Tài Liệu Mật – Hồi Ký Về Cuộc Chiến Tranh Việt Nam Và Vụ Tiết Lộ Bí Mật Hồ Sơ Lầu Năm Góc Reviews

Nếu ai đã từng đọc Nhật ký Đặng Thùy Trâm thì hẳn sẽ thấy gai người, xót xa với những đoạn chị kể lại về các chiến sĩ đã dũng cảm hy sinh tất cả từ chuyện tình cảm cá nhân mới chớm cho tới xa gia đình, quê hương - nơi thân thương, an toàn nhất thậm chí là cả mạng sống của mình để ra mặt trận chiến đấu, giành lại độc lập. Dưới cái nhìn của chính nhân chứng đã tham gia chiến tranh với tư cách là người con Việt Nam, cuộc chiến là sự ác độc của đế quốc Mỹ, sự thiệt hại nặng nề mà Việt Nam phải gánh chịu từ khi chiến tranh xảy ra cho tới tận bây giờ. Như vậy vẫn chưa đủ thuyết phục, bởi đó là người Việt mình kể người Việt mình nghe.

Do vậy, cuốn Tài liệu mật chính là những dẫn chứng xác thực nhất, đầy đủ nhất với con số chính xác như đúng tên gọi của cuốn sách – tài liệu mật. Với tư cách là người thuộc phe tham chiến, chuyên viên phân tích của Bộ Quốc phòng Mỹ thì những dẫn chứng này còn thể hiện một cách mãnh liệt hơn nhiều lần với những tội ác mà đế quốc Mỹ gây ra khi chúng ta được “nhìn thấy” trong Nhật ký Đặng Thùy Trâm. Bây giờ không phải là nghe một phía nữa mà đã dùng cả hai tai. Ngay chính bản thân tác giả cuốn sách, Daniel Ellsberg một chiến binh lạnh lùng, trung thành bảo vệ cuộc chiến của nước Mỹ chống lại sự bành trướng của chủ nghĩa Cộng sản cũng phải lên tiếng về sự thật mà Mỹ đã lừa dối tất cả mọi người hơn 40 năm trước, lên tiếng để chấm dứt cuộc chiến tranh phi nghĩa chỉ toàn máu và nước mắt này.

Về tác giả Daniel Ellsberg 

Daniel Ellsberg sinh ngày 7/4/1931, lớn lên tại thành phố Detroit, bang Michigan, Mỹ. Ông tốt nghiệp Đại học danh tiếng Harvard năm 1952, sau đó lấy bằng tiến sĩ kinh tế cũng tại trường đại học này. Ellsberg có 3 năm phục vụ trong lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ, từ 1954 đến 1957.

Trong chiến tranh Việt Nam, dưới thời Bộ trưởng Quốc phòng McNamara, Daniel Ellsberg là chuyên viên phân tích của Bộ Quốc phòng Mỹ và là một người trung thành bảo vệ cuộc chiến của nước Mỹ chống lại sự bành trướng của chủ nghĩa Cộng sản.

Nhưng năm 1971, Daniel Ellsberg làm chấn động thế giới khi tung ra Hồ sơ Lầu Năm Góc, một tài liệu nghiên cứu tuyệt mật của Bộ Quốc phòng Mỹ về các dính líu của chính quyền với cuộc chiến tranh Việt Nam. Hành động quả cảm này khiến Ellsberg bị giới cầm quyền coi là “người nguy hiểm nhất nước Mỹ”. Vì bản tài liệu mật 7.000 trang này, ông bị buộc tội theo đạo luật chống sao chép 1917 và nhiều tội danh khác, đưa án phạt tối đa của ông lên 115 năm, nhưng đồng thời nhờ nó mà một làn sóng phản chiến lớn chưa từng có đã tạo ra ở Mỹ. Và Tài liệu Lầu Năm Góc cũng được cho là có ảnh hưởng quyết định khiến Lynson Johnson từ bỏ cuộc tranh cử tổng thống năm 1972.

Về cuốn sách Tài liệu mật

Chính vì sự quan trọng của những con số liên quan tới sự thật mà Mỹ giấu tất cả mọi người trong suốt 40 năm, nên việc những con số này được phơi bày ra ánh sang đã làm chao đảo bao nhiêu con người, đặc biệt là những vị tướng trong Lầu Năm Góc.

Lầu Năm Góc hay còn gọi là Ngũ Giác Đài, trụ sở của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Lầu Năm Góc còn được dùng làm biểu tượng của Quân đội Hoa Kỳ, là tòa nhà 5 cạnh duy nhất trên thế giới. Nơi mà theo lời kể lại của tác giả chứa rất nhiều tài liệu được phân loại thành: kín, mật, tối mật và có cả những tài liệu bí mật đến nỗi chỉ định ngay người xem trên đó mà chính tác giả - người trợ lý đặc biệt cho Bộ trưởng Quốc phòng McNamara cũng không được phép động tới. Do vậy, để dũng cảm nói lên sự thật được bảo vệ tuyệt đôi này, Ellsberg đã phải đấu tranh với bản thân mạnh mẽ, đứng trước dư luận và còn trở thành mục tiêu truy lùng của FBI những ngày tháng dài sau đó – người khiến “cả nước Mỹ kinh hoàng” và bị giới cầm quyền Mỹ lúc ấy xem là “người nguy hiểm nhất nước Mỹ”.

Cuốn hồi ký được chia làm ba phần, mỗi phần tương ứng với mỗi giai đoạn trong cuộc đời tác giả: Từ một chiến binh lạnh lùng và là chuyên gia phân tích thuộc Bộ Quốc phòng trở thành một nhà hoạt động phản chiến đầy nhiệt huyết.

Hồi ký mở đầu bằng việc kể lại cuộc hành trình đi tìm sự thật của tác giả và phơi bày chuyện lừa dối của bộ máy chính quyền ngay trong ngày đầu tiên ông vào làm việc ở Bộ Quốc phòng Mỹ (4/8/1964), cũng được gọi là ngày đầy tai tiếng tệ hại của chính quyền Mỹ về cái gọi là sự kiện Vịnh Bắc Bộ. Càng hiểu về cuộc chiến tranh từ việc làm của những người đưa ra các quyết định chính sách ở cấp tối cao, qua các tài liệu mật, qua các báo cáo về các âm mưu bí mật, cùng với sự khác biệt giữa những gì ông được chứng kiến trong các chuyến viếng thăm Việt Nam, lái xe qua khu vực nguy hiểm của Việt Cộng, vào đầu những năm 1960, và những gì báo chí và người dân kể trong hai năm tình nguyện sang Việt Nam, Ellsberg càng mất tin tưởng về triển vọng một thắng lợi quân sự của Mỹ trong cuộc chiến tranh Việt Nam.

Sau 2 năm sang công tác ở Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn, tận mắt chứng kiến những gì diễn ra, quan điểm của Ellsberg đã thay đổi từ chỗ đánh giá Việt Nam là một “vấn đề cần giải quyết” thành “đó là một bãi lầy” mà Mỹ cần rút khỏi.

Phần thứ hai của cuốn hồi ký kể về những hoài nghi của tác giả sau khi trở về Mỹ năm 1967. Daniel Ellsberg bắt đầu nhìn thấy sự hoài nghi của ông được rất nhiều người trong bộ máy chính quyền chia sẻ, mặc dù lúc này tổng thống và một số quan chức cao cấp khác vẫn luôn đưa ra trước công chúng Mỹ những lời tuyên bố rất lạc quan.

Sau khi đọc hết toàn bộ 7.000 trang tài liệu tuyệt mật (sau này nổi tiếng với tên gọi “Hồ sơ Lầu Năm Góc”), Ellsberg hiểu ra rằng cuộc chiến tranh Việt Nam thực chất là một cuộc chiến do Mỹ khơi mào và được duy trì qua bốn đời tổng thống liên tiếp, mặc dù họ đều biết đây là một cuộc chiến “không thể thắng” và lý do là họ không muốn “mất mặt”.

Cũng trong thời gian này, Ellsberg gặp gỡ nhiều nhà hoạt động phản chiến, những người ủng hộ các giải pháp hòa bình và chịu ảnh hưởng rất lớn của họ. Quan điểm chống chiến tranh, chấp nhận ngồi tù của họ khiến Ellsberg càng nghi ngờ về những việc mình đang làm để giúp chính phủ Mỹ đi đến cùng của cuộc chiến.

Lương tâm thúc đẩy Daniel Ellsberg phải công khai sự thật. Và muốn làm được như vậy chỉ còn cách chấm dứt cuộc chiến tranh phi nghĩa này, một cuộc chiến chỉ có máu và nước mắt. 

Trong phần thứ ba, tác giả đã mô tả lại hết sức chi tiết quyết tâm chấp nhận mọi nguy hiểm để vạch trần những thủ đoạn lừa dối và những ảo tưởng phi lý trong các chính quyền Mỹ can dự vào cuộc chiến tranh Việt Nam từ thời Tổng thống Truman đến các chính quyền kế tiếp.

Tháng 10/1969, Ellsberg bắt đầu sao chụp 7.000 trang tài liệu mật và trao phần lớn cho một vài nghị sĩ nhưng không mang lại hiệu quả.

Tháng 3/1971, Ellsberg trao bản sao cho tờ New York Times và từ ngày 13/6 một số nội dung chính cua tài liệu tuyệt mật này đã được công bố, tạo một cơn chấn động chưa từng thấy trong dư luận Mỹ. Trong thời gian lẩn trốn FBI, Ellsberg tiếp tục tiết lộ tài liệu cho gần hai chục tờ báo khác đăng tải, ông còn gửi cho Thượng nghị sĩ Mike Gravel để chuyển thành tư liệu âm thanh lưu tại Thượng viện Mỹ.

Ngày 28/6/1971, Ellsberg quyết định ra đầu thú tại Tòa án Liên banh Boston và sẵn sang đối mặt với bản án phạt tù lên tới 115 năm. Thời gian này phong trào phản chiến lên cao chưa từng thấy, lại xảy ra vụ bê bối “Watergate” khiến Tổng thống Nixon phải từ chức. Dưới áp lực từ nhiều phái ngày 11/5/1073, tòa án tuyên hủy vụ xét xử và trả rự do cho Ellsberg.

Ellsberg đã tạo nên sự hồi hộp và kịch tính khi mô tả về những ngày tháng lẩn trốn trước sự truy đuổi của FBI sau khi các tài liệu được báo chí công bố rộng rãi cho đến khi Tổng thống Nixon đã phải từ chức bởi dính líu vào vụ Watergate. Dưới áp lực từ nhiều phía, tòa án chỉ còn cách tuyên bố trắng án và phóng thích Ellsberg. Và Daniel Ellsberg trở thành một anh hùng phản chiến trong lòng người dân Mỹ.

Và,

Tài liệu mật không chỉ là một cái nhìn hấp dẫn về các hoạt động của quyền lực, một bức tranh nổi bật về những người thông minh kiên trì với một chính sách chiến tranh mà không bao giờ có thể thành công, với những hạn chế cố hữu của quân đội Hoa Kỳ và quân đồng minh miền Nam Việt Nam mà còn là là một câu chuyện về một người anh hùng, một người yêu nước, một người dám dũng cảm từ bỏ công việc, tự do để mang lại sự thật và chính nghĩa cho toàn thế giới.

Review chi tiết bởi Thu - Bookademy

----------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về các cuốn sách hay tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn/

Trở thành CTV viết reviews sách để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị cùng Bookademy, gửi CV (tiếng Anh hoặc Việt) về: [email protected]