[Bookademy] Văn Hóa Đọc Và Ngày Đọc Sách Thế Giới 23/4 Reviews

Đôi khi ta vẫn nghe những người xung quanh ta nói, hay chính xác hơn, than thở rằng: “Tôi không có thời gian để đọc sách”, “Tôi bận quá, làm sao mà đọc được”, “Tôi mua nhiều sách quá, làm sao đọc hết đây?”, v..v. Và có thể, những lời nói này lại được thốt ra bởi chính bản thân chúng ta. Tôi cũng thấy vậy, đôi lúc khi ta muốn bắt đầu thói quen đọc sách để nuôi dưỡng tâm hồn, hướng đến Chân-Thiện-Mỹ nhưng ta thật sự không quen cũng như không chú tâm quá nhiều đến việc dành thời gian cho đọc sách. Hay tốt hơn, ta bắt đầu chịu mua sách về nhưng để đó chứ không phải để đọc. Ngày qua ngày, lượng sách tích trữ bắt đầu tăng lên rồi lại chất thành đống để đó, và ta vẫn như cũ, vẫn không thể đọc sách được. Hay được một thời gian, ta bắt đầu hình thành thói quen đọc sách (nghe có vẻ tốt hơn rồi nhỉ?) nhưng dần dần ta đọc một cách vô định, đọc theo kiểu “Có đọc là tốt rồi” hay “Đọc càng nhiều càng tốt”, ta trốn mình vào sách nhưng lại đâu vẫn hoàn đó, ta không áp dụng được những gì ta đọc vào cuộc sống, làm ảnh hưởng không tốt đến việc dành thời gian cho công việc hay các khía cạnh khác của cuộc sống, như thế, ta chán đọc, ta dần bỏ thói quen này và rốt cuộc, đâu vẫn hoàn đó. Vậy thì làm sao để thay đổi? Có phương pháp hay bí quyết gì không? Với bản thân tôi để hình thành thói quen tốt đẹp này (tôi mong những ai sau khi đọc bài viết này, nếu muốn tiếp cận, hay nghiêm túc hơn là hình thành thói quen đọc sách chủ động) thì nên đọc cuốn sách này: “Kỹ năng đọc sách hiệu quả” của tác giả Yuji Akaba. Khi đọc cuốn sách này, theo quan điểm cá nhân của tôi, bạn và tôi sẽ học được: cách sắp xếp thời gian cho việc đọc sách, cách ghi chú, cách lập Bảng thử thách cho bản thân,… và tuyệt vời nhất là qua cuốn sách này, bạn biết mình đọc không chỉ để đó mà đọc để áp dụng vào thực tiễn cuộc sống, đọc để hành động – “Action reading”.

Ngày nay với sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã tác động không nhỏ tới giới trẻ. Tích cực cũng nhiều mà tiêu cực cũng không ít. Một trong những vấn đề đó nổi lên là văn hóa đọc sách của giới trẻ hiện nay- Vấn đề đáng để chung ta cùng suy nghĩ. Bạn hiểu gì về văn hóa đọc? Văn hóa đọc ở đây chính là thái độ, là cách ứng xử của chúng ta với tri thức sách vở. Phải biết đọc sách sao cho hợp lý và bổ ích. Đọc sao cho hợp với quy luật tiếp cận tri thức (Theo nhà ngôn ngữ học Phạm Văn Tình). Chúng ta đều biết trước khi có các phương tiện nghe nhìn, sách là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa, tri thức. Đọc sách là một trong những cách thức giúp con người thư giãn, tích lũy kiến thức, tăng cường khả năng tư duy. Thế nhưng giới trẻ ngày nay có vẻ thờ ơ, lãnh cảm với văn hóa đọc sách. Phải chăng họ nghĩ với những thong tin hiện đại họ không cần tới sách nữa? Nhà văn hóa Hữu Ngọc đã có một lần nêu câu hỏi: “Thế kỷ XXI liệu có cần đến thơ nữa không? Đến văn hóa đọc nữa không?” Và ông tự trả lời rằng: “có, dù cho ca nhạc trữ tình có làm được ít phần việc của thơ ca thì thơ ca vẫn sẽ mãi mãi được người đời ua chuộng”. Còn đối với văn hóa đọc thì ông khẳng định: “bản thân hình ảnh thì thoảng qua, từ ngữ mới đọng lại lâu bền”. Văn hóa đọc sách đang đứng trước một cơ hội và một nguy cơ. Cơ hội bởi mỗi người chúng ta đều được tiếp cận với một khối lượng tri thức khổng lồ. Nhưng nó lại tiềm ẩn một nguy cơ làm mai một thói quen đọc vốn có bởi sự lấn át của các phương tiện nghe nhìn quá nhiều, quá hấp đẫn. Vậy sẽ có tương lai nào cho văn hóa đọc sách trong thời đại bùng nổ thông tin? Khác với vài chục năm về trước, thị trường sách hiện nay vô cùng phong phú về nội dung cũng như hình thức. Giới trẻ ngay nay lười đọc hay họ không biết chọn sách? Có những bạn chạy theo phong trào để đọc sách. Có một thời gian những cuốn sách như “mãi mãi tuổi 20”, “Lê Vân yêu và sống” làm mư gió trên thị trường. Rồi có khi họ đọc theo mốt: “Thế Giới Phẳng” là tên một cuốn sách rất thành công của nhà kinh tế- xã hội học Thomas Friedman. Cuốn sách trình bày những quan điểm mới lạ đối với bạn đọc trong nước về xu thế toàn cầu hóa, “Thế Giới Phẳng” không phải là một cuốn sách dễ đọc, phần lớn người đọc không hiểu hết tư tưởng của tác giả. Thế là dù không thích, không hiểu nhưng các bạn trẻ vẫn chạy đi mua những cuốn sách mà mọi nguời vẫn đọc để mình không trở thành người lạc hậu. Đó là chưa kể tới việc hiện nay thị trường sách vô cùng phong phú về nội dung và hình thức, có nhiều sách được coi là “sách đen” vẫn được giới trẻ truyền tay nhau đọc hăng say. Thật đáng lo ngại! Rồi có những bạn trẻ lại cho rang đọc sách là lạc hậu- Đây là thời đại CNTT thì phải lên mạng đọc vừa nhanh, vừa dễ, vừa đỡ tốn kém. Xin thưa đây là lối suy nghĩ sai lầm. Internet có khối lượng thong tin phong phú, nhanh và cập nhật nhưng liệu các bạn đọc xong còn đọng laii trong đầu được bao nhiêu? Bạn có thể “gậm nhấm”, “nhâm nhi” từng câu văn, từng linh hồn mà tác giả gửi gắm vào đó không? Với thực trạng như thế, mỗi chúng ta ai không phải suy nghĩ nhìn nhận lại chính bản thân mình? Văn hóa đọc đã xuống cấp tới mức báo động chưa? Có thể chưa đến “đèn đỏ” nhưng đèn vàng đã cảnh báo một nguy cơ có thể đến. Đó là việc thiếu nghiêm túc trong việc đọc, không thấy rõ được vai trò quan trọng của đọc sách. Thời đại thông tin dạy chúng ta phải biết tận dụng cơ hội và nắm bắt thời cơ. Vì vậy các bạn hãy tự tìm và trau dồi cho mình một thói quen đọc nhé. Cho nên, đọc là cái thứ cần của mỗi con người, nó cần thiết vì nó không có giới hạn, càng đam mê thành công lớn, thì càng phải đọc, chính ra như toán nghe có vẻ quan trọng, nhưng trong cuộc sống hàng ngày mấy ai tính toán vượt qua cái thang 100 đâu, cho nên phải đọc, đọc để đầu óc được sáng lạng, đọc để nói chuyện với người khác, đọc để viết, đọc để tăng độ hiểu biết, đọc để nhanh nhạy hơn, thông minh hơn … đọc đọc đọc ! Mười lợi ích của việc đọc sách 1.Kích thích tinh thần: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, kích thích tinh thần có thể làm chậm lại tiến độ (hoặc thậm chí có thể ngăn chặn) của bệnh Alzheimer và mất trí nhớ, giữ cho bộ não của bạn hoạt động và tham gia ngăn không cho bị mất năng lượng. Cũng giống như bất kỳ các cơ khác trong cơ thể, não đòi hỏi phải được tập thể dục để luôn mạnh khoẻ, vì vậy cụm từ “sử dụng nó hoặc mất nó” là đặc biệt thích hợp khi nói đến não của bạn. Làm câu đố và chơi các trò chơi như cờ vua cũng rất hữu ích cho việc kích thích tinh thần. 0062 2.Giảm căng thẳng: Bất kể bạn gặp bao nhiêu căng thẳng tại nơi làm việc, trong các mối quan hệ cá nhân, hoặc vô số các vấn đề khác phải đối mặt trong cuộc sống hàng ngày, tất cả sẽ dần biến mất khi bạn tập trung vào một câu chuyện tuyệt vời. Một cuốn tiểu thuyết hay có thể đưa bạn tới một thế giới khác, trong khi một bài báo hấp dẫn sẽ làm bạn phân tâm và ổn định bạn trong thời điểm hiện tại, để tình trạng căng thẳng dần dần tan biến và cho phép bạn thư giãn. Ngoài đọc sách ra nếu chơi game vừa phải cũng là cách giảm căng thẳng 3.Làm giàu kiến thức: Tất cả mọi thứ bạn đọc sẽ choáng hết trong đầu bạn với các thông tin mới, và bạn sẽ không bao giờ biết khi nào nó có ích. Những kiến thức bạn có được trang bị để bạn có thể giải quyết bất kỳ thách thức nào mà bạn phải đối mặt trong tương lai. Ngoài ra, ở đây cần có một chút suy ngẫm: Bạn đã bao giờ nghĩ rằng mình ở trong những trường hợp nghiêm trọng, hãy nhớ rằng mặc dù bạn có thể mất tất cả mọi thứ khác, công việc của bạn, của cải, tiền bạc, thậm chí sức khỏe nhưng kiến thức trong đầu bạn sẽ không bao giờ mất đi. 4.Vốn từ ngữ được mở rộng Điều này đi liền với lợi ích 3: bạn đọc càng nhiều, càng được tiếp xúc với nhiều từ ngữ, chắc chắn rằng tất cả sẽ đi vào vốn từ vựng hàng ngày của bạn. Ăn nói lưu loát và khéo léo giúp ích rất nhiều trong bất kỳ ngành nghề nào, và nếu bạn có thể nói chuyện với sự tự tin có nghĩa là lòng tự trọng của bạn đã được nâng cao lên rất nhiều. Điều này thậm chí có thể hỗ trợ rất tốt cho sự nghiệp của bạn, như những người đọc nhiều hiểu rộng, ăn nói khéo léo, và am hiểu về nhiều chủ đề có khuynh hướng được thăng chức nhanh hơn (và thường xuyên hơn) so với những người có vốn từ vựng hạn chế và thiếu nhận thức về văn học, đột phá khoa học, hay các sự kiện toàn cầu. Đọc sách cũng rất quan trọng cho việc học một ngôn ngữ mới, như khi bạn tiếp xúc với nhiều từ ngữ được sử dụng trong từng bối cảnh cụ thể, sẽ cải thiện kỹ năng nói và viết của mình lưu loát hơn. 5.Cải thiện trí nhớ: Khi bạn đọc một cuốn sách, bạn phải nhớ từng nhân vật, nguồn gốc của họ, tham vọng, lịch sử, và sắc thái, cũng như các chi tiết liên quan đến nhân vật trong mỗi câu chuyện. Những điều này khá nhiều để nhớ, nhưng não là một bộ phận tuyệt vời, nó có thể nhớ tất cả tương đối dễ dàng. Thật ngạc nhiên, mỗi bộ nhớ mới mà bạn tạo ra sẽ liên hợp với các khớp thần kinh mới (chuỗi phản ứng hóa sinh trong não bộ) và tăng cường những cái hiện có, hỗ trợ trí nhớ ngắn hạn cũng như giữ thăng bằng tâm trạng. 6. Đọc sách thường xuyên giúp bạn tăng cường kỹ năng tư duy, phân tích: Bạn đã bao giờ đọc một cuốn tiểu thuyết bí ẩn tuyệt vời, và tự mình khám phá ra những bí ẩn đó trước khi kết thúc cuốn sách? Nếu vậy, bạn có thể đưa ra những phán đoán và phân tích bằng cách chú ý tất cả các chi tiết được cung cấp và phân loại chúng, từ đó hiểu rõ “truyện trinh thám”. Khả năng phân tích giống như vậy cũng rất có ích khi nói đến phê bình các tình tiết trong truyện, xem thử đó có phải là một tiểu thuyết hay, nếu các nhân vật được phát triển hợp lý, nếu cốt truyện êm xuôi, v..v… Khi bạn có cơ hội thảo luận về các cuốn sách với những người khác, bạn sẽ có thể phát biểu ý kiến của mình rõ ràng, nếu như bạn dành thời gian để thực sự xem xét tất cả các khía cạnh liên quan của vấn đề đó. 7.Cải thiện sự tập trung: Trong thế giới internet hiện nay, sự chú ý bị phân ra một triệu hướng khác nhau cùng một lúc như chúng ta đa tác vụ qua mỗi ngày. Trong 5 phút khoảng duy nhất, một người bình thường sẽ phân chia thời gian giữa làm việc, kiểm tra email, tán gẫu với một vài người (thông qua Gchat, skype, v..v…), trông chừng twitter, giám sát điện thoại, và tương tác với đồng nghiệp. Đây là loại hành vi ADD – làm cho mức độ căng thẳng tăng lên, và làm giảm năng suất của chúng ta. Khi bạn đọc một cuốn sách, tất cả sự chú ý của bạn tập trung vào câu chuyện, thế giới xung quanh dường như biến mất, và bạn có thể đắm mình trong từng chi tiết nhỏ đang thu hút bạn. Hãy thử đọc 15-20 phút trước khi làm việc (tức là trên đường đi làm vào buổi sáng, nếu bạn di chuyển bằng giao thông công cộng), và bạn sẽ ngạc nhiên vì bạn chỉ tập trung một lúc là đã đến văn phòng. 8.Kỹ năng viết tốt hơn: Lợi ích này đi kèm với lợi ích 4 – mở rộng vốn từ ngữ của bạn: tiếp xúc với các tác phẩm khác, quan sát nhịp, trạng thái, và phong cách viết của các tác giả khác, sẽ ảnh hưởng đến cách viết của riêng bạn. Theo cùng một cách, các nhạc sĩ ảnh hưởng lẫn nhau, và họa sĩ sử dụng kỹ thuật được xây dựng bởi các bậc thầy đi trước, do đó, nhà văn hiểu làm thế nào để xây dựng các tác phẩm bằng cách đọc các tác phẩm của người khác. 9.Sự yên tĩnh: Ngoài việc thư giãn với một cuốn sách hay, đề tài mà bạn đọc có thể mang lại sự bình yên trong tâm hồn bạn. Đọc một tác phẩm về mặt tâm linh có thể làm giảm bớt huyết áp và mang lại cảm giác êm đềm, trong khi đọc cuốn sách tự giúp đỡ sẽ giúp ích cho những người bị rối loạn cảm xúc và bệnh tâm thần nhẹ. Tham khảo thêm: sách hay nhất năm 2014 10.Giải trí miễn phí: Mặc dù nhiều người trong chúng ta muốn mua sách chỉ để tham khảo một phần trong đó, họ có thể tốn khá nhiều tiền. Với kinh phí thấp, bạn có thể đến thư viện địa phương và đắm mình trong đại dương kiến thức của pho sách sẵn có. Thư viện có sách trên tất cả các vấn đề có thể tưởng tượng được, và vì ở đây luôn cập nhật các cuốn sách mới nên bạn sẽ không bao giờ đọc hết được.

Nhà văn NgaGhécxen từng viết: "Sách, đó là di huấn về tinh thần của thế hệ này đối với thế hệ khác. Đó là lời khuyên của người già sắp từ giã cõi đời đối với người trẻ mới bước vào cuộc sống, đó là mệnh lệnh của người đứng gác sắp đến giờ nghỉ truyền lại cho người đứng gác thay. Nhưng trang sách không chỉ có quá khứ. Sách còn là văn kiện giúp ta làm chủ hiện tại, nắm lấy tất cả mọi chân lý và sức mạnh được tìm ra qua nhiều đau khổ đôi khi còn nhuốm đầy mồ hôi hoà với máu. Sách báo còn là cương lĩnh của tương lai". Hầu hết chúng ta đều có thể đọc nhưng lại không yêu thích việc đọc. Có nhiều lý do để đọc sách, để tìm kiếm kiến thức, để giải trí, để trốn khỏi thực tại hoặc đơn giản là thư giãn. Có thể các bạn chưa biết người Do Thái là dân tộc duy nhất trên thế giới không có người mù chữ, ngay cả người ăn xin cũng luôn có quyển sách bên cạnh. Trong mắt họ, đọc sách báo không chỉ là một thói quen mà còn là một phẩm chất tốt. Một ví dụ điển hình nhất, trong ngày lễ Sabbath (ngày lễ nghỉ ngơi), tất cả người Do Thái đều dừng các hoạt động buôn bán, vui chơi. Các cửa hàng, quán ăn, những khu vui chơi đều phải đóng cửa, các phương tiện giao thông cũng ngừng hoạt động, ngay cả các công ty hàng không đều ngừng bay, người dân chỉ có thể ở nhà nghỉ ngơi hoặc cầu nguyện. Nhưng có một ngoại lệ, tất cả nhà sách trên toàn quốc vẫn được mở cửa hoạt động. Trong ngày này, những người đến tiệm sách là đông nhất, mọi người đến đây đều yên lặng đọc sách. Với thời gian trung bình là 10 giờ 42 phút mỗi tuần, Ấn Độ trở thành quốc gia “mọt sách” nhất thế giới. Danh hiệu này cũng được giữ vững trong nhiều năm trở lại đây. Thị trường sách văn học ở Ấn Độ cũng tăng vọt mà một trong những nguyên nhân là do sự tăng trưởng của các thiết bị đọc sách điện tử, điện thoại thông minh và Internet giá rẻ. Nhiều “mọt sách” ở Ấn Độ là thế hệ đọc sách tiếng Anh đầu tiên. Trẻ em thị thành thường thích đọc sách trong thời gian rảnh rỗi. Các trường học cũng khuyến khích, thúc đẩy niềm đam mê sách của trẻ, các lễ hội sách ở trường học, thành phố thậm chí được tổ chức hàng tuần để nâng cao trình độ đọc của người dân. Cùng trang FeelGood tổng kết cho chúng ta những con số thú vị về chuyện đọc sách trên khắp thế giới hiện nay. Trang FeelGood đã tổng hợp lại những sự thật thú vị xung quanh việc đọc sách để thấy rõ thế giới của chúng ta đang đọc sách như thế nào. Khi chúng ta đọc sách, ta nhận biết từ ngữ bằng hình ảnh chữ và nghe chúng được phát âm trong đầu. Bộ não con người sẽ phản ứng theo nhiều cách giống nhau khi chúng ta đọc thầm hay đọc to lên thành tiếng. Sự di chuyển của mắt cũng tác động không nhỏ đến việc đọc sách, tốc độ thông thường của một người đọc sách là 7 đến 9 chữ trong vòng 0,3 giây. Các quốc gia chăm đọc sách nhất trên thế giới. Trên thế giới, các quốc gia chăm đọc sách nhất chủ yếu nằm ở lục địa Á - Âu. Ấn Độ đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách với 10,42 giờ đọc sách một tuần tính trên một đầu người. Theo sau đó là Thái Lan, Trung Quốc, Philippines, Ai Cập, CH Séc, Nga, Thụy Điển, Pháp, Hungary, Ả rập Xê út, Hong Kong, Anh và Nhật Bản. Nếu như không tính Kinh Thánh và Kinh Coran (2 loại sách thường được đem tặng rộng rãi) thì tính đến năm 2016, có 5 cuốn sách được coi là bán chạy nhất mọi thời đại. Đó là Chúa tể những chiếc nhẫn và Anh chàng Hobbit của J.R.R. Tolkien, Hoàng tử bé của Antoine de Saint-Exupery, Harry Potter và Hòn đá phù thủy của J.K. Rowling và Mười người da đen nhỏ của Agatha Christie. Văn học Anh chiếm số lượng áp đảo trong danh sách này. 5 cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại và 5 cuốn sách nổi tiếng bị cấm ở nhiều quốc gia. Có nhiều cuốn sách là tác phẩm ăn khách ở một số nước nhưng lại là sách cấm ở một số nước khác vì các nguyên nhân liên quan đến tôn giáo, chính trị và văn hóa lối sống. Nếu Lolita của Vladimir Nabokov đề cập đến tình yêu giữa một ông già và một cô bé mới 12 tuổi thì 1984 của Geogre Orwell lại là cuốn tiểu thuyết phản địa đàng về một xã hội kỳ lạ. Những cuốn sách nổi tiếng khác như Alice ở xứ sở thần tiên, The Naked Lunch và The Santanic Verses cũng đều vướng phải nhiều phản đối và tranh cãi với các chính quyền. Sự phát triển của công nghệ cũng làm thay đổi cách đọc sách của mọi người. Thay vì đọc sách giấy, độc giả bây giờ có nhiều lựa chọn hơn với sách điện tử và sách nói. Họ được tiếp cận với sách qua nhiều kênh khác nhau chứ không chỉ còn là riêng cửa hàng sách truyền thống như trước nữa. FeelGood cũng chỉ ra nhiều điểm thuận lợi và hạn chế của việc đọc sách điện tử so với sách giấy. Những con số biết nói về sự phát triển của công nghệ trong ngành xuất bản. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra ích lợi của việc đọc sách. Ngoài việc tiếp nhận những kiến thức thông thường mà sách cung cấp, người đọc sách sẽ ít bị mắc bệnh Alzheimer gấp hai lần khi về già. Họ cũng cải thiện trí nhớ nhiều hơn, trở nên đồng cảm và lạc quan trước các vấn đề xảy ra trong xã hội. Và cuối cùng, chăm sóc mắt là một việc cực kỳ quan trọng để có thể đọc sách một cách hiệu quả nhất. Khi đọc sách giấy, tốt nhất là nên đặt đèn ở phía đằng sau để ánh sáng có thể chiếu trực tiếp lên trang giấy, và nhớ nên đọc sách theo quy tắc 20-20-20. Cứ mỗi 20 phút, rời mắt khỏi cuốn sách và nhìn vào một vật cách đó 20 feet (khoảng 6 m) trong vòng 20 giây. Một số mẹo chăm sóc mắt khi đọc sách giấy và sách điện tử. Còn đối với đọc sách điện tử, bạn nên tăng cỡ chữ nếu thấy cần thiết, điều chỉnh độ sáng của màn hình và nên luyện tập mắt thường xuyên khi không làm việc với máy tính bằng cách nhìn gần và nhìn xa để điều chỉnh thói quen cho mắt.

1. Năm lý do “Muốn đọc mà không thể đọc” Tình trạng muốn đọc mà không thể đọc là một tình trạng phổ biến. Ai đó khi nhìn thấy cuốn sách cũng sẽ nói ” Muốn đọc lắm mà không được”. Vậy lí do tại sao? Kỹ năng đọc sách hiệu quả sẽ đưa ra năm lý do cho tình trạng này. Lý do 1: Không thể đọc sách vì quá bận rộn Guồng quay của cuộc sống, của công việc thậm chí là Internet đã cuốn các bạn theo. Sự bận rộn đó đã ngăn cản phần lớn thói quen đọc sách của bạn. Kết quả không đọc được cuốn sách nào trong một thời gian dài. Có thể nói không đọc sách vì bận rộn quả là đáng tiếc với những ai yêu sách và hiểu tầm quan trọng của sách. Sách không chỉ cho chúng ta gợi ý để giải quyết những khó khăn hiện tại, mà còn giúp chúng ta giải tỏa căng thẳng và cân bằng cuộc sống. Vì thế, nếu chúng ta không thể đọc sách do bận rộn, thì thật là đáng tiếc. Hơn nữa, vì có nhiều cuốn sách chúng ta quan tâm nên chồng sách tích trữ sẽ cao dần theo năm tháng. Lý do 2: Không biết nên đọc cuốn sách nào Đây là một lý do muôn thuở để bạn muốn đọc mà không thể đọc. Khi có quá nhiều sách và sự lựa chọn của bạn lại không rõ ràng. Nhìn cuốn nào cũng muốn đọc và rồi lại không biết muốn đọc cuốn nào. Thành ra chúng ta tích trữ nhiều những cuốn mà có thể vài năm vẫn chưa động tới cuốn sách đó. Giải pháp là, hãy nâng cao khả năng cảm nhận tầm quan trọng của cuốn sách với bản thân. Như thế, bạn sẽ lập tức hiểu đâu là những cuốn bình thường và đâu là những cuốn quan trọng. Lý do 3: Sách đang đọc bị dồn lại, còn lượng sách tích trữ ngày càng tăng Việc mua sách, mượn sách không có điểm dừng và theo sự ham muốn khiến cho lượng sách tăng đáng kể. Tuy nhiên khi có cuốn mới chúng ta lại bỏ cuốn cũ, khi có cuốn mới khác chúng ta lại bỏ cuốn đang đọc. Như vậy theo thời gian, lượng sách đang đọc bị dồn vào ngày càng nhiều. Nên nhớ đọc trọn vẹn và chuyên tâm với một cuốn thay vì dang dở nhiều cuốn. Lý do 4: Băn khoăn liệu có nên đọc sách dù đang rất bận hay không Dù bận rộn thì lời khuyên cho các bạn vẫn là nên đọc sách. Tuy có nhiều deadline kéo bạn theo thì bạn có thể xem đọc cuốn sách đó cũng là một deadline. Lý do 5: Không thể đọc tập trung như trước Vòng xoáy công việc, bận rộn khiến chúng ta khó mà đọc tập trung như thời chúng ta là học sinh, sinh viên. Hơn nữa khi hai chữ công nghệ luôn dán tận mắt với Facebook, Twitter, Youtube,… thì việc không thể tập trung là điều dễ hiểu. Đơn giản là tắt thiết bị công nghệ để real focus vào mục tiêu đọc sách. 2. Lợi ích của việc đọc sách Tại sao có những người họ luôn đọc sách? Tại sao có những người tranh thủ lúc ăn cơm, đi tàu, đi xe bus để đọc sách dù công việc của họ rất bận rộn? Một lý do đơn giản là họ nhận được ra những lợi ích của việc đọc sách đem lại. Lợi ích 1: Sách giúp con người nâng tầm tri thức Có thể nói sách là nguồn tri thức vô tận mà chúng ta đọc, học cả đời cũng không bao giờ hết. Vì vậy khi đọc sách chúng ta sẽ có thêm hiểu biết về thế giới như lịch sử, địa lý, khoa học, chính trị. Sách còn giúp ta có thêm kỹ năng về các ngành nghề như Marketing, kỹ năng lãnh đạo, công nghệ thông tin, xu hướng thị trường,….Và đọc sách chính là cách tuyệt vời để mở mang tri thức mà không làm phiền ai và không phải đến trường học. Lợi ích 2: Mở mang tầm hiểu biết, tăng cường cơ hội thăng tiến và thành công Khi có tri thức từ đọc sách chúng ta sẽ mở mang được đầu óc, về tầm nhìn. Chúng ta sẽ có cái nhìn đa chiều hơn từ việc đọc sách. Người có tầm hiểu biết sẽ có cách nhìn, cách giải quyết khác với những người có tầm hiểu biết hẹp. Và điều này sẽ liên quan đến cơ hội thăng tiến và thành công trên con đường sự nghiệp của bạn. Đọc sách không chỉ giúp bổ sung kiến thức, mà còn thúc đẩy chúng ta xem xét, lý giải vấn đề từ nhiều chiều hướng khác nhau. Từ đó, chúng ta có thể thấy bức tranh tổng thể. Lợi ích 3: Thúc đẩy sự phát triển của cá nhân Khi đọc những cuốn sách có giá trị thực sự chúng ta cũng sẽ nhận ra được giá trị và khả năng thực sự của bản thân. Và từ đó giúp bạn tìm tòi nhiều hơn, tìm cách lấp đi những thiếu sót của bản thân để phát triển mạnh mẽ bản thân mình. Con người phát triển ở mọi lứa tuổi. Nếu đã trở thành người có tài, thì cần phải cố gắng để trở thành người có tài cao hơn nữa. Điều quan trọng là, phải đọc sách để tiếp tục chạm tới những tầng trí tuệ sâu sắc hơn, bởi tri thức là vô hạn. Lợi ích 4: Hình thành phẩm chất của một nhà lãnh đạo Đọc sách để có thể thấu hiểu cảm xúc của con người. Và từ đó các bạn sẽ không áp đặt cảm xúc của mình lên người khác. Cách cư xử của chúng ta với người xung quanh cũng sẽ thay đổi. Đặc biệt là phẩm chất thấu hiểu cảm xúc của những người đồng nghiệp khi là một nhà lãnh đạo là một điều cần thiết. Lợi ích 5: Tăng cường khả năng suy nghĩ Đọc sách sẽ kích thích trí não của chúng ta tưởng tượng và sáng tạo. Chúng ta sẽ có khả năng suy nghĩ về một vấn đề nào đó trong cuộc sống. trong công việc chúng ta có sự linh hoạt, sự sáng tạo và tưởng tượng. Điều đó giúp bạn làm việc với một hiệu suất cao hơn rất nhiều. Lợi ích 6: Nắm bắt được thông tin và đi trước thời đại Trong xã hội không ngừng thay đổi thì đọc sách là một cách giúp ta nhìn ra thời đại và mở ra sự tư duy theo thời đại. Việc nắm bắt thông tin một cách sâu rộng và đi trước thời đại cũng sẽ mở ra nhiều cơ hội hơn cho bạn trong công việc. Lợi ích 7: Tiếp thêm động lực Những cuốn sách là nguồn truyền cảm hứng không hề tồi cho bạn. Hãy thử đọc sách đi và nhận lấy nguồn cảm hứng đó. Nó sẽ đẩy động lực và kiến tạo đam mê cho bạn. Bạn sẽ trở nên có niềm tin hơn và lạc quan hơn. Khi cảm động, ta cảm thấy động lực sục sôi một cách tự nhiên. Thật kỳ lạ, nhưng con người là loài động vật như vậy. Bạn thấy cảm động, và tự nhiên, bạn cũng thấy bản thân muốn cố gắng hơn nữa. Tôi là người luôn tràn đầy động lực trong cuộc sống, nhưng tôi luôn ý thức được rằng, mình phải luôn “sạc pin” để tiếp thêm động lực cho bản thân. Và đọc sách là một trong những phương pháp quan trọng mà tôi áp dụng. 3. Phương pháp kiến tạo thời gian đọc sách Sau khi chỉ ra lí do tại sao muốn mà không đọc được sách, lợi ích của việc đọc sách thì tác giả chỉ ra các phương pháp để giúp những người bận rộn vẫn có thể đọc được sách. Phương pháp 1: Tăng hạng ưu tiên cho việc đọc sách Tăng thứ tự ưu tiên bằng các cách cụ thể sau: Có ý thức rõ ràng về việc đọc Làm được những việc mà trước đây chưa thể làm được Tạo ra những cơ hội mà trước đây chưa từng có Trở nên tự tin hơn, có thể trao đổi và đàm phán với người khác một cách tích cực, mở rộng tầm hiểu biết. Đạt hiệu quả làm việc cao hơn, việc đọc sách ngày càng có ích hơn. Phương pháp 2: Cách sắp xếp thời gian đọc sách dù công việc bận rộn Lập kế hoạch cho ngày nghỉ và buổi tối các ngày trong tuần Biết được thời gian ngủ tối thiểu và cố gắng duy trì mức đó Sử dụng hiệu quả khoảng thời gian chết Phương pháp 3: Đưa thời gian đọc sách vào thời gian biểu Việc đưa thời gian đọc sách vào thời gian biểu sẽ giúp bạn xem việc đọc sách là một công việc. Và bạn cũng sẽ hiểu được cách sắp xếp phân bố thời gian sao cho hợp lý. Phương pháp 4: Hình thành thói quen đọc sách một cách tự nhiên Phương pháp 5: Chỉ cần đọc ở mức cần thiết Một người trưởng thành trước 30 tuổi nên đọc được khoảng 300 cuốn, khoảng 50 cuốn/ năm. Đó là mức cần thiết mà tác giả đưa ra. Không nên đọc quá mức cần thiết vì đôi khi nó khiến hiệu quả giảm sút. Phương pháp 6: Kết bạn trên mạng xã hội và tạo thói quen đọc sách Cùng nhau đọc, thi đua nhau đọc, cạnh tranh với nhau. Cùng trao đổi, bàn luận xung quanh vấn đề của cuốn sách thì sẽ duy trì được việc đọc sách của bạn. Hơn nữa còn là việc tạo ra thời gian cho nhau để đọc sách và cùng nhau phát triển. 4. Kỹ năng đọc sách tập trung Cách thức sử dụng sách làm cơ sở dữ liệu Viết ghi chú và ghi những điểm chưa hiểu ngay sau khi đọc Đọc mỗi lần một quyển và đọc thật tập trung Đọc càng nhiều càng tốt và đọc sách tại thư viện Mua sách thì phải đọc luôn, chứ đừng tích trữ sách để đấy Không vừa đọc vừa ghi chép Dù gặp đoạn không hiểu cũng đừng đọc đi đọc lại Hãy tắt mạng và điện thoại để tập trung đọc Có ý thức về lý do mua cuốn sách nào, bạn càng dễ tiếp thu nó 5. Đừng lãng phí thời gian vào cuốn sách vô bổ Chúng ta đọc sách là một điều vô cùng tốt nhưng có những cuốn sách vô bổ sau khi chúng ta đọc xong. Nghĩa là nó không đem lại cho chúng ta những giá trị, những điều bổ ích nào đó sau khi đọc cả một cuốn sách. Hãy đọc 300 cuốn sách trước tuổi 30, một nửa là tiểu thuyết Sau khi đạt mục tiêu 300 cuốn sách trước tuổi 30 thì đọc 1 cuốn/tuần, 4 cuốn/tháng, 50 cuốn/năm Dành thời gian thu thập thông tin Chính từ ý thức vấn đề sẽ hình thành nên năng lực nhận biết vấn đề và mở mang thêm tầm hiểu biết Nếu tìm được tác giả mà mình yêu thích hãy đọc hết tác phẩm của họ Không mua sách một cách bừa bãi ở hiệu sách Hãy để ý tới tủ sách của bạn bè và người đi trước mà mình tin tưởng Đừng vội đọc các cuốn sách bán chạy Lập mục tiêu 5 năm Kiên trì rèn luyện Từ đọc sách để giải trí hay giết thời gian, hãy chuyển thành đọc sách chủ động, vừ đọc sách vừa phát triển bản thân, thay đổi và cải thiện cách làm việc. Vì đạt được nhiều hiệu quả từ việc đọc sách nên bạn sẽ tiếp tục thêm thông tin và cải thiện bản thân. Cứ thế, vòng tròn những điều tốt đẹp sẽ được sinh ra. Quan trọng là, bạn phải kiên trì rèn luyện. 5. Thay lời kết Kỹ năng đọc sách hiệu quả là cuốn sách dành cho những người thích sách, mê sách mà chưa tìm ra phương pháp đúng, hiệu quả hay những người chưa có thời gian để đọc sách. Cuốn sách được viết dưới nhiều góc nhìn khác nhau của tác giả Yuji Akaba. Cuốn sách như một sự khơi gợi nguồn cảm hứng đối với độc giả đối với việc đọc sách và cũng là một phần để thức tỉnh những người đang quá tập trung vào internet, mạng xã hội mà bỏ quên đi giá trị đích thực từ đọc sách. Hi vọng các bạn sẽ đón nhận cuốn sách và quan tâm đến việc đọc sách nhiều hơn nữa.

Cuốn "Làm thế nào để đọc sách hiệu quả?" trước hết là tập hợp các bài viết chia sẻ về những niềm vui, những trăn trở về sách và việc đọc của những người đọc tiêu biểu thuộc thế hệ mà mỗi cuốn sách đều được trân quý và chuyền cho nhau. Hơn thế nữa, cuốn sách còn là một cuốn cẩm nang giúp bạn có cái nhìn tổng quan về việc đọc sách, thiết lập những kĩ năng cần thiết trong việc chọn sách, tìm sách và kỹ năng đọc sách sao cho hiệu quả và xây dựng thói quen và văn hóa đọc cho chính mình và lan tỏa nó đến những người xung quanh. Chương I. Vai trò của việc đọc sách Chương I của "Làm thế nào để đọc sách hiệu quả" sẽ giúp bạn trả lời cho câu hỏi "Nếu bạn đang có cuộc sống tốt, ổn định và bạn hài lòng với điều đó thì có cần phải đọc sách không?". Để giúp bạn trả lời câu hỏi này, tác giả Nguyễn Cảnh Bình đã đem đến hai câu hỏi: Đọc để làm gì? Đã bao giờ bạn đặt ra câu hỏi "Đọc để làm gì?" chưa? Câu hỏi này tưởng chừng như rất chung chung, dễ khiến người ta ấp úng khi bị hỏi nhưng có lẽ khi đọc sách, bạn phải xác định được điều này thì mới lựa chọn cho mình loại sách và phương pháp đọc đúng đắn. Và tác giả Nguyễn Cảnh Bình đã đưa ra câu trả lời rằng: Đọc sách để giải trí, đọc sách để nâng cao kiến thức, để giải quyết một vấn đề cụ thể và cuối cùng đọc chính là để giải quyết bài toán của cuộc đời. Có cần phải đọc sách không? Tác giả đưa ra một tình huống mà chính mình đã gặp phải "Khi tôi gặp gỡ các bạn trẻ, có bạn nói với tôi: "Theo em không cần đọc sách." Tôi bảo: "Rất đúng, tôi cực kì ủng hộ, nếu như các bạn không đọc sách mà vẫn có thể trưởng thành, trở thành người có kiến thức, thành đạt và có văn hóa. Nếu như những điều tôi vừa kể không có điều nào nằm trong mục đích sống của bạn, thì chả việc gì phải đọc." Từ tình huống ấy, mỗi người đọc nhìn vào, liệu các bạn đã trả lời cho câu hỏi "Có cần phải đọc sách không?" chưa? Đúng, mỗi con người chúng ta chẳng ai mong mình mãi không trưởng thành, và để trưởng thành, chúng ta lại cần có kiến thức và trau dồi văn hóa. Để có những thứ ấy chúng ta lại cần tìm đến sách. Chương II. Quan niệm về sách và người đọc sách Ở chương này, các tác giả sẽ đưa ra những bài viết ngắn giúp chúng ta biết cách đọc như thế nào cho đúng, họ cũng khẳng định việc đọc không có một công thức chung nào cả. Tùy vào sở thích, tùy mục tiêu và tùy ngành nghề khác nhau, chúng ta sẽ lựa chọn cho mình cách đọc cho phù hợp, không nên áp đặt một tiêu chuẩn cho tất cả mọi người. Sau khi đọc xong chương này, chắc chắn mỗi người đọc sẽ nhận ra và rút kinh nghiệm cho mình, rằng mình nên đọc nhiều hay đọc ít, và rằng chúng ta không nên khoe khoang mình đọc nhiều, nếu như sự đọc không thực chất mà chỉ để khoe mẽ. Vì sao người ta ngại đọc sách? Chúng ta có thể thấy, trước đây thì đọc sách giấy, bây giờ chúng ta có thể đọc trên mạng. Trước đây tivi chỉ có ba, bốn kênh, bây giờ tivi có đến hai trăm kênh. Tất cả những chuyện ấy làm ta mất thời gian hơn... Sẽ có cái phải giảm xuống để dành thời gian cho cái mới. Đọc quá nhiều sách có tốt không? Đọc theo cách cưỡi ngựa xem hoa thì dù là qua trăm nghìn quyển sách cũng không bằng việc đọc thật kĩ một vài quyển sách thật hay và áp dụng những bài học từ sách vào thực tế. Chỉ riêng việc đọc sách không bao giờ giúp bạn trở nên giàu có Đọc sách không bao giờ giúp bạn trở nên giàu có nếu bạn không lao động. Đọc sách để dốt đi? Bất cứ khi nào nghĩ rằng mình hiểu biết, khôn ngoan hay thông minh hơn người thì hãy tìm một quyển sách thật hay để đọc... Được tiếp cận những quan điểm, tư tưởng của những người tài giỏi hơn mình nhiều, ta sẽ bớt ảo tưởng về khả năng của bản thân. Sách làm bạn trở nên ... sách vở? Để việc đọc sách không khiến ta trở nên sách vở, thì ta phải đọc một cách chủ động. Đọc chủ động tức là chủ động lựa chọn quyển sách phù hợp. Khi những người bạn tưởng là đọc nhiều sách hóa ra lại chẳng đọc gì Một số người cho rằng mình là một người đọc, nhưng nếu một tháng họ không đọc hết một quyển thì không thể gọi là người đọc sách được. Sự khác nhau giữa người đọc sách và người không đọc Có một điều chắc chắn rằng một người đọc sách thường xuyên sẽ thấy bản thân mình tốt hơn rất nhiều so với bản thân người đó nếu không đọc. Người đọc sách có bạn hay không có bạn? Thành đạt và lẫy lừng nhờ đọc sách thì chẳng có gì mới, nhưng bị cộng đồng cô lập vì suốt ngày chúi mũi vào sách cũng là một chuyện không lạ. Sách có đắt không? Để nói đắt hay rẻ ta cần so sánh giá cả và giá trị. Sách hay mang giá trị vượt không gian và thời gian Người đọc khôn ngoan sẽ đi vào những cuốn sách "tu thân" mang trong mình những giá trị khai minh tiến bộ chứ không chỉ những cuốn sách thiên về chiêu trò, mánh khóe. Sách là một tấm gương Có những quyển sách khi đọc, giúp ta nhìn nhận lại chính mình, biết được mình đang ở đâu và tìm được hướng đi hay nhìn rõ hơn con đường phía trước. Chương III. Chọn sách và tìm sách Ở chương này, các bài viết sẽ cho bạn câu trả lời về việc chọn sách và tìm sách. Bất cứ việc gì khích lệ lòng ham mê sách, hãy làm, một trong số đó là việc thường xuyên ghé hiệu sách và cập nhật các đầu sách mới. Nếu như học gạo không hoàn toàn có hại, trái lại cũng có tác dụng nuôi dưỡng lòng ham học thì việc thường xuyên tiếp xúc với sách, những cuốn sách mà không ai có thể bắt buộc bạn phải đọc mà chính bạn có quyền chủ động lựa chọn mua hay không mua, cũng có tác dụng nuôi dưỡng lòng yêu thích sách. Chương này đưa ra một loạt các bài viết để minh chứng cho nội dung trên. Chủ động - Từ khóa của cuốn sách này Thông điệp cho người đọc sách hoặc không đọc sách, hai chữ thôi: chủ động. Bạn chủ động chọn đọc hoặc không đọc. Lâu lâu mới đọc hoặc thường xuyên đọc. Không thích, thích sơ sơ hoặc cực kì ham đọc. Đọc tiểu thuyết, sách kinh tế hoặc sách tôn giáo. Đọc để làm việc này việc kia hoặc chỉ thuần túy nhấm nháp, thưởng thức. Câu chuyện bắt đầu với việc chọn một cuốn sách phù hợp Nếu ngày bé chúng ta từng nhặng xị lên đòi cái kết có hậu trăm truyện như một thì khi lớn lên, chúng ta học cách chấp nhận và hài lòng với những cái kết mở, những câu chuyện để ngỏ. Nhiều khi đọc những dòng đầu tiên là đủ hiểu không thể trông đợi gì vào một kết thúc vẹn tròn viên mãn được. Vậy mà vẫn đọc vì câu chuyện có gì đó thật cuốn hút. Những cuốn sách giúp bạn đỡ phải thử sai với cuộc đời mình. Bạn có thể đọc đến hàng trăm, hàng nghìn cuốn sách, nhưng điều then chốt nhất là bạn phải rèn luyện. Nếu muốn giỏi viết lách, bạn phải tập viết thư một trăm lần, thậm chí cả nghìn lần. Nếu muốn biết cách thuyết trình, bạn phải tập nói lưu loát, trình bày rõ ràng quan điểm của mình trước bạn bè, trước nhóm rồi cho đến đám đông, không phải dăm mươi lần mà hàng trăm hàng nghìn lần... Có hay không cuốn sách thay đổi cuộc đời Sách chỉ cho ta thông tin, kiến thức. Nhưng để thay đổi cuộc đời thì lựa chọn nằm trong tay mỗi người. Ta có lựa chọn làm điều đó không, có bắt tay vào hành động để đạt được những gì ta muốn không, có thể biến những gì mình biến thành những kĩ năng và thói quen của mình hay không là hoàn toàn tùy thuộc vào quyết định của ta. Làm sao để đọc thật nhiều sách miễn phí Có nhiều cách để đọc được sách miễn phí hoặc tốn rất ít phí. Một trong những cách đó là đọc ebook trên mạng như đã nói ở trên. Cần lưu ý là hiện nay có nhiều trang web cung cấp ebook miễn phí hợp pháp, nhưng cũng có không ít trang web cung cấp ebook lậu. Ta cần phân biệt để lựa chọn sử dụng từ các nguồn hợp pháp. Ngoài ra một cách hay được những người hoài cổ sử dụng là tìm sách cũ trên mạng hoặc từ các tiệm sách cũ. Nói tóm lại, nếu muốn đọc sách thì không thiếu gì cách để đọc dù với túi tiền eo hẹp. Đừng để hạn chế về tài chính ngăn cản bản thân trên con đường tiếp thu tri thức. Mạng internet thay thế được sách, hay là không? Từ câu chuyện của chính mình, tác giả bài viết đã đưa ra quan điểm rằng Nhưng tôi có thể khẳng định, những người cho rằng mạng internet có thể thay thế sách (cả giấy cả điện tử), họ là những người đồng thời chưa hề hoặc rất ít khi thử tìm kiếm thứ gì liên quan đến sách ở trên mạng. Mà, họ vào mạng hầu hết vì mục đích khác. Sử dụng mạng xã hội phục vụ cho việc đọc sách như thế nào? Nhờ mạng xã hội, tác giả bài viết đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ cho mình trong việc đọc sách. Ví dụ như đó là việc Tra cứu thông tin tác giả, tác phẩm, Tìm được bạn cùng sở thích, Có những buổi gặp gỡ, trao đổi về sách mình quan tâm, Trao đổi với tác giả, dịch giả, Giúp nhau tìm sách. Vậy, còn lí do gì để mỗi người đọc chúng ta không sử dụng mạng xã hội để hỗ trợ cho việc đọc sách của mình? Tìm kiếm và tải sách trên mạng Ebook là nguồn sách có rất nhiều ưu điểm, có thể với những bạn mới đọc ebook sẽ thấy bất tiện nhưng càng đọc ta lại nhận ra nhiều ưu điểm của nó. Đầu tiên có rất nhiều sách hay mà ta không thể tìm được sách giấy vì đã phát hành khá lâu, trong khi lại có sẵn nguồn ebook. Với ebook, ta không phải lo lắng về không gian chứa sách, việc bảo quản sách để hạn chế hư hỏng về mối mọt hay thời tiết... Và cuối cùng, ebook sẽ giúp bảo vệ môi trường vì để tạo ra chúng không cần đến cây xanh. Chương VI. Kỹ năng đọc sách Đọc sách mà cũng cần có kĩ năng ư? Bạn chắc nhiều lần thường nghe ai đó nói, tay này là mọt sách, tay này chỉ lý thuyết, sách vở chứ không làm được gì. Sự thực có phải vậy không? Quả thực trong xã hội có nhiều người như vậy. Nhiều người chỉ đọc sách mà không rút ra được gì từ sách, không thể ứng dụng những gì họ đọc được từ sách vào thực tế cuộc sống, không khiến cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của bản thân thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp hơn, có tác động tích cực đến người xung quanh... Khi đó, đọc sách là phí phạm, những gì họ đọc không hoặc ít có giá trị. Để nhận thức ra điều này, chúng ta, mỗi người đọc cần phải có kĩ năng đọc sách. "Làm thế nào để đọc sách hiệu quả" đã đưa ra từ hậu quả của việc đọc sách không có phương pháp, sau đó đưa ra những sai lầm, mẹo nhỏ trong quá trình đọc sách, và cuối cùng là gợi ý cho các bạn một vài kĩ năng đọc sách để quá trình đọc của bạn trở nên hiệu quả hơn. Hậu quả của việc đọc sách không có phương pháp Những sai lầm trong phương pháp đọc sách Các mẹo nhỏ trong quá trình đọc sách Kỹ năng đọc được nhiều sách Kỹ năng đọc các thể loại sách Kỹ năng đọc chủ động và đọc thụ động Kỹ năng tạo sự tập trung khi đọc sách Kỹ năng đọc siêu tốc Kỹ năng đọc và ghi chép Kỹ năng ghi nhớ Kỹ năng khai thác các footnote/notes/index hiệu quả Chương V. Xây dựng thói quen và văn hóa đọc Đã bao giờ bạn tự đặt cho mình câu hỏi "Đọc sách - khi nào là sớm hay muộn?" hay "Yếu tố nào là quan trọng nhất tạo nên lòng ham thích đọc sách?"? Đọc chương này, chắc chắn sẽ giúp bạn có câu trả lời. Một quyển sách không phải ai, lứa tuổi nào cũng có thể đọc được. Tùy mỗi độ tuổi mà nên đọc các sách phù hợp, không phải lúc nào đi tắt, đọc sớm, đọc trước là tốt cho bạn. Sau khi lựa chọn cho mình thời điểm phù hợp để đọc những cuốn sách phù hợp, chúng ta hãy biết xây dựng một thói quen đọc cho chính mình và văn hóa đọc cho cả cộng đồng bạn nhé! Chương sách này sẽ giúp bạn tìm hiểu cụ thể về: Đọc sách - khi nào là sớm hay muộn? Xây dựng một văn hóa đọc từ "chuẩn bị một người đọc" Yếu tố nào là quan trọng nhất tạo nên lòng ham thích đọc sách? Để con ham mê đọc sách Lộ trình đọc sách cùng con Có bao nhiêu cách đọc sách cùng con? Sách - phương tiện giao tiếp tinh tế giữa cha mẹ và con cái Những tủ sách bị khóa trái Đọc như một đứa trẻ Nên có tủ sách trong gia đình Thư viện ngày nay Chương IV. Sách và những điều thú vị Và phần cuối cùng của Làm thế nào để đọc sách hiệu quả? các tác giả mang đến cho độc giả những điều thú vị về sách: "Đọc sách thật phong cách" Có nên đọc sách thành tiếng không? Thế giới sách và thực tại Bí quyết đọc 60 cuốn sách một năm Bí quyết đọc sách của người nổi tiếng Những dòng sách yêu quý của tôi Sách là một loại hình thưởng thức vừa đại chúng vừa cao cấp, đôi lúc còn khá hàn lâm, tùy thuộc vào loại sách. Ngoài tri thức ra, sách thường được gắn với văn hóa, thường tạo cảm giác gì đó cao quý, hơn là so với phim, nhạc - những loại hình thưởng thức đại chúng hơn. Kết Làm thế nào để đọc sách hiệu quả? là cuốn cẩm nang đọc sách rất cần thiết với mỗi người Việt. Cuốn sách này không chỉ nói lý thuyết suông mà ở mỗi chương, mỗi bài viết nhỏ trong mỗi chương ấy đều có các ví dụ cụ thể, từ những người nổi tiếng hoặc của chính tác giả nhằm thuyết phục người đọc. Ngoài ra Làm thế nào để đọc sách hiệu quả? còn để lại cho người đọc một ấn tượng khi trước mỗi bài viết đều có một câu danh ngôn của những người nổi tiếng. Có thể nói, đây là một cuốn sách, một cuốn cẩm nang đọc sách vô cùng hữu ích với người đọc mỗi chúng ta.

Mới đây, tại buổi tọa đàm “Thanh niên với văn hóa đọc” được tổ chức trong khuôn khổ chương trình Ngày hội sách 2021 tại Thư viện Quốc gia Việt Nam cho thấy một hiện trạng khá... “giật mình”. Hầu hết người dự tọa đàm là sinh viên, nhưng trước câu hỏi của diễn giả: “Ở đây có bao nhiêu người ngày nào cũng đọc sách?” thì số giơ tay chưa được chục người. Và cũng chỉ có rất ít người giơ tay xác nhận khi diễn giả đặt câu hỏi: “Những ai trong một tháng qua đã đọc hết một cuốn sách?”. Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Quốc Vương, những câu hỏi nói trên được anh nêu ra nhiều lần trong các buổi tọa đàm về văn hóa đọc, và kết quả không có sự chênh lệch đáng kể. Tương tự, cũng có thể “đong đếm” thói quen đọc của học sinh, sinh viên qua kết quả cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức trong những năm gần đây. Cuộc thi đã có sức lan tỏa rộng rãi, số lượng học sinh, sinh viên tham gia tăng theo từng năm. Nếu năm 2019, cuộc thi thu hút 536.557 học sinh, sinh viên tham gia thì tới năm 2020 đã có hơn 1 triệu học sinh, sinh viên gửi bài dự thi. Song, nếu thẳng thắn nhìn nhận thì với số lượng hơn 20 triệu học sinh, sinh viên trên cả nước, dường như con số nói trên vẫn là "ít ỏi". Ở thời đại “bội thực” thông tin như hiện nay, độc giả có xu hướng tìm đến những nội dung ngắn, dễ hiểu, đọc nhanh trong khi việc đọc sách đòi hỏi sự tập trung và tính liên tục ở mức nhất định. Nếu không có niềm yêu thích, thật khó để duy trì sự tập trung, liên tục ấy. Nhà thơ Hữu Việt khẳng định, đọc sách nên trở thành một thói quen, mà thói quen thì phải được bắt đầu tạo lập từ khi còn nhỏ. Ngay khi những đứa trẻ còn chưa có nhu cầu đọc thì chúng phải được thưởng thức việc đọc thông qua nghe, xem, từ đó khơi gợi hứng thú và việc đọc dần trở thành nhu cầu hằng ngày. Nghe, xem giờ đây cũng là một cách đọc sách đối với người trưởng thành, khi sách điện tử, sách nói đang ngày một phát triển. Có những bạn trẻ cho rằng, dường như có nhiều người hiện đang nhầm lẫn 2 điểm, đó là họ luôn đồng nhất việc đọc sách là đọc một cuốn sách giấy, và cho rằng đọc sách chính là đọc truyện. Giới trẻ ngày nay đã khác nhiều, thay vì cầm một cuốn sách giấy, họ có thể đọc ebook, rẻ hơn và đi đâu cũng có thể mang theo dù hiện nay các đầu sách điện tử chưa được phong phú, đặc biệt là sách tiếng Việt. Tương tự, các đầu sách hiện nay rất đa dạng, độc giả có thể đọc sách về du lịch, kinh tế, sách hướng nghiệp, sách hướng dẫn rèn luyện bản thân, sách nuôi dạy con... Chia sẻ về điều này, Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Phụ nữ Khúc Thị Hoa Phượng cho rằng: “Thế hệ chúng tôi ngày xưa có thể say mê văn học Nga, văn học Pháp kinh điển một thời, thì ngày nay các bạn trẻ quan tâm đến tản văn, quan tâm đến những trang sách mang tính trải nghiệm, khám phá, được thử và được... sai của những tác giả đồng thế hệ”. Cùng quan điểm “đứng về giới trẻ”, nhà nghiên cứu Nguyễn Quốc Vương cho biết, có những cuốn sách kinh điển từng được vô số người đọc thì nay có thể sẽ không được độc giả quan tâm. Cũng đừng cho rằng thể loại được thanh niên, thiếu niên ngày nay mê đọc như tản văn, truyện tranh là xấu, là không phù hợp. Bất cứ trang sách nào cũng chỉ có thể hấp dẫn khi người ta thấy phù hợp và yêu thích. Tuy nhiên, khi đứa trẻ dần lớn lên thì cần hướng đến những cuốn sách có giá trị giáo dục và thẩm mỹ thay vì đọc sách chỉ để giải trí. Làm được điều này, trước hết cần xây dựng một danh sách khuyến nghị gồm những tác phẩm nền tảng phù hợp với từng độ tuổi để khuyến khích việc đọc, sau nữa là phát triển các không gian sách, tổ chức các buổi sinh hoạt về sách lành mạnh, thường xuyên cho thanh niên. Mỗi người quan tâm nhiều hơn đến việc đọc sẽ góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến những người xung quanh.

Cần phải xác định rõ mục tiêu đọc sách. Đây là điều có ý nghĩa quan trọng vì nó chi phối toàn bộ quá trình đọc ngay từ khâu chọn lựa sách, phương pháp tiếp cận... Đọc sách phải đọc văn bản đầy đủ (Bản rút gọn, bản tóm tắt không thể thay thế văn bản chính). Với tác phẩm của nước ngoài nên tìm đọc văn bản nguyên ngữ, trường hợp không có điều kiện đọc được mới đọc bản dịch. Chỉ sử dụng các phương tiện trợ giúp việc đọc (Từ điển, Bách khoa toàn thư, các sách liên quan, bài phê bình sách...) khi đã đọc kỹ mà vẫn chưa hiểu một số vấn đề hay nội dung cơ bản của sách. Nhất là với văn chương, lịch sử, triết học trước khi đọc tác phẩm không đọc bài phê bình, chuyên luận về sách, tác giả đó bởi nó sẽ chi phối, tác động tiêu cực đối với việc tiếp cận tác phẩm. Và cũng cần xác định rằng đọc sách là hoạt động tích cực: Đòi hỏi người đọc luôn đọc chủ động với sự tập trung cao độ. Trong khi đọc cần đặt ra các câu hỏi và tìm câu trả lời. Đọc sách không chỉ tiếp nhận thông tin, tích lũy tri thức mà còn nhằm nâng cao tầm nhận thức. Vấn đề đặt ra với người đọc là phải có phương pháp đọc hiệu quả. Theo Mortimer J. Adler: "Phương pháp đọc sách hiệu quả là một quá trình vận dụng trí óc của con người để suy ngẫm về những con chữ mà không có bất cứ sự trợ giúp nào từ bên ngoài. Nhờ đó trí tuệ của bạn được nâng lên một tầm cao mới, từ hiểu ít đến hiểu nhiều"(2). Các bước cần thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả đọc sách có thể kể đến như: Đọc nhận biết: Xem lướt qua sách: Nhan đề sách, phụ đề giúp nhận biết thể loại sách; Xem mục lục để biết sơ bộ cấu trúc sách; Đọc lời giới thiệu (của Nhà xuất bản, của tác giả...); Xem trang thư mục sách tham khảo, xem chú dẫn để biết các sách, tài liệu, các tác giả mà người viết sách đã tham khảo; Xem các chương, mục người đọc cảm nhận là quan trọng, tìm dấu hiệu liên quan luận điểm chính và vấn đề cơ bản của sách; Đọc trang cuối các chương, phần kết luận, tóm tắt ở cuối sách. Việc xem lướt qua sẽ giúp bạn đọc xác định cho mình biết cuốn sách có cần đọc không. Đọc nhanh liền mạch sách. Khi đã biết cuốn sách cần đọc, phải đọc nhanh liền mạch, không cần tra cứu, suy nghĩ về những gì chưa hiểu để có cái nhìn tổng quan. Để việc đọc đạt hiệu quả, tránh lãng phí thời gian cần bảo đảm tốc độ đọc phù hợp từng phần, từng loại sách. Việc đọc nhanh liền mạch giúp người đọc bước đầu biết được nội dung sách trước khi tiến hành đọc hiểu (đọc nghiên cứu, đọc phân tích). Đọc hiểu.Để việc đọc hiểu để xác định rõ một số vấn đề chung cơ bản của sách. Cuốn sách thuộc loại nào? Sách lý thuyết hay sách thực hành? Sách lý thuyết thuộc lĩnh vực nào? Nội dung tổng quát của sách là gì? Những phần chính và mối liên hệ, tính logic giữa chúng? Những vấn đề được đặt ra và giải quyết? Ngoài ra, người đọc cũng cần thực hiện một số hoạt động để có nhận thức đầy đủ và chính xác nội dung sách, chẳng hạn như tìm ra các thuật ngữ, từ khóa và đánh dấu vào sách (riêng). Điều này hết sức cần thiết bởi vì mỗi lĩnh vực kiến thức đều có hệ thống từ chuyên môn riêng. Chỉ khi nắm vững thuật ngữ, xác định được từ khóa mới nắm bắt được ý kiến, nhận định của tác giả. Cũng nhờ phương pháp đọc này, người đọc sẽ phát hiện ra những nhận định, lập luận của tác giả, đánh dấu vào sách. Trong sách, những nhận định chủ đạo phải nằm trong các lập luận của sách, đôi khi được trình bày, theo một hình thức, kiểu chữ gây sự chú ý đối với người đọc. Người đọc cũng có thể ghi bên lề sách ý kiến của mình về những nhận định, lập luận của tác giả. Từ đó, xem xét những nhận định đó có cùng quan điểm hay khác biệt, đối lập với sách đã đọc? Việc nhận xét, đánh giá sách cũng là điều nên được khuyến khích. Bởi vì người đọc cần xác định rõ tác giả đã giải quyết được vấn đề nào? Có vấn đề nào mới, vấn đề nào còn bỏ ngỏ?. Viết tóm tắt nội dung sách, nhận xét đánh giá về sách để tiện sử dụng khi cần. Thậm chí, sau khi đọc hiểu nội dung sách có thể tham gia phê bình sách. Cần thận trọng, xem xét kỹ trước khi phê bình sách và có lập luận chứng minh cho quan điểm của mình. Trong quá trình phê bình sách cần có thái độ tôn trọng tác giả - người đã dành tâm lực, trí tuệ tạo nên tác phẩm. Nếu có bất đồng quan điểm cần trao đổi trên tinh thần khách quan, khoa học. Kết: việc nâng cao hiệu quả đọc sách nói chung; đối với mỗi loại sách thuộc các lĩnh vực kiến thức khác nhau, do đặc thù của chúng cần có sự điều chỉnh cho phù hợp. Bởi vì, cách đọc sách thông minh, đọc tích cực không chỉ giúp chúng ta sống, làm việc tốt hơn mà như lời của tác giả Mortimer J. Adler, nó còn giúp ta giữ cho trí óc sống và phát triển.

Nguyên nhân đầu tiên theo chúng tôi là Việt Nam chưa tạo dựng được nền văn hóa đọc bền vững. Trước hết có thể khẳng định quá trình dạy - học, cách dạy, cách học chi phối việc đọc. Có thể hình dung việc học và đọc sách trước 1945 của nước ta qua quá trình lịch sử.Trải qua hơn một ngàn năm dưới chế độ phong kiến số người được đi học, được đọc sách không nhiều. Nền giáo dục của các triều đại phong kiến Việt Nam có đặc thù của nó nhất là khi chế độ khoa bảng xuất hiện (từ 1075 tồn tại đến 1919). Các thế hệ nho sĩ miệt mài đọc sách thánh hiền của Nho gia cốt để thi đỗ ra làm quan nên chỉ cần đọc, cần nhớ những gì thiết thực phục vụ khoa cử. Việc học, việc đọc luôn theo khuôn mẫu. Về thi cử, sĩ tử trình bày trung thành những gì có sẵn trong sách kinh điển chứ không phải những suy luận, phát hiện, chủ kiến của mình. Đây là lối học, lối đọc khoa cử. Trong thời kỳ chế độ quân chủ việc in ấn rất hạn chế, sang thế kỷ XVII, XVIII mới có sự khởi sắc. Phần lớn là in các bộ sách của Nho giáo. Tứ Thư (gồm sách Đại học, Luận Ngữ, sách Trung Dung, sách Mạnh Tử), Ngũ Kinh (gồm có Kinh Dịch, Kinh Thư, Kinh Thi, Kinh Lễ, Kinh Xuân Thu), in Kinh Phật, một số sách lịch sử, văn chương, y dược. Sự phát triển nghề khắc mộc bản in sách, sau đó là công nghệ in thời kỳ Pháp thuộc và cơ sở in chữ Hán đã góp phần quan trọng vào việc truyền bá tri thức và phần nào tác động tích cực đến văn hóa đọc. Từ 1945 đến nay, khi Việt Nam giành độc lập, xây dựng xã hội mới thì một trong những hệ quả của chế độ thực dân phong kiến để lại là 95% dân số không biết chữ. Trong số 5% dân số biết đọc, biết viết không phải ai cũng có điều kiện đọc, được đọc thường xuyên. Nhà nước đã có quyết định quan trọng: Chữ quốc ngữ được dùng làm chữ viết chính thức của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa thay thế các loại chữ Nho (Hán), chữ Nôm, chữ Pháp thường dùng trước đó và tiến hành xóa nạn mù chữ. Trong hai cuộc kháng chiến bảo vệ độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, tuy điều kiện kinh tế khó khăn nhưng nhiệm vụ phát triển văn hóa giáo dục luôn được coi trọng song kết quả đạt được chưa như mong muốn. Số đầu sách và lượng sách in còn khiêm tốn, chất lượng sách chưa cao. Nền giáo dục đất nước có thành tựu đáng kể nhưng về cơ bản không có nhiều thay đổi, thậm chí hiện nay ở các bậc học từ tiểu học, trung học đến đại học vẫn là dạy - học hướng tới đích thi cử. Phần nhiều học sinh, sinh viên thường chỉ đọc sách giáo khoa, giáo trình, tài liệu tham khảo bắt buộc, học những gì gắn liền với việc thi. Chưa xem trọng việc mở rộng phạm vi đọc để tích lũy kiến thức, nâng cao năng lực tư duy sáng tạo. Có thể thấy việc duy trì dài lâu cách dạy - học, cách tổ chức thi, đánh giá ấy đã khiến người học không tạo được tính chủ động, tích cực trong học tập, nghiên cứu và nhu cầu, thói quen đọc sách. Việc biên soạn sách giáo khoa, giáo trình chậm đổi mới, đặc biệt là sách các môn khoa học xã hội chưa thoát ra khỏi lối tư duy cũ. Ở bậc trung học, cùng với sách giáo khoa thường có sách tham khảo mà phần nhiều là những bài tập được giải sẵn, các bài văn mẫu. Nó giúp ích phần nào trong quá trình học tập nhưng lại làm cho học sinh lười suy nghĩ. Ở bậc đại học một bộ phận sinh viên với lối học, đọc tắt và sự lạm dụng điện thoại di động kết nối Internet có thể giúp hoàn thành một số bài kiểm tra, bài thi mà không nhất thiết phải học, phải đọc, cũng trở nên thụ động trong việc đọc, nghiên cứu tài liệu lâu dần mất hứng thú đọc sách, không có nhu cầu đọc sách. Thêm vào đó là độc giả chưa được dạy phương pháp đọc sách hiệu quả. Các nhà trường, cung văn hoá... chưa quan tâm đúng mức tới việc hướng dẫn chọn lựa sách, dạy phương pháp đọc sách góp phần tạo niềm tin, say mê đọc và kỹ năng đọc sách. Đấy là chưa kể tình trạng lộn xộn trong việc in ấn, phát hành sách. Số lượng đầu sách và lượng bản in mười năm trở lại đây khá dồi dào nhưng thiếu chọn lọc trong đó mảng sách văn học không ít sách nghèo chất văn chương, nghệ thuật cũng phần nào ảnh hưởng tiêu cực tới văn hóa đọc. Nguyên nhân thứ hai là sự tác động của thành tựu khoa học công nghệ đối với văn hóa đọc. Từ vài thập kỷ gần đây khoa học và công nghệ nhất là sự bùng nổ thông tin với sự xuất hiện rộng khắp của vô tuyến truyền hình, video và các phương tiện nghe nhìn khác đã tác động không nhỏ tới việc đọc sách. Cộng đồng xã hội nói chung, đặc biệt là thế hệ trẻ bị lôi cuốn bởi văn hóa nghe nhìn hơn là văn hóa đọc. Nhịp sống hiện đại và áp lực công việc cũng khiến nhiều người sao nhãng việc đọc. Tình trạng này không chỉ tồn tại trong giới công chức viên chức và người lao động mà còn ở sinh viên các trường cao đẳng, đại học. Không ít sinh viên trong quá trình học tập tại trường do điều kiện kinh tế gia đình khó khăn phải làm thêm để trang trải cuộc sống và chi phí học tập nên không có nhiều thời gian cho việc đọc. Mặt khác trước thực tế hàng trăm nghìn cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp, sự thiếu minh bạch, công bằng trong tuyển dụng lao động cũng ảnh hưởng đến việc học tập, nghiên cứu của sinh viên. Trước thực tế việc đọc sách hiện nay, một số người có tâm huyết thật sự lo lắng về sự "xuống cấp của văn hóa đọc", số khác trên cơ sở khảo sát sự tham gia của cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ trong những Ngày Hội sách và doanh thu từ lượng sách tiêu thụ lại có phần lạc quan hơn.

Sách đóng vai trò vô cùng to lớn trong đời sống của con người. Đọc sách có vai trò quan trọng trong việc định hình tư duy, phát triển trí tuệ, nhân cách, tâm hồn cao đẹp và lối sống lành mạnh của mỗi người, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng khu dân cư là yếu tố quan trọng trong xây dựng cộng đồng khu dân cư văn hóa, thúc đẩy quá trình học tập, nghiên cứu, khám phá tri thức, làm đẹp tâm hồn của mọi người. Xây dựng thói quen đọc sách, lan tỏa phong trào đọc sách trong cộng đồng là góp phần thiết thực nâng cao chất lượng dân trí các khu dân cư, lối sống văn hóa trong cộng đồng, củng cố lòng yêu quê hương đất nước, góp phần hoàn thiện nhân cách toàn diện cho thế hệ trẻ ngày nay. Ngoài những nguyên nhân chủ quan của cá nhân người đọc chưa thực sự yêu thích sách, gia đình đến nhà trường chưa đưa hoạt động đọc sách thành một yêu cầu cần thiết trong giáo dục, chúng tôi nhận thấy những nguyên nhân khách quan dẫn đến sự phai nhạt tinh thần đọc sách trong cộng đồng như sau: Về phía thư viện: theo thông tin từ trang web của Thư viện Quốc gia Việt Nam, hệ thống thư viện nước ta với Thư viện Quốc gia Việt Nam đứng đầu và 63 thư viện tỉnh/thành phố, 582 thư viện quận/huyện... Thư viện các tỉnh, thành phố đều ở vị trí trung tâm, xây dựng khang trang, lượng sách khá nhiều. Ngoài ra, các trường học, cơ sở giáo dục có thư viện đa dạng về thể loại sách dành cho học sinh. Tuy nhiên, các điều kiện thuận lợi đó không đủ sức hút để người đọc tìm đến với sách. Qua theo dõi, ghi chép và tìm hiểu thì thấy rằng học sinh, sinh viên, người dân đến thư viện tỉnh chưa nhiều, thư viện quận/huyện rất ít. Lý do có thể là sách chưa cập nhật thường xuyên, kịp thời, phòng đọc tẻ nhạt… Qua khảo sát của chúng tôi, các website, fanpage chưa thật sự được các thư viện chú trọng phát triển để quảng bá, truyền thông giới thiệu về thư viện, sách mới… Nhìn chung, website của các thư viện chưa được đầu tư tốt: hình thức không đẹp bằng các website thuộc lĩnh vực khác, khó sử dụng, giao diện chưa thân thiện... Kết quả khảo sát trang Facebook của các thư viện tỉnh/thành phố cho thấy có 50/63 (79%) thư viện có fanpage, 13 thư viện không có. Hầu hết fanpage của các thư viện đều có nội dung khá tẻ nhạt, không thường xuyên đăng bài nên lượng độc giả theo dõi rất ít. Thiếu không gian đọc cộng đồng: hiện nay, bên cạnh hệ thống thư viện do Nhà nước quản lý, có khoảng hơn 300 thư viện cộng đồng do các cá nhân, gia đình ở khắp mọi miền đất nước sáng lập để phục vụ miễn phí cộng đồng. Trong khả năng tìm kiếm của mình, chúng tôi thống kê được 59 thư viện cộng đồng trên cả nước hiện đang hoạt động tích cực, hoàn toàn miễn phí với mục đích đưa sách đến với người đọc, trong đó, đối tượng hướng đến nhiều nhất là học sinh. Hình thức thư viện cộng đồng này được tổ chức rải rác từ thành phố đến nông thôn, thậm chí cả ở vùng sâu, vùng xa. Đó là tín hiệu đáng mừng cho sự phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng. Hình thức hoạt động là kết hợp online, offline để giới thiệu sách, khuyến khích tình yêu đối với sách ở mọi đối tượng. Nhiều thư viện đặt ra tiêu chí, nội dung hoạt động rõ ràng, tổ chức cùng đọc, thảo luận theo định kỳ. Tuy nhiên, đất nước gần 100 triệu dân thì 300 thư viện cộng đồng là ít ỏi. Hoạt động của các thư viện chỉ như đốm lửa nhỏ để thắp ánh sáng của tình yêu sách ở một số vùng miền, chưa đủ để trở thành ngọn lửa thắp sáng tri thức của đất nước. Dựa trên các khảo sát và phân tích khiến tình trạng đọc sách trong cộng đồng giảm sút, chúng tôi đề xuất một số giải pháp gần gũi, đơn giản, dễ thực hiện với hy vọng sẽ góp phần thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng. Một là, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu văn hóa đọc, khuyến đọc. Hiện nay, các hoạt động nghiên cứu về văn hóa đọc chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Theo tìm hiểu của chúng tôi, chỉ một số nghiên cứu về văn hóa đọc của sinh viên làm khóa luận tốt nghiệp ở trường đại học, trong đó số lượng khảo sát của nghiên cứu chưa nhiều, chưa sâu rộng, thực trạng và giải pháp đưa ra cho sinh viên của chính trường đại học đó. Từ đó, chúng tôi đề xuất các cơ quan văn hóa như nhà xuất bản, công ty phát hành sách, thư viện tỉnh, sở văn hóa, trường đại học, viện nghiên cứu… có chuyên ngành văn hóa, thư viện cần đẩy mạnh công tác khảo sát văn hóa đọc thường xuyên, trên diện rộng nhằm nhận diện được thị hiếu đọc của độc giả, định hướng văn hoá đọc cho toàn xã hội. Hai là, triển khai tặng “Cuốn sách đầu đời của bé”. Thuở đầu đời, mọi đứa trẻ sinh ra gần như giống nhau, đều trong sáng đơn thuần như tờ giấy trắng. Quyết định một người cả cuộc đời có sống tốt hay không, hạnh phúc hay không, thành công hay không… có rất nhiều yếu tố, nhưng yếu tố ảnh hưởng rất lớn, vô cùng quan trọng chúng ta kiểm soát được đó là đọc sách. Mỗi lời cha mẹ đọc từ cuốn sách phù hợp để lại trong ý thức của trẻ trở thành nguồn suối mát nuôi dưỡng tâm hồn, phẩm chất của trẻ. Ngôn ngữ đọc của mẹ cha lúc này là “lời vàng”, bao gồm cả tình yêu và hơi ấm, là “cuốn sách quý” xây dựng nền tảng thói quen đọc sách, tìm kiếm tri thức cho con. Vì thế, giải pháp dễ dàng thực hiện là các phòng khám, phòng sinh, bệnh viện tặng “Cuốn sách đầu đời của bé” ngay khi người mẹ vừa sinh con, hướng dẫn bố mẹ đọc sách cho con trong ngày đầu tiên con đến với thế giới, mỗi ngày đều đặn, đứa trẻ sẽ có thói quen tốt đẹp đọc sách nhiều khi lớn lên. Ba là, đề xuất “Ngày khuyến đọc Việt Nam”. Ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính Phủ đã ký Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hàng năm là “Ngày sách Việt Nam” nhằm khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của nhân dân về ý nghĩa to lớn, tầm quan trọng của việc đọc sách. Chúng tôi đề xuất Chính phủ nên có ngày kỷ niệm cho văn hóa đọc, có thể gọi là “Ngày khuyến đọc Việt Nam”. Ngày này khuyến khích, động viên học sinh, sinh viên, nhân dân, các tổ chức xã hội tham gia công tác khuyến đọc, phát triển văn hóa đọc trong gia đình, nhà trường, cộng đồng, xây dựng thế hệ đọc tương lai. Khi có “Ngày khuyến đọc Việt Nam” các đơn vị như nhà xuất bản, thư viện, nhà sách sẽ coi đây là ngày hội lớn để tổ chức các hoạt động khuyến đọc tạo nên nét đẹp văn hóa trong đời sống nhân dân, mang lại nhiều lợi ích văn hóa để xã hội ngày càng phát triển hơn. Bốn là, phát huy hiệu quả của hệ thống thư viện. Thư viện là đầu ra chính của ngành xuất bản, là nơi tổ chức đọc sách, báo, tài liệu một cách tiết kiệm, hiệu quả nhất. Tuy nhiên, sách đến thư viện chỉ nằm nguyên trên kệ, trong tủ, chưa phát huy được giá trị, hiệu quả nên rất lãng phí. Vì vậy, để sách đến được với bạn đọc ngày càng nhiều, hệ thống ngành thư viện cần: thực hiện tốt công tác tuyên truyền giới thiệu sách; chủ động đổi mới về nhiều mặt để thu hút bạn đọc; hệ thống thư viện cấp huyện tăng cường công tác bổ sung sách, báo, tài liệu... Bên cạnh đó, Nhà nước cần quan tâm hơn đến việc xây dựng thư viện cấp xã, hỗ trợ thư viện cộng đồng do tư nhân mở ra giúp cho việc đọc của nhân dân trong quá trình tự học, làm giàu tri thức, nâng cao khả năng tư duy, năng lực tự nghiên cứu. Từ đó, khuyến khích, thúc đẩy phong trào đọc sách trong giới trẻ, hình thành thế hệ đọc tương lai. Năm là, khuyến đọc trở thành mục thường kỳ của báo chí, đài phát thanh và truyền hình. Các báo nên có chuyên mục giới thiệu sách hay, sách mới, tác giả trẻ… thường xuyên, liên tục bằng các mục như “Đọc sách cùng bạn”, “Sách mới nóng hổi”, “Cây viết trẻ”… Đặc biệt, những tờ báo dành cho học sinh, sinh viên như Mực tím, Hoa học trò, Thiếu niên tiền phong, Khăn quàng đỏ… nên dành những phần “đất” lớn để thực hiện giải pháp này. Ở địa phương giải pháp này cần thực hiện mạnh vì báo địa phương xuất bản hàng ngày, độc giả đa dạng nên các chuyên mục về văn hóa đọc, sách mới, tác giả nổi tiếng… nhanh chóng được đông đảo bạn đọc quan tâm. Các báo có lượng độc giả lớn như Tuổi trẻ, Thanh niên, Sài Gòn giải phóng, Người lao động… nếu thực hiện giải pháp tăng cường chuyên mục giới thiệu sách thường kỳ sẽ tạo thành thói quen quan tâm đến sách, đọc sách thường xuyên. Qua đó giúp bạn đọc biết nhiều hơn sách hay, sách nên đọc… Đài phát thanh, truyền hình địa phương và quốc gia nên có những chương trình giới thiệu sách hoặc đọc sách cho trẻ em nghe. Những chương trình này nếu được thực hiện phát hằng ngày theo một khung giờ cố định sẽ đưa đến rất nhiều lợi ích cho khán giả nghe/xem đài.

Hiện có rất nhiều khái niệm nói về văn hóa đọc (VHĐ). Tuy nhiên nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng: Đó là thái độ ứng xử đọc, giá trị đọc, chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân, của cộng đồng xã hội và của các nhà quản lí, các cơ quan quản lí nhà nước. Tuy vậy vấn đề đặt ra tưởng đơn giản nhưng lại là bài toán khó chưa tìm được lời giải thỏa đáng. Đó là đọc cái gì? ở đâu? Lúc nào? Đọc bao nhiêu là đủ. Ở đây chỉ xin nói đến một phạm vi hẹp liên quan đến VHĐ trong lớp trẻ. Ngày nay, sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã ảnh hưởng lớn đối với giới trẻ. Chỉ cần một động tác nhấp chuột máy tính, một cú “quẹt” trên điện thoại thông minh là giới trẻ tha hồ tìm kiếm thông tin, tài liệu, phim ảnh theo ý muốn, thay vì phải đến các thư viện như trước. Việc Internet ra đời đã tạo ra cho con người một thiết bị có thể chứa được lượng kiến thức gần như vô tận, một chiếc máy tính chứa được lượng thông tin bằng hàng ngàn, hàng vạn cuốn sách và có thể lưu giữ rất lâu mà không sợ thời gian làm hư hỏng, mối mọt tấn công. Thêm vào đó, người sử dụng không phải mang theo những quyển sách cồng kềnh như trước. Với chiếc điện thoại thông minh, có thể phát huy cùng lúc nhiều tính năng vô cùng tiện lợi và nhanh chóng. Đây chính là một trong những nguyên nhân làm giảm niềm say mê đọc sách của nhiều người, trong đó có các bạn trẻ. Một khía cạnh khác đáng lo ngại là trong xu thế khẩn trương nhịp sống mới, nhiều người đã không còn thời gian để đọc sách như trước đây; việc đọc chỉ để cho những người chuyên nghiên cứu sách báo, tư liệu để bổ sung thêm kiến thức vào các lĩnh vực chuyên môn cần thiết. Đã vậy, số lượng sách xuất bản ngày càng thu hẹp dần bởi lượng độc giả ngày càng thưa vắng, đó là chưa kể đến việc kiểm duyệt, phát hành sách ngày càng lỏng lẻo, tạo kẽ hở cho những quyển sách kém chất lượng, vô bổ xuất hiện. Điều đáng mừng là trong tình hình khó khăn đáng lo ngại như vừa nêu, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều động thái tích cực để điều chỉnh, tạo rất nhiều cơ hội để giữ vững và duy trì, phát huy VHĐ, trong đó có việc chọn ngày 21/4 hằng năm là Ngày sách Việt Nam. Cùng với đó là các cuộc thi “Nâng tầm văn hóa đọc”; “Đại sứ văn hóa đọc”; “Hội thi kể chuyện sách”... Ngoài ra cũng cần kể đến sự đầu tư của các xe thư viện lưu động trên pham vi cả nước, sự tự nguyện hình thành của hàng ngàn thư viện tư nhân hoàn toàn miễn phí đã góp phần rất lớn để duy trì VHĐ rất đáng trân trọng. Một điều đáng phấn khởi khác là giới trẻ đang có cái nhìn tích cực hơn về VHĐ, tham gia ngày càng nhiều các hoạt động có liên quan. Để phát huy những tín hiệu lạc quan trên, thiết nghĩ cần có nhiều hoạt động cổ vũ, khích lệ phong trào đọc sách trong giới trẻ, tăng cường nhiều hơn khâu kiểm duyệt, phát hành để có được những quyển sách hay, thiết thực, bổ ích, hấp dẫn; có nhiều cuộc thi có liên quan đến việc nâng tầm VHĐ. Cùng với đó, các thư viện cố định cần có các biện pháp giới thiệu sách mới mới lạ, đa dạng để thu hút bạn đọc; tăng cường nhiều hơn tần suất phục vụ các xe thư viện lưu động bởi hiện nay số lần phục vụ nhất là khu vực nông thôn còn rất hạn chế. Người lớn cần có thái độ quan tâm, định hướng cho con em mình tìm đọc những quyển sách bổ ích, khuyến khích và định hướng con trẻ từ khi còn nhỏ để có thể tạo một nền tảng đúng đắn, đam mê đọc sách, rèn luyện kĩ năng và đọc sách một cách có chọn lọc. Ngoài ra cần phải chú trọng hơn đến việc giáo dục VHĐ trong nhà trường, trong phương pháp giảng dạy của thầy cô giáo để tiết học sinh động và hấp dẫn hơn. VHĐ đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức mà muốn vượt qua cần lắm mối liên kết: Gia đình - nhà trường - xã hội cùng với sự đồng lòng vào cuộc của mọi người, mọi nhà, mọi cơ quan, đơn vị.