Chứng kiến những thay đổi và tác động của công nghệ trong 30 năm qua, khi máy vi tính còn là những chiếc hộp máy kim loại hình chữ nhật nằm bất động và tẻ nhạt, Kevin Kelly đã kết luận về xu hướng của công nghệ và cách mà chúng sẽ thay đổi cuộc sống con người trong 30 năm tiếp theo.
Trong bài diễn thuyết trên TED How AI can bring on a second Industrial Revolution của mình, Kevin Kelly đã từng nói “Quỹ đạo thực sự của một hạt mưa khi nó rơi xuống thung lũng là không thể đoán trước. Ta không thể thấy nơi nó đến, nhưng hướng đi chung vẫn thường nhận ra: Là đi xuống”. Tương tự như vậy “Và thường khi công nghệ tìm đến chúng ta, ta ngạc nhiên bởi cái nó mang lại. Nhưng thực sự có một khía cạnh lớn của công nghệ cái mà có thể đoán trước được phần nhiều, là bởi vì các hệ thống công nghệ đều có những thiên hướng, chúng có tính khẩn cấp, chúng có những xu hướng.”
Kevin Kelly là người đồng sáng lập và làm tổng biên tập trong bảy năm đầu tiên của tạp chí Wired, tạp chí chuyên cung cấp đánh giá chuyên sâu về các xu hướng công nghệ mới nổi và ảnh hưởng của chúng tới văn hóa, kinh tế và chính trị. Ông cũng là biên tập viên sáng lập và đồng sáng lập website Cool Tools, một chuyên trang đánh giá các công cụ từ năm 2003 và làm xuất bản, biên tập viên cho tờ Whole Earth Review, một tạp chí tin tức kỹ thuật không chính thống.
Theo ông, trong công nghệ tồn tại “điều tất yếu”. Có nhiều người cho rằng không có gì là tất yếu, và sự tất yếu chỉ xảy ra khi con người đầu hàng ý chí vì loài người có thể chuyển hướng, khống chế cũng như kiểm soát mọi xu hướng cơ khí. Theo đó, “điều tất yếu” được hiểu là nếu chúng ta có thể lội ngược dòng lịch sử thì dù chúng ta có tua đi tua lại bao nhiêu lần, loài người vẫn luôn đi đến thời điểm năm 2016, khi các thiếu niên cứ năm phút lại đăng một tweet. Nhưng “điều tất yếu” mà ông muốn nói đến ở đây là kết quả của động lực, một động lực của sự dịch chuyển công nghệ đang tiếp diễn. Những xu hướng chỉ định hình sự phát triển chung của các loại hình công nghệ chứ không điều chỉnh những trường hợp chi tiết cụ thể.
Chẳng hạn, sự hình thành Internet, một mạng lưới của các mạng lưới trải rộng toàn cầu, là điều không thể tránh khỏi, nhưng loại hình Internet cụ thể chúng ta lựa chọn thì chưa chắc đã xuất hiện. Bởi chúng có thể mang tính thương mại thay vì phi thương mại, mang tính quốc gia hơn là quốc tế hay mang tính cá nhân hơn là công khai. Tương tự, điện thoại, thiết bị liên lạc đường dài, là tất yếu, nhưng iPhone thì không. Phương tiện di chuyển bốn bánh là tất yếu, nhưng một chiếc ô tô SUV thì không. Và tin nhắn là tất yếu, nhưng đăng tin cứ năm phút một trên twitter thì không.
Thay đổi là điều tất yếu. Cho dù những phản ứng đầu tiên của chúng ta khi đối mặt với sự thay đổi của công nghệ là chối bỏ và hoài nghi những tiên đoán về công nghệ trong tương lai, chúng ta nên chấp nhận rằng mọi thứ đang được thay đổi. Sự vận động không ngừng không chỉ có ý nghĩa rằng mọi thứ sẽ khác, mà động cơ, quy trình của sự vận động còn quan trọng hơn sản phẩm của sự vận động đó. Khi phát minh ra một phương pháp khoa học, chúng ta có thể tạo ra hàng nghìn sản phẩm từ phương pháp đó, không phải là chỉ tạo ra một sản phẩm duy nhất.
Với tầm nhìn đó về xu hướng công nghệ trong tương lai, cuốn sách Làm chủ công nghệ làm chủ tương lai (The Inevitable) của Kevin Kelly là tập hợp 12 sức mạnh công nghệ định hình tương lai trong 30 năm tới, các xu hướng đang vận động trong công nghệ mới nhất. Mục đích của Kevin trong cuốn sách này là tìm ra nguyên nhân của những thay đổi kỹ thuật số để chúng ta có thể chấp nhận chúng thay vì chối bỏ, hợp tác với chúng để khai thác tối đa lợi ích thay vì chống lại chúng.
Trong cuốn sách này, Kevin Kelly sẽ lý giải cơ bản và tóm tắt những gì đã diễn ra với thế giới công nghệ trong quá khứ, cách mà chúng đã tác động và thay đổi cuộc sống của con người, từ đó chỉ ra những xu hướng, sự vận động bên trong và đang tiếp diễn của công nghệ. 12 sức mạnh này là: Trở thành, Cải tiến, Dòng chảy, Trình chiếu, Truy cập, Chia sẻ, Sàng lọc, Remix, Tương tác, Theo dấu, Đặt câu hỏi và Bắt đầu.
Trở thành
Cho dù quá trình hao mòn và xuống cấp có diễn ra rất chậm chạp đến nỗi chúng ta không nhận thấy thì quá trình này vẫn đang xảy ra ở vạn vật. Máy tính mới rồi sẽ cũ, các mã hóa sẽ yếu đi, các phần mềm trở nên lạc hậu. Điều này đòi hỏi chúng cần được nâng cấp thường xuyên, và việc này cũng được diễn ra từ từ khiến công nghệ “trở thành” một thứ khác mà chúng ta không nhận ra.
Con người lại không chỉ bằng lòng với hiện tại mà luôn có những tham vọng mới, và chính những khao khát này đã châm ngòi cho tính sáng tạo và sự phát triển. Một thế giới hoàn hảo là điều không tưởng, và đó không phải là thế giới mà chúng ta đang hướng tới. Thay vào đó, công nghệ đang đưa chúng ta đến thế giới “tiến bộ”.
“Tiến bộ” là một trạng thái “trở thành” đang diễn ra, là quá trình chứ không phải là một đích đến. Trong thế giới tiến bộ, mọi vật ngày hôm nay lại tốt hơn hôm qua, dù chỉ là một chút.
Và trong sự dịch chuyển của thế giới “tiến bộ”, chúng ta khó nhận thấy những thay đổi nhỏ vì chúng lúc nào cũng trong trạng thái “trở thành”, vẫn tiếp diễn và chưa kết thúc, luôn luôn biến đổi và phát triển.
Cải tiến
Sự cải tiến là điều tất yếu vì chúng ta đã và đang trải qua nó rồi. Và trí tuệ nhân tạo chính là điều đã khiến mọi thứ cải tiến rất nhiều kể từ khi nó xuất hiện và được phát triển. Trong phần này, Kevin Kelly bàn về sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và sự thay đổi mà chúng đã, đang và sẽ tạo ra.
Ông cho thấy AI đã từng bước trở nên quan trọng và sẽ là một điều tất yếu của tương lai như thế nào. Có những người lo sợ về việc AI sẽ chiếm lấy công việc của chúng ta. Nhưng theo ông, đây không phải là một cuộc chiến chống lại máy móc, đây là một cuộc đua với máy móc.
Robot sẽ làm những việc chúng ta vẫn thường làm. Chúng sẽ còn làm những việc chúng ta chưa bao giờ nghĩ là cần phải làm. Chúng sẽ giúp con người tìm ra những công việc mới, những công việc sẽ mở rộng khái niệm về con người. Máy móc sẽ giúp chúng ta tập trung vào việc trở thành một thực thể ưu việt hơn cả loài người hiện tại.
Dòng chảy
Chúng ta đang tiến vào giai đoạn thứ ba của sự tính toán mang tên Dòng chảy. Trong kỷ nguyên thứ ba, chúng ta chuyển từ xử lý theo ngày sang xử lý trực tiếp theo thời gian thực.
Khi gửi tin nhắn, chúng ta muốn được đáp lại ngay tức khắc. Khi tiêu tiền, chúng ta muốn nhìn thấy sự thay đổi trong số tài khoản ngân hàng ngay lập tức… Việc này đã dẫn đến một kết quả quan trọng là để vận hành đúng thời gian thực, mọi thứ phải ở trong một dòng chảy không ngừng.
Kevin Kelly chỉ ra những điều thực sự giá trị và cách để nắm bắt dòng chảy trong kỷ nguyên này và bốn bước phát triển của dòng chảy có thể sẽ được áp dụng với mọi loại hình đa phương tiện trong tương lai.
Trình chiếu
Có một sự va chạm giữa văn hóa của Con người của sách vở và Con người của màn hình khi mà chúng ta ngày càng dành nhiều thời gian để ngồi trước màn hình hơn là chìm đắm trong một cuốn sách. Kevin Kelly vẽ ra viễn cảnh tương lai khi con người luôn luôn đối diện với một chiếc màn hình trong hầu hết các hoạt động của cuộc sống.
Truy cập
“Uber, công ty taxi lớn nhất thế giới, không sở hữu một chiếc xe nào. Facebook, nhà sở hữu phương tiện truyền thông phổ biến nhất thế giới, cũng không sản xuất nội dung. Alibaba, hệ thống bán lẻ lớn nhất, cũng chẳng có hàng hóa gì. Và Airbnb, nhà cung cấp phòng trọ và căn hộ lớn nhất thế giới, cũng không hề sở hữu bất động sản.”
Quyền sở hữu không còn quan trọng như ngày trước, bởi quyền truy cập còn quan trọng gấp bội.
Có năm xu hướng công nghệ mới có thể tăng tốc quá trình chuyển hướng sang truy cập và làm giảm bớt tầm quan trọng của sở hữu: Sự phi vật chất hóa, đáp ứng nhu cầu theo thời gian thực, sự phân tán hóa, nền tảng Synergy, đám mây.
Chia sẻ
Ngày nay, chúng ta đang ở thời đại mà rất nhiều thứ được tạo ra dựa trên sự chia sẻ của bất cứ ai mà không chỉ đến từ một người hay nhóm người, tổ chức cụ thể. Kevin Kelly phân tích những tranh cãi xung quanh việc này, những tác hại và lợi ích mà nó đem lại trong hiện tại và tương lai. Nhưng ông kết luận rằng chia sẻ sẽ giúp con người học hỏi và tiến bộ hơn.
Chúng ta chia sẻ quá trình, chứ không phải chỉ sản phẩm cuối cùng. Mọi ý tưởng chưa hoàn thiện, mọi thất bại và những lần làm đi làm lại một sản phẩm là những tư liệu quý giá cho cả bản thân và những người muốn thực hiện việc tương tự một cách suôn sẻ hơn.
Sàng lọc
Chúng ta sẽ sớm sống trong thư viện của mọi thứ và những bộ lọc tuyệt vời sẽ ở ngay bên cạnh chúng ta. Bộ lọc đã theo dõi ta trong nhiều năm và đoán trước được điều chúng ta cần, lặng lẽ dẫn đường và thực hiện mong muốn của chúng ta. Việc sàng lọc là không thể tránh khỏi vì chúng ta không ngừng làm ra những thứ mới.
Remix
Chúng ta đang ở trong thời kỳ remix (tháo và ráp) mạnh mẽ. Sự tăng trưởng đến từ quá trình remix, đó là sự sắp xếp các nguồn tài nguyên có sẵn để chúng có giá trị cao hơn. Câu hỏi đặt ra là liệu những người đi vay mượn đã thực sự cải tiến cái có sẵn hay chưa hay chỉ là đang sao chép lại.
Mọi tạo vật có giá trị rồi sẽ không tránh khỏi bị biến đổi thành một phiên bản khác. Sự biến đổi là một phép kiểm tra hữu hiệu vì “biến đổi” là một cụm từ khác để nói về từ “trở thành”.
Tương tác
Trong những thập niên tới, chúng ta sẽ tiếp tục mở rộng những thứ có thể tương tác như thực tế ảo (VR). Sự mở rộng sẽ đi theo ba chiều hướng: Nhiều giác quan hơn, sự gần gũi lớn hơn và sự hòa nhập hơn. Theo Kevin Kelly, trong 30 năm tới, những thứ không có khả năng tương tác mạnh mẽ sẽ bị coi là hỏng.
Theo dấu
Chúng ta không hiểu rõ bản thân mình và cần những công cụ hiện đại để giám sát và đo lường như chế độ ăn, thể lực, tâm trạng, các yếu tố trong máu, gen, địa điểm,... Trong những năm qua, những cảm biến kỹ thuật số siêu nhỏ đã khiến việc ghi lại các thông số trở nên dễ dàng và bớt đắt đỏ hơn. Sự theo dấu không ngừng là điều không thể tránh khỏi, nhưng đó mới chỉ là sự khởi đầu.
Đặt câu hỏi
Ngày nay, chúng ta có những công cụ trợ giúp cho việc tìm kiếm một câu trả lời nhanh chóng, gần như ngay lập tức. Trong tương lai, các công cụ giá trị có xu hướng chuyển từ sự chắc chắn của câu trả lời sang sự không chắc chắn của các câu hỏi.
Nhưng những công nghệ giúp tạo ra câu hỏi sẽ được đánh giá cao hơn. Nó sẽ được nhìn nhận thích đáng như động cơ để mở ra các lĩnh vực mới, ngành công nghiệp mới, thương hiệu mới, những khả năng mới, những lục địa mới mà chúng ta có thể khám phá.
Bắt đầu
Chúng ta đang tiến đến việc kết nối vững chắc con người và máy móc với nhau, phụ thuộc lẫn nhau một cách phức tạp. Các nhu cầu và mong muốn của chúng ta sẽ thay đổi trong 30 năm nữa và chúng ta không thể đoán trước được cụ thể nó sẽ như thế nào. Tuy nhiên, hướng đi chung của quá trình này là rõ ràng và không thể nhầm lẫn. Chúng ta đang đứng tại thời điểm bắt đầu.
Thế giới công nghệ đang biến đổi không ngừng. Trong tương lai, sự biến đổi này sẽ còn mạnh mẽ hơn và đưa đến một cuộc sống mới mà chúng ta khó mà hình dung được một cách cụ thể. Tuy nhiên, người hiểu biết về xu hướng vận động của thế giới công nghệ có sự thích ứng và làm chủ được tương lai của mình thay vì tiếp nhận một cách bị động. Sự thay đổi là không thể tránh khỏi, vì vậy chúng ta cần chuẩn bị để hiểu rõ, tận dụng và sống với những thứ sẽ trở nên mật thiết với chúng ta trong tương lai.
Tác Giả: Khánh Huyền - Bookademy
---------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn
Tham gia Bookademy Team để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3