Trên Hoang Mạc Và Trong Rừng Thẳm - Henryk Sienkiewicz Reviews

Mình đọc Trên sa mạc và trong rừng thẳm lần đầu tiên khi đang là sinh viên. Mình cũng không nhớ năm mấy, nhưng hồi sinh viên, mình có truyền thống là vào hiệu sách để đọc chui. Cái hiệu sách to đùng trên đường Xuân Thủy lúc nào cũng đông sinh viên như mình. Nhưng có mình là lì nhất, đến đọc ké thì nhiều mà mua thì ít. Cho tới khi ra trường đi làm, có lương rồi mới bắt đầu mua lại những quyển sách, truyện mà mình từng coi cọp. Mua không chỉ để đọc lại, mà còn thỏa mãn niềm vui thích cá nhân, bù đắp cho những tháng ngày chỉ dám nhìn sách thèm thuồng.

Quay lại với tác phẩm Trên sa mạc và trong rừng thẳm, mình đồng tình với nhiều ý kiến nói rằng đây là tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển. Mình không để ý lắm tới các danh hiệu, cho tới khi thử gõ tên sách lên google. 

Dưới ngòi bút của nhà văn Ba Lan Henryk Sienkiewicz, tác phẩm khắc họa lại câu chuyện phiêu lưu đầy thú vị của cậu bé Stas mười bốn tuổi và cô bé Nell mới chỉ tám tuổi.

Khi bị bắt cóc, cả hai đã phải đương đầu với bao gian nan thử thách từ sa mạc cho đến rừng già sâu thẳm. Trong đó, điều ấn tượng nhất mà câu chuyện này mang lại chính là khát khao chạm tay đến những chân trời mới. Dù trong hoàn cảnh nào chỉ cần chúng ta đương đầu bằng một trái tim dũng cảm chắc chắn sẽ đổi lại được nhiều điều phi thường và kỳ diệu.

Tác giả sử dụng một giọng văn tinh khiết và ngập tràn cảm xúc. Vì thế mà bất kỳ ai khi lật giở từng trang sách đều hình dung một cách sinh động và rõ nét nhất từng cử chỉ, hành động của các nhân vật. 

Mình tin rằng cuốn sách này đủ sức “quyến rũ” mọi trẻ em, và cả người lớn nữa. Ngay phần mở đầu với màn bắt cóc hoàn hảo đã khiến mình cứ bị thôi thúc phải đọc tiếp. Rồi mình được dẫn dắt qua nhiều cung bậc cảm xúc từ choáng ngợp, ngạc nhiên, cho đến cảm phục, xúc động và rồi vỡ òa với cái kết… 

Chuyến hành trình đi xuyên Châu Phi sẽ được phác họa dưới góc nhìn của hai đứa trẻ ngoại quốc thì sẽ có những màu sắc và cảm xúc khác lạ như thế nào? Nghĩ vậy thôi cũng đủ thấy tò mò rồi.

Đây là một câu chuyện phiêu lưu dành cho trẻ em về một cậu bé mười bốn tuổi tên Stas và một cô bé tám tuổi tên Nell diễn ra ở Bắc Phi. Hai đứa trẻ bị bắt cóc và đưa qua sa mạc cho đến khi Stas được trao một khẩu súng để bắn một con sư tử và sau đó cậu bé cũng dùng nó để bắn những kẻ bắt giữ mình. Sau đó, những đứa trẻ tiếp tục cuộc phiêu lưu qua sa mạc và rừng rậm để trốn thoát. Đó là một cuộc phiêu lưu giải trí sẽ thu hút nhiều khán giả vị thành niên hơn nhưng tôi không thực sự thích nó. Vấn đề của tôi với cuốn sách là cách miêu tả không thực tế về Stas, người được cho là mười bốn tuổi nhưng hành động và nói chuyện như một người trưởng thành hoàn toàn, với những khả năng phi thường, và sự phân biệt chủng tộc thể hiện đối với những người không phải da trắng.

Cuốn sách này là một tác phẩm kinh điển ở Ba Lan và tôi nhớ là đã yêu thích nó khi đọc nó 20 năm trước. Giờ đây khi đọc lại, tôi cực kỳ ghét nó vì giọng điệu thô lỗ của nó. Xét rằng vì được viết cách đây 100 năm có thể giải thích một số điều, nhưng tôi không thể cố gắng đọc hết cuốn sách.

Tôi đã tìm thấy bộ phim trên Netflix vào năm ngoái và sau đó biết được bộ phim được dựa trên một cuốn sách. Nó được viết bằng tiếng Ba Lan vào khoảng năm 1905 và được dịch vào năm 1911. Nó thực sự hấp dẫn và khiến tôi luôn suy nghĩ điều gì khác sắp xảy ra và làm thế nào để họ thoát khỏi tình huống đó. Tôi thích những cuốn sách như thế này và 'Out of Africa' có những đoạn hội thoại nhỏ bằng ngôn ngữ mà tôi biết vì tôi cảm thấy mình có một cái nhìn sâu sắc mà người đọc bình thường không biết. Có một số đoạn dịch không đúng từ lắm, nhưng có lẽ đó là cách nói chuyện của những người nói tiếng Anh cách đây 100 năm. Ngoài ra, tôi không biết người phiên dịch là người Anh hay người Mỹ. Trong tiếng Ba Lan "Pan" có nghĩa là Ngài. Tôi ước họ chỉ viết Mr. vì có vẻ như tên của mọi người là Pan. Trong tiếng Swahili "bwana" là ông hoặc ngài nhưng cũng là Chúa khi viết hoa. Tôi nghĩ điều quan trọng là phải giữ cho Kali gọi Stas Bwana Kubwa.

Tôi thực sự đã kìm nén sự thật rằng trong phần kết (như mười năm sau), chàng trai kết hôn với cô gái mà anh ấy coi như em gái trong suốt cuốn sách (anh ấy hơn 6 tuổi) và đã bị SỐC khi hôm trước có ai đó nhắc nhở tôi rằng ai lại để chúng ta viết sách lấy bối cảnh ở châu Phi và đầy những chuyện nhảm nhí về vị cứu tinh da trắng.

Hầu hết các tác phẩm kinh điển mà tôi đã đọc (ít nhất là những tác phẩm mà tôi chưa đọc lại) đều có xếp hạng theo như tôi nhớ. Tôi thấy bây giờ có một số cuốn sách tôi nên đọc lại bởi vì, thành thật mà nói, một số cuốn sách nên được đánh giá cao hơn so với suy nghĩ của chính tôi khi còn rất trẻ. Nhưng cuốn này có thể giữ nguyên đánh giá. Cuốn sách này xứng đáng với đánh giá ấy.

Không biết bao giờ tôi mới quay lại với cuốn này. Đây là một trong những tác phẩm yêu thích của tôi khi tôi còn nhỏ. Tôi không nhớ nhiều chi tiết ngoại trừ việc nó rất hấp dẫn. Vì lý do nào đó, một trong những cảnh nổi bật nhất bị vướng mắc là khi họ cần quinine.

Tôi đã có cuốn sách này trên kệ của mình trong một thời gian rất rất dài. Bà tôi thường bảo tôi đọc cuốn sách này, nó là một trong những cuốn sách yêu thích của bà dành cho trẻ em. Nhưng tôi luôn tìm thấy một cái gì đó khác để làm hoặc đọc. Cho đến bây giờ, 20 năm sau.

Tôi không thể hoàn thành cuốn sách này. Ngay từ trang đầu tiên tôi đã biết cuốn sách này không dành cho mình. Khi tôi nghe đứa trẻ 14 tuổi đó nói chuyện như một chính trị gia 34 tuổi, tôi gần như ngủ thiếp đi vì buồn chán. Đây là một cuốn sách dành cho trẻ em vì Chúa! Tại sao chúng ta cứ đọc về các vấn đề chính trị và xã hội này ở Ai Cập, Sudan và các nước châu Phi khác? Nếu tôi thấy nó nhàm chán, tôi chỉ có thể tưởng tượng một đứa trẻ 10 tuổi sẽ nghĩ gì về điều này. Và nhân vật chính, Stasio được mô tả là siêu anh hùng cuối cùng siêu lừa đảo - anh ấy nói được hàng tá ngôn ngữ, anh ấy bơi không giống ai, anh ấy viết, anh ấy đọc, anh ấy là một tay thiện xạ bậc thầy, v.v. Tôi có thể mua nó nếu anh ấy khoảng 20 tuổi hay gì đó, nhưng một đứa trẻ 14 tuổi? Và chỉ với những đặc điểm đó, tôi đã có thể nói rằng anh ấy sẽ vượt qua bất kỳ chướng ngại vật nào trong "sa mạc và vùng hoang dã", có thể là cứu cả đất nước khỏi nội chiến.

Tôi không biết, có lẽ nếu tôi còn trẻ, tôi sẽ thích cuốn sách này, nhưng hiện tại, nó chỉ là một cuốn sách nhàm chán. Nó chưa bao giờ thực sự giống như một cuốn sách dành cho trẻ em.

Vì vậy, tôi xin lỗi bà, nhưng cuốn sách này sẽ vẫn nằm trên kệ của tôi, chưa được đọc, phủ đầy bụi như mọi khi. :(

Trong thời hiện đại, tồn tại nhiều truyền thuyết khác nhau về Châu Phi và lịch sử của lục địa này. Phiên bản đúng về mặt chính trị là trong một thời gian dài, người dân bản địa ở đó đã sống một cuộc sống đơn giản và hạnh phúc, hòa hợp với thiên nhiên, cho đến khi những người châu Âu độc ác đến với quân đội của họ, xâm chiếm người bản địa, tàn sát họ, bắt họ làm nô lệ và bòn rút tài nguyên của họ. lục địa, khiến nó trở thành hố sâu vô nhân đạo mà nó đã tồn tại trong phần lớn thế kỷ 20 và thậm chí cả bây giờ. Đối với những bạn tin vào điều này, cuốn sách Stas và Nelly của Henryk Sienkiewicz (và bất kỳ cuốn sách lịch sử nào về vấn đề liên quan đến quá khứ của Châu Phi) sẽ là một điều khá ngạc nhiên…

Sienkiewicz sống vào đầu thế kỷ trước khi người châu Âu vẫn còn tự hào về nền văn minh của họ, không tôn thờ và "nợ lòng kính trọng" đối với "nền văn hóa, phong tục và tôn giáo độc đáo" của mọi người man rợ có hoặc không có khăn xếp. Trong cuốn sách dành cho trẻ em này, ông mô tả Bắc Phi trong cuộc nổi dậy của Mahdi năm 1883, bắt đầu ở Sudan nhưng lan sang các nước xung quanh và Ai Cập. Những vụ thảm sát, cướp bóc, bạn biết tình hình "nổi dậy" ở Châu Phi bây giờ như thế nào rồi đấy, hồi đó cũng vậy và đã lâu lắm rồi.

Vấn đề là, trước khi người châu Âu đến, châu Phi không phải là một lục địa hòa bình. Xung đột đẫm máu giữa các bộ lạc khác nhau xoay quanh nó, một số trong số đó ở quy mô của các cuộc chiến tranh thực sự. Các vương quốc rộng lớn được tạo ra, quân đội của các bộ lạc tập hợp lại và bắt các bộ lạc khác làm nô lệ. Chiến tranh và chế độ nô lệ là chuyện xảy ra hàng ngày đối với mọi người bản địa châu Phi, và tất cả đều run sợ trước những bộ lạc như Maasai và Zulu, những người chuyên về chiến tranh — cướp bóc và nô dịch.

“Trên hoang mạc và trong rừng thẳm" là quyển sách rất sai lầm về mặt chính trị. Trong bài đánh giá này, tôi sẽ tập trung vào định kiến đáng chú ý của nó đối với người châu Phi da đen và người Hồi giáo. Cốt truyện cơ bản là đơn giản. Staś (14 tuổi, con trai của một Kỹ sư người Ba Lan làm việc cho Công ty Kênh đào Suez) và cô bé Nell (cô con gái 8 tuổi của một kỹ sư người Anh cũng làm việc cho Công ty Kênh đào Suez) bị người Hồi giáo bắt cóc để đổi lấy chúng. Quân nổi dậy Hồi giáo Sudan (được gọi là Madhists) bị người Anh bắt làm tù binh. Hai đứa trẻ trốn thoát ở Fashoda và thực hiện một chuyến đi bộ một km đến Mombasa an toàn. Trong chuyến đi này, Staś, người tự coi mình là "hiệp sĩ giang hồ" (trang 143) sẽ bảo vệ Nell bé nhỏ khỏi một chuỗi nguy hiểm đáng chú ý.

Tác phẩm của Sienkiewicz thuộc thể loại tiểu thuyết dành cho giới trẻ ca ngợi vinh quang của Chủ nghĩa đế quốc Anh và sứ mệnh văn minh hóa thế giới thứ ba. Điều khiến tôi khó chịu là cuốn sách của Sienkiewicz mang tính phân biệt chủng tộc và kỳ thị đạo Hồi hơn bất kỳ tác phẩm nào cùng thể loại mà tôi đã đọc của các tác giả người Anh mà G.A. Henty và John Buchan có lẽ là nổi tiếng nhất. Cuốn sách có vị trí của nó ở Ba Lan. Tuy nhiên, tôi khuyên những người Ba Lan mới nhập cư vào Bắc Mỹ không nên khuyến khích con cái họ đọc nó vì nó hoàn toàn đi ngược lại thái độ phổ biến ở bên này Đại Tây Dương.

Những người chống chủ nghĩa đế quốc Anglo-Saxon trong thời của Sienkiewicz đã phản đối những tác phẩm có những lời nói xấu nhắm vào người Hồi giáo, người châu Phi và người châu Á. Các tác giả viết tiểu thuyết ca ngợi Đế quốc Anh biết rằng có một bộ phận lớn công chúng không đồng ý với họ và cố gắng tiết chế giọng điệu của họ. Sienkiewicz không có bất kỳ sự điều độ nào. Những trích dẫn dưới đây tiêu biểu cho ngôn ngữ đáng trách của Sienkiewicz:

"Người da đen giống như những đứa trẻ; họ không nghĩ đến ngày mai." (tr. 273)

"Họ thể hiện sự bất cẩn điển hình của người da đen bẩm sinh." (tr. 276)

"Bộ não của bạn phải là màu trắng." (tr. 260)

"Khi Stas kể lại việc Cain đã giết Abel như thế nào, Kali bất giác vuốt bụng và hỏi một cách khá bình tĩnh: Sau đó anh ta có ăn thịt anh ta không?" (tr. 219)

Dù Sienkiewicz có ý kiến thấp về người châu Phi đến đâu, họ không phải là kẻ ác của anh. Thay vào đó, những người Ả Rập theo đạo Hồi là: "Cho đến khi đạo Mô ha mét giáo lấp đầy tâm hồn họ bằng sự tàn ác và căm thù những kẻ ngoại đạo, thì người da đen còn khá rụt rè và hiền lành." (p. 243) Chức năng tìm kiếm của Kobo của tôi đã tìm thấy 23 câu trong đó sự tàn ác hoặc tàn ác của thế giới được dùng để chỉ người Hồi giáo.

Các sự kiện của "In Desert and Wilderness" diễn ra vào năm 1884 và 1885 tại các lãnh thổ của Anh ở Khedival Ai Cập và Đông Phi. Trong thời kỳ này, quân nổi dậy Mahdi đã chiếm được thành phố Khartoum và tàn sát những người lính Anh đang bảo vệ nó, đặc biệt là Thiếu tướng Charles Gordon. Khartoum và những gì đã trở thành nhà nước Mahdi nằm trong khu vực ngày nay là Sudan.