.png)
“Thời nay, bạn sẽ không thể làm việc mà không chịu tư duy, điều này đồng nghĩa với việc không đảm bảo được kết quả công việc. Thế nhưng thời đi học, không ai dạy bạn kỹ năng tư duy một cách có hệ thống; đến khi đi làm, chắc chắn sẽ không có chuyện cấp trên nói với bạn rằng: “Hôm nay tôi sẽ dạy các bạn về phương pháp tư duy””.
Ông Shibamoto Hidenori, tác giả cuốn sách Kỹ năng tư duy logic, đã phải tự tìm ra phương pháp tư duy hiệu quả khi còn là một kĩ sư phần mềm. Có rất nhiều người chỉ dạy cho ông kiến thức, nhưng không ai dạy kỹ năng tư duy một cách có hệ thống như một phương pháp luận cả. Những người đi trước, bằng một cách nào đó với “tri thức ngầm” (kinh nghiệm tích lũy, nhận thức chủ quan) thực hiện công việc một cách trôi chảy, nhưng “tri thức ngầm” lại là điều không thể truyền đạt cho người đi sau. Không phải họ không muốn dạy cho ông, mà là họ không thể dạy, bởi những tri thức đó không được hệ thống hóa thành tư duy.
Đọc Kỹ năng tư duy logic, bạn có thể thấy được sự kỹ lưỡng, cẩn thận của Shibamoto khi truyền đạt các ý tưởng của mình sau nhiều năm nghiên cứu. Không giống như nhiều cuốn sách kỹ năng khác, cuốn sách này không có những lời truyền cảm hứng khiến bạn ảo tưởng rằng mình đã tốt lên mà chỉ đơn giản hướng dẫn kỹ năng tư duy một cách rất chi tiết và tỉ mỉ, vì vậy hãy kiên nhẫn khi đọc để thấy được cái hay trong những phương pháp và lý luận về tư duy của Shibamoto.
Shibamoto sẽ chia sẻ trong cuốn sách Quy trình giải quyết vấn đề và 5 kỹ năng tư duy để giúp làm sáng tỏ những thắc mắc “Làm thế nào để tư duy tốt?” và “Phải luyện tập tư duy như thế nào?”, giúp bạn nắm được các quy tắc cốt lõi để có thể áp dụng vào trong bất kỳ tình huống hay lĩnh vực nào.
Lợi ích khi có kỹ năng tư duy logic
Việc có được kỹ năng tư duy tốt sẽ cho chúng ta ba lợi ích. Thứ nhất, đó là có thể xây dựng ý kiến và thảo luận các vấn đề với khách hàng, cấp trên, đồng nghiệp và cấp dưới. Có rất nhiều người không thể diễn đạt một cách trôi chảy, hay không thể phản bác khi thấy ý kiến của người khác không đúng. Đó là do họ không biết làm thế nào để xây dựng ý kiến của mình. Thứ hai, người có tư duy tốt có thể đưa ra những chỉ thị đích xác cho cấp dưới. Để cấp dưới có thể thực hiện công việc một cách chuẩn xác, cấp trên phải rõ ràng và logic khi giao nhiệm vụ hay đánh giá kết quả công việc. Lợi ích thứ ba là có khả năng hoàn thành một bài thuyết trình hay một tài liệu văn bản truyền tải đến đối phương, bởi vì khi thuyết trình cần có tư duy trình bày thế nào để gây ảnh hưởng, tạo được sự thuyết phục với thính giả.
Trong khi đó, “Phản ứng kích thích” chính là đặc điểm của của những người không có kỹ năng tư duy tốt. Những người này không theo kế hoạch, chạy trước lý thuyết, không nắm bắt được nội dung cuộc thảo luận khi nghe người khác nói, không trình bày được rõ ràng ý kiến của mình để mọi người hiểu, và chỉ làm theo những gì đã định sẵn.
Có một mô hình nổi tiếng về kỹ năng và năng lực gọi là Mô hình Katz do Robert Katz đưa ra. Theo như nghiên cứu này, có ba kỹ năng đó là kỹ năng chuyên môn, kỹ năng nhân sự và kỹ năng ý niệm. Ở vị trí quản lý cao cấp, kỹ năng ý niệm sẽ đòi hỏi ở mức cao hơn so với vị trí quản lý cấp thấp. Shibamoto định nghĩa kỹ năng ý niệm là khả năng ngôn ngữ hoá suy nghĩ trừu tượng, nhờ đó hữu hình hóa những thứ vô hình, cảm nhận và xử lý chúng.
Ví dụ như trong kinh doanh một nhà hàng, các nhân viên cần phải suy nghĩ làm thế nào để món ăn ngon hơn, đa dạng hóa thực đơn hay phục vụ nhanh hơn. Trong khi đó, người nắm quyền điều hành nhà hàng sẽ không dừng lại ở những thứ hiện hữu trước mắt, họ cần phải tư duy những thứ không thể nhìn thấy như như giá trị mà nhà hàng đem lại cho khách hàng là gì, làm thế nào để tạo ra sự khác biệt với đối thủ, làm thế nào để nhận được sự ủng hộ của khách hàng.
Những kỹ năng tư duy được trình bày trong cuốn sách này chính là nền móng cơ bản nhất của kỹ năng ý niệm.
Quy trình giải quyết vấn đề
Có rất nhiều quy trình giải quyết vấn đề, nhưng quy trình mà Shibamoto đưa ra gồm 8 bước:
Thiết lập vấn đề: Nhận thức hiện tượng, thấy được những biểu hiện bên ngoài dễ thấy, dễ hiểu của vấn đề. Bước này chưa giúp bạn nhìn thấy bản chất của vấn đề.
Nắm vững tình hình hiện tại: Thu thập thông tin thực tế để tìm hiểu sâu về vấn đề đã thiết lập.
Phân tích nguyên nhân: Cấu trúc hóa mối liên hệ giữa các sự việc.
Đề xuất chiến lược giải quyết: Tư duy xem cần thay đổi cấu trúc như thế nào để giải quyết vấn đề.
Đánh giá chiến lược : Đánh giá xem chiến lược nào tốt nhất và lựa chọn.
Kế hoạch thực hiện: Lập kế hoạch để thực hiện chiến lược đã chọn.
Thực hiện: Không chỉ đơn thuần mang nghĩa là “làm” mà phải theo dõi, giám sát liên tục.
Đánh giá lại: Xem lại quy trình thực hiện và kết quả, bao gồm hiệu quả, tác dụng phụ và độ bền vững.
Mỗi bước trong quy trình đều có mục đích và cần đến kỹ năng tư duy khác nhau. Khi chuyển từ bước này sang bước khác mà không biết cách chuyển đổi kỹ năng tư duy thì sẽ khiến bạn lúng túng và không đưa ra được chiến lược tư duy hiệu quả.
5 kỹ năng tư duy
1. Kỹ năng biểu đạt bằng ngôn ngữ:
Trong chương này, Shibamoto sẽ đi vào phân tích cụ thể các tình huống cần tư duy biểu đạt bằng ngôn ngữ, giải thích ý nghĩa của một số “big world” một cách chi tiết, cẩn thận, thảo luận về những nhầm lẫn khi sử dụng các từ thông dụng trong kinh doanh và những cái bẫy các nhà quản lý thường rơi vào.
Không biết bản thân đang thực hiện công việc gì, không biết kết quả sẽ thế nào. Không nắm rõ công việc, nhiệm vụ, không hiểu rõ dự án thì chắc chắn việc thực hiện không thể diễn ra thuận lợi được. Vì vậy cần đào sâu tư duy, định nghĩa rõ ràng để tạo ra cơ sở cho việc tư duy.
Có nhiều cách để luyện tập biểu đạt bằng ngôn ngữ giúp tư duy hiệu quả hơn. Khả năng này giúp chúng ta ngôn ngữ hoá và trình bày rõ ràng những suy nghĩ, ý tưởng bằng lời nói, qua đó tạo cơ sở nền tảng cho tư duy.
2. Kỹ năng liên kết mối quan hệ:
Trước hết, các bạn hãy nhớ rằng logic chính là những mối quan hệ, ngược lại không logic tức là không tạo lập được các mối liên hệ. Shibamoto sẽ giới thiệu cho bạn đọc cách để nâng cao kỹ năng liên kết mối quan hệ và 6 loại logic cơ bản. Đó là kỹ năng tạo lập mối quan hệ giữa câu chuyện đang nói, đã nói với câu chuyện tiếp theo, giữa ý nói của đối phương với của bản thân. Tuy nhiên, trong công việc, mối liên hệ không chỉ đơn thuần như trong từ điển. Shibamoto đã kể ra các mối liên hệ trong công việc chính là: Nguyên nhân - Kết quả, Mục đích - Phương pháp, Đầu vào - Đầu ra, Khuếch đại - Cân bằng, Trừu tượng - Cụ thể, Tổng thể - Bộ phận.
3. Kỹ năng cấu trúc hóa:
“Cấu trúc” có nghĩa là sự kết nối các mối liên hệ. Chúng ta cần phân biệt rõ hiện tượng và vấn đề là hai phạm trù khác nhau, ẩn sâu trong hiện tượng gồm có nhiều tình tiết có mối quan hệ với nhau tạo thành một cấu trúc nào đó. Vì vậy, để giải quyết vấn đề cần phải tạo ảnh hưởng đến cấu trúc.
Có một số phương pháp để hình dung ra cấu trúc của vấn đề nhưng Shibamoto chọn phương pháp phân tích tại sao - tại sao, đó là việc lặp lại câu hỏi tại sao để tư duy sâu hơn. Tuy nhiên, phương pháp này nếu không biết cách đặt câu hỏi hay nhận định sai hiện tượng thì sẽ không phân tích được gì cả hoặc dẫn đến sai kết quả.
4. Kỹ năng trích lọc yếu tố cốt lõi:
Trích lọc yếu tố cốt lõi nói cách khác chính là trừu tượng hoá, hay “nhìn nhận những điểm chung của những thứ khác nhau”. Khi lược bớt đi, lược bỏ đi những thứ mang tính cụ thể, chúng ta sẽ có được những đặc điểm chung của những thứ khác nhau và có thể xếp chúng vào một nhóm. Ví dụ như một chú chó Shiba và một chú chó Alaska, khi được trừu tượng hoá, lược bỏ những điểm khác biệt sẽ tìm ra những đặc điểm giống nhau và người ta xếp vào loài chó. Kỹ năng này sẽ giúp bạn tìm ra bản chất của hiện tượng, bởi vì có những hiện tượng có vẻ giống nhau nhưng thực ra lại chứa đựng vấn đề khác nhau, nếu xác định sai sẽ dẫn đến quyết định sai lầm.
Hầu hết bản thân hiện tượng nhìn thấy trước mắt không phải là vấn đề. Hiện tượng hiện ra trước mắt nhưng bản chất vấn đề thì ẩn sâu bên trong. Sử dụng mối quan hệ nguyên nhân - kết quả để làm sáng rõ cấu trúc, thu thập các sự việc, hiện tượng, sử dụng khả năng trích lọc yếu tố cốt lõi để làm sáng tỏ bản chất nằm sâu bên trong hiện tượng.
5. Kỹ năng tăng giảm bậc thang trừu tượng
Trong công việc, những gì mà nhà quản lý muốn truyền đạt là trừu tượng, nhưng lời nói biểu hiện thì lại mang tính cụ thể, nên cấp dưới có thể hiểu lầm đó là chỉ thị cụ thể của cấp trên. Ví dụ như cấp trên chỉ thị: “Hãy chuẩn bị tài liệu đi”, thế nhưng cấp dưới có thể hiểu từ “chuẩn bị” khác với cấp trên, cụ thể là chuẩn bị gì và như thế nào,...
Ngược lại, nếu chỉ thị của cấp trên quá cụ thể thì sẽ làm mất đi tính lựa chọn và cấp dưới sẽ không hiểu được mục đích sử dụng tài liệu đó. Nói cách khác, tư duy càng trừu tượng thì càng linh hoạt, tạo điều kiện dễ dàng tư duy sáng tạo hơn.
Vì vậy, kỹ năng tăng giảm bậc thang trừu tượng này giúp mức độ linh hoạt cao hơn, khả năng sáng tạo tốt hơn và dễ dàng xử lý những vấn đề ý niệm.
Nắm được 5 kỹ năng tư duy của Shibamoto sẽ giúp bạn có khả năng tư duy tốt hơn, từ đó giải quyết vấn đề hiệu quả và triệt để hơn nhờ việc tìm đến bản chất gốc rễ của vấn đề. Kỹ năng tư duy logic là một cuốn sách hữu ích dành cho bất cứ ai muốn cải thiện kỹ năng tư duy logic, đạt được kết quả tốt hơn trong công việc vì kỹ năng ý niệm đã trở nên cần thiết trong thời đại ngày nay.
Review chi tiết bởi Khánh Huyền - Bookademy
Deal mua sách giá tốt hiện có: https://goo.gl/uJXb5F
---------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn
Tham gia cộng đồng Bookademy để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3
