình yêu, họ sẽ được hồi sinh! Có lẽ vì thế, tình yêu nảy nở trong chiến tranh là một trong những loại tình yêu chân thành. Dưới phông nền xám xịt và u tối bao trùm lấy các thành cổ nước D (tên nước trong truyện), một tia sáng đã xuyên qua trái tim người thiếu nữ Tống Nhiễm, tia sáng đó ấm áp và dịu dàng, tia sáng mang tên Lý Toản. Họ gặp nhau trong hoàn cảnh éo le, đó là khi Tống Nhiễm vô tình giẫm phải mìn. Những tia nắng chói chang trên sa mạc dưới nhiệt độ làm thần kinh chao đảo, Lý Toản xuất hiện mà cứ ngỡ như ảo ảnh vô thực. Lý Toản đã cứu Tống Nhiễm, từ đấy len lỏi trong trái tim cô một cảm xúc lạ kỳ. Nhưng từ sau sự tình ngày hôm đó, khi nữ chính quay về quê hương tiếp tục với cuộc sống thường nhật, họ không thể gặp lại nhau. Cứ ngỡ thế nhân bạc bẽo, mọi sự gặp gỡ đều hiếm hoi vô cùng. Họ đã hội ngộ, duyên số đã an bài họ sẽ trùng phùng và mối lương duyên sẽ tiếp diễn. Mạch tình cảm của nam nữ chính không quá cao trào, không tiến triển nhanh, họ trải qua giai đoạn quen biết rất lâu mới xác định mối quan hệ. Họ trải qua nhiều biến cố, trong số đó có vô số sự kiện quan trọng, mỗi sự kiện trôi qua, tình yêu của nam nữ chính lại tiến triển thêm một bậc. 

     Một sự việc đã xảy ra ở nước D, phần tử khủng bố với những quả bom trong mình đã giả dạng dân thường và đột kích nhằm làm tổn hại về thực lực của quân đội. Với tư cách là lính gỡ bom xuất chúng, Lý Toản đã có mặt, và dĩ nhiên không thiếu đi bóng hình Tống Nhiễm - phóng viên chiến trường. Điều không ngờ đến là lại có tới hai kẻ khủng bố đột kích, một quả bom được phá gỡ, một người khác lại nhào ra và kích nổ… Sóng xung kích đã dội thẳng vào người Tống Nhiễm ở cách đó không xa, và Lý Toản đang trên đà chạy tới chỗ cô cũng chịu ảnh hưởng nặng nề.

"Sóng xung kích mạnh mẽ như một bức tường vô hình dội thẳng vào người Tống Nhiễm, xen lẫn những mảnh bom sắc bén đâm vào người cô. Cô chỉ cảm thấy ngũ tạng lục phủ đều bị đánh nát, đôi mắt như bị kim châm đau đến muốn hét lên, nhưng cô không hét được, lập tức ngã xuống, ót đập vào mặt đất, nháy mắt đã mất đi tri giác." Sau sự kiện đó, chính phủ nước D vận chuyển họ trở về quê hương điều trị. Phải mất rất lâu sau nữ chính mới hồi phục. Nhưng nam chính lại không may mắn như thế, anh bị thương rất nặng, cả thể xác lẫn tinh thần. Trong sự kiện trên, vì không kịp gỡ quả bom thứ hai, anh đã quăng nó vào một ngôi nhà, mà trước khi phát nổ trong ngôi nhà đó có một gia đình! Điều đó vô hình chung làm tổn thương sâu sắc đến tinh thần của Lý Toản, khiến anh sau này mỗi lúc muốn gỡ bom đều nghe thấy bên tai rất ù và trước mắt là bóng dáng của gia đình nọ. Quay về mối lương duyên của họ, họ lại một lần nữa đánh mất liên lạc sau sự kiện đó. Nhưng hãy tin tôi, người đã có duyên, ắt sẽ gặp lại, trong bất kỳ hoàn cảnh. Họ vô tình gặp lại, khi ấy đã rất lâu sau sự kiện quả bom phát nổ. Những tổn thương tâm lý họ phải chịu, khi nói với người ngoài, không một ai hiểu rõ. Chính điều đó hình thành ở họ một điểm chung. Điểm chung của những kẻ may mắn sống sót sau chiến trường. Trong khoảng thời gian Lý Toản dằn vặt bản thân, nữ chính Tống Nhiễm cũng không hoàn toàn yên ổn. Cuộc sống của cô bị đảo lộn bởi dân cư mạng. Vì bức ảnh cô chụp những đứa trẻ vòi kẹo người đàn ông mà hắn chính là một trong những phần tử khủng bố với quả bom đã cài sẵn trong người. Những đứa trẻ ngay sau đó bị nổ tan tành, cảnh tượng kinh hoàng mãi khắc sâu trong tâm trí Tống Nhiễm. Bức ảnh "CANDY" đã đoạt giải Pulitzer, nhưng nữ chính không hề vui vẻ. Bởi nó đã trở thành chứng cứ duy nhất buộc tội cô, buộc tội cho cả ngành báo chí là những con quỷ đội lốt người, khi chỉ biết săn lùng những khoảnh khắc khổ đau để tô màu cho tên tuổi. Nhưng sự thật liệu có phải như thế? Chính nữ chính còn đau khổ hơn lũ người chỉ hóa anh hùng khi lên mạng! Tôi khá thích chi tiết này, bởi nó được lấy cảm hứng từ bức ảnh "Kền kền chờ đợi" - bức ảnh đoạt giải Pulitzer phản ảnh chân thực về sự khủng khiếp của nạn đói ở Sudan của nhiếp ảnh gia Kevin Carter. Ngay sau khi được đăng tải, nhiều người tức giận cho rằng Kevin Carter là một kẻ vô nhân đạo khi chỉ biết đứng giương ống kính lên mà chụp thay vì chạy đến để giúp đỡ em bé tội nghiệp. Cùng với ánh hào quang và sự nổi tiếng là áp lực nặng nề và sự tổn thương tâm lý không thể chữa khỏi trong khoảng thời gian Kevin đi tác nghiệp ở Nam Phi. Chính điều đó làm tác nhân dập tắt tia hi vọng cuối cùng về sự sống của nhiếp ảnh gia nổi tiếng! 

     Có một sự kiện mà tôi nghĩ mình nên đưa vào bài giới thiệu. "Hộp thư lại báo có một thư mới, người gửi tên Vương Hàn, là học sinh trường Trung học Thực nghiệm Bạch Khê. Vương Hàn nói khi nãy có một nam sinh tên Chu Á Nam do không chịu nổi việc bị giáo viên mắng nhiếc và đánh đập trường kỳ nên đã nhảy lầu tự sát. Hiện giờ cảnh sát đã phong tỏa trường học và tin tức." Đây là một phân đoạn trong truyện, sự kiện này xoay quanh việc nữ chính Tống Nhiễm tìm lại công bình cho hai học sinh mà tự nhận bản thân đã bị bạo lực bởi người thầy giáo nhân đạo. Thực hư ra sao, cùng tôi làm rõ. Sau khi nhận được bức thư của Vương Hàn, Tống Nhiễm lập tức đến hiện trường vụ án nhưng cảnh sát đã không cho phép cô quay chụp. Điều này dấy lên trong lòng cô một mối nghi ngờ, rằng sự việc đang bị che giấu. Sau khi gặp mặt Vương Hàn, Tống Nhiễm đã đăng một bài viết, theo lời kể của Vương Hàn về toàn bộ sự việc. Nhưng ngay lập tức, cô đã bị yêu cầu phải xóa bài và đăng bài xin lỗi. Thậm chí cả ba của cô cũng bị chức trách đe dọa sẽ sa thải. Những điều này ngụ ý, sự việc trên không hề đơn giản và có một thế lực đã và đang cố gắng giấu nhẹm nó. Trong phân đoạn này có một câu rất hay: "Điều khiến người ta tuyệt vọng chính là người mình muốn bảo vệ lại không phải người có quyền lực gì. Con người thường chỉ muốn bảo vệ lợi ích tập thể của họ, người cùng hội cùng thuyền tất phải bao che cho nhau. Trong xã hội này, nếu bạn không theo bất cứ tập thể nào, vậy xin chúc mừng bạn, bạn sẽ trơ trọi một mình". Thật đau lòng khi phải khẳng định rằng loài người là sinh vật vô tình nhất, mang danh là kẻ cầm đầu trong thiên hạ chỉ để thực thi những sứ mệnh vô lý đến cùng cực, nhằm…giẫm đạp lên nhau mà sống. Khi đọc đến phân đoạn này, độc giả như tôi còn cảm thấy ngộp thở vì nó lột tả hết thảy bộ mặt xấu xa, vô nhân đạo của con người. Bài viết của Tống Nhiễm khi được đăng tải đã đảo lộn cư dân mạng, cư dân mạng không cần biết đúng sai, chỉ hành xử theo cảm xúc, buông lời xỉ vả hệ thống bộ giáo dục và cảnh sát vô tội vạ. Hệ thống bộ giáo dục thì tìm mọi cách che đậy. Ngay cả học sinh của vị thầy giáo nhân đạo kia cũng một mực khăng khăng thầy là người tốt, ngoảnh mặt đi với nạn nhân xấu số Chu Á Nam, bảo cậu là kẻ hàn nhát chỉ biết tìm đến cái chết. Quỹ đạo sự thật như bị chếch sang một hướng khác, khiến tôi thật sự rùng mình! Tôi nhận ra rằng, vòng xoáy cư dân mạng là vòng xoáy oan nghiệt, đảo điên nhất. Những kẻ sau màn hình mà ngộ nhận là đấng tối cao. Là những kẻ tự khoác lên mình chiếc áo cà sa, thay trời hành đạo, vài câu nói cũng hóa thành vua với quyền trượng oai hùng! Sau mỗi bài viết được đăng tải, cư dân mạng lại đổi hướng sang mỗi đối tượng có liên quan mà bài xích. Đầu tiên là những kẻ có uy quyền đang tìm cách giấu nhẹm sự thật. Sau đó chĩa mũi nhọn vào người thầy giáo nhân đạo, còn chà đạp lên nhân cách người thân của thầy. Tiếp đến lại trở mặt chỉ trích Tống Nhiễm, bảo cô là kẻ ham hư danh quyền quý. Vòng xoáy nghiệt ngã ấy cứ tiếp diễn cho đến khi Vương Hàn đăng bài giải thích rõ mọi việc. Trước khi đăng bài, cậu học sinh đã được Tống Nhiễm hẹn gặp mặt. Và mọi chuyện đã được làm sáng tỏ, hóa ra Chu Á Nam không hề bị bạo hành, chỉ có Vương Hàn chịu khổ bèn lấy cái chết do áp lực từ gia đình của Chu Á Nam ra nhằm buộc tội người thầy "đạo đức". Hóa ra, Tống Nhiễm đã vội vàng. Hóa ra, lòng tốt của cô đã bị lợi dụng! Không thể trách Tống Nhiễm vì đã vội vàng, cô chỉ muốn "chuộc tội" với những linh hồn em bé đã tử nạn sau khi cô chụp bức ảnh CANDY. Có một triết lý tôi đã học được sau sự việc đó: "Mục đích đúng đắn không có nghĩa là quá trình thực hiện đúng đắn". Đại khái: Mặc dù lý do để làm việc gì đó là đúng, quá trình thực hiện nó sai thì kết quả cũng không là chính nghĩa. 

     Qua mỗi câu chuyện chúng ta đọc, có mấy ai để ý đến những nhân vật trong câu chuyện ấy? Tôi kỳ thực lại để ý vô cùng đến từng nhân vật. Đặc biệt là Benjamin, Bùi Tiêu Nam, George, Shashin. Vì họ đều là người tử trận... khi còn rất trẻ. Bùi Tiêu Nam là một nữ bác sĩ, sẵn sàng có mặt nơi chiến tuyến bất cứ lúc nào. Mặc dù có cuộc sống phóng đãng, song chị ấy là người tốt bụng. Chị ấy ra đi thê thảm vì bị tra tấn bởi phần tử khủng bố, bị "nài hoa ép liễu" đến chết, bị chặt tay chặt chân, bị treo lên cột cờ, bị phơi thây một tháng... Benjamin - một lính đặc chủng xuất sắc của Mỹ, tham gia đội lính đánh thuê Cook, vì không cứu được bạn mình - Lý Toản, xông pha thực thi nhiệm vụ bí mật một mình, bị bắt giữ và tra tấn hành hạ. George thì hy sinh, lấy thân mình lấp quả mìn đang trên đà phát nổ, cũng chỉ để…cứu đồng đội. Shashin thì tác giả không kể chi tiết, nhưng cậu ấy đã ra đi, oai hùng! Shashin - một công dân nước D, là đại diện cho lớp trẻ lên đường hành quân trong buổi thời tao loạn. Với chí trai và sức trẻ, đã cống hiến hết thanh xuân cho nước nhà. Có một lời thoại của Shashin mà tôi khắc cốt ghi tâm: "Tôi không cầm súng thì làm sao bọn trẻ có thể cầm bút". Thời điểm cậu nói với Tống Nhiễm như thế, bản thân cậu cũng đã "xếp bút nghiên theo việc đao cung" (Trích "Chinh phụ ngâm")... Đó là bốn nhân vật phụ được điểm xuyết rõ ràng, nhưng song tôi hiểu vẫn còn biết bao người lính bỏ mạng nơi chiến trường, bao nhiêu y bác sĩ không còn cơ hội trở về quê hương và còn bao nhiêu dân nghèo chết trong đói khổ. Chiến tranh - hai thanh âm vang ra khỏi cửa miệng lại trĩu nặng, trầm buồn. Người ra đi, người ở lại sẽ như thế nào? Dù không nói nhiều đến tình tiết này trong tiểu thuyết nhưng tôi luôn nghĩ đến điều ấy mỗi khi một nhân vật nào đó lìa xa cõi hồng trần. Ba mẹ, vợ con, người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, thật quá đau thương! Không một triều hoa từ vạn kỷ nào miêu tả được nỗi đau quặn thắt tâm can đấy. Không riêng gì trong tiểu thuyết, đó là nỗi đau rất thực của hàng triệu người. Một nỗi đau, cả dân tộc phải oằn mình nếm trải, một nỗi đau cứa vào tim lúc đêm đen đến rỉ máu, giá lạnh…

     Có bao giờ bạn tự hỏi, hậu chiến tranh và tai hại? Bao trận dịch, bao trận đói lã, xác người chết đói chất chồng thành núi rồi đem thiêu. Nghe thì có vẻ không chân thực, nhưng thực tế trong chiến tranh đã xảy ra những điều ấy. Tác giả Cửu Nguyệt Hi khi miêu tả đã không hề nói quá, thực trạng vẫn chứng minh bao trận dịch được nảy sinh khi chiến tranh càn quét. Bệnh dịch bùng lên khi người dân đói đến mức phải ăn thứ ôi thiu, bệnh dịch bùng lên khi người dân phải hạ mình ăn xác chết. Họ - già-trẻ-lớn-bé, đều ốm tong teo, gầy guộc. Bụng thì trống rỗng đến mức cầm mạnh là đứt phanh ra, lòi ra lục phủ ngũ tạng teo tóp, loằng ngoằng. Chân không giày, người không mảnh vải, mấy khi gió đông về chỉ có chết cóng mà thôi. Trong tiểu thuyết, tác giả miêu tả làm tôi rất đau lòng. Thật sự đau lòng, vì chính dân tộc tôi cũng đã từng trải qua năm tháng ấy. Mượn một đoạn trong "Chuyện cũ Hà Nội" của nhà văn Tô Hoài như thay lời muốn tỏ: "Sau đảo chính mùng chín tháng Ba, lính Nhật đi đẩy người đói không xuể. Người ngồi, người chết la liệt các vỉa hè. Suốt ngày suốt đêm kéo xác chết lầm lũi qua"...

     Chiến tranh - hai từ tàn nhẫn, hai từ mà chẳng một ai muốn nó tung hoành trong thế gian. Bởi nỗi đau nó gây ra quá to lớn, người lính chết đi là anh hùng, người may mắn trở về thì làm sao? Thế giới đã hòa bình nhưng đâu đó vẫn vang lên hai tiếng "Xung phong". Thế giới đã hòa bình nhưng trong miền ký ức nhiều liệt sĩ vẫn là tháng năm chìm trong khói lửa, đạn bom. Chiến tranh đã kết thúc, nhưng họ không trở về, thần trí họ phiêu đãng trở thành những bóng ma lang thang nơi đất khách quê người. Họ vẫn sống nhưng không phải là sống bởi chân tâm họ đã bị tàn phế từ lâu rồi. Có phải khi nghe tin người thân yêu của bạn mất đi, trái tim bạn đau đớn như có hàng vạn vết dao đâm chọc, khối óc bạn tê dại, các dây thần kinh như đứt lìa không thể kết nối, mọi tri giác như bất biến không hoạt động? Đó chính là đau đến mức không biết mình đau. Và họ phải trải qua nỗi đau ấy khi chứng kiến đồng đội hy sinh trên sa trường. Tiền tuyến, bom dội, đạn bay, mỗi sinh mệnh ở nơi đó đều có thể bị cướp đi bất cứ khoảnh khắc nào. Những người lính dẫu ở trong trạng thái tỉnh táo không lơ là thì họ vẫn phải ra đi khi ông trời thương họ quá. Nhưng người không được ông thương sẽ như thế nào? Đau lắm, phải ôm xác bạn mà khóc trong âm thầm, lặng lẽ rơi nước mắt vì nếu tiếng nấc cất lên tức cả đội quân sẽ chìm trong biển máu. Họ cũng không thể mang xác chiến hữu về nhà, bởi ngay tức thì mọi thứ sẽ biến thành bãi chiến trường tan hoang. Chiến tranh qua rồi, họ trở về rồi nhưng họ không thể sống một cuộc đời bình thường nữa. Người thân trong gia đình dẫu yêu thương xiết bao vẫn phải chấp nhận họ chẳng thể quay về là họ của trước kia, đành ngậm ngùi đưa vào viện thương binh, trại tâm thần. Nhưng không phải cứ vào viện thương binh, trại tâm thần là họ có thể bình yên sống ổn, họ vẫn đê mê với hàng trăm cơn mộng mị, họ vẫn xông pha và tử trận hàng trăm lần trong ác mộng. Và một lần nữa phải chứng kiến những cảnh chém giết, máu me, cảnh chiến sĩ hy sinh vì mình. Đó sẽ mãi là những thước phim quanh đi quẩn lại không hồi kết trong đầu, khiến họ như trở thành kẻ cô độc nhất thế gian, dần bị xã hội quên lãng. Như Lý Toản luôn dằn vặt bản thân vì đã ném quả bom vào hộ gia đình mà trong đó là bảy sinh linh đang trong cơn tuyệt vọng. Như Mogan, Kevin,...những chiến hữu của Lý Toản trong đội lính đánh thuê Cook. Sau khi trở về nước chân tâm như biến dạng, bóng đen tâm lý như "thanh gươm Đa - mô - clet" đè nặng lên đôi vai họ, mỗi khi muốn nhấc nó lên lại bị nó ghì chặt hơn xuống đất, mãi không ngẩng cao đầu. Không riêng gì tiểu thuyết, hiện thực đã chứng minh, ngay trên đất Việt Nam này, nhiều người lính năm xưa thoát ra khỏi sa trường phải ngậm ngùi bị đưa vào các trại thương binh. Tới đây, khi nghĩ về những ngày kỷ niệm lịch sử, tôi thật lòng buồn bởi một phần các người trẻ không hề mảy may nhớ về quá khứ. Luôn trong tâm thế sẵn sàng lăn xả vui chơi, không bận tâm bận lòng về ngày này trong quá khứ một sự kiện oai hùng nào đã xảy ra. Và những điều đó dẫu được nêu tên trên báo đài, hàng triệu người vẫn không thèm đếm xỉa. Đó là hành động tự nhục mạ, quay lưng với bề dày lịch sử và những đớn đau thương binh liệt sĩ đã trải qua. Dẫu vẫn còn nhiều người để tâm và nhớ đến, song số đông đã và đang đi ngược với ngày kỷ niệm trọng đại của quê hương. Những bãi biển chật kín khách du lịch, những khu vui chơi đông nghẹt khách không chứng minh điều gì cả. Một ngày nghỉ tưởng niệm cứ thế trôi qua và phần đông dân chúng chẳng ai ý thức chính bản thân họ phải khắc cốt ghi tâm những công ơn của nhiều linh hồn người đã khuất. Đâu đó ngoài xã hội kia, nhiều người lính thoát nạn khỏi chiến trường song trở thành ăn mày, kẻ phải hạ mình van xin người thành đạt trên công lao họ gầy dựng - vài xu lẻ. Vậy mà số đông sẽ là những kẻ giàu có không thèm bận lòng đến lũ người khố rách áo ôm mà trong số họ đã từng anh hùng làm rạng danh lá cờ Tổ Quốc. Thật đau lòng!

     Và vẫn còn rất nhiều những nỗi đau, thời kỳ mở mắt ra chỉ toàn là bom đạn tàn nhẫn như thế đấy. Song, nó vẫn tồn tại, nơi góc khuất nào đó nó vẫn song hành cùng hòa bình. Nó không hoàn toàn bị triệt tiêu bởi tham vọng của loài người quá lao lớn. Chẳng hạn như chiến sự của Nga - Ukraine. Tôi biết bản thân không có quyền lên án, tố cáo bất kỳ hành vi nào của chính phủ Nga và tổng thống Putin. Hay hành động quay lưng với lịch sử của chính quyền Ukraine. Không quá thông thái để hiểu những cuộc đàm phán có kết quả không tốt đẹp. Nhưng tôi biết một điều, cuộc chiến này phi nghĩa với cả hai đất nước. Khi binh lính ra đi và hy sinh quá nhiều, khi nhiều người mẹ, người vợ phải ngậm ngùi tiễn con, tiễn chồng ra tiền tuyến. Rồi mẹ mất con, vợ mất chồng, con mất cha, gia đình với hai chữ "đoàn viên" mãi mãi không sum vầy. Biết bao bách tính hiền hòa với cuộc sống ổn định nơi quê nhà phải di cư, tránh né cuộc xung đột. Bao người vô tội chìm trong cảnh tan hoang, nhà cửa tan nát, công việc mất mát. Thậm chí xui rủi hơn phải bỏ mạng trong công cuộc di tản. Tôi có xem qua vài ảnh dân cư đi tị nạn, thẳm sâu trong đôi mắt họ, bạn biết là gì không? Là nỗi buồn thăm thẳm, đôi mắt thâm quầng bởi nhiều đêm khó ngủ, cơm ăn không ngon, lòng dạ bồn chồn. Cũng phải, làm sao sống được nếu biết rõ một mai bản thân mình có thể lìa xa hồng trần? Tôi luôn tự hỏi, một khi cuộc chiến kết thúc, tất cả chúng ta sẽ nhận lại được gì? Có lẽ, không là gì cả. Vì ai trong chúng ta cũng rõ hậu chiến tranh, không có niềm vui hẳn những phần quà. 

     Nhà văn Paustovsky đã từng tuyên thệ: "Chi tiết làm nên bụi vàng tác phẩm". Những chi tiết như: đám cưới, trò chơi Lý Toản dạy bọn trẻ ở nước D, ngắm nhìn làng cổ,... trong tiểu thuyết đã khiến tôi rất ấn tượng và có lẽ không thể nào quên. Chi tiết đám cưới được tổ chức ở chiến trận nước D. Một chi tiết đắt giá, dưới gam màu hiện thực u tối của chiến tranh, tiệc đám cưới được tổ chức một cách sơ sài là những tia sáng được tác giả cố tình điểm xuyết. Điều đó cho tôi thấy, thời kỳ bom dội đạn bay, đâu đó vẫn hiện hữu những niềm vui chân thật, niềm vui hưởng thụ hiện tại, không cần biết ngày mai sống chết ra sao, thế sự thế nào. Không những chi tiết này, một hình ảnh nữa rất "đời" mà tôi khó lòng quên. Hình ảnh Lý Toản và chiến hữu của anh đùa nghịch dưới làn suối - một hình ảnh đẹp ở buổi thời loạn ly. Cởi bỏ màu áo xanh người lính, họ cũng chỉ là những chàng trai đương độ tài hoa với tuổi xuân còn đang dang dở. Những nụ cười như tắm gió xuân mãi mãi không bao giờ quay trở lại. Nói hiện thực là mảnh đất màu mỡ cho văn chương bén rễ sinh sôi thật không sai, bởi chi tiết này quá "đời". Hiện thực trong lịch sử cũng đã chứng minh, có nhiều khoảnh khắc tươi đẹp dưới buổi thời binh đao. Một ví dụ điển hình qua hồn thơ Tố Hữu: 

"Mấy chàng lính trẻ măng tơ

Nghêu ngao gõ bát hát chờ cơm sôi"

(Nước non ngàn dặm - Tố Hữu)

Các khoảnh khắc - một thông điệp: "Thứ duy nhất trên thế giới này có thể xuyên thủng mọi bức tường cao chính là hy vọng" (Trích "Hồ điệp và Kình ngư"). Mong bạn dẫu ở dưới vực sâu vẫn mang trong mình trái tim nhiệt thành với niềm tin không bao giờ tàn lụi. 

         Cốt truyện cứ thế khép lại, một kết thúc đối với tôi là có hậu. Bởi những kẻ yêu nhau, cũng đã gặp nhau, ở một phương trời khác. Thật biết ơn duyên số đã khiến tôi đọc tiểu thuyết này và chính nó đã thay đổi rất nhiều về tư duy của tôi. Bắt đầu hứng thú hơn khi học về lịch sử, bắt đầu cảm thấy biết ơn vào các ngày lễ trọng đại, bắt đầu tìm hiểu thêm về chiến sự thế giới. Chiến tranh - nỗi bi ai trường kỳ! Với một trái tim nhiệt thành trưng cầu hòa bình tôi vẫn luôn mong thế giới sẽ không còn cuộc chiến nào, dẫu điều ấy thật khó xảy ra. Tôi mong, tất cả chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về lịch sử, để biết ông cha ta đã hy sinh như thế nào cũng từ đó ý thức trách nhiệm bản thân phải gầy dựng quê hương, phát triển đất nước. "Một thế hệ ngoảnh mặt với lịch sử là một thế hệ không có quá khứ - và cũng không có tương lai" (Robert Anson Heinlein)

Đọc "Cây Olive màu trắng” – một ảo giác tuyệt đẹp", độc giả được trải qua rất nhiều cung bậc cảm xúc cùng nhân vật, bị cuốn theo nhịp kể lúc chậm rãi, nhẹ nhàng, lúc căng thẳng, dồn dập rồi lắng sâu, cảm động của Cửu Nguyệt Hi. Để khi gấp sách lại, tâm trí ta còn in mãi hình ảnh người quân nhân Lý Toản mạnh mẽ và nữ phóng viên Tống Nhiễm can đảm, và những tâm hồn cho dù đi qua khói lửa nhưng vẫn ấm áp ánh sáng của tình thương và sự dịu dàng.

"Phẩm chất chói sáng nhất chính là thấu hiểu, tha thứ, là trải qua tất cả khổ nạn vẫn giữ vững được tấm lòng nguyên vẹn, mỉm cười dịu dàng với thế giới".

“Cây Olive màu trắng” – một ảo giác tuyệt đẹp mà Lý Toản và Tống Nhiễm đã thấy trên sa mạc. Nó đẹp đẽ, thuần khiết và nổi bật lên trong cảnh chiến trường máu lửa bom đạn, và nó cũng tan đi nhanh như cách nó tới. Và nó cũng đồng hành với Lý Toản trong những năm tháng trước khi mất của anh, khi anh nhìn ra ngoài cửa sổ và ảo ảnh mà anh thấy là cành olive trắng. Nó như tia sáng ấm áp chiếu rọi đêm đen, như những tâm hồn quả cảm, kiên nghị và bất khuất của những người lính, là tình yêu ươm mầm trong cảnh chiến tranh chết chóc, là sự đùm bọc, chở che giữa người với người... Đó là những cây olive trắng tinh khôi, những tia hy vọng giữa lúc tuyệt vọng, là hóa thân của những tâm hồn lương thiện và đẹp đẽ nhất.

"... Một khi gặp phải yếu tố gây kích động, thế giới trước mắt cậu ấy sẽ lập tức biến thành chiến trường. Nhà cao trong mắt cậu ấy sẽ thành đống đổ nát bốc cháy, ô tô chính là xe tăng, tạp âm trở thành tiếng súng, người lạ là quân địch, có thể chiếc ô dài cũng trở thành súng trường. Trong tình huống đó, cậu ấy sẽ phản ứng thế nào? Tôi nghĩ, chắc cô đã đoán được, và có thể còn chứng kiến rồi cũng nên. Tôi đã gặp quá nhiều người lính như thế này. Chiến tranh kết thúc, nhưng họ không trở về cuộc sống bình thường được nữa".

Nhưng Lý Toản may mắn hơn nhiều người khi ít nhất anh còn Tống Nhiễm ở bên, làm bờ vai âm thầm giúp anh vượt qua cuộc chiến hằng ngày, cho dù cô cũng có cuộc chiến của riêng mình. Họ nương tựa vào nhau, hai linh hồn lạc lõng giữa cuộc sống đô thị tấp nập vô tình, với những tâm sự cùng quá khứ chỉ mình họ biết. Cả hai đã mất đi những người bạn thân thiết, những người lính quả cảm như Benjamin, George, cậu chàng Shashin mới tuổi đôi mươi, rồi bao nhiêu quân nhân khác… Họ sống sót trở về, nhưng họ cũng mất mát quá nhiều.

Những lọ thuốc chữa trầm cảm, những buổi trị liệu,... Đó là những căn bệnh hậu chấn thương tâm lý, những vết sẹo tinh thần bất cứ lúc nào cũng có thể rách toạc và chảy máu trở lại. Chiến tranh kết thúc, nhưng một phần bên trong họ đã bị hủy hoại mãi mãi.

Trong những năm tháng cuối đời, Lý Toản đã phải vật lộn với những chấn thương tâm lý, cơ thể tàn tật yếu ớt nhưng kiên cường chống chọi với bệnh tật, những cơn chấn động thần kinh cùng ảo giác, những cơn ác mộng vào ban đêm... Anh cần một chỗ dựa tinh thần vững chắc, một cái phao để bám vào khi căn bệnh khiến mọi thứ xung quanh quay cuồng và vỡ vụn, ranh giới giữa thực và ảo chỉ mỏng như một lớp vải lụa.

Nhưng "Cây Olive Màu Trắng" không chỉ tập trung vào những cảnh tượng máu đổ đầu rơi trên chiến trường, mà còn cả cuộc sống hậu chiến tranh. Những người sống sót trở về sau một trận chiến lại phải đối mặt với một cuộc chiến khác, còn khốc liệt và đáng sợ hơn cả đạn lạc, máu chảy và bom nổ xé tai. Không có quân địch lăm le nòng súng, không có những tiếng khóc oán than hay những trận đột kích bất ngờ, mà thay vào đó là cuộc chiến nội tâm, cào xé họ từ sâu bên trong. Nó diễn ra hằng ngày, hằng giờ, mỗi đêm khi nhắm mắt thiếp đi, những cơn ác mộng đó hành hạ họ ngay cả trong giấc ngủ.

Hay như Tống Nhiễm, nữ phóng viên chiến trường tận tâm vì nghề, dũng cảm và kiên cường, cô không đeo những khẩu súng trường trên vai nhưng dùng chính ngòi bút của mình để phản ánh sự tàn độc của cuộc chiến. Cô liều mạng để có thể chụp được những bức ảnh quý giá, ghi lại được những thước phim tư liệu,... Đó là nghiệp vụ của cô, tìm kiếm, phản ánh và bảo vệ sự thật. Không ít trường hợp những phóng viên chiến trường đã bỏ mạng nơi đất nước đầy máu lửa và tiếng bom đạn, được đưa về nước trong những chiếc quan tài. Họ cũng như những người lính, âm thầm hi sinh tất cả cho một điều vĩ đại hơn, kể cả khi cái giá phải trả đắt thế nào.

Lý Toản cũng như bao người lính khác trong cuộc chiến trường kỳ với lực lượng khủng bố, anh là chiến sĩ can đảm, chấp hành nghiêm nhiệm vụ được đưa và sẵn sàng đối đầu với hiểm nguy. Cửu Nguyệt Hi khắc họa một hình tượng nhân vật gần gũi, bình dị, một người quân nhân nếu không mặc quân phục thì không ai nhận ra anh là ai. Những người mà ta có thể đi lướt qua trên phố, họ điềm tĩnh, bình thản, nào có ai hay họ đã từng là những người chiến sĩ cầm súng dưới ánh nắng sa mạc như muốn thiêu đốt da thịt, mang trên mình những vết sẹo cả vô hình lẫn hữu hình. 

"Cây Olive Màu Trắng" của Cửu Nguyệt Hi là một tác phẩm mang hơi thở mới trong dòng truyện ngôn tình Trung Quốc, một cuốn tiểu thuyết về chiến tranh nơi một đất nước vùng Trung Đông xa xôi, về tình yêu của một chàng quân nhân trẻ với cô gái phóng viên chiến trường. Cuốn sách đặc biệt có lẽ là vì chất giản dị, gần gũi của nó, vì tính nhân văn và cách truyền tải nhẹ nhàng mà sâu lắng, cảm động của tác giả. Cửu Nguyệt Hi lựa chọn đi sâu vào cuộc chiến ấy, đủ để bạn đọc hình dung ra được sự tàn ác vô nhân đạo của nó, những nghiệt ngã đau đớn hơn cả là di chứng nặng nề in hằn trên cơ thể và tâm hồn của những người sống sót trở về. Súng đạn và bom mìn không phải là thứ duy nhất có thể lấy đi mạng sống, mà những tổn thương tinh thần cùng hậu chấn thương tâm lý là những mảnh đạn găm trong tim, khiến người ta chết dần chết mòn.

Chiến tranh không phải trò đùa! Chiến tranh đồng nghĩa với mất mát và đau thương, cho dù là người sống sót hay người đã ra đi.

Có khóc không? Có, sau khi đọc được hai lời tựa của cuốn “Cây Olive màu trắng” với những chia sẻ về cuộc sống đầm ấm của gia đình Cây Non và Bồ Câu Nhỏ, thì chảy nước mắt với chia sẻ của Cây Non về người cha tự sát và người mẹ chết trên chiến trường khi đưa tin. Cuối cùng hai con người cố chấp ấy cũng được lên thiên đàng – nơi người ta tin rằng cuộc sống vĩnh hằng và không còn đau khổ.