Xem thêm

Lối viết của bác Keigo kỳ lạ lắm, cứ phải sử dụng trinh thám để viết về tình người mới chịu cơ. "Cánh kỳ lân" cũng vậy. Bác sử dụng lối viết truyện trinh thám cổ điển, theo kiểu điều tra viên đi tìm kiếm các manh mỗi liên quan đến một vụ giết người, từ đó bóc tách ra từng lớp chân tướng của sự việc, và bóc trần đến cái cốt sâu nhất của con người - đó chính là động cơ, mục đích gây án và cũng chính là thứ phản ánh “tính phản xã hội” của mỗi người.

Trong "Cánh kỳ lân", bác Keigo kể về quá trình điều tra một vụ án giết người trên cầu Nihonbashi, nạn nhân là bố của 2 đứa trẻ đang lớn và là lãnh đạo của một công ty với rất nhiều nhân công. Thanh tra Kaga là điều tra viên trực tiếp tham gia điều tra vụ án, bên cạnh việc tìm kiếm những dấu vết cơ bản, anh lần ra từng mối liên hệ cá nhân giữa nạn nhân và những người xung quanh, đặc biệt là với con trai của mình.
Yuto - con trai của nạn nhân - là một nhân vật rất quan trọng trong vụ án này, và cũng là nguyên nhân khiến Thanh tra Kaga cứ canh cánh mãi không thôi. Mình đặc biệt lưu tâm đến cách bác Keigo lột tả tâm lý của Yuto. Đầu tiên, Thanh tra Kaga cũng phải ngạc nhiên trước sự “ráo hoảnh” của cậu bé này khi biết tin cha mất, suy nghĩ của cậu lúc đó chỉ là “mất đi nguồn tài chính của gia đình” và cảm thấy mình bị đẩy vào cuộc sống khó khăn chật vật trong chớp mắt. Thế nhưng sự héo mòn về tinh thần của Yuto được thể hiện ở việc Yuto luôn né tránh khi em gái mình và mẹ mình khóc, vì mỗi khi họ khóc Yuto lại phải đối mặt với cảm xúc đau đớn sâu nhất trong lòng mình. Tiếp đến, khi có tin rằng bố mình bị công nhân giết do hận thù, trước đó ông đã vì danh lợi mà che giấu đi tai nạn lao động, và cái chết của ông một lần nữa bị lôi ra mổ xẻ, khiến Yuto cảm thấy … “xấu hổ”, “nhục nhã”. Đó là những gì cậu bé thể hiện ra ngoài. Còn sâu trong tâm khảm, Yuto luôn tin bố mình không phải người như vậy. Bằng chứng là khi giám đốc công ty bố Yuto đến nhà chia buồn với gia đình Yuto, Yuto đã đấm ông ta một nhát, vì cậu biết tất cả đống “nước bẩn” kia đều là chiêu trò của công ty hắt lên người đã khuất, không đời nào bố cậu làm như thế. Suy cho cùng, Yuto chỉ là một cậu bé học sinh cấp ba, sợ bị thương hại, nên né tránh mọi cảm xúc đớn đau thương tổn. Những cảm xúc tiêu cực bị giấu tại nơi sâu nhất, chỉ chờ một đốm lửa là bùng lên dữ dội. Rõ ràng, Yuto mới thực sự đáng thương!
Kết thúc không quá bất ngờ. Vốn bác Keigo đã đặt Yuto vào trọng tâm vụ án, thì ắt hẳn động cơ của vụ án cũng không thể nào tránh khỏi sự liên quan đến Yuto. Chỉ là, đúng theo phong cách của bác Keigo, vẫn tìm cách trói buộc nhân vật trọng tâm cho đến cuối cùng, để người đọc cảm thấy xót xa.

Cứ mở đầu review bằng câu “Tuy đã định không đọc Keigo nữa nhưng vì bìa cuốn này đẹp quá nên tôi không thể bỏ qua” thì sẽ khiến người đọc review bị chán, nên lần này tôi sẽ mở đầu bằng cách khác: Ngay từ khi thấy thông tin phát hành cuốn “Cánh kỳ lân”, tôi đã bị cuốn hút hoàn toàn bởi bìa sách, đến khi chính thức cầm quyển sách trên tay, tôi mỉm cười phấn khích cứ như đang nắm tay người yêu, và suốt 1/4 đầu sách, tôi vừa đọc vừa cười – kể cả những đoạn chẳng có gì để cười – cứ như đang được trò chuyện với một chàng đẹp trai tinh tế. Lần trước, cầm cuốn “Ác ý” trên tay, tôi đã tưởng nó đẹp lắm rồi, nhưng đến giờ thì tôi công nhận “Cánh kỳ lân” là cuốn có bìa đẹp nhất mà tôi từng đọc. Tôi u mê đến nỗi định chụp hình cuốn này để làm cover picture nhưng rốt cuộc đã cân nhắc lại!

Trong lúc đọc “Cánh kỳ lân”, tôi nghĩ rằng cuốn này hay hơn cả “Ác ý” và “Thánh giá rỗng”, và định bụng sẽ viết review đầy cảm xúc cho nó. Đáng tiếc là trong lúc chờ cảm hứng để vẽ hình minh họa xứng đáng, tôi lại đọc xong thêm một quyển trinh thám Bắc Âu khác khá dữ dội máu lửa, do đó cảm xúc với “Cánh kỳ lân” bị thuyên giảm. Để tránh mất thời gian của các bạn, tôi sẽ review ngắn thôi và ngưng nói lan man liền đây.

Truyện bắt đầu bằng một vụ sát hại, nạn nhân được tìm thấy đã tử vong ngay dưới tượng kỳ lân nằm trên cầu Nihonbashi thuộc Tokyo. Kẻ tình nghi nhanh chóng bị bắt giữ trong một hoàn cảnh không thể tin nổi: bị tai nạn và hôn mê trong bệnh viện. Khi tiếp xúc với gia đình nạn nhân để điều tra, cảnh sát vấp phải thái độ thờ ơ kiểu ‘cái gì cũng không biết’. Người vợ và hai con của nạn nhân có vẻ không quan tâm, không yêu thương chồng/cha mình, nhưng thái độ của cậu con trai đã khiến phía cảnh sát nảy sinh nhiều ngờ vực. Bên cạnh đó, càng điều tra, họ càng phát hiện thêm rằng sinh thời, nạn nhân có vẻ không phải là người chính trực ở chỗ làm. Giả thiết dễ dàng nhất được cảnh sát đưa ra là: liệu vụ giết người này có phải là hành động trả thù không?

Cũng như những cuốn trinh thám tâm lý khác của Keigo mà tôi đã đọc, “Cánh kỳ lân” không có cao trào hay kịch tính quá mức. Truyện được kể bằng giọng văn bình thản ‘êm dịu’, nhưng ở giây phút mấu chốt thì chính sự bình thản êm dịu đó đánh thẳng vào tim và khiến độc giả phải rơi lệ. Tôi nhận thấy rằng phần lớn (hay có thể nói là hầu hết) thể loại sách của Keigo tiên sinh được xuất bản ở Việt Nam là truyện trinh thám tâm lý xã hội, có khi phần tâm lý xã hội chiếm khá nhiều so với phần trinh thám, do đó truyện của ông thường không có màn rượt đuổi gây cấn hoặc những cảnh rùng rợn đe dọa trái tim yếu đuối của độc giả. Ngoài việc nhấn mạnh vào mảng tâm lý xã hội, các yếu tố văn hóa Nhật Bản rất thường xuyên được Keigo tiên sinh khéo léo đưa vào truyện. Những gì thuộc văn hóa truyền thống tốt đẹp thì được kể bằng giọng văn ngấm ngầm tự hào, còn các vấn nạn xã hội thì được đề cập một cách thẳng thắn, khơi gợi nhiều băn khoăn trong tâm tư người đọc.

Hai năm trước, tôi gặp cô bé người cá ngủ say. Hôm nay, tôi gặp cậu bé kỳ lân với đôi cánh không bao giờ vươn lên nữa. Keigo không bao giờ kể chuyện theo đường thẳng, ông luôn thích những con đường quanh co, mà ở đó, các câu chuyện về tình người được nhìn nhận theo nhiều khía cạnh. Nếu như trong “Thư”, Naoki luôn mặc cảm vì có một người anh phạm tội, luôn bị người đời khinh vì tội lỗi của Tsuyoshi rành rành trên mọi mặt báo thì trong “Cánh Kỳ Lân”, Yuto lại tỏ ra giận dữ trước cái chết của cha mình.

“Bố đã chết, dù có bắt được thủ phạm, thậm chí các án tử hình hắn thì người bị giết cũng không sống dậy nữa. Từ mai đổi mình sẽ thêm phần khốn khổ rồi đây, cả về khía cạnh vật chất lẫn tinh thần.”

Đó là tất cả những gì mà Yuto nghĩ, thay vì đau xót cho đấng sinh thành, điều đầu tiên mà cậu nghĩ đến là quyền lợi và tương lai của chính bản thân mình trước. Ở đây, tôi hoàn toàn không phê phán, hay lên án phản ứng của Yuto khi nhận tin dữ của gia đình, tôi chỉ cảm thấy có một chút chua xót và bất mãn. Không lâu sau đó, khi Aoyagi Takeaki (nạn nhân và cũng là bố của Yuto) dù đã qua đời, lại bị vướng vào một màn thị phi mà bản thân không thể tham gia tự giải trình, và cũng không một ai lên tiếng trần tình cho ông, đến nỗi đứa con trai ông luôn thương yêu, lại một mực khó chịu và buộc tội mình một cách vô căn cứ.

“Bố tôi đã hành động tồi tệ, nên bị nạn nhân của hành động đó đâm chết, chuyện chỉ có vậy, đáng lẽ chẳng ồn ào thế này. Khổ nỗi kiểu chết không được bình thường, quá gây chú ý, đến độ truyền thông phải nhảy vào mổ xẻ tùm lum, khiến cảnh sát không dám điều tra một cách sơ sài qua loa. Phải không? Giả sử chết ở nơi khuất nẻo chẳng phải sẽ khác sao? Nhưng ông ấy lại nằm sải lai ngay giữa cầu, sao lại chết kiểu đấy nhỉ?”

Ôi trời. Khi đọc đến đoạn này, tôi thề là nếu có chiếc giày bước vào trong sách của Doraemon, tôi sẽ không ngần ngại đến đấy và đấm cho ông ôn con ấy một phát. Yuto thậm chí còn đáng ghét đến mức, cầm di ảnh của bố lên và định bụng ném đi. Uhm, trời mưa nhớ cầm tô cơm lên con ạ, ông Trời sẽ không đánh hụt đâu. Tôi đã nghĩ như thế đấy. Tôi tự hỏi có phải tâm lý những đứa con đang trong độ tuổi trưởng thành đều ngỗ nghịch như thế không? Sống nhờ vào đồng tiền mồ hôi nước mắt của cha mẹ, nhưng đến sự tôn trọng tối thiểu cũng không trao ra được, và xem tình yêu vô điều kiện của cha mẹ là những thứ hiển nhiên mình phải nhận được.

Trái ngược với câu chuyện nhà Yuto, thì phía nghi phạm Fuyuki tuy mồ côi từ nhỏ, nhưng lại có cô bạn gái trọng tình hơn rất nhiều. Đã rất nhiều lần Kaori một mực khẳng định, người cô yêu không phải kẻ giết người. Cô tin vào nhân phẩm của người đàn ông ấy, tin vào con người anh, và tin vào tình yêu của cô không đặt sai chỗ. Một túp lều tranh, hai trái tim vàng, chính là dùng để mô tả cuộc sống của Saori và Fuyuki. Sợi dây liên kết giữa Kaori và Fuyuki, so với mối quan hệ ruột rà giữa Yuto và Takeaki mỏng manh hơn rất nhiều. Nhưng vì sao một bên thì thâm tình ấm áp, một bên lại lạnh giá như thế?

“Cánh kỳ lân” có nội dung không hề mới mẻ, cũng không hề độc đáo. Như thường lệ, Keigo lại dựng nên những tấm gương soi cho các nhân vật, mà qua phản chiếu, có thể thấy được nội tâm méo mó của họ, hay những thất bại trong các mối quan hệ tưởng chừng như thân thiết nhất, nhưng cũng dễ trở nên xa lạ nhất. Con đường đến câu trả lời của vụ án không hề bằng phẳng, mà nó như những mấu nối, đi vòng quanh liên kết những con người tưởng chừng không liên quan và moi ra những bí mật sâu thẳm, khiến họ đau đớn, dằn vặt với những tội nghiệt mà họ chôn giấu trong lòng. Hình ảnh một ngàn con hạc đủ màu sắc là điều khiến tôi tâm niệm nhất trong vòng lẩn quẩn tối tăm của câu chuyện, nó mang đến ánh sáng trong nỗi tuyệt vọng, mang đến những lời chúc phúc và cả lời xin lỗi ăn năn.

Truyện bắt đầu với vụ án mạng xảy ra ngay giữa trung tâm thủ đô Tokyo náo nhiệt. Một người đàn ông bị dao đâm giữa ngực nhưng không hề tìm kiếm sự giúp đỡ của cảnh sát mà chỉ cố lê bước về phía bức tượng kỳ lân để rồi gục chết ngay bên cạnh nó. Một kẻ thất nghiệp bỗng trở thành nghi phạm khi bị phát hiện cầm cặp sách chứa ví tiền của nạn nhân. Đáng tiếc hắn lại bị xe đâm bất tỉnh nhân sự trong lúc bỏ chạy khỏi cảnh sát. Cuộc điều tra của cảnh sát gần như đi vào ngõ cụt khi vụ án thiếu quá nhiều thông tin, dữ kiện cần thiết. Tuy nhiên bằng sự kiên trì và trí thông minh tuyệt vời của mình, Kaga - vị cảnh sát quái kiệt đã tìm ra được hung thủ cũng như động cơ thực sự gây ra cái chết của nạn nhân.

Trước hết thì “Cánh Kỳ Lân” là một trong những tác phẩm mình thích nhất của Keigo bên cạnh “Điều Kỳ Diệu Của Tiệm Tạp Hóa Namiya”, “Bạch Dạ Hành”, “Ác Ý” và “Phía Sau Nghi Can X”. Nếu với các tác phẩm khác, những fan trinh thám đôi khi cảm thấy không hài lòng với việc yếu tố tâm lý quá lấn át thì mình tin với tác phẩm này, họ sẽ cảm thấy thỏa mãn với yếu tố trinh thám được Keigo xây dựng. Vẫn giữ nguyên phong cách lồng ghép vụ án vào vụ án, đằng sau sự việc bề nổi lại là một câu chuyện lớn và phức tạp hơn, “Cánh Kỳ Lân” dẫn dắt người đọc đi ngược về quá khứ để giải bài toán của hiện tại. Điểm mình thích ở tác phẩm này chính là việc các yếu tố ngẫu nhiên được tác giả hạn chế ở mức có thể chấp nhận được. Mặc dù biết tội phạm bao giờ cũng sẽ để ra sơ hở gì đó nhưng những sự kiện quá tình cờ thường thấy trong các truyện/phim trinh thám luôn làm mình rất bất mãn, khó chịu. Ví dụ như xé vé để giấu lịch trình đi lại nhưng lại làm rớt một mảnh quan trọng trong xe, rồi kiểu dùng một tấm ảnh hồi bé đi hỏi nhân chứng/người có liên quan nhận diện thủ phạm thì mình cũng chịu, không thẩm thấu nổi. Ở tác phẩm này thì cũng có một chút tình tiết hơi tình cờ nhưng mà lí do giải thích hợp lý nên mình chấp nhận được. Động cơ của thủ phạm cũng khá thuyết phục, không có cảm giác bị nghiêm trọng hóa, làm quá vấn đề như một số tác phẩm khác. Cách thức tiến hành thì đơn giản, không có gì cao siêu cả. Cái hấp dẫn của vụ án này đơn thuần chỉ là động cơ mà thôi. Với một đứa có gu đọc truyện trinh thám khá dễ dãi, ít xét nét như mình thì về yếu tố trinh thám thì mình chấm 8.5/10.

Khoảng 9 giờ tối, một người đàn ông tình cờ đến Nihonbashi và tựa vào bệ tượng kỳ lân bằng đồng ở đó. Cảnh sát tiếp cận người đàn ông, tưởng anh ta say rượu và chuẩn bị ngủ ngoài đường nhưng phát hiện anh ta với con dao cắm vào ngực và máu vương vãi trên áo. Điều tra ban đầu cho thấy người đàn ông bị đâm trong một đường hầm cách đó không xa, nhưng dù tính mạng đang gặp nguy hiểm, anh ta băng qua một dãy nhà xuyên qua đồn cảnh sát mà không gọi điện và tiếp tục đâm con dao vào ngực. Lên cầu thôi. Cùng đêm hôm đó, cảnh sát nhanh chóng tìm ra nghi phạm, nhưng chưa kịp thẩm vấn thì hắn đã bỏ trốn, bị ô tô tông và hôn mê sâu. Nạn nhân, nghi phạm, đủ mọi gương mặt chứng cứ... nhưng tất cả đều im lặng và không thể tra hỏi thêm, để lại vụ án bộc lộ những lớp dày với nhiều lý lẽ khó nhằn. Xuất hiện giữa sự hỗn loạn này, thanh tra Kaga tỏ ra bình tĩnh và điềm tĩnh, kiên trì vượt qua vấn đề này mà không cắt ngang, bị dao động bởi cảm xúc hay sự thương hại. "Cánh kỳ lân" bắt đầu bằng hành trình tuyệt vọng của một người đàn ông vào cuối cuộc đời và kết thúc với hy vọng rằng mọi người sẽ có cơ hội bước những bước đi đúng đắn đầu tiên trong cuộc đời.

“Cánh kỳ lân” vẫn là một tác phẩm hay thể hiện niềm tin của Keigo vào hai từ: “tương lai” và “con người”. Thực tế thì “ai cũng có lúc mắc sai lầm” và xuyên suốt 380 trang của cuốn tiểu thuyết Đôi cánh kỳ lân có rất nhiều sai sót. Những sai lầm đều do nạn nhân, thủ phạm, nghi phạm và tất cả những người bị ảnh hưởng tiêu cực bởi những vụ giết người hiện đại cũng như những bi kịch trong quá khứ. Sai lầm cũng đến từ những người gánh trên vai gánh nặng thực thi công lý. Ngay cả thanh tra Kaga, nhân vật trung tâm của tác phẩm, vẫn tiếp tục thất bại trong việc khám phá ra sự thật. Con người vốn dĩ không hoàn hảo, những sai lầm, thất bại là điều không thể tránh khỏi trong quá trình trưởng thành. Nhưng khi con người không nhận thức hay thức tỉnh lương tâm để sống trọn vẹn thì sai lầm vẫn tiếp tục như một vòng luẩn quẩn. “Điều quan trọng là bạn xử lý lỗi này như thế nào.” Hoặc cách bạn xử lý cái tôi của con người. Hãy ngẩng cao đầu, sải rộng đôi cánh kỳ lân, sống cho chính mình và những hy vọng, “điều ước” mà tổ tiên đã gửi đến cho bạn.

Một vụ giết người kỳ lạ xảy ra ở Nihonbashi và nghi phạm nhanh chóng được xác định. Nhưng mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, nghi phạm gặp tai nạn khiến anh hôn mê sâu, khiến cuộc điều tra bị đình trệ. Thanh tra Kaga đã tự mình đưa ra kết luận khi đối mặt với thực tế là các đồng nghiệp của anh vẫn tiếp tục điều tra theo cách cũ và đi vào ngõ cụt. Từ đó, nhiều sự thật từ xưa đến nay dần được hé lộ. Hướng tới “điểm khởi đầu” dưới chân tượng kỳ lân hai cánh ở Nihonbashi. “Điểm khởi đầu” ở đây có thể hiểu là Nihonbashi, nơi lần đầu tiên phát hiện ra vụ án mạng. Hiện trường vụ án đầu tiên chỉ là một đường hầm nhỏ dưới cầu Edo. “Điểm khởi đầu” này cũng chính là vấn đề xoay quanh chính nạn nhân Takeaki và người này. Tại sao anh ta lại bị giết và tại sao anh ta vẫn cố gắng lê mình vài bước khỏi đường ngay trước khi chết? Từ Đường hầm Edbashi đến Nihonbashi, tại sao lại xuất hiện một đường hầm ở khu vực Nihonbashi dù nó nằm đối diện hoàn toàn với nơi tôi sống và làm việc?

Không chỉ vậy, “điểm khởi đầu” là khi thanh tra Kaga mới bắt tay vào điều tra vụ án và chưa có kết luận, lý thuyết hay khuôn mẫu suy nghĩ nào hình thành trong đầu anh. Các cuộc điều tra đang được tiến hành theo hướng tương tự nhưng Fuyuki vẫn chưa được xác nhận đầy đủ là thủ phạm. Nhưng giống như một vị tướng trên chiến trường, khi nhận ra kế hoạch ban đầu của mình không phù hợp với thực tế, ông sẵn sàng thực hiện lại kế hoạch tác chiến của mình. Kaga còn có ý định vứt bỏ mọi ấn tượng đầu tiên và lật ngược vụ án lại từ đầu. Anh ta không chỉ đi “hàng trăm lần” lên xuống con đường mà các nạn nhân của mình đã đi qua mà còn xem lại những định kiến ​​ban đầu của mình về vụ án, đào sâu hơn vào sự thật của vụ án và cố gắng xác định những người “mù”. Đã theo dõi. Cả anh và đồng đội của mình đều không thể xác định được những vụ giết người ở Nihonbashi như anh đã từng thấy trước đây, nhưng đồng thời chúng cũng rất phức tạp đối với người đọc. Điều phức tạp không phải là thủ phạm phạm tội như thế nào mà là mối liên hệ giữa các sự kiện hiện đại và lịch sử cổ đại. Những lời nói dối ích kỷ, tình yêu thầm lặng, những tiếc nuối cay đắng, niềm tin mãnh liệt, v.v. Dưới chân bức tượng kỳ lân với đôi cánh dang rộng trên cây cầu được mệnh danh là cửa ngõ vào mọi con đường ở Nhật Bản đều có những góc khuất.

Có vẻ năm nay fan của tác giả Higashino Keigo có một mùa vụ bội thu, khi liên tiếp từ đầu năm đến giờ đã có 3 cuốn sách của bác được xuất bản ở Việt Nam rồi. Trong đó có 2 cuốn do Nhã Nam phát hành, còn cuốn “Cánh kỳ lân” là của IPM.

Một lần nữa, tác giả lại cho chúng ta gặp lại thanh tra Kaga - nhân vật mẫn cán đã từng xuất hiện trong tác phẩm “Ác ý”. Câu chuyện lần này bắt đầu khi cảnh sát phát hiện ra một người đàn ông bị đâm trọng thương tại cây cầu Nihonbashi nổi tiếng ở Tokyo. Dù đã được đưa đi cấp cứu ngay lập tức nhưng các bác sĩ đã không thể cứu được người đàn ông xấu số. Cũng ngay trong đêm đó, cảnh sát đã bắt được nghi phạm nhưng trong quá trình chạy trốn hắn lại bị tai nạn giao thông rồi cũng qua đời. Mọi chứng cứ đều chỉ về hướng nghi phạm và các lãnh đạo cũng rất nóng lòng muốn kết thúc vụ án giết người cướp của này.

Thế nhưng, Kaga, bằng óc quan sát nhạy bén, khả năng suy luận tài tình cũng như quyết tâm tìm ra chân tướng sự việc của mình đã quyết định điều tra độc lập. Ta sẽ lại thấy quá trình anh tìm ra lời giải cho từng hành động của cả nạn nhân và hung thủ, ráp nối xâu chuỗi lại những dữ kiện rồi đưa ra suy luận và chứng minh những suy luận ấy như thế nào.

Có thể thấy Keigo dành rất nhiều tâm huyết để cố gắng xây dựng nhân vật và tạo nên những câu chuyện ẩn sau những nhân vật ấy. Ông luôn cố gắng truyền tải một thông điệp, một vấn đề còn tồn đọng trong xã hội Nhật Bản thông qua những câu chuyện của mình. Tuy lần này vấn đề không mới và bản thân vụ án cũng như câu chuyện đằng sau không có quá nhiều điểm bất ngờ hay đặc biệt, nhưng vẫn phải ghi nhận sự cố gắng của tác giả. Từ bầu không khí, cách kể chuyện, diễn biến phá án, mọi thứ tuy vẫn ở tốc độ vừa phải nhưng đủ lôi cuốn độc giả lật tiếp những trang sau.

Một tác phẩm trinh thám mình đánh giá ở mức độ vừa phải, không quá xuất sắc cũng không máu me, rùng rợn, kinh dị. Ai mới bắt đầu đọc trinh thám có thể bắt đầu từ cuốn này cũng rất oke. Mọi thứ đều dễ chịu.