[Bookademy] Review Sách “Internet Của Tiền Tệ”: Bỏ Qua Chuyện Giá Cả Đi, Bitcoin Là Một Phát Minh Sẽ Làm Thay Đổi Thế Giới Reviews

“Nếu ngày mai bitcoin sụp đổ, thì tính cách mạng của công nghệ này vẫn còn nguyên giá trị. Cũng giống như việc nếu một trang web trên Internet bị sập, hay một ứng dụng trên Internet bị thất bại, thì Internet vẫn còn đó.”

Trong những năm gần đây, và đặc biệt là năm 2017, công nghệ blockchain và tiền mã hóa đã trở thành một xu hướng được bàn đến nhiều nhất trên thế giới, và Việt Nam cũng không nằm ngoài cuộc chơi. Trong cơn sốt bitcoin, người ta thường bàn luận về giá cả của bitcoin hôm nay tăng, hay hôm sau lại rớt thê thảm. Nhưng nếu nhìn bitcoin như một phát minh, một công nghệ thay vì một loại tiền tệ, bạn sẽ hiểu tại sao bitcoin lại quan trọng đến thế, tại sao bitcoin lại là một bước đột phá với đầy những tiềm năng, và tại sao bitcoin lại được ca ngợi là một phần của tương lai.

Một trong những cuốn sách cơ bản, dễ hiểu về bitcoin mà bất cứ độc giả phổ thông nào cũng có thể đọc chính là Internet của tiền tệ (The Internet of Money). Cuốn sách là tập hợp các bài nói chuyện của Andreas M. Antonopoulos, một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về blockchain và bitcoin. Những bài nói chuyện của ông đã góp phần giúp cho một lĩnh vực vẫn còn mới mẻ, lạ lẫm và phức tạp như blockchain và bitcoin trở nên dễ hiểu và gần gũi hơn.

Một cách thú vị và không hề khô cứng, tác giả sẽ lý giải tại sao bitcoin lại là một bước đột phá về công nghệ và tài chính với những tiềm năng vượt ra ngoài tên gọi “tiền kỹ thuật số” của nó hiện nay. Đặc biệt, tác giả còn mở rộng vấn đề, bàn đến những ý nghĩa về mặt triết học, xã hội và lịch sử của bitcoin, cho thấy bitcoin – mạng internet của tiền – đã và đang mang đến những thay đổi cơ bản ra sao đối với cách thức chúng ta xử lý những vấn đề về xã hội, chính trị, và kinh tế thông qua mạng lưới phi tập trung phi tín nhiệm của bitcoin.

Đây là điều chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Phát minh này thật sự mang tính cách mạng. Sau này ngẫm lại, chúng ta sẽ thấy đây là một thời khắc lịch sử trong quá trình phát triển của khoa học máy tính, nhưng nó cũng đồng thời là một cuộc cách mạng xã hội và chính trị đang thành hình.

I. Bitcoin là gì?

“Bitcoin là gì?” là chương đầu tiên trong cuốn sách này. Mỗi chương trong cuốn sách là một bài nói chuyện độc lập với nhau, vì thế bạn có thể đọc từ bất cứ chương nào, nhưng bạn nên bắt đầu tìm hiểu từ chương “Bitcoin là gì?” Đây là bài nói chuyện của Andreas tại Athens, Hy Lạp năm 2013.

Bitcoin là tiền kĩ thuật số, nhưng nó còn hơn thế rất nhiều. Nói bitcoin là tiền kĩ thuật số thì chẳng khác gì nói Internet là một chiếc điện thoại tưởng tượng cả. Nó cũng giống như là việc nói rằng Internet chẳng qua chỉ là email.

Bitcoin là một phát minh

Bitcoin là một loại tiền kĩ thuật số ra đời năm 2008, do một bí danh trên mạng có tên là Satoshi Nakamoto phát minh. Ông công bố một bản đặc tả khái niệm dưới dạng một bài viết khẳng định rằng ông đã tìm ra cách tạo lập một mạng lưới phi tập trung (phân tán quyền lực) có khả năng đạt được sự đồng thuận, nhất trí mà không cần đến bất kỳ thứ quyền lực kiểm soát tập trung nào.

Nếu đã học về khoa học máy tính hoặc các hệ thống phân tán, bạn sẽ biết đến Bài toán các vị tướng Byzantine. Đây là một bài toán về sự nhất trí, trong đó có một nhóm tướng, mỗi người phụ trách một phần quân đội Byzantine, lên kế hoạch bao vây một thành phố. Ở phiên bản đơn giản nhất, các vị tướng chỉ phải ra quyết định tấn công hay rút lui. Họ cần phải thống nhất với nhau về một quyết định chung, vì cuộc tấn công nửa vời của một vài vị tướng có thể sẽ gây hỗn loạn và dẫn đến những kết quả còn tồi tệ hơn so với một cuộc tấn công hay rút lui có sự hiệp đồng của tất cả. Tình huống này còn phức tạp hơn nữa nếu có sự tham gia của các vị tướng phản bội, bởi có thể họ không những sẽ biểu quyết cho một phương án không tối ưu mà còn tìm cách ngăn cản các tướng khác đi đến sự đồng thuận. Trong khoa học máy tính, đây là bài toán về đường truyền tin cậy, bộ xử lý lỗi trong các hệ thống máy tính chịu lỗi, đặc biệt là các hệ phân tán. Lỗi Byzantine được coi là loại lỗi phổ biến và khó xử lý nhất.

Được đưa ra từ năm 1982, bài toán này vẫn không tìm được lời giải cho đến năm 2008, Satoshi Nakamoto tuyên bố rằng ông đã giải được nó. Mọi người cười nhạo và bác bỏ ý kiến của ông, và ba tháng sau ông phát hành phần mềm mã nguồn mở cho phép mọi người bắt đầu xây dựng mạng bitcoin.

Bitcoin không thuộc quyền sở hữu của bất kì ai. Mọi người tham gia vào mạng lưới này đều thống nhất tuân thủ các quy tắc toán học tạo ra nó. Thông qua cơ chế này, bitcoin có thể cho phép một mạng máy tính phi tập trung hoàn toàn cùng nhất trí về việc xác nhận các giao dịch nào vừa diễn ra trên mạng. Tức là, nếu bạn gửi tiền từ tài khoản này sang tài khoản khác thì việc đó cũng chỉ như gửi đi một email mà thôi, không có ai đóng vai trò trung gian cả.

Bitcoin không chỉ là một loại tiền tệ. Bitcoin là một giải pháp, một phát minh đóng vai trò lịch sử. Tiền tệ chỉ là ứng dụng đầu tiên được xây dựng trên hệ thống đồng thuận phân tán, là bước khởi đầu cho những ứng dụng sau này mà chúng ta thậm chí còn chưa từng nghĩ đến.

II. Ảnh hưởng và tầm quan trọng của bitcoin

1. Bitcoin trong vai trò tiền tệ

Vai trò của bitcoin nhìn từ lịch sử của tiền tệ

Theo Andreas, tiền về bản chất là một hình thức giao tiếp. Tiền đại diện cho một hình ảnh trừu tượng về giá trị; nó là một cách để truyền đạt giá trị, nó là một ngôn ngữ, một hình thức giao tiếp. Chúng ta dùng tiền để truyền đạt cho nhau biết chúng ta định giá cho một sản phẩm, một dịch vụ, một cử chỉ như thế nào. Ngày nay, chúng ta có bitcoin  để đại diện cho một hình thái mới của tiền tệ, nhưng trước tiên hãy nhìn lại công nghệ tiền tệ trong lịch sử để hiểu được bitcoin đóng vai trò như thế nào.

Đầu tiên, từ việc trao đổi hàng hóa dựa trên giá trị sử dụng của chúng, như đổi thịt bò lấy lương thực, chúng ta chuyển sang dùng đá quý, kim loại quý. Lúc này, việc trao đổi không còn dựa trên giá trị tự thân của vật phẩm, mà trở thành thứ liên quan đến giá trị, như một sự trừu tượng.

Sự thay đổi tiếp theo của tiền tệ, một sự thay đổi rất quan trọng, là từ kim loại quý đến tiền giấy. Giấy nhẹ, gọn gàng và dễ mang theo hơn kim loại. Nhưng phải mất 400 năm để tiền giấy được công nhận rộng rãi. Thời mới bắt đầu, làm sao người ta có thể thích nghi với việc những tờ giấy này lại thay thế cho những viên đá quý lấp lánh và đống vàng bạc trong kho. Tất nhiên là người ta hoảng sợ, vì cách quy đổi giá trị bằng tiền giấy so với kim loại quý trở đã nên trừu tượng hơn rất nhiều, thật khó để tưởng tượng và lý giải tại sao những mảnh giấy này lại có giá trị bằng với những kim loại quý hiếm.

Bây giờ, chúng ta lại có bitcoin. Hàng ngàn năm nay, chúng ta đã quen với hình thái vật chất hữu hình của tiền, nhưng bitcoin thì hoàn toàn trừu tượng. Giống như lúc tiền giấy ra đời, thật khó để giải thích về bitcoin vì nó hoàn toàn khác so với những trải nghiệm hàng ngàn năm nay của chúng ta. Để hiểu hơn về bitcoin và công nghệ của nó, hãy bàn đến kiến trúc mạng một chút.

Kiến trúc ngang hàng: Chúng ta nói bitcoin là tiền ngang hàng. Đây là một kiến trúc được sử dụng trong khoa học máy tính hoặc mạng lưới hoặc các hệ thống phân tán để mô tả mối quan hệ giữa những người tham gia và một hệ thống.

Kiến trúc của bitcoin là ngang hàng bởi vì mỗi người tham gia trong mạng lưới này đều giao tiếp bằng giao thức bitcoin ở cấp độ bình đẳng. Không có nút mạng bitcoin đặc biệt nào; tất cả các nút mạng là như nhau.

Kiến trúc chủ-khách: Nếu bạn đang sử dụng Facebook, tất cả các trạng thái đều bị kiểm soát bởi Facebook. Bạn có một phiên đăng nhập và tất cả các dữ liệu trong phiên đăng nhập này đều bị họ nắm giữ. Đó gọi là kiến trúc chủ-khách. Khi bạn gửi tiền vào ngân hàng, thực chất là bạn đang cho ngân hàng mượn tiền, và ngân hàng sẽ lấy số tiền đó quay vòng và cho người khác vay. Đây là mối quan hệ chủ-khách. Bởi vì số tiền đó chỉ tồn tại trong một sổ cái mà bạn không có quyền kiểm soát. Sổ cái được lưu trữ ở chỗ chủ nhà và bạn chỉ là một vị khách, bạn không có quyền kiểm soát nó. Ngoài ra còn một hình thức đặc biệt khác của kiến trúc chủ-khách là kiến trúc chủ-nô.

Như vậy, bitcoin là một sự biến đổi về chất của tiền, thay đổi kiến trúc cơ bản của nó (kiến trúc chủ-khách) sang một kiến trúc khác (kiến trúc ngang hàng), nơi mà mọi người tham gia đều bình đẳng, và các giao dịch chỉ tuân thủ những quy tắc đồng thuận của mạng mà không ai có quyền kiểm soát. Không ai có thể bảo bạn được làm gì và không làm gì với tiền của mình.

Tiền tệ, doanh nghiệp và thanh toán quốc tế

Với những doanh nghiệp toàn cầu, hoạt động trong môi trường quốc tế, sẽ có hai rào cản chính trên con đường của họ. Rào cản đầu tiên là sự khó khăn khi vận chuyển sản phẩm và dịch vụ. Ngày nay, với Internet, chúng ta đã giải quyết được điều đó, chúng ta có thể tạo ra các sản phẩm và dịch vụ ảo để mua bán ở bất cứ đâu. Rào cản thứ hai chính là việc nhận tiền thanh toán. Cách nào cho phép chúng ta thanh toán ở bất cứ nơi nào, ngay lập tức và bất kể khoản tiền là bao nhiêu? Bitcoin chính là câu trả lời. Bitcoin được tạo ra cho kỷ nguyên Internet, nhưng thẻ tín dụng thì không.

Tiền của người dân và thái độ trung lập

Hiện nay có gần 1 tỷ người được tiếp cận với các dịch vụ ngân hàng, tín dụng và tài chính quốc tế. Sáu tỉ rưỡi người còn lại sử dụng tiền mặt với rất ít khả năng tiếp cận đến các nguồn lực quốc tế. Trên Internet, chỉ cần các thao tác đơn giản, họ đã có thể ngay lập tức có mặt trong nền kinh tế quốc tế, sử dụng một loại tiền tệ quốc tế có thể được chuyển tới bất kỳ đâu mà không mất phí và không chịu sự kiểm soát của các chính phủ. Bitcoin là tiền của người dân.

Bitcoin giữ thái độ trung lập với người gửi, người nhận và giá trị của giao dịch, nó không phân biệt một tổ chức lớn với một tổ chức nhỏ. Nó trao cho mọi công dân, mọi người dùng bitcoin một khả năng đổi mới xét về khía cạnh các công cụ tài chính, hệ thống thanh toán, và hoạt động ngân hàng. “Nó tấn công và làm đảo lộn toàn bộ hệ thống tài chính quốc tế phân thứ bậc.”

Bitcoin tạo ra một mạng lưới hoàn toàn bằng phẳng và phi tập trung, nơi mọi nút mạng đều bằng nhau, nơi giao thức đối xử trung lập với các giao dịch, và nó thúc đẩy sự đổi mới trong mạng đạt tới những giới hạn mới, tạo điều kiện để xuất hiện hiện tượng mà chúng ta đã thấy ở Internet: đổi mới không cần xin phép.

Trên mạng bitcoin, bạn không cần phải nhờ bất cứ ai phát minh ra một công cụ tài chính mới, một hệ thống thành toán mới, một dịch vụ mới. Chính bạn có thể làm điều đó. Chỉ cần viết mã là bạn đã trở thành một phần của một mạng lưới tài chính quốc tế có thể chạy mã đó và giúp bạn tiếp xúc với hàng triệu người tiêu dùng.

2. Bitcoin ngoài vai trò tiền tệ

Bitcoin không chỉ là tiền. Bitcoin là một công nghệ, một phát minh. Giải pháp đặc biệt này, phát minh này còn quan trọng hơn nhiều so với tiền tệ. Tiền tệ chỉ là ứng dụng đầu tiên được xây dựng trên hệ thống đồng thuận phân tán, là bước khởi đầu cho những ứng dụng mà chúng ta thậm chí còn chưa từng nghĩ đến.

Hãy quay ngược thời gian và xem những phát minh quan trọng nhất trong lịch sử đã đem lại những ảnh hưởng to lớn như thế nào tới sự phát triển của nền văn minh . Năm 1784, James Watt phụ tá thí nghiệm của trường Đại học Glasgow (Scotland) đã phát minh ra máy hơi nước. Nhờ phát minh này, nhà máy dệt có thể đặt bất cứ nơi nào. Không những thế phát minh này còn có thể coi là mốc mở đầu quá trình cơ giới hóa, thay đổi hoàn toàn cách con người lao động từ sử dụng sức mạnh cơ bắp sang sức của máy móc.

Vào cuối những năm 60, mạng Internet bắt đầu được hình thành và phát triển. Cho đến ngày nay, Internet trở thành một phần không thể thiếu trong các hoạt động từ làm việc, học tập đến giải trí. Hơn hết, nó còn làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống của chúng ta, thay đổi cách chúng ta thực hiện các hoạt động hằng ngày. Bây giờ nhìn lại, chúng ta đều công nhận rằng Internet là một phát minh mang tính lịch sử, đem lại  bước chuyển biến vô cùng to lớn trên toàn thế giới.

Giống như Internet đã làm thay đổi thế giới này, bitcoin có đầy những tiềm năng của một cuộc cách mạng.

Một vài người trong các bạn có thể đã nghe ở đâu đó rằng bitcoin, trong vai trò một loại tiền tệ, hôm nay tăng giá, hôm sau lại rớt giá thê thảm. Tôi đến đây là để nói với các bạn rằng hãy bỏ qua chuyện giá cả đi, bỏ qua bitcoin trên cương vị tiền tệ đi mà hãy tìm hiểu về bitcoin trên cương vị một công nghệ, một phát minh, và mạng lưới mà nó tạo ra. Nếu làm hỏng loại tiền này, chúng ta sẽ lại xây dựng loại tiền khác. Sự ra đời của bitcoin, hay công nghệ khiến bitcoin vận hành được, thì không thể đảo ngược. Nó mang đến những khả năng cho việc tổ chức phi tập trung hóa ở một quy mô chưa từng thấy trên hành tinh này.

III. Chủ đề các bài nói chuyện trong cuốn sách

1.Bitcoin là gì?

Sự phát minh ra bitcoin, giải thích và một số tính chất của bitcoin.

2.Tiền ngang hàng

Lịch sử và sự biến đổi của các hình thái tiền tệ.

Kiến trúc ngang hàng, kiến trúc chủ-khách, kiến trúc chủ-nô.

3.Bảo mật, nhận dạng và giám sát tiền tệ

Các khái niệm liên quan đến tính trung lập, phi tập trung, tính bảo mật và những yếu tố khác tạo nên nét đặc biệt cho bitcoin.

4.Những nhà đổi mới, những người đột phá, những kẻ không phù hợp, và bitcoin.

Những ý kiến đối lập về bitcoin và tầm ảnh hưởng của bitcoin.

Sự tác động của bitcoin đến thế giới trong tương lai.

5.Mạng không thông minh, đổi mới, và lễ hội của cái chung.

Về mạng thông minh, mạng không thông minh.

Giá trị của mã nguồn mở khi nó đáp ứng được tài chính.

Lễ hội của Cái chung.

6.Đảo ngược cơ sở hạ tầng

Mọi thứ sẽ thay đổi thế nào khi một công nghệ mới trước tiên phải sử dụng cơ sở hạ tầng cũ, điều đó tạo ra xung đột, áp lực ra sao để từ đó dẫn đến đảo ngược cơ sở hạ tầng.

7.Tiền tệ như một ngôn ngữ

Tương lai của tiền mã hóa.

Ethereum (một nền tảng phần mềm mở hoạt động dựa trên công nghệ blockchain, cho phép các nhà phát triển xây dựng và triển khai các ứng dụng phi tập trung) và các altcoin (các loại tiền tệ mã hóa khác) có đe dọa tới tương lai của bitcoin không?

8.Các nguyên tắc thiết kế bitcoin

Lịch sử, đặc điểm của tiền.

Bitcoin và các thiết kế.

9.Tiền như một loại nội dung

Giao dịch bitcoin giống như vận chuyển một thống điệp.

Tiền là thông điệp, thông điệp đã được giải phóng khỏi phương tiện truyền thông.

10.Các nguyên tố của sự tín nhiệm

Tính hóa học của bitcoin: Tìm hiểu về cấu trúc thực sự của bitcoin.

11.Mở rộng quy mô bitcoin

Những câu chuyện về mở rộng quy mô: Web, những video về mèo, Netflix… sẽ hủy diệt Internet,...

Mở rộng quy mô Bitcoin.

IV. Về tác giả

Andreas M.Antonopoulos, một chuyên gia công nghệ kiêm doanh nhân sáng lập, đã trở thành một trong những nhân vật nổi tiếng nhất và có uy tín nhất trong cộng đồng bitcoin. Ông là tác giả của Mastering Bitcoin (tạm dịch: Làm chủ bitcoin, cuốn sách được coi là tài liệu hướng dẫn kỹ thuật tốt nhất về bitcoin. Là một diễn giả, giảng viên, và tác giả được nhiều người mến mộ, Andreas có biệt tài biến những chủ đề phức tạp thành dễ hiểu, dễ tiếp cận. Trên cương vị cố vấn, ông đã hỗ trợ nhiều công ty khởi nghiệp nhận thức, đánh giá và xử lý những rủi ro về kinh doanh và an ninh. Andreas là một trong những người tiên phong sử dụng cụm thuật ngữ “Internet của Tiền tệ” để miêu tả về bitcoin cũng như những tác động tiềm năng của nó đối với nhân loại.

Tác Giả: Khánh Huyền - Bookademy

------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về các cuốn sách hay tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn/

Trở thành CTV viết reviews sách để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị cùng Bookademy, gửi CV (tiếng Anh hoặc Việt) về: [email protected]