Nếu bạn mong chờ một câu chuyện happy ending với nhân vật chính vùng dậy ở cuối và làm người hùng đứng ngắm mặt trời mọc trên nóc nhà, đây không phải là một câu chuyện như thế.
Để các bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm, cho những ai chưa biết, chúng ta hãy lướt qua đôi nét về tác giả Plaaastic. Tên thật của tác giả là Lê Trần Mai Nhi, sinh năm 1994, một blogger thời trang nổi tiếng trên mạng xã hội từ khi còn khá trẻ. Blog của Plaaastic có hơn một triệu lượt view và cô từng có hẳn một thương hiệu thời trang riêng cho mình. Cuốn sách Lỗi là cuốn tự truyện của Plaaastic về cuộc đời chính mình phải vật lộn hằng ngày với căn bệnh trầm cảm. Nói đúng ra thì có đến ba phần tư cuốn sách nói về tiêu cực, về triệu chứng của trầm cảm, về ước muốn chết, về nghiện ngập và về nỗi buồn. Chỉ có một phần tư còn lại, cái kết, là tươi sáng hơn. Và bởi vì phần trước cuộc đời tăm tối quá, buồn nhiều quá nên thành ra phần tươi sáng lại càng tỏa sáng hơn, càng ấm lòng hơn. Nên mới nói, vốn dĩ sứ mệnh của nỗi buồn chính là để con người trân trọng những giây phút hạnh phúc trong đời hơn là vậy.
Trong bài viết này, tôi xin phép được gọi tác giả là Nhi thay vì Plaaastic. Vì Plaaastic làm tôi thấy xa lạ quá, không biết vì là vì từ tiếng Anh hay là vì nghĩa của nó đem lại cho tôi cảm giác đó.
- Đêm tối
Nếu ví cuốn sách này là cuộc đời con người kéo dài 21 tiếng tương ứng với 21 tuổi, thì phần đêm tối đã chiếm trọn 20 giờ đồng hồ.
Nhi sinh ra trong một gia đình giàu nhất nhì Hà Nội, ba mẹ đều là người làm trong lĩnh vực nghệ thuật rất nổi tiếng. Từ nhỏ, cô đã được định hướng đi theo con đường này nên phải đi học rất nhiều, từ lớp múa ballet, dance sport, MC đến học tiếng Anh, tiếng Pháp, học đàn,.. từ khi học lớp Một. “Lịch của tôi hàng ngày kín đến từng phút một, cứ lao từ lớp này qua lớp kia và một ngày kết thúc vào khoảng mười hai giờ đêm, khi đã làm bài tập xong cả tuần sau ở trường… và đi đâu mà không phải người giỏi nhất thì sẽ không được đi nữa.”
Vì nhà rất giàu nên từ nhỏ, Nhi sống không thiếu thứ gì và Nhi biết cách sử dụng điều đó. Đến cả con búp bê mà trên trường, ai cũng tranh giành cho bằng được, Nhi tự mua cho mình hai con để ở bàn ăn cho đỡ trống. Nhi không được phép chơi với những đứa bạn khác vì theo Mẹ Nhi, đó là những đứa “nhà đầu đường xó chợ”, không xứng đáng để chơi cùng. “Không một buổi sinh nhật nào tôi được mời. Không một đứa bạn nào được bước chân vào nhà. Ở lớp cũng không ai thèm chơi cùng vì “con diễn viên chảnh chọe.” Mẹ tôi bảo tôi chọn bạn mà chơi, nên Mẹ chọn hộ luôn cho nhanh, tôi được chơi với chính xác bốn người, những đứa trẻ có bố mẹ cũng là diễn viên để cho nó xứng đáng.”
Nhi được sinh ra trong gia đình giàu có, nổi tiếng, tài năng, được đưa đi học đủ các lớp nhưng tuổi thơ sao mà bất hạnh quá. Đối với một đứa trẻ bảy tuổi mà nói, đi học là một cực hình, đó vốn là tuổi để khám phá, để tìm hiểu thế giới, để vui chơi, hòa đồng, không phải là tuổi để nhồi nhét hàng đống kiến thức và phải dùng tiền để mua bạn. Một đứa trẻ bảy tuổi sẽ cần được trò chuyện, xem hoạt hình và nghe kể chuyện mỗi buổi tối trước khi ngủ, cần được ba mẹ dẫn đi chơi sở thú vào ngày cuối tuần; nhưng tuổi thơ Nhi chỉ có những lời đe dọa, cái tát của Mẹ và sự im lặng đến rùng mình của Bố, lịch hàng ngày kín đến từng phút một và một ngày kết thúc vào khoảng mười hai giờ đêm. Hầu hết thời gian lúc nhỏ của Nhi là ở cùng với chị osin; từ việc đưa đón đến nấu cơm đến mua quà sinh nhật. Tôi tự hỏi tuổi thơ kiểu gì lại như vậy, không biết Nhi lúc bấy giờ có những suy nghĩ như một đứa trẻ con bình thường hay không; hay là Nhi đã trưởng thành trong tư tưởng rồi. Có lẽ giây phút Nhi sinh ra trong gia cảnh như vậy là lúc đêm tối bắt đầu buông xuống rồi.
Tôi ấn tượng với cách Nhi nói về căn bệnh của mình một cách hài hước rằng: “Trẻ em bị trầm cảm, hơn 75% là đến từ các gia đình bố mẹ ly dị. Tội tôi thật lớn, đầy đủ cả hai họ mà vẫn dám bị. Thậm chí tỷ lệ trẻ em đã và đang có ý định tự sát có đến 92% đến từ các gia đình bố mẹ ly dị. Thế là tôi đi đâu cũng có thể tự hào rằng mình là cái 8% nhỏ bé hiếm hoi còn lại đến từ một tổ ấm.” Tôi không rõ về gia đình của Nhi, chỉ có thể mường tượng ra qua lời kể của Nhi thì gia đình Nhi - dù có đầy đủ bố mẹ - nhưng không được coi là tổ ấm.
Bình thường bản thân tôi không thích đọc sách của người nổi tiếng trong showbiz, cũng không thích mấy thể loại sách tiêu cực hay trần trụi quá, nhất là kết thúc bi kịch lại càng không. Vậy mà ngay khi đọc mấy dòng đầu cuốn sách thì tôi quyết định mua ngay và đọc trọn cuốn sách trong vòng chưa đầy một ngày. Vì khi tôi đọc giọng văn là tôi biết, bạn này buồn thiệt, bạn này chán cuộc đời lắm rồi, nhưng bạn này cũng mạnh mẽ lắm. Và tôi có linh cảm dù kết thúc có buồn, có ám ảnh thì với giọng văn này, cuốn sách cũng không thể bi lụy được. Hơn nữa, khi bạn đọc về một câu chuyện buồn nhưng tác giả lại viết với phong cách bất cần và hài hước xen chút châm biếm, câu chuyện đó dù buồn đến đâu thì vẫn hấp dẫn đến kì lạ.
Trầm cảm thường đi liền với nỗi buồn, nhưng khác với nỗi buồn mà bạn, chúng ta – những người bình thường hay cảm thấy mỗi khi thi rớt môn, khi bị crush bơ, khi bị người yêu cắm sừng, khi học xa nhà, khi thất nghiệp,…nỗi buồn của trầm cảm không bùng nổ, ngập tràn mà nhen nhóm, ăn mòn tinh thần từng chút một và kéo dài vô tận. Vậy là, một câu hỏi cất lên cho Nhi: “Từ khi nào mà em bắt đầu cảm thấy buồn?”. Lúc thấy câu hỏi này tôi bất giác nghĩ rằng thực ra con người biết buồn từ lâu rồi. Từ khi bạn không được ba mẹ cho kẹo, bạn buồn và bạn khóc. Nhưng mà chỉ lúc đó thôi, rồi bạn hết buồn vì được đưa cho đồ chơi mới. Nhưng câu hỏi này Nhi cất lên như là: “Nỗi buồn của em kéo dài bao lâu rồi?” Và Nhi chẳng biết, Nhi ước giá mà Nhi biết được thì đời Nhi đã đỡ khổ hơn một chút. Nhi “càng nhớ thì ranh giới giữa sự thật và cảm xúc chỉ càng mờ đi” và chỉ biết nó đã xảy ra khi nó vừa kết thúc, Nhi chỉ biết là ở một thời điểm nào đó trong quá khứ, giữa biết bao nhiêu đứa trẻ trên Trái Đất này, trầm cảm đã chọn gõ cửa cuộc đời Nhi như là chọn một đứa trẻ ngoan cần được phát quà.
Sau khi biết mình mắc bệnh trầm cảm cũng là lúc Nhi tìm ra lời giải cho việc lúc nào cũng cảm thấy lạc lõng, luôn khóc đến lúc ngủ thiếp đi, Nhi biết được vì sao lúc nào cũng đau ốm mệt mỏi mà chẳng phải bệnh tật gì. “Tôi đổ được moi sự sai trái của bản thân lên sự trầm cảm, và cái gánh nặng về việc đẻ ra đã bị lỗi vơi ngay đi.” Và rồi lúc nhỏ xíu như thế, Nhi đã biết “chết là hết, là bóng tối. Và thỉnh thoảng khi chán chơi đồ hàng, tôi hay nằm nhắm mắt, bịt tai và nín thở xem cảm giác thế nào. Kết thúc vĩnh cửu của chết cho tôi sự bình yên, nó như phương án B xuất sắc trong mọi trường hợp.” “Cứ mỗi năm tôi lớn lên một chút, phải đưa ra những quyết định nhiều hơn một chút, tôi lại nghĩ đến việc sử dụng phương án B nhiều hơn một chút.”
Khi tôi đọc đến dòng chữ: “Khi ước mơ của bạn là được chết, bạn luôn yên tâm rằng giấc mơ ấy một ngày sẽ trở thành sự thật, chỉ là vấn đề sớm hay muộn mà thôi.” Tôi nhớ lại nhân vật nữ trong bộ phim Anthology (Tập thơ của tình đầu) gần đây. Cô gái ấy nghĩ rằng mình là con người bất hạnh nhất thế gian này vì người mẹ duy nhất của cô chỉ muốn bỏ rơi cô để sống yên bình với người chồng mới. Nên khi hỏi về ước mơ, cô ước gì mình được chết, được ngừng thở ngay lập tức. Nhưng khi nhận ra bản thân mình còn khao khát sống, khao khát yêu, trong cuốn sổ ghi về giấc mơ của học sinh cuối cấp, cô đã viết: “Mình mong giấc mơ của mình mãi mãi không bao giờ xảy ra…” Tôi tự hỏi không biết có lúc nào, dù chỉ là một khoảnh khắc, Nhi có suy nghĩ không muốn giấc mơ ấy thành hiện thực không?
Năm Nhi chín tuổi, Nhi bị lạm dụng lần đầu tiên bởi một người họ hàng mà bố mẹ tin tưởng tuyệt đối. Tôi không thể tin nổi làm sao mà một cô bé chín tuổi vượt qua được biến cố kinh khủng này, không hé răng nửa lời, chỉ im lặng chịu đựng. Và đó không phải là lần cuối cùng và không phải người duy nhất. Khi bạn đọc về những sự việc như vậy, bạn sẽ thấy người ta thường viết rất nhiều, rất dài về nỗi đau khổ, về sự ám ảnh kinh hoàng day dứt. Nhưng Nhi chỉ viết việc đó vỏn vẹn trong trang giấy. Làm như không có gì, làm như chuyện đó đầy rẫy ngoài kia, có gì đâu mà cần phải bất ngờ và thương hại. Tôi chẳng biết là do Nhi quá mạnh mẽ, đã trải qua biến cố quá nhiều rồi nên khi trải lòng về vết thương tinh thần của mình, Nhi hờ hững. Nhi thấy nó bình thường như bao sự kiện khác. Hay là do Nhi cố giấu đau thương vào trong, nuốt chửng nó để không ai thấy, không ai cảm, để người ta nghĩ là Nhi vẫn ổn. Rồi đau đớn, tổn thương, rồi cô độc, chỉ riêng mình Nhi.
Nhi cố gắng tự tử hai lần để giải thoát bản thân, để được an yên biết mất khỏi thế giới mãi mãi. Có lẽ đó là giây phút mà đêm tối đã quá tĩnh mịch, không ai còn thức, chỉ còn mình Nhi trơ trọi với thế giới đáng sợ kia. Nhi chỉ muốn chạy thoát, không còn ai nhớ cũng không phải chịu sự dày vò của nỗi buồn sâu thẳm trong tim. Ngoài chứng bệnh trầm cảm, Nhi còn mắc chứng bệnh rối loạn ăn uống (binge/purge eat), ám ảnh cưỡng chế (Obsessive – Compulsive Disorder), rối loạn khuynh hướng tâm thần,…uống hàng đống thuốc điều trị, đã từng nhập viện tâm thần hai lần. Cuộc sống Nhi, trong đêm tối, chỉ toàn nỗi buồn và cô đơn. Nhi luôn sợ phải một mình, sợ phải đối diện với tiếng nói trong đầu mình, lúc nào cũng thấy mình bơ vơ trong một lồng kính không ai giải thoát. Nên Nhi biết chỉ có mình Nhi là có thể tự cứu mình thôi. Nhi một mình bươn chải trên đất quê người từ năm mười lăm tuổi, điên cuồng làm việc, du lịch, gắng gượng sống suốt bao nhiêu năm để chứng minh là mình đã cố gắng, cố gắng hết mức có thể để vượt qua chứng bệnh oái ăm này. Đã nỗ lưc rất nhiều, nhưng đêm tối vẫn cứ ở đó, trơ trơ giương đôi mắt bóng đêm lạnh lùng nhìn Nhi đang vất vả sống qua từng giờ từng khắc. Biết bao giờ nỗi buồn kia mới thôi dày vò Nhi? Biết bao giờ đêm tối mới chịu lùi đi để ánh nắng tới?
- Hừng đông
Hừng đông đến, nhưng liệu hừng đông ấy là khởi đầu cho buổi sáng nắng đẹp hay một ngày giông bão?
Nhi có công việc, có đam mê, Nhi viết blog trách nhiệm vì biết blog của mình không chỉ đem lại nghệ thuật mà còn cứu rỗi những tâm hồn giống Nhi. Nhi cũng đã từng tìm đến nhảy. Nhi có một vài người bạn. Đó có lẽ là những vì sao trong đêm tối đã soi sáng và sưởi ấm một chút cho tâm hồn băng giá của Nhi để Nhi có thể hy vọng và chờ đợi được nhìn thấy ánh sáng.
Nếu có thể, tôi ước được lấy luôn cái kết của cuốn sách đặt vào đây vì nó hay một cách kì lạ. Chẳng cần dài dòng, chẳng cần cầu kì, Nhi chỉ muốn truyền tải một điều là cuộc đời Nhi vậy đấy, đủ thứ xấu xa đen tối đấy, Nhi căm ghét bản thân mình vậy đấy, nhưng Nhi vẫn cố, vẫn cố để tìm đường đi cho mình. Vậy thì, những con người Trái Đất khác, với đầy đủ tài năng và may mắn, vẫn có thể tìm được lối thoát cho mình, để làm mình khá hơn, ngày hôm nay.
Rồi Nhi kết thúc cuốn sách bằng kết thúc mở về hành trình du lịch bụi xuyên Việt của mình, về tình yêu dịu ngọt và suy nghĩ của Nhi về tương lai xa mờ phía trước. Tôi không có ý định hé lộ nhiều về cái kết, vì nó là phần nước cất của cả cuốn sách. Cho dù bạn hay tôi, có đọc xong cuốn sách, cũng không thể biết chắc liệu ngày mai sẽ là ngày đẹp trời với Nhi hay sẽ là một ngày mưa bão. Chúng ta chỉ có thể tin, tin vào sự mạnh mẽ bấy lâu của cô gái ấy, rồi mọi chuyện tốt đẹp sẽ đến với những tâm hồn thiên thần cô đơn….
Sau cùng, chết có phải là cách kết thúc căn bệnh chán ghét bản thân và cuộc đời hay không? Chết có phải là lối đi duy nhất để chạy thoát khỏi khổ ải trần gian hay không? Chết là cách hiệu quả để chấm dứt nỗi buồn thật đấy, là cách hay để bạn quên tất cả đấy. Nhưng, chết cũng là hết, chết cũng là chấm dứt luôn niềm vui, chẳng còn giấc mơ, chẳng còn cuộc đời. Bản thân chúng ta vẫn luôn đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi muôn thuở: “Ta đến với cuộc đời này để làm gì?” hay là “Ta là ai và mục đích sống thực sự là gì?” Đó luôn là những câu hỏi khó. Tôi chẳng hề có ý định sẽ đưa ra những giáo điều vô tri đến cho bạn vì bản thân tôi cũng đang vật lộn với hàng tá câu hỏi kiểu như vậy. Tôi chỉ là thấy đồng điệu theo cái cách nghĩ của Plaastic – quên đi những lối mòn luẩn quẩn và chuẩn mực cũ kĩ của xã hội, sống thật, sống hết mức, sống là chính bản ngã của mình. Phải sống cho đáng sống đã rồi hẵng nghĩ đến phương án bỏ cuộc. Vậy thôi!
“Remember one thing. That you should not leave the Earth until you have made it a little more beautiful. A little lovelier. A little more loving…” (Osho)
Tác giả: Vivian - Bookademy
-----
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về các cuốn sách hay tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn/
Trở thành CTV viết reviews sách để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị cùng Bookademy, gửi CV (tiếng Anh hoặc Việt) về:[email protected]
Không thể nói chính xác tôi có thực sự thích cuốn sách hay không. Đọc xong tôi thấy đau lòng. Một cô gái tài năng phải đấu tranh để sống (hoặc chết ngay lập tức) hàng ngày...
Và tôi hy vọng bạn tìm thấy bình yên ở đâu đó, G G.
Trầm cảm không phân biệt ai...